شرط پنجم سفر، حرام نباشد

پرسش‏هاى مقدماتى

- سفر فرزند با وجود نهى پدر و مادر و نيز سفر زن بدون اجازه شوهر چه حكمى دارد؟

- سفر حرام چند قسم است ؟

- سفر براى فرار از دست طلبكار حكمش چيست ؟

- در سفر با وسيله غصبى وظيفه چيست ؟

- مسافرت براى شكار چه حكمى دارد؟

- كسى كه سفرش حرام است اگر بين راه توبه كند، وظيفه‏اش نسبت به نماز و روزه چيست؟

- مسافرت براى ترك روزه، چه حكمى دارد؟

مسأله 1 - سفر حرام دو قسم است:

الف - سفرى كه خودش (فى نفسه) حرام است، مانند سفر شخص مريضى كه مسافرت برايش ضرر دارد، يا سفر فرزند با وجود نهى * پدر و مادر، يا سفرى كه موجب اذيت پدر و مادر باشد و يا سفر زن بدون اجازه شوهر .

ب - سفرى كه خودش (فى نفسه) حرام نيست، بلكه مقدمه كار حرام است، مثل كسى كه به شهرى سفر مى‏كند تا در آن جا دزدى كند، يا كسى را بكشد، يا شراب بخورد و يا... .

در هر دو قسم سفر حرام، نماز تمام است. 133(ر.م 1295)

مسأله 2 - كسى كه سفرش حرام نيست و به قصد انجام كار حرام هم سفر نمى‏كند، ولى در ضمن سفر مرتكب معصيتى و كار حرامى مى‏شود، نمازش شكسته است ؛ مثلا به قصد گردش مسافرت كرده، ولى در ضمن سفر غيبت يادزدى كرده و يا شراب خورده، نمازش شكسته است. 134 (ر.م 1296)

مسأله 3 - اگر بخصوص، براى آن كه كار واجبى را ترك كند، مسافرت نمايد (مثل مسافرت شخص بدهكار براى فرار از دادن بدهى) سفرش حرام ونمازش تمام است. 135 (ر.م 1297)

مسأله 4 - مسافرت براى ترك روزه *و نيز مسافرت براى تفريح و گردش در ماه مبارك رمضان، حرام نيست و نماز چنين مسافرى شكسته است. 136 (ر.م 1715 و 1300)

مسأله 5 - كسى كه براى خوشگذرانى به شكار مى‏رود، بايد نماز را تمام بخواند 137، ولى اگر براى تهيه معاش به شكار مى‏رود، نمازش شكسته ** است و چنانچه براى كسب و زياد كردن مال باشد، بنابر احتياط واجب، بايد نماز را هم شكسته و هم تمام بخواند، ولى نمى‏تواند روزه بگيرد. 138 (ر.م 1301)

مسأله 6 - كسى كه سفرش، سفر حرام است، چنان چه بين راه توبه كند * - در صورتى كه باقيمانده سفر، هشت فرسخ يا بيشتر باشد - بايد بعد از توبه، نماز را شكسته بخواند، و اگر كمتر از هشت فرسخ باشد، نمازش هم چنان تمام است. 139

مثال: شخصى به قصد معصيت از شهركى واقع در صد كيلومترى تهران، به طرف تهران حركت مى‏كند، در پنجاه كيلومترى توبه كرده و به قصد صله ارحام ادامه مسير مى‏دهد، اين شخص، از شهرك تا پنجاه كيلومترى، نمازش تمام است و از آن به بعد - كه توبه كرده - بايد نماز را شكسته بخواند.

سؤال 47 - اگر در 35 كيلومترى تهران، توبه كند و به قصد صله ارحام و دو هفته توقف به تهران برود، در اين صورت، نماز او در مسير شهرك به تهران و در تهران و راه بازگشت به شهرك، چه حكمى دارد؟

مسأله 7 - كسى كه سفرش مباح است، اگر در بين راه، مسافرتش، سفر حرام شود، از آن به بعد بايد نماز را تمام بخواند، ولى نمازهايى كه - قبل از آن - شكسته خوانده، صحيح است. 140(ر.م 1304)

مثال: شخصى به قصد گردش يا صله ارحام، از شهركى واقع در صد كيلومترى تهران، به طرف تهران حركت مى‏كند، در پنجاه كيلومترى * مطّلع مى‏شود كه پدرش او را از سفر نهى كرده و ادامه سفر موجب اذيت اوست. در اين صورت، تا پنجاه كيلومترى شهرك، نمازش شكسته است **ولى از آن به بعد بايد نماز را تمام بخواند.

مسأله 8 - اگرسفر، سفر حرام نباشد، ولى وسيله‏اى كه با آن مسافرت مى‏كند غصبى باشد، نمازش شكسته است.141(ر.م‏1298)

خلاصه‏

1- كسى كه براى انجام كار حرام (مثل دزدى و قتل) سفر مى‏كند، نمازش تمام است .

2- مسافرى كه سفرش حرام است (مثل سفر فرزند با نهى پدر و مادر)، بايد نماز را تمام بخواند.

3- سفر براى ترك واجب (مثل فرار از باز پرداخت بدهى)، سفر حرام است.

4- مسافرت براى ترك روزه واجب، حرام نيست. بنابراين، چنين مسافرى نمازش شكسته است .

5- در مسافرت با وسيله غصبى، نماز شكسته است .

6- مسافرى كه سفرش مباح است اگر بين راه، تبديل به سفر حرام شود، از آن به بعد بايد نماز را تمام بخواند.

7- كسى كه سفرش حرام است اگر بين راه توبه كند، بايد نماز را شكسته بخواند (البته به شرطى كه باقيمانده راه، هشت فرسخ يا بيشتر باشد).

8- مسافرت براى شكار، اگر به قصد خوشگذرانى باشد، نماز تمام است، اما اگر براى تهيه معاش باشد، نماز، شكسته است و اگر براى ثروت‏اندوزى باشد، بايد نماز را هم شكسته و هم تمام بخواند.

شرط ششم خانه به دوش نباشد

مسأله 1 - افراد ايلات، عشاير كوچنده و صحرانشينان - كه وطن و محل سكونت خاصى ندارند و هر جا آب و خوراك براى خود و حيواناتشان فراهم باشد، توقف مى‏كنند - بايد در سفرهاى كوچ، نماز را تمام بخوانند. 142(ر.م 1304)

مسأله 2 - هرگاه صحرانشينان خانه به دوش، مانند مردم ديگر براى زيارت يا تجارت يا مسافرت ديگرى - غير از آن مسافرت كه جزء زندگى آنان است - بروند، بايد نماز را شكسته بخوانند. 143 (ر.م 1306)

پى‏نوشتها:‌