""انا شققنا الارض شقا فانبتنا فهيا حبا و عنبا و قضبا و زيتونا و نخلا و حدائق غلبا و فاكهه و ابا"" ما شكافتيم زمين را شكافتنى پس رويانيديم در آن گندم و انگور و خرما نوعى و زيتون و خرما و باغ هاى پر درخت و ميوه و چراگاه را، پس باغهاى پر درخت آن چهار ديوارى از خرما و درخت و ميوه و چراگاه است گويد: پس" آب" آنست كه از زمين رويد از آنچه كه چهارپايان و گوسفندو گاو و شتر ميخورند و مردم آنرا نميخورند.

گويد: پس عمر باصحابش گفت: آيا شما ناتوانيد كه بگوئيد چنان چه اين جوانيكه جمع نشده شئون سرش گفت: قسم بخدا كه من ميبينم سخن را چنانچه تو گفتى آرى، هر آينه بتحقيق كه خليفه نيز عاجز و ناتوانست از شناخت آنچه كه گفت جوانيكه شئون سرش جمع نشده و" آب" همانستكه خليفه را خسته كرد و علم آنرا تكلف وزور دانست چنانچه گذشت در حديث سابق ص 193 و من نميدانم آن جوان چه گفت وبراى چه خليفه قول او را پسنديد.

زدن خليفه با تازيانه بدون موجبى

ابن عساكر از عكرمه بن خالد نقل كرده كه گفت: پسرى از عمر بن خطاب داخل بر او شد و او خود را بصورت مردها درآورده و لباس خوبى پوشيده بود پس عمر او را زد با تازيانه اش تا بگريه درآمد. پس حفصه باو گفت براى چه او را زدى، گفت: ديدم كه مغرور بخود شده پس دوست داشتم كه او را كوچك كنم در پيش خودش.

امينى گويد: من مناقشه و مجادله نميكنم خليفه را در شناخت خود بينى پسرش را و آن يك خصلتيست كه قائم بشخص است، و بحث هم نميكنم در اجتهاد او در تعزير فرزند و بحث نميكنم از امكان منع كردن فرزند از عجب و خود بينيش تا آنجا كه مسلم است براههاى عقلى غير از تعزير و زدن به تازيانه، بلكه سئوال ميكنم از دو حافظ حديث چگونه جايز و روا شده برايشان كه مثل اين قصه را از مناقب خليفه و از شواهد روش خوب او شمرده اند.

و لطيف تر از اين قصه جارود بزرگ ربيعه است و ابن جوزى نقل كرده آنرا گويد: كه عمر نشسته بود و تازيانه هم با او بود و مردم در اطرافش نشسته بودند كه جارود عامرى آمد پس مردى گفت: اين بزرگ قبيله ربيعه است، پس عمر و اطرافيانش و جارود شنيدند، پس چون نزديك عمر رسيداو را با تازيانه اش زد. پس گفت: چيست مرا براى تو اى اميرالمومنين، گفت: چيست براى من و براى تو كه شنيدم او گفت اين بزرگ ربيعه است گفت: و منهم شنيدم، پس چى، گفت ترسيدم اينكه تو با مردم آميزش كنى و بگوئيد: كه اين امير است و در عبارت ديگر، ترسيدم كه در دلت از آن چيزى وارد شود، پس دوست داشتم كه نفست را سركوب كنم.

م- و ابن سعد از سعيد نقل كرده گويد: معاويه بر عمر بن خطاب وارد شد و دوش او حله سبزى بود پس صحابه نگاه بر او كردند پس چون عمر اين را ديد برخاست و با او تازيانه اش بود و شروع كرد بزدن معاويه و معاويه ميگفت: الله الله اى امير المومنين براى چى براى چى و او سخنى نميگفت تا برگشت و در جايش نشست پس باو گفتند براى چه اين جوان را زدى و حال آنكه در فاميل تو مانند او نيست پس گفت: من نديدم از او مگر خوبى و نرسيد مرا از او مگر خير لكن من ديدم او را و اشاره كرد با دستش بحله سبز پس خواستم پست كنم از او آنچه كه بخود باليده و بان تكبر نموده است.

چى ممكنست كه بگويم، چه بگويم، چه بگويم

جهل خليفه به سنت مشهوره

مسلم در صحيح خود از عبيد بن عمير نقل كرده: كه ابو موسى سه بار اجازه گرفت از عمر، پس مثل اينكه او را مشغول يافت پس برگشت پس عمر گفت: آيا نشنيديد صداى عبد الله بن قيس را باو اجازه دهيد پس او را طلبيدند.

پس گفت چه موجب شد كه چنان كردى يعنى رفتى، گفت: ما مامور باين شديم كه سه بار اجازه بگيرم اگر رخصت نشد برگرديم گفت: بايد البته بر اين اقامه بينه كنى يا من البته ميكنم پس بيرون رفت و راهى مجلسى از انصار شد

پس گفتند:

گواهى بر تو نميدهد بر اين مطلب مگر كوچكتر ما، پس ابو سعيد برخاست و گفت آرى ما مامور باين شديم. پس عمر گفت: بر من پوشيده بود كه اين از امر رسول خدا صلى الله عليه و آله است مرا غافل از او كرد دست زدن در بازارها.

و در صحيح ديگر: ابى بن كعب گويد: اى پسر خطاب شكنجه گر بر اصحاب رسول خدا صلى الله عليه و آله مباش گفت: سبحان الله چيزى شنيدم البته دوست داشتم كه تحقيق كنم.

و در لفظى: ابو سعيد گفت: گفتم من كوچكترين مردم هستم. نورى در شرح آن گويد: معنايش اينست كه اين حديث ميان ما مشهور است است و براى بزرگ و كوچك ما معروف حتى كوچكترين ما آنرا از رسول خدا صلى الله عليه و آله شنيده و حفظ كرده است.

امينى گويد: كيست كه مراخبر دهد از آنكسيكه دست زدن در بازارها او را مشغول و غافل كرده از دين و قانون و حديث مشهوريكه فرياد زده بان صاحب رسالت بزرگ" پيامبر بزرگوار اسلام" و تمام صحابه از بزرگ و كوچك شناخته اند و آنرا قرآن حكيم هم تائيد ميكند.

چگونه ميشود كه اعلم صحابه در زمانش بنابر اطلاق باشد چنانچه صاحب الوشيعه پنداشته است.

آنگاه موجب و باعث اين ارهاب وتهديد چيست كه بمجرد اينكه مردى روايت كرده كه كارى را كه كرده است سنت بوده است.

و آيا تحقيق مستدعى اين تهديد است به قسم هاى شديد، يا موجب اينكه را وى آن مستحق اين باشد كه در حضور مردم باو اهانت شود چيست، يا مجرد كنجكاوى و تحقيق و طلب رضايت بخش و كافى است و نيست بر خليفه كه شكنجه گر و عذاب كننده باشدبر امت اسلام چنانچه ابى بن كعب ديده است او را.

اجتهاد خليفه در گريستن به ميت

از ابن عباس گويد: وقتى زينب دختر رسول خدا صلى الله عليه و آله از دنيا رفت پيامبر خدا صلى الله عليه و آله فرمود: اورا ملحق نمائيد به پيشين نيكوكار ما عثمان بن مظعون پس زنها گريستند پسر عمر شروع كردن بزدن زنها بتازيانه اش، پس پيامبر خدا صلى الله عليه و آله دست او را گرفت و فرمود: عمر صبر كن بگذار آنها را گريه كنند و بر زنانست كه از فرياد زدن شيطانى حذر كنند تا آنكه فرمود: و نشست رسول خدا صلى الله عليه و آله بر كنار قبر و فاطمه سلام الله عليها در كنارش گريه ميكردپس شروع كرد پيغمبر صلى الله عليه و آله بپاك كردن اشگ چشمان او بدامنش براى محب و مرحمتى كه باو داشت.

و بيهقى در سنن كبرى ج 4 ص 70 از ابن عباس نقل كرده گويد زنها گريستندبر رقيه" دختر رسول خدا" رضوان الله عليها پس عمر شروع كرد بمنع كردن ايشان پس رسول خدا صلى الله عليه و آله فرمود: آرام اى عمر، گويد: سپس فرمود: بر شما باد كه ازداد زدن شيطانى دورى كنيد، پس بدرستيكه هر چه كه از چشم و دل باشد از ترحم و مهربانى و عاطفه است و هر چه كه از زبان و دست باشد از شيطانست گويد: و شروع كرد فاطمه كه رضوان خدا بر او باد بگريه كردن بر كنار قبر رقيه پس شروع كرد رسول خدا صلى الله عليه و آله بزدودن اشكهاى او رااز چهره و گونه اش با دست، يا گويد: بلباسش و نسائى و ابن ماجه از ابى هريريه نقل كرده اند كه گفت: شخصى در خاندان رسول خدا صلى الله عليه و آله از دنيا رفت پس زنها جمع شدند و بر او گريه ميكردند، پس عمر برخاست بمنع كردن ايشان از گريه و دور كردن آنها پس رسول خدا صلى الله عليه و آله فرمود: واگذار آنها را اى عمر:زيرا كه چشم گريانست و دل مصيبت زده وعهد هم نزديك است.

امينى گويد: نميدانم چه باعث شد كه عمر شتاب كرد بزدن اين زنان گريه كننده و حال آنكه صاحب شريعت نگاه ميكرد بانها از غم و اندوه و اگر گريه آنها ممنوع بود آنحضرت اولى بود بمنع كردن و رد نمودن آنها و از كجا ميدانست منع را در گريه كردن آنها و حال آنكه رسول خدا صلى الله عليه و آله مخالف او بود. و براى چه رجوع نكرد در امر آن بانوان وقتى عازم شد آنها را بعنوان تاديب بزند وچيست اين شدت و سختگيرى منع كننده اوبراى آن كارى كه كرده، و چگونه دستش را دراز كرد باين زنها تا آنكه پيامبر بزرگ صلى الله عليه و آله آنرا گرفت و دفاع كرد از آنها و حال آنكه زنانيكه در اينجا گرد آمدند بطبع حال خويشاوندى رسول خدا و ارحام و زنان او بوده جز آنكه من نميدانم صديقه طاهره فاطمه ايكه از گريه كننده گان بود در اين روز آيا ميان اين زنان كتك خورده بود يا نه، و بنابر هر حال پس آن بى بى در كنار پدرش نشسته و گريان بود.

و براى خليفه در زمان رسول خدا صلى الله عليه و آله در برابر چشم آنحضرت و حضورآن بزرگوار مواردى نزد اين قضايابوده كه هرگز در آن مصاب نبوده.

و از آن موارد آنستكه سلمه بن ازرق بازگو كرده كه من نشسته بودم در بازار پيش پسر عمر كه جنازه اى آوردند كه زنها بر آن گريه ميكردند. گويد: پس پسر عمر اين را عيب دانست و آنها را زجر كرد گويد: پس سلمه گفت: اى ابا عبد الرحمن اين را نگو، پس گواهى ميدهم بر ابو هريره بچيزيكه او شنيده بود ميگفت: جنازه اى را بر پيامبر صلى الله عليه و آله عبور دادند كه من و عمر بن خطاب... بانحضرت بودم وزنها گريه ميكردند بر آنها پس عمر آنها را زد و زجر و منع نمود پس پيامبر صلى الله عليه و آله فرمود: اى عمر آنها را واگذار چونكه چشم ريزننده اشگ و قلب زده و عهد تازه است گفتند تو آنرا شنيده اى كه اين را ميگفت، گفت: بلى، اين عمر دو مرتبه گفت و الله و رسوله اعلم. و خدا و پيامبر او داناترند.

و حاكم نقل كرده باسناديكه تصحيح نموده آنرا و ذهبى آنرا از ابى هريره تقرير كرده گويد: پيامبر صلى الله عليه و آله بيرون رفت بر جنازه اى و عمر بن خطاب با آنحضرت بود پس شنيد زنانى را كه گريه ميكردند، پس عمر آنها را زجر كرد و كتك زد. پس رسول خدا صلى الله عليه و آله فرمود: اى عمر واگذار آنها را زيرا كه چشم گريان و دل مصيبت زده و عهد نزديك است.

و از ابى هريره روايت شده: كه پيامبر صلى الله عليه و آله در تشييع جنازه اى بود. پس عمر زنى را ديد" در پى آن" پس داد زد سر آنزن، پس پيامبرصلى الله عليه و آله فرمود: اى عمر او را واگذار، چونكه چشم گريان و دل مصيبت زده و عهد تازه است

و از عمرو بن ازرق نقل شده گويد: برخى از عروسهاى مروان فوت شدند. پس مردم بجنازه او حاضر شدند و ابو هريره هم شركت كرد و با آن جنازه زنانى بودند كه گريه ميكردند پس مروان بانها دستور داد كه سكوت

و تاريخ بما آگاهى ميدهد" اينكه خليفه را اين بيانات صريحه و نصوص واضحه قانع نكرده و بر اجتهاد خودش باقى بوده و با تازيانه دستش منع ميكرده و ميزده است باستناداينكه دست تهمت زن بر رسول خدا صلى الله عليه و آله دروغى آفريده و بوجود آورده از چيزهائيكه مخالف عقل و عدل و طبيعت است از اينكه آنحضرت فرموده: كه " ميت عذاب ميشود بگريه زنده"

سعيد بن مسيب گويد: وقتيكه ابوبكر از دنيا رفت مردم بر او گريستند پس عمر گفت: كه رسول خدا صلى الله عليه و آله فرمود: كه مرده عذاب ميشود بگريستن زنده، پس مردم اعتنا نكرده و گريه ميكردند پس عمر بهشام بن وليدگفت: برخيز و زنها را بيرون كن، پس عايشه گفت: بيرون ميكنم تو را پس عمر گفت: داخل شو من بتو اجازه دادم پس هشام داخل شد، پس عايشه گفت: آيا اى پسر من مرا بيرون ميكنى، پس گفت: اما بتو اجازه دادم. پس شروع كرد بزدن يكى يكى از آنها و او ميزد آنها را با شلاق تا آنكه ام فروه بيرون آمد و آنها را پراكنده و متفرق كرد.

و ابن ابى الحديد در شرح نهج البلاغه ج 1 ص 60 گويد اول كسى را كه عمر با شلاق خود زد ام فروه دختر ابوقحافه" خواهر ابوبكر بود" وقتيكه ابوبكر مرد.