ربيع‏الأوّل

1 ربيع‏الأوّل هجرت پيامبرصلّى الله عليه وآله

575. ( وَاصْبِرْ عَلى‏ ما يَقُولُونَ واهجُرهُم هَجراً جَميلاً)؛(107)

و بر آنچه مى‏گويند شكيبا باش و از آنان با دورى گزيدنى خوش، فاصله بگير.

576. پيامبرصلّى الله عليه وآله: أيُّهَا النّاسُ، هاجِرُوا و تَمَسَّكُوا بِالإسلامِ؛ فَإنَّ الهِجرَةَ لاتَنقَطِعُ مادامَ الجِهادُ؛(108)

اى مردم! مهاجرت كنيد و به اسلام چنگ زنيد؛ زيرا تا آن‏گاه كه جهاد باشد، هجرت فروگذارده نمى‏شود.

577. پيامبرصلّى الله عليه وآله: أفضَلُ الهِجرَةِ أنْ تَهجُرَ ما كَرِهَ اللَّهُ؛(109)

برترين هجرت، هجرت از چيزى است كه خدا آن را خوش ندارد.

578. پيامبرصلّى الله عليه وآله: الهِجرَةُ هِجرَتانِ: إحداهُما أن تَهجُرَ السَّيِّئاتِ و الأخرى‏ أن تُهاجِرَ إلَى اللَّهِ و رَسولِهِ و لاتَنقَطِعُ الهِجرَةُ ما تُقُبِّلَتِ التَّوبَةُ؛(110)

هجرت دوگونه‏است: هجرت و دورى‏كردن از گناهان، وديگرى آن‏است كه به‏سوى خدا و رسول‏او هجرت‏كنى،و تا زمانى‏كه توبه‏پذيرفته‏مى‏شود، هجرت‏ قطع ‏نمى‏شود.

579. پيامبرصلّى الله عليه وآله: مَن فَرَّ بِدينِهِ مِن أرضٍ إلى‏ أرضٍ و إن كانَ شِبراً مِنَ الأرضِ، إستَوجَبَ الجَنَّةَ؛(111)

هر كس با دين‏دارى از سرزمينى به سرزمين ديگر، اگر چه به اندازه يك وجب، هجرت كند، سزاوار بهشت است.

8 ربيع‏الأوّل شهادت امام حسن عسكرى‏ عليه السلام (112)

580. ابن أثير: أمّا الحَسَنُ بنُ عَليٍّ العَسكَرِيُ‏ عليه السلام فَقَد كانَت أخلاقُهُ كَأخلاقِ رَسولِ اللَّهِ‏صلّى الله عليه وآله؛(113)

خلق و خوى امام حسن عسكرى‏ عليه السلام همچون خلق و خوى رسول خدا بود.

581. امام مهدى‏ عليه السلام : كان (الإمامُ العَسكَري‏ عليه السلام ) نُوراً ساطِعاً و قَمَراً زاهِراً اختارَ اللَّهُ لَهُ ما عِندَهُ فَمَضى‏ عَلى‏ مِنهاجِ آبائِهِ حَذوَ النَّعلِ بِالنَّعلِ؛ (114)

او نورى فروزان و ماهى درخشان بود كه خداوند آنچه را نزد خود بود براى او برگزيد. او راه و روش پدران بزرگوار خود را گام به گام دنبال كرد تا رحلت فرمود.

سخنان برگزيده

582. امام عسكرى‏ عليه السلام : خَصلَتانِ لَيسَ فَوقَهُما شَى‏ءٌ: الإيمانُ بِاللَّهِ و نَفعُ الإخوانِ؛(115)

دو خصلت است كه بالاتر از آنها چيزى نيست: ايمان به خدا و سود رساندن به برادران.

583. امام عسكرى‏ عليه السلام : جُعِلَتِ الخَبائِثُ في بَيتٍ و جُعِلَ مِفتاحُهُ الكِذبَ؛(116)

همه پليدى‏ها را در خانه‏اى نهادند و كليد آن دروغ است.

584. امام عسكرى‏ عليه السلام : إتَّقُوا اللَّهَ و كُونوا لَنا زَيناً و لاتَكوُنوا عَلَينا شَين؛(117)

تقواى الهى پيشه كنيد و مايه زينت ما باشيد، نه مايه سرشكستگى ما.

585. امام عسكرى‏ عليه السلام : خَيرُ إخوانِكَ مَن نَسِىَ ذَنبَكَ و ذَكَرَ إحسانَكَ إلَيهِ؛(118)

بهترين برادر تو كسى است كه خطايت را فراموش كند و احسان تو را به خود، به ياد آورد.

586. امام عسكرى‏ عليه السلام : مَن وَعَظَ أخاهُ سِرّاً فَقَد زانَهُ و مَن وَعَظَهُ عَلانِيَةً فَقَد شانَهُ؛(119)

هر كه برادرش را در خلوت پند دهد، او را آراسته است، و هر كس برادرش را در جمع پند دهد، او را سرشكسته كرده است.

587. امام عسكرى‏ عليه السلام : لَيسَ مِنَ الأدَبِ إظهارُ الفَرَحِ عِندَ المَحزونِ؛(120)

شادمانى كردن در نزد غمديده، بى ادبى است.

588. امام عسكرى‏ عليه السلام : بِئسَ العَبدُ عَبداً يَكونُ ذاوَجهَينِ و ذا لِسانَينِ؛(121)

چه بد بنده‏اى است آن كه دورو و دو زبان باشد.

589. امام عسكرى‏ عليه السلام : مَن كانَ الوَرَعُ سَجِيَّتَهُ و الكَرَمُ طَبيعَتَهُ و الحِلمُ خُلَّتَهُ، كَثُرَ صَديقُهُ؛(122)

كسى كه پارسايى خوى او، بخشندگى طبيعت او و بردبارى خصلت او باشد، دوستانش زياد شوند.

10 ربيع‏الأوّل ازدواج پيامبرصلّى الله عليه وآله و حضرت خديجه‏ عليها السلام (123)

590. ( و من آياتِهِ أنْ خَلَقَ لَكُم مِن أنفُسِكُم أزواجاً لِتَسكُنُوا إلَيها و جَعَلَ بَينَكُم مَوَدَّةً و رَحمَةً؛)(124)

و از نشانه‏هاى قدرت او آن است كه برايتان از جنس خودتان همسرانى آفريد تابه ايشان آرامش يابيد و ميان شما دوستى و مهربانى نهاد.

591. پيامبرصلّى الله عليه وآله: ما بُنِىَ فِي الإسلامِ بِناءٌ أحَبُّ إلَى اللَّهِ و أعَزُّ مِنَ التَّزويجِ؛(125)

در اسلام هيچ بنايى نزد خدا محبوب‏تر و ارجمندتر از ازدواج نيست.

592. پيامبرصلّى الله عليه وآله: اِتَّخِذُوا الأهلَ فَإنَّهُ أرزَقُ لَكُم؛(126)

اهل و عيال اختيار كنيد، كه اين كار بر روزى شما مى‏افزايد.

593. پيامبرصلّى الله عليه وآله: إذا تَزَوَّجَ العبَدُ فَقَدِ اسْتَكمَلَ نِصفَ الدِّينِ فَلْيَتَّقِ اللَّهَ فِي النِّصفِ الباقي؛(127)

هر گاه كسى ازدواج كند، نيمى از دين خود را كامل كرده است و براى (حفظ )نيم ديگر بايد تقواى الهى پيشه كند.

594. امام صادق‏ عليه السلام : رَكعَتانِ يُصَلِّيهِما مُتَزوِّجٌ أفضَلُ مِن سَبعينَ رَكَعةٍ يُصَلِّيها غَيرُ مُتَزَوِّجٍ؛(128)

دو ركعت نمازى كه فرد همسر دار مى‏خواند، برتر از هفتاد ركعت نمازى است كه فرد بى همسر مى‏خواند.

12 - 17 ربيع‏الأوّل هفته وحدت

595. ( وَاعتَصِمُوا بِحَبلِ اللَّهِ جَمِيعاً و لاتَفَرَّقُوا)؛(129)

همگى به ريسمان الهى چنگ زنيد و پراكنده نشويد.

596. پيامبرصلّى الله عليه وآله:أيُّهَا النّاسُ! عَلَيكُم بِالجَماعَةِ و إيّاكُم و الفُرقَةَ؛(130)

اى مردم! بر شما باد به جماعت و بپرهيزيد از جدايى.

597. پيامبرصلّى الله عليه وآله: الجَماعَةُ رَحمَةٌ و الفُرقَةُ عَذابٌ؛(131)

وحدت مايه رحمت، و تفرقه موجب عذاب است.

598. پيامبرصلّى الله عليه وآله:يَدُاللَّهِ عَلَى الجَماعَةِ و الشَّيطانُ مَعَ مَن خالَفَ الجَماعَةَ يَركُضُ؛(132)

دست خدا بر سر جماعت است و شيطان با كسى همراه است كه با جماعت ناسازگارى كند.

599. پيامبرصلّى الله عليه وآله: عَلَيكَ بِالجَماعَةِ؛ فَإنَّما يأكُلُ الذِّئبُ القاصِيَةَ؛(133)

با جماعت همراه شو؛ زيرا گرگ، گوسفند دورمانده را مى‏خورد.

600. امام على‏ عليه السلام :لَوسَكَتَ الجاهِلُ مَااختَلَفَ النّاسُ؛(134)

اگر نادان خاموشى مى‏گزيد، مردم دچار اختلاف نمى‏شدند.

601. امام على‏ عليه السلام : عَلَيكُم بِالتَّواصُلِ وَالتَّباذُلِ و إيّاكُم و التَّدابُرَ والتَّقاطُعَ؛(135)

بر شما باد به ارتباط و بخشش به يكديگر و دورى گزيدن از جدايى و پشت كردن به يكديگر.

15 ربيع‏الأوّل بناى مسجد قبا (136)

1. ساخت مسجد

602. ( إنَّما يَعمُرُ مَساجِدَ اللَّهِ مَن آمنَ بِاللَّهِ وَ اليَومِ الآخِرِ و أقامَ الصَّلوةَ و آتَى الزَّكوةَ و لَم يَخشَ إلَّا اللَّهَ فَعَسى‏ اُولئِكَ أن يَكُونُوا مِنَ المُهتَدينَ)؛(137)

جز اين نيست كه مساجد خدا را آن كس آباد مى‏كند كه به خدا و روز واپسين ايمان داشته باشد و نماز بگذارد و زكات بپردازد و جز از خدا نترسد. اميد است كه اينان از رهيافتگان باشند.

603. پيامبرصلّى الله عليه وآله: مَن بَنى‏ مَسجِداً و لَو كَمَفحَصِ قَطاةٍ بَنَى اللَّهُ لَهُ بَيتاً فِي الجَنَّةِ؛(138)

هر كه مسجدى، هر چند به اندازه لانه يك پرنده، بنا كند، خداوند براى او در بهشت خانه‏اى بسازد.

604. امام صادق‏ عليه السلام : مَن بَنى‏ مَسجِداً بَنَى اللَّهُ لَهُ بَيتاً فِي الجَنَّةِ؛(139)

هر كس مسجدى بسازد، خداوند براى او در بهشت خانه‏اى بسازد.

605. امام صادق‏ عليه السلام : كانَ عَلِيٌ‏ عليه السلام قد جَعَلَ بَيتاً في دارِهِ لَيسَ بِالصَّغيرِ و لابِالكَبيرِ لِصَلاتِهِ؛(140)

امام على‏ عليه السلام در منزل خود اتاقى را، كه نه كوچك بود و نه بزرگ، به اقامه نماز مخصوص كرده بود.

2. نشستن در مسجد

606. پيامبرصلّى الله عليه وآله: الجُلوسُ فِي المَسجِدِ لِانْتِظارِ الصَّلوةِ عِبادَةٌ؛(141)

نشستن در مسجد به انتظار نماز، عبادت است.

607. پيامبرصلّى الله عليه وآله: كُلُّ جُلوسٍ فِي المَسجِدِ لَغوٌ إلّا ثَلاثَةً: قِراءَةُ مُصَلٍّ أو ذِكرُ اللَّهِ أوسائلٌ عَن عِلمٍ؛(142)

هر نشستنى در مسجد بيهوده است مگر نشستن سه كس: نمازگزارى كه (قرآن )قرائت كند كسى كه ذكر خدا بگويد و كسى كه به جست‏وجوى دانش باشد.

3. نماز جماعت در مسجد

608. پيامبرصلّى الله عليه وآله: مَن رَأيتُمُوهُ يُصَلِّي فِي المَسجِدِ جَماعَةً فَظَنُّوا بِهِ كُلَّ خَيرٍ؛(143)

هر گاه ديديد كسى در مسجد نماز به جماعت مىگزارد، در هر كار خيرى به او خوش گمان باشيد.

609. امام صادق‏ عليه السلام : عَلَيكُم بِإتيانِ المَساجِدِ فَإنَّها بُيوتُ اللَّهِ فِي الأرضِ؛(144)

بر شما باد به رفتن به مساجد، كه مساجد، خانه‏هاى خدا در روى زمين‏اند.

610. امام صادق‏ عليه السلام : عَلَيكُم بِالصَّلاةِ فِي المَساجِدِ؛(145)

بر شما باد به نماز گزاردن در مساجد.

611. امام صادق‏ عليه السلام : صَلاةُ الرَّجُلِ جَماعَةً فِي المَسجدِ تَعدِلُ ثَمانِيَ و أرَبعينَ صَلاةً مُضاعَفَةً فِي المَسجِدِ؛(146)

نماز خواندن مرد به جماعت در مسجد، برابر با چهل و هشت نماز، (با پاداش )دو چندان، در مسجد است.

4. بهداشت مسجد

612. پيامبرصلّى الله عليه وآله: مَن كَنَسَ المَسجِدَ يَومَ الخَميسِ لَيلَةِ الجُمُعَةِ فَأخرَجَ مِنهُ التُّرابَ غَفَرَاللَّهُ لَهُ؛(147)

هر كس در روز پنج‏شنبه براى شب جمعه، مسجد را جاروب كند و خاك آن را بيرون برد، خداوند او را مى‏آمرزد.

613. پيامبرصلّى الله عليه وآله: مَن أكَلَ هذِهِ البَقلَةَ المُنتِنةَ (الثَّومَ) فَلا يَقرَبْ مَسجِدَن؛(148)

هر كه اين گياه بدبو (سير) را خورده است، به مسجد ما نزديك نشود.

614. پيامبرصلّى الله عليه وآله: تَعاهَدُوا نِعالَكُم عِندَ أبوابِ المَسجِدِ؛(149)

پيش در مسجد، كفش‏هايتان را بررسى كنيد( تا آلودگى در آن نباشد).

615. امام كاظم‏ عليه السلام : إنَّ الجَنَّةَ و الحُورَ لَتَشتاقُ إلى‏ مَن يَكسَحُ المَساجِدَ و يَأخُذُ مِنهُ القِذى‏؛(150)

بهشت و حورالعين مشتاق ديدار كسى هستند كه مسجد را جاروب، و آن را گردگيرى مى‏كند.

17 ربيع‏الأوّل ميلاد پيامبرصلّى الله عليه وآله (151)

616. ( لَقَد كانَ لَكُم في رَسولِ اللَّهِ اُسوَةٌ حَسَنَةٌ لِمَن يَرجُو اللَّهَ و اليَومَ الآخِرَ)؛(152)

قطعاً براى شما در (اقتدا به ) رسول خدا سرمشقى نيكو است، براى آن كس كه به خدا و روز باز پسين اميد دارد.

617. امام على‏ عليه السلام : ما بَرَأَ اللَّهُ نَسَمَةً خَيرَاً مِن مُحَمَّدٍصلّى الله عليه وآله؛(153)

خداوند آفريده‏اى بهتر از محمّد نيافريده است.

618. امام على‏ عليه السلام : كانَ رَسولُ اللَّهِ‏صلّى الله عليه وآله دائِمَ البِشرِ، سَهلَ الخُلقِ، لَيِّنَ الجانِبِ؛(154)

پيامبر خدا، همواره خوش رو، خوش خو و نرم خو بود.

سخنان برگزيده

619. پيامبرصلّى الله عليه وآله:أغفَلُ النّاسِ مَن لَم يَتَّعِظ بِتَغَيُّرِ الدُّنيا مِن حالٍ إلى‏ حالٍ؛(155)

غافل‏ترين مردم كسى است كه از دگرگونى دنيا از حالى به حال ديگر پند نگيرد.

620. پيامبرصلّى الله عليه وآله: إنَّكُم لَنْ تَسَعُوا النّاسَ بِأموالِكُم فَسَعُوهُم بِأخلاقِكُم؛(156)

با دارايى خود نمى‏توانيد دل مردم را به دست آوريد، پس دلشان را با اخلاق (نيك )به دست آوريد.

621. پيامبرصلّى الله عليه وآله: خَيرُ النّاسِ مَنِ انتَفَعَ بِهِ النّاسُ؛(157)

بهترين مردم كسى است كه مردم از او بهره‏مند شوند.

622. پيامبرصلّى الله عليه وآله: مَن صاحَبَ النّاسَ بِالَّذي يُحِبُّ أن يُصاحِبُوهُ كانَ عَدل؛(158)

هر كه با مردم چنان رفتار كند كه دوست دارد آنها با او آن گونه رفتار كنند، عادل است.

623. پيامبرصلّى الله عليه وآله: البادِى‏ءُ بِالسَّلامِ بَري‏ءٌ مِنَ الكِبرِ؛(159)

آغاز كننده سلام از تكبّر بركنار است.

624. پيامبرصلّى الله عليه وآله: لاإيمانَ لِمَن لا أمانَةَ لَهُ؛(160)

آن كه امانت دار نيست، ايمان ندارد.

625. پيامبرصلّى الله عليه وآله: تَمامُ البِرِّ أن تَعمَلَ فِي السِّرِّ عَمَلَ العَلانِيَةِ؛(161)

نيكوكارى كامل آن است كه در نهان همان كنى كه در آشكارا مى‏كنى.

626. پيامبرصلّى الله عليه وآله: الجَليسُ الصّالِحُ خَيرٌ مِنَ الوَحدَةِ و الوَحدَةُ خَيرٌ مِن جَليسِ السُّوءِ؛(162)

همنشين خوب بهتر از تنهايى است و تنهايى بهتر از همنشين بد.

627. پيامبرصلّى الله عليه وآله: تَهادَوا فَإنَّها تَذهَبُ بِالضَّغائِنِ؛(163)

به يكديگر هديه بدهيد كه كينه‏ها را از بين مى‏برد.

628. پيامبرصلّى الله عليه وآله: مَن أتى‏ غَنِيّاً فَتَضَعضَعَ لَهُ ذَهَبَ ثُلُثا دِينِهِ؛(164)

هر كه نزد ثروتمندى برود و (به خاطر ثروتش) براى او فروتنى كند، دو سوم دينش بر باد رفته است.

629. پيامبرصلّى الله عليه وآله: أَحسِن مُجاوَرَةَ مَن جاوَرَكَ تَكُن مُؤمِن؛(165)

حق همسايگىِ همسايه‏ات را خوب به جاى آور، تا مؤمن باشى.

17 ربيع‏الأوّل ولادت امام صادق‏ عليه السلام (166)

630. الازدي: و كانَ ما كانَ يُوصِينا بِهِ أبوعَبدِاللَّهِ البِرُّ و الصِّلَةُ؛(167)

امام صادق‏ عليه السلام بيش از هر چيز ما را به نيكوكارى و پيوند با خويشاوندان توصيه مىفرمود.

631. امام صادق‏ عليه السلام : إنّي وَاللَّهِ ما آمُرُكُم إلّا بِما نَأمُرُ بِهِ أنفُسَنَا فَعَلَيكُم بِالجِدِّ والاِجتِهادِ؛(168)

به خدا سوگند من شما را به چيزى فرمان نمى‏دهم مگر آن كه خود را نيز بدان فرمان مى‏دهم؛ پس بر شما باد كه تلاش و كوشش كنيد.

سخنان برگزيده

632. امام صادق‏ عليه السلام : اَحَبُّ إخواني إلَىَّ مَن أهدى‏ إلَىَّ عُيوُبي؛(169)

محبوب‏ترين برادرم كسى است كه عيب‏هايم را به من هديه كند.

633. امام صادق‏ عليه السلام : ثَلاثَةٌ تُورِثُ المَحَبَّةَ: الدِّينُ و التِّواضُعُ و البَذلُ؛(170)

سه چيز محبّت مى‏آورد: دين‏دارى، تواضع و بخشش.

634. امام صادق‏ عليه السلام : الأُنسُ في ثَلاثٍ: فِي الزَّوجَةِ المُوافِقَةِ و الوَلَدِ البارِّ و الصَّديقِ المُصافِي؛(171)

انس در سه چيز است: زن سازگار، فرزند نيكوكار و دوست يكرنگ.

635. امام صادق‏ عليه السلام : صَلاحُ حالِ التَّعايُشِ و التَّعاشُرِ مِل‏ءُ مِكيالٍ ثُلُثاهُ فِطنَةٌ و ثُلُثُهُ تَغافُلٌ؛(172)

سامان يافتن همزيستى و معاشرت، به پيمانه‏اى پُر مى‏ماند كه دو سومش هوشمندى و يك سومش ناديده گرفتن (خطاى ديگران )است.

636. امام صادق‏ عليه السلام : لايَصيرُ العَبدُ عَبداً خالِصاً لِلّهِ حَتّى يَصيرَ المَدحُ و الذَّمُّ عِنَدهُ سَواءٌ؛(173)

آدمى بنده خالص خدا نمى‏شود تا آن‏گاه كه ستايش و نكوهش نزد او يكسان شود.

637. امام صادق‏ عليه السلام : مَن رَأى‏ أخاهُ عَلى‏ أمرٍ يَكرَهُهُ، فَلَم يَرُدَّهُ عَنهُ - و هُو يَقدِرُ عَلَيهِ - فَقَد خانَهُ؛(174)

هر كه برادرش را در كارى ناپسند ببيند و بتواند او را از آن باز دارد و چنين نكند، به او خيانت كرده است.

638. امام صادق‏ عليه السلام : لايَنبَغي لِلمُؤمِنِ أن يَجلِسَ مَجلِساً يُعصَى اللَّهُ فيهِ و لايَقدِرُ عَلى‏ تَغييرِهِ؛(175)

شايسته نيست مؤمن در مجلسى بنشيند كه در آن گناه مى‏شود و او توانايى تغيير دادن آن را ندارد.

639. امام صادق‏ عليه السلام : مَن سَرَّهُ أن يُستَجابَ دُعاؤُهُ فَليُطَيِّب كَسبَهُ؛(176)

هر كه خوش دارد دعايش مستجاب شود، بايد كسب خود را حلال كند.

26 ربيع‏الأوّل صلح امام حسن‏ عليه السلام با معاويه

640. ( و إنْ جَنَحُوا لِلسَّلْمِ فَاجْنَح لَها و تَوَكَّلْ عَلَى اللَّهِ إنَّهُ هُوَ السَّميعُ العَليمُ)؛(177)

اگر به صلح مايل شدند تو نيز از در صلح وارد شو و بر خدا توكّل كن كه او شنواى دانا است.

641. پيامبرصلّى الله عليه وآله: الحَسَنُ و الحُسَينُ إمامانِ قاما أو قَعَد؛(178)

حسن و حسين دو امامند؛ چه قيام كنند، و چه قيام نكنند.

642. امام على‏ عليه السلام : و لاتَدفَعَنَّ صُلحاً دَعاكَ إلَيهِ عَدُوُّكَ و لِلّهِ فيهِ رِضىً ؛ فَإنَّ فِي الصُّلحِ دَعَةً لِجُنودِكَ و راحَةً من هُمومِكَ و أمناً لِبِلادِكَ؛(179)

اگر دشمن، تو را به صلح فراخواند و خشنودى خدا در آن بود، آن را ردّ مكن؛ زيرا صلح مايه آسايش سپاهيان تو و راحتى خودت از اندوه‏ها و ايمنى سرزمين تو است.

643. امام على‏ عليه السلام :...فَإن أرَدتَ مُجاهَدَةَ عَدُوِّكَ فَلَن يَصلُحَ لَكَ مِن شيعَتِكَ مَن لَم يَصلُحْ لأِبيكَ لَأَنَّهُم قَومٌ لاوَفاءَ لَهُم، يُورِدُونَكَ ثُمَّ لايُصدِرُونَكَ؛(180)

... و اگر بخواهى با دشمنت بجنگى (بدان كه) كسانى كه شمشيرشان سودى براى پدرت نداشت هرگز براى تو نيز سودى نخواهند داشت؛ زيرا آنان قومى بى‏وفا هستند كه تو را وارد معركه كارزار مى‏كنند آن‏گاه براى بيرون آمدن از آن يارى‏ات نمى‏كنند.

644. امام على‏ عليه السلام : وَجَدتُ المُسالَمَةَ مالَم يَكُنْ وَهنٌ لِلإسلامِ أنجَعَ مِنَ القِتالِ؛(181)

من صلح را، تا آن‏گاه كه مايه وهن اسلام نباشد، كارسازتر از جنگ يافته‏ام.

645. امام حسن‏ عليه السلام : إنَّ مُعاوِيَةَ نازَعَني حَقّاً هُوَ لي فَتَرَكتُهُ لِصَلاحِ الاُمَّةِ و حَقنِ دِمائِهِم؛(182)

معاويه در حقى كه از آنِ من بود با من ستيز كرد و من براى صلاح امّت و جلوگيرى از ريختن خونشان آن را واگذاردم.

646. امام حسن‏ عليه السلام : ما أنَا بِمُذِلِّ المُؤمِنينَ ولكِنّي مُعِزُّ المُؤمِنينَ، إنّى لَمّا رَأَيتُكُم لَيسَ بِكُم عَلَيهِم قُوَّةٌ سَلَّمتُ الأمرَ لأِبقى‏ أنا و أنتُم بَينَ أظهُرِهِم، كَما عابَ العالِمُ السَّفينَةَ لِتَبقى‏ لأِصحابِها و كَذلِكَ نَفسِي و أنتُم لِنَبقى‏ بَينَهُم؛(183)

من نه خواركننده مؤمنان، بلكه عزّت بخش آنانم. وقتى ديدم شما در برابر دشمن قدرتى نداريد، كار را به او واگذاشتم تا من و شما در ميان آنان باشيم. همچنان كه آن فرزانه (خضر) كشتى را سوراخ كرد تا براى صاحبانش باقى بماند، و اين‏چنين است حكايت من و شما تا در ميان آنها باقى بمانيم.

ربيع‏الثانى

8 ربيع‏الثانى ولادت امام حسن عسكرى‏ عليه السلام (184)

647. ابن شهرآشوب: (الإمامَ العسكري‏ عليه السلام ) بَرى مِنَ العَيبِ، أمينٌ عَلَى الغَيبِ، كَثيرُ الحِباءِ، كَريمُ الوَفاءِ؛(185)

امام عسكرى از هرگونه عيب به دور و بر غيبْ امين، بسيار بخشنده و نيكووفاكننده بود.

648. زندان‏بان‏هاى امام عسكرى‏ عليه السلام در جواب صالح بن وصيف: ما نَقولُ في رَجُلٍ يَصومُ نَهارَهُ و يَقُومُ لَيلَهُ كُلَّهُ، لا يَتَكلَّمُ و لايَتَشاغَلُ بِغَيرِ العِبادَةِ؛(186)

چه بگوييم در باره كسى كه روزها را روزه مى‏گيرد و تمام شب را به عبادت به‏سر مى‏آورد و جز به عبادت سخنى نمى‏گويد و به كارى نمى‏پردازد.

سخنان برگزيده

649. امام عسكرى‏ عليه السلام : ما أقبَحَ بِالمُؤمِنِ أن تَكونَ لَهُ رَغبَةٌ تُذِلُّهُ؛(187)

چه زشت است براى مؤمن كه خواسته‏اى داشته باشد كه او را به خوارى كشاند.

650. امام عسكرى‏ عليه السلام : مَن لَم يَتَّقِ وُجُوهَ النّاسِ لَم يَتَّقِ اللَّهَ؛(188)

آن كه از مردم پروا نكند، از خدا نيز پروا نمى‏كند.

651. امام عسكرى‏ عليه السلام : إيّاكَ و الإذاعَةَ و طَلَبَ الرِّئاسَةِ، فَإنَّهُما يَدعُوانِ إلَى الهَلَكَةِ؛(189)

از افشاى اسرار و رياست‏طلبى بپرهيز كه اين دو (آدمى را) به هلاكت مى‏كشانند.

652. امام عسكرى‏ عليه السلام : إنَّ الوصولَ إلَى اللَّهِ سَفَرٌ لايُدرَكُ إلاّ بِامتِطاءِ اللَّيلِ؛(190)

وصال خداوند سفرى است كه جز با مركب شب زنده‏دارى به دست نمى‏آيد.

653. امام عسكرى‏ عليه السلام : التَّواضُعُ نِعمَةٌ لايُحسَدُ عَلَيه؛(191)

فروتنى نعمتى است كه بر آن حسد نبرند.

654. امام عسكرى‏ عليه السلام : مَن رَكِبَ ظَهَر الباطِلِ نَزَلَ بِهِ دارَ النَّدامَةِ؛(192)

هر كه بر مركب باطل نشيند، در سراى پشيمانى فرودش آورد.

655. امام عسكرى‏ عليه السلام : إذا نَشِطَتِ القُلوبُ فأودِعُوها وإذا نَفَرَت فَوَدِّعوه؛(193)

دل چون در نشاط است (معرفت) را به آن واسپاريد، و چون در گريز است آن را واگذاريد.

656. امام عسكرى‏ عليه السلام : مَن تعدّى‏ في طَهورِهِ كانَ كَناقِضِهِ؛(194)

هر كه در مصرف آب (وضو و غسل) زياده‏روى كند، مانند كسى است كه وضو و غسل خود را باطل كند.

10 ربيع‏الثانى وفات حضرت معصومه‏ عليها السلام

657. امام صادق‏ عليه السلام : إنَّ لَنا حَرَماً و هُوَ بَلَدَةُ قُمَّ و سَتُدفَنُ فيهَا امْرَأةٌ مِن أولادِي تُسَمّى‏ فاطِمَةَ، فَمَن زارَها وَجَبَت لَهُ الجَنَّةُ؛(195)

ما را حرمى است و آن «قم» است، و به زودى بانويى از فرزندان من به نام فاطمه در آن دفن خواهد شد. هر كس او را زيارت كند، بهشت بر او واجب شود.

658. امام صادق‏ عليه السلام : و تَدخُلُ بِشَفاعَتِها شِيعَتي الجَنَّةَ بِأجمَعِهِم؛(196)

همه شيعيان من با شفاعت او (فاطمه معصومه‏ عليها السلام ) وارد بهشت خواهند شد.

659. امام رضا عليه السلام : مَن زارَها بِقُمَّ كَمَن زارَني؛(197)

هر كس (حضرت معصومه‏ عليها السلام ) را در قم زيارت كند، چنان است كه مرا زيارت كرده است.

660. امام رضا عليه السلام : مَن زارَها عارِفاً بِحَقِّها فَلَهُ الجَنَّةُ؛(198)

هر كس او را با شناخت زيارت كند، بهشت پاداش او خواهد بود

661. امام جواد عليه السلام : مَن زارَ قَبرَ عَمَّتي بِقُمَّ، فَلَهُ الجَنَّةُ؛(199)

هر كس قبر عمّه‏ام (حضرت معصومه‏ عليها السلام ) را در قم زيارت كند، بهشت پاداش او است.

جمادى الأوّل

5 جمادى الأوّل روز پرستار

662. پيامبرصلّى الله عليه وآله: مَن سَعى‏ لِمَريضٍ في حاجَةٍ قَضاها أولَم يَقضِها خَرَجَ مِن ذُنوبِهِ كَيَومٍ وَلَدَتْهُ اُمُّهُ؛(200)

هر كس براى بر آوردن نياز بيمارى بكوشد، چه آن را برآورده سازد و چه نسازد، مانند روزى كه از مادرش زاده شد، از گناهانش پاك مى‏شود.

663. پيامبرصلّى الله عليه وآله: مَن قامَ عَلى‏ مَريضٍ يَوماً و لَيلَةً بَعَثَهُ اللَّهُ مَعَ ابراهيمَ الخَليلِ؛(201)

هر كس يك شبانه روز از بيمارى پرستارى كند، خداوند او را با ابراهيم خليل محشور مى‏كند.

664. پيامبرصلّى الله عليه وآله: مَن أطعَمَ مَريضاً شَهوَتَهُ أَطعَمَهُ اللَّهُ من ثِمارِ الجَنَّةِ؛(202)

هر كس غذاى بيمار را به او بخوراند، خداوند از ميوه‏هاى بهشتى به او بخوراند.

665. امام صادق‏ عليه السلام : يَكِرُّ مَعَ القائِمِ عليه السلام ثَلاثَ عَشرَةَ امرَأةً.... يُداوِينَ الجَرحى‏ ويَقُمنَ المَرضى‏؛(203)

سيزده زن در ركاب امام مهدى‏ عليه السلام حضور خواهند داشت... زخميان را درمان و از بيماران پرستارى مى‏كنند.

666. سماعة: إنَّ رَسولَ اللَّهِ‏صلّى الله عليه وآله خَرَجَ بِالنِّساءِ فِي الحَربِ حَتّى‏ يُداوينَ الجَرحى‏؛(204)

پيامبر خداصلّى الله عليه وآله زنان را با خود به جنگ برد تا مجروحان را مداوا كنند.

جمادى الثانى

3 جمادى الثانى شهادت حضرت زهرا عليها السلام (205)

667. پيامبرصلّى الله عليه وآله:إنَّ اللَّهَ يَغضَبُ لِغَضَبِ فاطِمَةَ و يَرضى‏ لِرِضاه؛(206)

به يقين خداوند با خشم فاطمه به خشم مى‏آيد و با خشنودى او خشنود مى‏شود.

668. پيامبرصلّى الله عليه وآله:إنَّ فاطِمةَ بَضعَةٌ مِنّي و هِىَ نورُ عَيني و ثَمَرَةُ فُؤادي؛ يَسوؤُني ما ساءَها و يَسُرُّني ما سَرَّها و إنَّها أوَّلُ مَن يَلحَقُني مِن أهلِ بَيتي؛(207)

فاطمه پاره تن من و روشنى ديده و ميوه دل من است. آنچه او را ناراحت كند مرا ناراحت مى‏كند و آنچه شادش كند، مرا شاد مى‏كند؛ او نخستين كس از اهل‏بيت من است كه به من مى‏پيوندد.

669. امام على‏ عليه السلام : إنَّ فاطِمَةَ عليها السلام لَم تَزَل مَظلُومَةً، مِن حَقِّها مَمنوعَةٌ و عَن مِيراثِها مَدفوعَةٌ؛(208)

فاطمه همواره مظلوم و از حق و ميراث خود محروم بود.

670. امام مهدى‏ عليه السلام : إنَّ لِي في إبنَةِ رَسولِ‏اللَّهِ اُسوَةٌ حَسَنةٌ؛(209)

دختر رسول خدا (فاطمه) براى من سرمشقى نيكو است.

سخنان برگزيده

671. حضرت فاطمه‏ عليها السلام : إلزَم رِجلَها؛ فَإنَّ الجَنَّةَ تَحتَ أقدامِه؛(210)

در خدمت مادر باش؛ زيرا بهشت زير قدم‏هاى مادران است.

672. حضرت فاطمه‏ عليها السلام : إذا حُشِرتُ يَومَ القِيامَةِ أشفَعُ عُصاةَ اُمَّةِ النَّبِيِ‏صلّى الله عليه وآله؛(211)

آن گاه كه در روز قيامت برانگيخته شوم، گناهكاران امّت پيامبر اسلام را شفاعت خواهم كرد.

673. حضرت فاطمه‏ عليها السلام : إنْ كُنتَ تَعمَلُ بِما أمَرناكَ و تَنتَهي عَمّا زَجَرناكَ عَنهُ فَأنتَ مِن شيعَتِنا و إلّا فَل؛(212)

اگر به آنچه تو را به آن فرمان مى‏دهيم عمل كنى و از آنچه برحذر مى‏داريم دورى كنى، از شيعيان مايى و الّا هرگز.

674. حضرت فاطمه‏ عليها السلام : حُبِّبَ إلَىَّ من دُنياكُم ثَلاثٌ: تِلاوَةُ كِتابِ اللَّهِ و النَّظَرُ في وَجهِ رَسولِ اللَّهِ و الإنفاقُ في سَبيلِ اللَّهِ؛(213)

از دنياى شما محبّت سه چيز در دل من نهاده شد: تلاوت قرآن، نگاه به چهره پيامبر خدا و انفاق در راه خدا.

675. حضرت فاطمه‏ عليها السلام : يا أباالحَسَنِ! إنّي لأَستَحيي مِن إلهي أن اُكَلِّفَ نَفسَكَ مالاتَقدِرُ عَلَيهِ؛(214)

اى على! من از پروردگارم شرم دارم كه چيزى از تو درخواست كنم كه توان برآوردن آن را نداشته باشى.

676. حضرت فاطمه‏ عليها السلام : بِشرٌ في وَجهِ المُؤمِنِ يُوجِبُ لِصاحِبِهِ الجَنَّةَ؛(215)

خوش‏رويى هنگام روبه رو شدن با مؤمن، بهشت را بر فرد خوش رو واجب مى‏كند.

18 جمادى الثانى شهادت امام جواد عليه السلام (216)

677. امام رضا عليه السلام : (هُوَ) الصّادِقُ و الصّابِرُ وَ الفاضِلُ و قُرَّةُ أعيُنِ المُؤمِنينَ و غَيظُ المُلحِدينَ؛(217)

او راستگو، شكيبا، داراى فضيلت، نورچشم مؤمنان و مايه خشم ملحدان است.

678. امام رضا عليه السلام : يُقتَلُ (الامامُ الجَوادُ عليه السلام ) غَصباً فَيبكِي لَهُ و عَلَيهِ أهلُ السَّماءِ و يَغضَبُ اللَّهُ عَلى عَدوِّهِ و ظالِمِهِ فلا يَلبَثُ إلّا يَسيراً حَتّى يُعَجِّلُ اللَّهُ بِهِ إِلى‏ عَذابِهِ الأَليمِ و عِقابِهِ الشَّديدِ؛(218)

امام جواد عليه السلام مظلومانه كشته مى‏شود، و ساكنان آسمان بر او مى‏گريند و مرثيه مى‏سرايند. خداوند بر دشمن و ستم كننده بر او خشم مى‏گيرد، و (پس از كشتن او) زمانى كوتاه در دنيا نمى‏ماند، تا آن‏كه خداوند به زودى دشمن او را به عذابى دردناك و كيفرى سخت گرفتار مى‏كند.

سخنان برگزيده

679. امام جواد عليه السلام : الثِّقَةُ بِاللَّهِ ثَمَنٌ لِكُلِّ غالٍ و سُلَّمٌ إلى كُلِّ عالٍ؛(219)

اعتماد به خدا بهاى هر چيز گران بها است، و نردبانى به سوى هر بلندايى.

680. امام جواد عليه السلام : القَصدُ إلَى اللَّهِ تَعالى‏ بِالقُلُوبِ، أبلَغُ مِن إِتعابِ الجَوارِحِ بِالأعمالِ؛(220)

به دل آهنگ خدا داشتن برتر است تا خسته كردن جوارح به عبادت.

681. امام جواد عليه السلام : إظهارُ الشَّي‏ءِ قَبلَ أن يُستَحكَمُ مَفسَدَةٌ لَهُ؛(221)

آشكار كردن چيزى پيش از استوار شدن، مايه تباهى آن است.

682. امام جواد عليه السلام : المُؤمِنُ يَحتاجُ إلى‏ تَوفِيقٍ مِنَ اللَّهِ و واعِظٍ مِن نَفسِهِ و قَبولٍ مِمَّن يَنصَحُهُ؛(222)

مؤمن به توفيق از جانب خدا، پند دهنده‏اى از درون خويش و پذيرش خيرخواهىِ آن كه خيرخواه اوست، نيازمند است.

683. امام جواد عليه السلام : مُلاقاةُ الإخوانِ نُشرَةٌ و تَلقيحٌ لِلعَقلِ و إن كانَ نَزراً قَليل؛(223)

ديدار برادران مايه سلامتى و رشد عقل است؛ اگرچه بسيار اندك باشد.

684. امام جواد عليه السلام : مَنِ انقَادَ إلَى الطُّمأ نينَةِ قَبلَ الخُبَرةِ فَقَد عَرَضَ نَفسَهُ لِلهَلَكَةِ و العاقِبَةِ المُتعِبَةِ؛(224)

هر كه پيش از آزمودن، به كسى اطمينان كند، خود را در معرض هلاكت و فرجامى رنج آور قرار داده است.

685. امام جواد عليه السلام : لا يَضُرُّكَ سَخَطُ مَن رِضاهُ الجَورُ؛(225)

خشم كسى كه خشنودى‏اش ستم‏گرى است، به تو زيان نمى‏رساند.

686. امام جواد عليه السلام : غِنَى المُؤمِنِ غِناهُ عَنِ النّاسِ؛(226)

توان‏گرى مؤمن در بى نيازى از مردم است.

687. امام جواد عليه السلام : قَد عاداكَ مَن سَتَرَعَنكَ الرُّشدَ اتِّباعاً لِما تَهواهُ؛(227)

آن كه براى پيروى از هوس تو، راه پيشرفت را از تو پنهان كند، با تو دشمنى كرده است.

688. امام جواد عليه السلام : الأيامُ تَهتِكُ لَكَ الأمرَ عَنِ الأسرارِ الكامِنَةِ؛(228)

روزگار رازهاى نهان را بر تو آشكار مى‏كند.

20 جمادى الثانى ولادت حضرت زهرا عليها السلام (229)

689. ( إنّا أعطَيناكَ الكَوثَرَ فَصَلِّ لِرَبِّكَ وَانْحَر)؛(230)

همانا ما كوثر را به تو عطا كرديم پس براى پروردگارت نماز بخوان و قربانى كن.

690. پيامبرصلّى الله عليه وآله: فاطِمَةُ أَعَزُّ النّاسِ عَلَيَّ؛(231)

فاطمه عزيزترين مردم نزد من است.

691. پيامبرصلّى الله عليه وآله: مَن أَحَبَّ فاطِمَةَ ابنَتي فَهُوَ فِي الجَنَّةِ مَعي؛(232)

هر كس دخترم فاطمه را دوست داشته باشد، در بهشت با من همراه خواهد بود.

سخنان برگزيده

692. حضرت فاطمه‏ عليها السلام : مَن أصعَدَ إلَى اللَّهِ خالِصَ عِبادَتِهِ أهبَطَ اللَّهُ إلَيهِ أفضَلَ مَصلَحَتِهِ؛(233)

هر كه خداوند را بى‏پيرايه عبادت كند، خداوند برترين مصلحتش را نثار او مى‏كند.

693. حضرت فاطمه‏ عليها السلام : فَرَضَ اللَّهُ الصَّلاةَ تَنزِيهاً مِنَ الكِبرِ؛(234)

خداوند نماز را براى دورى از كبر واجب كرد.

694. حضرت فاطمه‏ عليها السلام : نَحنُ وَسيلَتُهُ في خَلقِهِ و نَحنُ خاصَّتُهُ و مَحَلُّ قُدسِهِ؛(235)

ما (اهل‏بيت) دست آويز الهى مردمان، بر گزيده خدا و منزلگاه قدس (و پاكى )اوييم.

695. حضرت فاطمه‏ عليها السلام : فَجَعَلَ اللَّهُ... إطاعَتَنا نِظاماً لِلمِلَّةِ و إمامَتَنا أماناً لِلفُرقَةِ؛(236)

خدا اطاعت از ما را رشته سامان ملّت، و امامت ما را مايه ايمنى از تفرقه قرار داده است.

696. حضرت فاطمه‏ عليها السلام : در جواب امام حسن‏ عليه السلام كه پرسيده بود: چرا براى همسايگان و ديگران دعا مى‏كنى و براى خود دعا نمى‏كنى؟ فرمود:

الجارُ ثُمَّ الدّارُ؛(237)

اوّل همسايه، سپس خانه خود.

697. حضرت فاطمه‏ عليها السلام : خِيارِكُم أليَنُكُم مَناكِبَهُ و أكرَمُهُم لِنِسائِهِم؛(238)

بهترين شما كسانى‏اند كه با مردم نرم‏ترند و زنان خويش را بيشتر گرامى مى‏دارند.

698. حضرت فاطمه‏ عليها السلام : خَيرٌ لِلنِّساءِ أن لايَرَينَ الرِّجالَ و لايَراهُنَّ الرِّجالُ؛(239)

براى زنان بهتر است كه (بدون ضرورت) مردان نامحرم را نبينند و نامحرمان نيز آنان را نبينند.

20 جمادى الثانى روز مادر (240)

699. ( و وصَّينَا الإنسانَ بِوالِدَيهِ إحساناً حَمَلَتهُ أُمُّهُ كُرهاً و وَضَعَتهُ كُرهاً)؛(241)

ما به انسان سفارش كرديم كه به پدر و مادرش نيكى كند؛ مادرش او را با رنج حمل كرد و با رنج بر زمين نهاد.

700. پيامبرصلّى الله عليه وآله: الجَنَّةُ تَحتَ أقدامِ الاُمَّهاتِ؛(242)

بهشت زير قدم‏هاى مادران است.

701. پيامبرصلّى الله عليه وآله: مَن سَرَّهُ أن يُمَدَّ لَهُ فِي عُمرِهِ و يُزادَ في رِزقِهِ فَليَبَرَّ والِدَيهِ؛(243)

هركه خوش دارد عمرش دراز و روزى‏اش بسيار شود، به پدر ومادرش نيكى كند.

702. امام على‏ عليه السلام : بِرُّ الوالِدَينِ أكبَرُ فَريضَةٍ؛(244)

نيكى به پدر و مادر بزرگ‏ترين فريضه است.

703. امام سجّاد عليه السلام : وَ أمّا حَقُّ اُمِّكَ فَأنْ تَعلَمَ أنَّها حَمَلَتكَ حَيثُ لايَحتَمِلُ أَحَدٌ أَحَداً و أعطَتْكَ مِن ثَمَرَةِ قَلبِها مالا يُعطِي أحَدٌ أحَد؛(245)

حقّ مادرت بر تو اين است كه بدانى او تو را در جايى حمل كرده است كه هيچ كس ديگرى را حمل نمى‏كند و از ميوه دلش آن به تو داد كه هيچ كس به ديگرى نمى‏دهد.

704. امام رضا عليه السلام : إنَّ اللَّهَ أمَرَ بِالشُّكرِ لَهُ و لِلوالِدَينِ، فَمَن لَم يَشكُر والِدَيهِ لَم يَشكُرِ اللَّهَ؛(246)

خداوند به سپاس‏گزارى از خود و پدر و مادر فرمان داده است؛ پس هر كه از پدر و مادرش سپاس‏گزارى نكند، خداوند را سپاس نگفته است.

20 جمادى الثانى روز زن

705. پيامبرصلّى الله عليه وآله: مَنِ اتَّخَذَ زَوجَةً فَليُكرِمه؛(247)

هر كس همسرى اختيار كند، بايد او را گرامى بدارد.

706. پيامبرصلّى الله عليه وآله: إذا صَلَّتِ المَرأةُ خَمسَها و صامَت شَهرَها و أحصَنَت فَرجَها و أطاعَت بَعلَها فَلَتَدخُلُ الجَنَّةَ مِن أيِّ أبوابٍ شاءَت؛(248)

هرگاه زنى نمازهاى پنج‏گانه‏اش را به جاى آورد، و ماه رمضان را روزه بگيرد، و دامنش را پاك نگه دارد، و از شوهرش فرمان ببرد، از هر درى كه بخواهد وارد بهشت مى‏شود.

707. امام على‏ عليه السلام : إنَّ المَرأَةَ رَيحانَةٌ و لَيسَت بِقَهرَماَنةٍ؛(249)

زن گل است و لطيف، نه كارگزار و دلير.

708. امام صادق‏ عليه السلام : أكثَرُ الخَيرِ فِي النِّساءِ؛(250)

بيشتر خوبى‏ها در زنان است.

709. امام صادق‏ عليه السلام : إنَّ اللَّهَ جَعَلَ لِلمَرأةِ أن تَصبِرَ صَبرَ عَشرَةِ رِجالٍ؛(251)

خداوند صبر و تحمّلِ ده مرد را به زن عطا كرده است.

710. امام صادق‏ عليه السلام : لَيسَ لِامرَأةٍ خَطَرٌ لا لِصالِحَتِهِنَّ ولالِطالِحَتِهِنَّ؛(252)

براى زن بهايى نمى‏توان تعيين كرد، نه براى خوب آنها و نه براى بدشان.