آينه يادها
مناسبتهاى شمسى و قمرى در آينه قرآن و حديث

مركز تحقيقات دارالحديث

- ۳ -


4 شهريور روز كارمند

1. وجدان كارى

245. پيامبرصلّى الله عليه وآله إنَّ اللَّهَ يُحِبُّ إذا عَمِلَ أحدُ كُم عَمَلاً أن يُتقِنَهُ؛(252)

خداوند دوست دارد كه هرگاه يكى از شما كارى انجام مى‏دهد آن را استوار و درست به سامان رساند.

246. پيامبرصلّى الله عليه وآله: إنَّ اللَّهَ تَعالى‏ يُحِبُّ مِنَ العامِلِ إذا عَمِلَ أن يُحسِنَ؛(253)

خداى تعالى دوست دارد وقتى كسى كارى مى‏كند آن را به خوبى انجام دهد.

2. شناخت كار

247. پيامبرصلّى الله عليه وآله مَنْ عَمِلَ عَلى‏ غَيرِ عِلمٍ، ما يُفسِدُ أكثَرُ مِمّا يُصلِحُ؛(254)

هر كس كارى را بدون شناخت انجام دهد، تباه‏كارىِ او بيشتر است از آنچه سامان مىدهد.

248. امام على عليه السلام : يا كُمَيلُ ما مِن حَرَكَةٍ إلّا و أنتَ مُحتاجٌ فيها إلى مَعرِفَةٍ؛(255)

اى كميل! هيچ كارى نيست مگر اين‏كه تو در آن نيازمند شناخت هستى.

3. حق مدارى

249. پيامبرصلّى الله عليه وآله: قُلِ الحَقَّ و لاتأخُذكَ فِي اللَّهِ لَومَةُ لائمٍ؛(256)

حق را بگو و در راه خدا از ملامت هيچ ملامت‏گرى نهراس.

250. امام على‏ عليه السلام ألزِمِ الحَقَّ مَن لَزِمَهُ مِن القَريبِ و البَعيدِ و كُن في ذلِكَ صابِراً مُحتَسِباً واقِعاً ذلِكَ مِن قَرابَتِكَ و خاصَّتِكَ حَيثُ وَقَعَ؛(257)

حق را، از آنِ هر كه بود، نزديك يا دور، بر عهده گير؛ در اين راه شكيبا باش و آن را به حساب خداوند بگذار، هر چند اين رفتار با نزديكان و خويشاوندانت باشد.

4. حلّ مشكلات مردم

251. پيامبرصلّى الله عليه وآله: مَن قضى‏ لأخيهِ المُؤمِنِ حاجَةً كانَ كَمَن عَبَدَاللَّهَ دَهرَهُ؛(258)

كسى كه حاجت برادر مؤمن خود را برآورده سازد، مانند كسى است كه عمر خود را به عبادت گذرانده باشد.

252. امام على‏ عليه السلام أنصِفوا النّاسَ مِن أنفُسِكُم وَاصْبِرُوا لِحَوائجِهِم... ولاتُحشِّمُوا أحَداً عَن حاجَتِهِ ولاتَحبِسُوهُ عَن طَلِبَتِهِ؛(259)

داد مردم را از خود بستانيد و در برآوردن نيازهايشان شكيبا باشيد... كسى را براى نيازش شرمگين نسازيد و از خواسته‏اش باز مداريد.

5. خوش‏رويى با مردم

253. امام على‏ عليه السلام : فَاخفِضْ لَهُ جَناحَكَ وألِنْ لَهُم جانِبَكَ وَ ابسُطْ لَهُم وَجَهَكَ و آسِ بَينَهُم فِي اللَّحظَةِ والنَّظرَةِ؛(260)

بال‏هاى محبت خود را بر آنان بگستر، و با آنان نرم‏خو و گشاده رو باش و مساوات را در توجّه و نگاه مراعات كن.

254. امام على عليه السلام : عَلَيكَ بِالبَشاشَةِ فَإنَّها حِبالَةُ المَوَدَّةِ؛(261)

بر تو باد به گشاده رويى كه گشاده رويى دام دوستى است.

6. نظم در كارها

255. امام على عليه السلام : أمضِ لِكُلِّ يَومٍ عَمَلَهُ فَإنَّ لِكُلِّ يَومٍ ما فيهِ؛(262)

كار هر روز را در همان روز انجام ده؛ زيرا هر روزى را كارى است (ويژه آن روز).

7. وفاى به عهد

256. پيامبرصلّى الله عليه وآله مَنْ كانَ يُؤمِنُ بِاللَّهِ و اليَومِ الآخِرِ فَلْيَفِ إذا وَعَدَ؛(263)

هر كه به خدا و روز معاد ايمان دارد بايد به وعده خود عمل كند.

257. امام على عليه السلام : ما أيقَنَ بِاللَّهِ مَن لَم يَرعَ عُهُودَهُ و ذِمَّتَهُ؛(264)

به خدا يقين ندارد كسى كه عهد و پيمان خود را فرو گذارد.

13 شهريور روز تعاون

258. ( تَعاوَنُوا عَلَى البِرِّ و التَّقوى‏ و ولا تَعاوَنُوا عَلَى الإثمِ و العُدوانِ)؛(265)

در نيكوكارى و پرهيزكارى يكديگر را يارى كنيد و در گناه و تجاوز، به يكديگر يارى نرسانيد.

259. پيامبرصلّى الله عليه وآله: لايَزالُ النّاسُ بِخَيرٍ ما أمَرُوا بِالمَعرُوفِ و نَهَوا عَنِ المُنكَرِ و تَعاوَنُوا عَلَى البِرِّ وَالتَّقوى‏؛(266)

مردم هميشه در خير خواهند بود تا وقتى كه امر به معروف و نهى از منكر مى‏كنند، و در نيكى و پرهيزكارى يكديگر را يارى مى‏رسانند.

260. امام على‏ عليه السلام : طَلَبُ التَّعاوُنِ عَلى‏ إقامَةِ الحَقِّ دِيانَةٌ و أمانَةٌ؛(267)

درخواست همكارى براى برپا كردن حق، نشانه ديانت و امانت (دارى )است.

261. امام على‏ عليه السلام : مِن واجِبِ حُقُوقِ اللَّهِ عَلَى العِبادِ النَّصيحَةُ بِمَبلَغِ جُهدِهِم وَ التَّعاوُنُ عَلى‏ إقامَةِ الحَقِّ بَينَهُم؛(268)

از حقوق واجب خدا بر بندگان، خيرخواهى به اندازه توان، و يارى كردن يكديگر براى برپايى حق در ميان خود است.

262. امام على‏ عليه السلام : ألا إنَّ الذُّلَّ فِي طاعَةِ اللَّهِ أقرَبُ إلَى العِزِّ مِنَ التَّعاوُنِ بِمَعصِيَةِ اللَّهِ؛(269)

آگاه باشيد كه خوارى در راه اطاعت خدا به عزّت نزديك‏تر است از يارى كردن يكديگر براى نافرمانى خدا.

17 شهريور روز شهدا

263. ( ولاتَحسَبَنَّ الّذينَ قُتِلُوا في سَبيلِ اللَّهِ أمواتاً بَل أحياءٌ عِندَ رَبِّهِم يُرزَقُونَ)؛(270)

هرگز كسانى را كه در راه خدا كشه شده‏اند مرده مپندار، بلكه زنده‏اند و نزد پروردگارشان روزى مى‏خورند.

264. ( ولاتَقُولوا لِمَن يُقتَلُ في سَبيلِ اللَّهِ أمواتٌ بَل أحياءٌ و لكِن لاتَشعُرونَ)؛(271)

به‏كسانى كه در راه خدا كشته مى‏شوند مرده نگوييد، بلكه آنان زنده‏اند، امّا شما در نمى‏يابيد.

265. پيامبرصلّى الله عليه وآله: أوَّلُ مَن يَدخُلُ الجَنَّةَ شَهِيدٌ؛(272)

نخستين كسى كه وارد بهشت مى‏شود شهيد است.

266. پيامبرصلّى الله عليه وآله: أشرَفُ المَوتِ قَتلُ الشَّهادَةِ؛(273)

شرافت‏مندانه‏ترين مرگ، شهادت است.

267. پيامبرصلّى الله عليه وآله: مَن سَألَ اللَّهَ الشَّهادَةَ بِصِدقٍ بَلَّغَهُ اللَّهُ مَنازِلَ الشُّهَداءِ و إن ماتَ عَلى‏ فِراشِهِ؛(274)

هر كس صادقانه از خداوند شهادت بخواهد، خداوند او را به مقام شهيدان مى‏رساند، هر چند در بستر بميرد.

268. امام صادق‏ عليه السلام : مَن قُتِلَ في سَبيلِ اللَّهِ لا يُعَرِّفُهُ اللَّهُ شَيئاً مِن سَيِّئاتِهِ؛(275)

هر كه در راه خدا كشته شود، خداوند چيزى از گناهانش را به او نمى‏نماياند.

31 شهريور تا 6 مهر هفته دفاع مقدّس (276)

269. ( و لَولا دَفعُ اللَّهِ‏ النّاسَ بَعضَهُم بِبَعضٍ لََهُدِّمَت صَوامِعُ و بِيَعٌ و صَلَواتٌ و مَساجِدُ يُذكَرُ فيهَا اسمُ اللَّهِ كَثيراً)؛(277)

اگر خدا بعضى از مردم را با بعض ديگر دفع نمى كرد، صومعه‏ها و كليساها و كنيسه‏ها و مساجدى كه نام خدا در آنها بسيار برده مى‏شود، سخت ويران مى‏شد.

270. پيامبرصلّى الله عليه وآله: إنَّ اللَّهَ يُبغِضُ رجُلاً يُدخَلُ عَلَيهِ في بَيتِهِ و لايُقاتِلُ؛(278)

خداوند دشمن مى‏دارد مردى را كه در خانه‏اش بر او حمله كنند و او نجنگد.

271. پيامبرصلّى الله عليه وآله: مَن قُتِلَ دُونَ مالِهِ فَهُوَ شَهيدٌ؛(279)

هر كه در راه (حفظ) مالش كشته شود، شهيد است.

272. امام على‏ عليه السلام : إنَّ الجِهادَ بابٌ مِن أبوابِ الجَنَّةِ فَتَحَهُ اللَّهُ لِخاصَّةِ أوليائِهِ؛(280)

جهاد درى از درهاى بهشت است كه خداوند آن را بر روى اولياى خاص خود گشوده است.

273. امام على‏ عليه السلام : در وصيت به حسنين‏عليهما السلام فرمود: وَاللَّهَ اللَّهَ فِي الجِهادِ بِأموالِكُم و أنفُسِكُم و ألسِنَتِكُم في سَبيلِ اللَّهِ؛(281)

خدا را خدا را در باره جهاد با مال و جان و زبان‏تان در راه خدا.

274. معصوم‏ عليه السلام : لِيُقاتِل كُلُّ امرِى‏ءٍ عَن نَفسِهِ و مالِهِ و أهلِهِ؛(282)

هر مردى بايد براى (حفظ) خود و مال و خانواده‏اش بجنگد.

مناسبت‏هاى شمسى (نيمه دوم سال)

مهر

1 مهر روز بازگشايى مدارس (283)

275. پيامبرصلّى الله عليه وآله: مَن كانَ في طَلَبِ العِلمِ كانَتِ الجَنَّةُ في طَلَبِهِ؛(284)

هر كس در پى آموختن دانش باشد، بهشت در پى او است.

276. پيامبرصلّى الله عليه وآله: طالِبُ العِلمِ، مَحفُوفٌ بِعِنايَةِ اللَّهِ؛(285)

جوينده دانش، در پناه عنايت خداوند است.

277. پيامبرصلّى الله عليه وآله: مَنِ انتَقَلَ لِيَتَعَلَّمَ عِلماً غُفِرَ لَهُ قَبلَ أن يَخطُوَ؛(286)

آن كه در پى آموختن دانش به راه افتد، پيش از آن‏كه گام بردارد، آمرزيده مى‏شود.

278. امام على‏ عليه السلام : لِطالِبِ العِلمِ عِزُّ الدُّنيا و فَوزُ الآخِرَةِ؛(287)

جوينده دانش را، عزّت دنيا و رستگارى آخرت است.

279. امام باقر عليه السلام : إنَّ جَميِعَ دَوابِّ الأرضِ لَتُصَلِّي عَلى‏ طالِبِ العِلمِ حَتَّى الحِيتانِ في البَحرِ؛(288)

همه جنبندگان زمين، حتّى ماهيان دريا، بر جوينده دانش درود مى‏فرستند.

280. امام صادق‏ عليه السلام : إنَّ المَلائكَةَ لَتَضَعُ أجنِحَتَها لِطالِبِ العِلمِ رِضيً بِهِ؛(289)

فرشتگان، با خشنودى، بال‏هايشان را براى جوينده علم مى‏گسترند.

7 مهر روز آتش نشانى و ايمنى

281. پيامبرصلّى الله عليه وآله: مَن رَدَّ عَن قَومٍ مِنَ المُسلِمينَ عادِيَةَ ماءٍ أونارٍ وَجَبَت لَهُ الجَنَّةُ؛(290)

كسى كه دسته‏اى از مسلمانان را از خطر سيل يا آتش سوزى نجات دهد، بهشت بر او واجب مى‏شود.

282. پيامبرصلّى الله عليه وآله: أمِطِ الأذى‏ عَنِ طَريقِ المُسلِمينَ فَهُوَ لَكَ صَدَقَةٌ؛(291)

آنچه را كه موجب آزار مى‏شود از سر راه مسلمانان دور كن، كه اين كار براى تو صدقه است.

283. پيامبرصلّى الله عليه وآله: دَخَلَ عَبدٌ الجَنَّةَ بِغُصنِ شَوكٍ كانَ عَلى‏ طَريقِ المُسلِمينَ فَأماطَهُ عَنهُ؛(292)

بنده‏اى به سبب برداشتن شاخه خارى از سرراه مسلمانان به بهشت رفت.

284. امام باقر عليه السلام در تفسير آيه: ( و مَن أحياها فَكَأنَّما أحيَا النّاسَ جَميعاً(293))؛

يعنى: هر كه كسى را زنده كند گويى همه مردم را زنده كرده است. فرمودند: مِن حَرَقٍ أو غَرَقٍ؛(294)

يعنى آنان را از آتش و غرق شدن نجات بخشد.

7 مهر روز جهان‏گردى

285. ( أفَلَم يَسيرُوا فِي الأرضِ فَيَنظُرُوا كَيفَ كانَ عاقِبَةُ الَّذينَ مِن قَبلِهِم)؛(295)

آيا آنان در زمين سير نكردند تا پايان كار پيشينيان را بنگرند.

286. پيامبرصلّى الله عليه وآله: سافِرُوا تَصِحُّو؛(296)

سفر كنيد تا سالم باشيد.

287. پيامبرصلّى الله عليه وآله: سافِرُوا فَإنَّكُم إنْ لَم تَغنَموا مالاً اُفِدتُم عَقل؛(297)

سفر كنيد، كه اگر در سفر مالى به چنگ نياوريد، عقل (تجربى )شما فزونى خواهد يافت.

288. پيامبرصلّى الله عليه وآله: لَو يَعلَمُ النّاسُ رَحمَةَ اللَّهِ لِلمُسافِرِ لَأصبَحَ عَلى‏ ظَهرِ سَفَرٍ، إنَّ اللَّهَ بِالمُسافِرِ رَحيمٌ؛(298)

اگر مردم از رحمت خدا به مسافر آگاه بودند، همگى بار سفر مى‏بستند. همانا خداوند با مسافر، مهربان است.

289. امام على‏ عليه السلام : السَّفَرُ مِيزانُ الأخلاقِ؛(299)

سفر ترازوى اخلاق است.

290. امام على‏ عليه السلام : سَلْ عَنِ الرَّفيقِ قَبلَ الطَّريقِ؛(300)

پيش از سفر از هم‏سفر جويا شو.

9 مهر روز جهانى سالمندان

291.( إمّا يَبلُغَنَّ عِندَكَ الكبَرَ أحدُهُما أو كلاهُما فَلا تَقُل لَهُما اُفٍّ)؛(301)

اگر يكى از آن دو يا هر دو (پدر و مادر) در كنار تو به سال‏خوردگى رسيدند به آنها (حتّى) «اوف» مگو.

292. پيامبرصلّى الله عليه وآله: مِن إجلالِ اللَّهِ إجلالُ ذِي الشَّيبَةِ المُسلِمِ؛(302)

از جمله تجليل خدا، بزرگداشت مسلمان سپيدموى است.

293. پيامبرصلّى الله عليه وآله: إنّ مِن إجلالي تَوقيرَ الشَّيخِ مِن اُمَّتي؛(303)

احترام به فرد سال‏خورده از امّت من، احترام به من است.

294. پيامبرصلّى الله عليه وآله: البَرَكَةُ مَعَ أكابِرِكُم؛(304)

بركت با سال‏مندان شما قرين است.

295. امام على‏ عليه السلام : وَقارُ الشَّيبِ نُورٌ و زِينَةٌ؛(305)

وقار پيرى، روشنايى و زيور است.

296. امام صادق‏ عليه السلام : لَيسَ مِنّا مَن لَم يُوَقِّر كَبيرَنا و يَرحَم صَغيرَن؛(306)

از ما نيست كسى كه به‏بزرگ‏سالان ما حرمت ننهد و با خردسالان ما مهربان نباشد.

297. امام صادق‏ عليه السلام : عَظِّموا كِبارَكُم و صِلُوا أرحامَكُم؛(307)

سال‏خوردگان خود را بزرگ بداريد و صله ارحام به جاى آريد.

14 مهر روز دام‏پزشكى

298. پيامبرصلّى الله عليه وآله: لَمّا خَلَقَ اللَّهُ المَعيشَةَ جَعَلَ البَرَكاتِ في الحَرثِ و الغَنَمِ؛(308)

چون خداوند اسباب زندگى را آفريد، بركت را در كشاورزى و دام قرار داد.

299. پيامبرصلّى الله عليه وآله: دَخَلتُ الجَنَّةَ فَرَأيتُ صاحِبَ الكَلبِ (الّذي) أرواهُ مِنَ الماءِ؛(309)

(در شب معراج) به بهشت وارد شدم و ديدم كه صاحب سگى كه آن را سيراب كرده بود (به پاداش اين عمل) در بهشت جاى دارد.

300. پيامبرصلّى الله عليه وآله: لِلدّابَّةِ عَلى‏ صاحِبِها سِتُّ خِصالٍ: يَعلِفُها إذا نَزَلَ و يَعرِضُ عَلَيهَا الماءَ إذا مَرَّ بِهِ و لايَضرِبُها الّا عَلى‏ حَقٍّ وَلا يُحَمِّلُها مالا تُطيقُ و لايُكَلِّفُها مِنَ السَّيرِ إلاّ طاقَتَها و لايَقِفُ عَلَيها فُواق؛(310)

حيوان شش حق بر صاحب خود دارد: هرگاه از آن پياده شد علفش دهد؛ هرگاه از آبى گذشت، او را از آن بنوشاند؛ بى دليل او را نزند؛ بيشتر از قدرتش بر او بار نكند؛ بيشتر از توانش آن را راه نبرد و در فاصله ميان دو دوشيدن در يك نوبت، بر او سوار نشود.

301. امام على‏ عليه السلام : مَن تَبَيطَرَ فَليَأخُذِ البَراءَةَ مِن وَلِيِّهِ و إلاّ فَهُوَ لَهُ ضامِنٌ؛(311)

دام‏پزشك هنگام مداواى دام بايد از صاحب آنها برائت‏نامه (اجازه) بگيرد وگرنه به ازاى (صدمه ديدن يا تلف شدن مال) ضامن است.

302. امام على‏ عليه السلام : وَ لْيُرَفِّهْ عَلَى اللّاغِبِ وَلْيَستَأنِ بِالنَّقِبِ و الظّالِعِ؛(312)

و بايد شتر خسته را استراحت دهد و آن را، كه آسيب ديده يا از رفتن ناتوان شده، آرام براند.

16 مهر روز جهانى كودك

303. ( و والدٍ و ما وَلَدَ)؛(313)

سوگند به پدرى (چنان) و آن كسى را كه به وجود آورد.

304. پيامبرصلّى الله عليه وآله: إنَّ لِكُلِّ شَجَرَةٍ ثَمَرةً و ثَمَرَةُ القَلبِ الوَلَدُ؛(314)

هر درختى ميوه‏اى دارد و ميوه دل، فرزند است.

305. پيامبرصلّى الله عليه وآله: إنَّ الوَلَدَ الصّالِحَ رَيحانَةٌ مِن رَياحينِ الجَنَّةِ؛(315)

فرزند صالح، گلى از گل‏هاى بهشت است.

1. انتخاب نام نيكو

306. پيامبرصلّى الله عليه وآله: حَقُّ الوَلَدِ عَلَى الوالِدِ أن يُحَسِّنَ اسمَهُ؛(316)

حق فرزند بر پدرش اين است كه برايش نام نيكو انتخاب كند.

307. پيامبرصلّى الله عليه وآله: إنّ أوّلَ ما يَنحَلُ أحدُكُم وَلَدهُ الاِسمَ الحَسَنَ فَليُحَسِّن أحَدُكُم اسْمَ وَلَدِهِ؛(317)

نخستين چيزى كه هر يك از شما به فرزندش مى‏بخشد، نام نيكو است؛ پس هر يك از شما نامى نيك بر فرزندش نهد.

308. امام كاظم‏ عليه السلام : لايَدخُلُ الفَقرُ بَيتاً فيهِ اسمُ مُحَمَّدٍ أو أحمَدَ أو عَلِيٍّ أوِ الحَسَنِ أوِ الحُسَينِ أو جَعفَرٍ أو طالِبٍ أو عَبدِاللّهِ أو فاطِمَةَ مِنَ النِّساءِ؛(318)

فقر وارد خانه‏اى نمى‏شود كه در آن خانه نام محمّد، احمد، على، حسن، حسين، جعفر، طالب، عبداللَّه يا فاطمه، از نام‏هاى زنان، باشد.

2. آموزش نوشتن، علم و دين

309. پيامبرصلّى الله عليه وآله: مُرُوا صِبيانَكُم بِالصَّلاةِ إذا بَلَغُوا سَبعَ سِنينَ؛(319)

كودكان خود را، وقتى به هفت سالگى رسيدند، به خواندن نماز امر كنيد.

310. پيامبرصلّى الله عليه وآله: حَقُّ الوَلَدِ عَلى‏ والِدِهِ أن يُعلِّمَهُ الكِتابَةَ؛(320)

حق فرزند بر پدرش اين است كه به او نوشتن بياموزد.

311. امام على‏ عليه السلام : حَقِّ الوَلَدِ عَلى‏ والِدِهِ أن... يُعلِّمَهُ القُرآنَ؛(321)

حق فرزند بر پدر اين است كه به او قرآن خواندن بياموزد.

312. امام على‏ عليه السلام : مُروا أولادَكُم بِطَلَبِ العِلمِ؛(322)

فرزندان خود را به آموختن دانش وا داريد.

313. امام صادق‏ عليه السلام : عَلِّموا صِبيانَكُم مِن عِلمِن؛(323)

از دانش ما به كودكان خود بياموزيد.

3. آموزش رشته‏هاى ورزشى

314. پيامبرصلّى الله عليه وآله: عَلِّموا أولادَكُم السِّباحَةَ و الرِّمايَةَ؛(324)

به كودكان خود شنا و تيراندازى بياموزيد.

4. تربيت (325)

315. پيامبرصلّى الله عليه وآله: أكرِمُوا أولادَكُم و أحسِنُوا آدابَهُم؛(326)

به فرزندان خود احترام بگذاريد و آنها را نيكو تربيت كنيد.

316. امام سجّاد عليه السلام : وَأعِنّي عَلى‏ تَربِيَتِهِم و بِرِّهِم؛(327)

خدايا! مرا در تربيت و نيكى به فرزندان يارى فرما.

317. امام صادق‏ عليه السلام : إنَّ خَيرَ ما وَرَّثَ الآباءُ لأِبنائِهِم الأدَبُ لَا المالُ؛(328)

بهترين ارثى كه پدران براى فرزندان باقى مى‏گذارند، ادب است نه ثروت.

5. وفا به عهد

318. پيامبرصلّى الله عليه وآله: و إذا وَعَدتُمُوهُم شَيئاً فَفُوا لَهُم فَإنَّهُم لا يَرَونَ إلّا أنَّكُم تَرزُقُونَهُم؛(329)

هنگامى كه به كودكان قولى مى‏دهيد، به آن عمل كنيد؛ زيرا آنان مى‏پندارند شما روزيشان مى‏دهيد.

319. امام على‏ عليه السلام : لايَصلَحُ... أن يَعِدَ أحدُكُم صَبِيَّهُ ثُمَّ لايَفيَ لَهُ؛(330)

شايسته نيست فردى از شما به كودكش وعده‏اى دهد و به آن وفا نكند.

6. رفتار عادلانه با فرزندان

320. پيامبرصلّى الله عليه وآله: اِعدِلُوا بَينَ أولادِكُم كَما تُحِبُّونَ أن يَعدِلُوا بَينَكُم فِي البِرِّ و اللُّطفِ؛(331)

ميان فرزندان خود به عدالت رفتار كنيد، همان گونه كه دوست داريد آنان در نيكى و مهربانى با شما به عدالت رفتار كنند.

321. پيامبرصلّى الله عليه وآله: إتَقُّو اللَّهَ واعدِلُوا في أولادِكُم؛(332)

از خدا بترسيد و ميان فرزندانتان به عدالت رفتار كنيد.

7. مهربانى

322. پيامبرصلّى الله عليه وآله: أحِبُّوا الصِّبيانَ وَ ارحَموهُم؛(333)

كودكان را دوست بداريد و با آنان مهربان باشيد.

323. پيامبرصلّى الله عليه وآله: رَحِمَ اللَّهُ مَن أعانَ وَلَدَهُ عَلى‏ بِرِّهِ و هُوَ يَعفُو عَن سَيِّئَتِهِ و يَدعُو لَهُ فيما بَينَهُ و بَينَ اللَّهِ؛(334)

خدا رحمت كند كسى را كه فرزندش را به نيكى كردن بر خود يارى رساند، بدين‏گونه كه از گناه و خطاى او درگذرد و در درگاه خدا برايش دعا كند.

324. پيامبرصلّى الله عليه وآله: إنَّهُ مَن يُرضِي صَبيّاً لَهُ صَغيراً مِن نَسلِهِ حَتّى‏ يَرضى‏، تَرضّاهُ اللَّهُ يَومَ القيامَةِ حَتّى‏ يَرضى‏؛(335)

هركس كودك خردسالى از نسل خود را راضى كند تا خشنود شود، خداوند در روز قيامت در پى خشنودى او باشد تا آن‏گاه كه خشنود شود.

325. امام صادق‏ عليه السلام : إنَّ اللَّهَ لَيَرحَمُ العَبدَ لِشِدَّةِ حُبِّهِ لِوَلَدِهِ؛(336)

خداوند به بنده، به خاطر محبّت شديد او به فرزندش، رحم مى‏كند.

8. رفتار كودكانه

326. پيامبرصلّى الله عليه وآله: مَن كانَ عِندَهُ صَبِيٌّ فَليَتَصابَّ لَهُ؛(337)

هر كس كودكى دارد، بايد با او كودكانه رفتار كند.

327. امام على‏ عليه السلام : مَن كانَ لَهُ وَلَدٌ صَب؛(338)

هر كه بچه‏اى دارد، بچگى كند (با او كودكانه رفتار كند).

9. بازى

328. امام صادق‏ عليه السلام : دَعِ ابنَكَ يَلعَبْ سَبعَ سِنينَ؛(339)

پسرت را رها كن كه تا هفت سالگى بازى كند.

329. امام كاظم‏ عليه السلام : تُستَحَبُّ عَرامَةُ الغُلامِ في صِغَرِهِ لِيَكوُنَ حَليماً في كِبَرِهِ؛(340)

پسنديده است كه فرزند در كودكى به بازى و جست و خيز بپردازد تا در بزرگ‏سالى بردبار و باوقار باشد.

10. تنبيه بدنى

330. امام على‏ عليه السلام : لا أدَبَ مَعَ غَضَبٍ؛(341)

هنگام خشم نبايد تأديب (تنبيه بدنى) كرد.

331. امام كاظم‏ عليه السلام : در جواب مردى كه از فرزند خود شكايت كرده بود، فرمودند:

لاتَضرِبْهُ وَاهجُرهُ و لاتُطِلْ؛(342)

او را نزن، بلكه براى زمانى كوتاه با او قهر كن.

17 مهر روز جهانى پست

332. ( اِذْهَبْ بِكِتابي هذا فَأَلقِهِ إلَيْهِم)؛(343)

(حضرت سليمان عليه السلام خطاب به هُدهُد): اين نامه مرا ببر و به سوى آنان (ملكه سبا و كارگزارانش) بيفكن.

333. پيامبرصلّى الله عليه وآله: رَدُّ جَوابِ الكِتابِ حَقٌّ كَرَدِّ السَّلامِ؛(344)

پاسخ دادن به نامه، همانند پاسخ سلام، از حقوق (صاحب نامه) است.

334. پيامبرصلّى الله عليه وآله: تَواصَلُوا بِالكُتُبِ و إنْ شَطَّتِ الدِّيارُ؛(345)

با نامه خود را به يكديگر پيوند دهيد، اگر چه شهرها از هم دور باشند.

335. پيامبرصلّى الله عليه وآله: مَن نَظَرَ في كِتابِ أخيهِ بِغَيرِ إذنِهِ فَكَأَنَّما يَنظُرُ في النّارِ؛(346)

هر كه بدون اجازه به نوشته برادرش نگاه كند، گويى به آتش نگاه مى‏كند.

336. امام صادق‏ عليه السلام : رَدُّ جَوابِ الكِتابِ واجِبٌ كَوُجوبِ رَدِّ السَّلامِ؛(347)

جواب دادن به نامه، همچون جواب سلام، واجب است.

337. امام صادق‏ عليه السلام : التَّواصُلُ بَينَ الإخوانِ فِي الحَضَرِ التَّزاوُرُ وَ التَّواصُلُ في السَّفَرِ المُكاتَبَةُ؛(348)

ارتباط ميان برادران در زمان حضور، ديد و بازديد است و در سفر، نامه‏نگارى.

24 مهر روز جهانى غذا (349)

338. ( يا أيُّهَا الَّذينَ آمَنوا كُلُوا مِنْ طَيّباتِ ما رَزَقْناكُم وَاشْكُروا لِلّهِ إن كُنتُم إيّاهُ تَعبُدونَ)؛(350)

اى مؤمنان! از چيزهاى پاكيزه‏اى كه روزى شما كرده‏ايم، بخوريد و سپاس‏گزار خدا باشيد اگر تنها او را مى‏پرستيد.

339. پيامبرصلّى الله عليه وآله: خَيرُ طَعامِكُم الخُبزُ؛(351)

بهترين غذاى شما نان است.

340. پيامبرصلّى الله عليه وآله: اِنَّ أطيَبَ طَعامِكُم ما مَسَّتهُ النّارُ؛(352)

بهترين و پاكيزه‏ترين خوارك شما غذايى است كه با آتش پخته شود.

341. پيامبرصلّى الله عليه وآله: طَهُورُ الطَّعامِ يَزيدُ فِي الطَّعامِ والدِّينِ و الرِّزقِ؛(353)

پاكى خوراك بر خوراك، دين و روزى مى‏افزايد.

342. پيامبرصلّى الله عليه وآله: مَن أرادَ البَقاءَ و لابَقاءَ فَليُباكِرِ الغَداءَ؛(354)

هر كه خواستار بقا است - و (كسى را) بقا نباشد - پيش از طلوع خورشيد صبحانه بخورد.

343. امام على‏ عليه السلام : قُوتُ الأجسادِ الطَّعامُ وَ قُوتُ الأرواحِ الإطعامُ؛(355)

غذا خوراك بدن است و خوراك جان‏ها، اطعام كردن.

344. امام صادق‏ عليه السلام : طَعامُ اللَّيلِ اَنفَعُ مِن طَعامِ النَّهارِ؛(356)

غذاى شب سودمندتر از غذاى روز است.

345. امام صادق‏ عليه السلام : يَنبَغي لِلمُؤمِنِ أن لايَخرُجَ مِن بَيتِهِ حَتّى‏ يَطعَمَ فَإنَّهُ أعزُّ لَهُ؛(357)

براى مؤمن شايسته است كه تا غذايى نخورده از خانه‏اش خارج نشود؛ زيرا اين كار براى او عزّت‏مندانه‏تر است.

346. امام صادق‏ عليه السلام : تَغَدَّ و تَعَشَّ ولاتَأكُل بَينَهُما شَيئاً فَإنَّ فيهِ فَسادَ البَدَنِ؛(358)

صبحانه و شام بخور و ميان آنها چيزى مخور كه مايه تباهى بدن است.

347. امام رضا عليه السلام : فَانظُر ما يُوافِقُكَ و يُوافِقُ مِعدَتَكَ و يُقَوَّى عَلَيهِ بَدَنُكَ ويَستَمرِئُهُ مِنَ الطَّعامِ فَقَدِّرهُ لِنَفسِكَ وَاجعَلهُ غَذائَكَ؛(359)

بنگر چه چيزى با تو و معده تو سازگار است، و بدنت از آن نيرو مى‏گيرد و آن‏را گوارا مى‏داند؛ چنين غذايى را براى خود برگير و آن را خوراك خود بدان.

26 مهر تا 2 آبان هفته تربيت بدنى و ورزش

348. ( إنَّ اللَّهَ اصطَفاهُ عَلَيكُم و زادَهُ بَسطَةً فِي العِلمِ والجِسمِ)؛(360)

خداوند او (طالوت) را بر شما برترى داده و علم و (قدرتِ) جسم او را وسعت بخشيده است.

349. ( أَرسِلهُ مَعَنا غَدَاً يَرتَع و يَلعَب)؛(361)

(اى پدر) فردا او (يوسف) را با ما به صحرا بفرست تا در چمن گردش و بازى كند.

350. پيامبرصلّى الله عليه وآله: اُلهُوا وَ الْعَبُوا فَإنّي أَكرَهُ أن يُرى‏ فِي دينِكُم غِلظَةٌ؛(362)

به سرگرمى و بازى بپردازيد؛ زيرا دوست ندارم در دين شما سخت‏گيرى ديده شود.

351. پيامبرصلّى الله عليه وآله: المُؤمِنُ القَوِيُّ خَيرٌ و أحَبُّ إلَى اللَّهِ مِنَ المُؤمِنِ الضَّعيفِ؛(363)

مؤمنِ نيرومند نزد خداوند بهتر و محبوب‏تر است از مؤمن ضعيف.

1. تيراندازى

352. پيامبرصلّى الله عليه وآله: عَلِّمُوا بَنيكُم الرَّمىَ فَإنَّهُ نِكايَةُ العَدُوِّ؛(364)

تيراندازى را به پسرانتان بياموزيد، كه موجب شكست دشمن است.

353. پيامبرصلّى الله عليه وآله: عَلَيكُم بِالرَّمىِ فَإنَّهُ مِن خَيرِ لَهوِكُم؛(365)

به تير اندازى روى آوريد، كه يكى از بهترين سرگرمى‏هاى شما است.

354. وسائل الشيعة: أنَّهُ (الإمامَ الصّادِقَ‏ عليه السلام ) كانَ يَحضُرُ الرَّمىَ و الرِّهانَ؛(366)

امام صادق‏ عليه السلام در تيراندازى و مسابقه اسب دوانى حضور مى‏يافت.

2. كُشتى

355. امام صادق‏ عليه السلام : دَخَلَ النَّبِيُّ ذاتَ لَيلَةٍ بَيتَ فاطِمةَ و مَعَهُ الحَسنُ و الحُسَينُ‏عليهم السلام فَقالَ لَهُما النَّبِيُ‏صلّى الله عليه وآله: قُوما فَاصطَرِعا، فَقاما لِيَصطَرِعا...؛(367)

پيامبر شبى به خانه فاطمه رفت و حسن و حسين با او بودند. پيامبر به آن دو فرمود: «برخيزيد و كشتى بگيريد». آن دو بزرگوار برخاستند و كشتى گرفتند.

3. اسب سوارى

356. ( و الخَيلَ و البِغالَ و الحَميرَ لِتَركَبُوها)؛(368)

و اسبان و استران و خران را (آفريد) تا بر آنها سوار شويد.

357. پيامبرصلّى الله عليه وآله: كُلُّ لَهوِ المُؤمِنِ باطِلٌ إلّا في ثَلاثٍ: في تأديبِهِ الفَرَسَ...؛(369)

همه سرگرمى‏هاى مؤمن جز در سه چيز باطل است: يكى آموزش‏دادن اسب....

358. پيامبرصلّى الله عليه وآله: اَحَبُّ اللَّهوِ إلَى اللَّهِ إجراءُ الخَيلِ و الرَّميُ؛(370)

بهترين سرگرمى در نزد خدا، اسب دوانى و تيراندازى است.

359. امام باقر عليه السلام : إنَّ رَسولَ اللَّهِ سابَقَ بَينَ الخَيلِ و أعطَى السَّوابِقَ مِن عندِهِ؛(371)

رسول خدا مسابقه اسب دوانى ترتيب داد و جوايز را از مال خويش پرداخت.

4. شنا

360. پيامبرصلّى الله عليه وآله: عَلِّمُوا أولادَكُم السِّباحَةَ و الرِّمايَةَ؛(372)

به فرزندانتان شنا كردن و تيراندازى بياموزيد.

361. پيامبرصلّى الله عليه وآله: خَيرُ لَهوِ المُؤمِنِ السِّباحَةُ؛(373)

بهترين سرگرمى مؤمن شنا است.

362. پيامبرصلّى الله عليه وآله: حَقُّ الوَلَدِ عَلى‏ والِدِهِ... أن يُعَلِّمَهُ السِّباحَةَ؛(374)

حقّ فرزند بر پدرش اين است كه... به او شنا كردن بياموزد.

5. پياده روى

363. امام صادق‏ عليه السلام : النُشرَةُ في عَشَرَةِ أشياءَ: المَشيِ و الرُّكوبِ و...؛(375)

شادابى در ده چيز است: پياده روى، سواركارى و....