تره تيزك يا شاهى ، گياهى است از تيره ى چليپاييان . قسمى از بقولات خوردنى است كه مزه اش كمى تيز دارد. از اين جهت ، به تره (سبزى ) تيزك ناميده شده و در اصفهان ، آن را ((شاهى )) گويند و در عربى ((جرجير)). (لغت نامه دهخدا)
* * *
علامه مجلسى مى نويسد: مقصود از ((بيرون كشيدن رگ ها)) بيرون كشسدن رگ از ميان گوشت است ، چنان كه يهوديان ، اكنون نيز اين كار را انجام مى دهند. در برخى از روايت هاى ما هم نهى از خوردن رگ گوشت ، آمده است .
* * *
مقصود از سفيدى ، همان پيسى است و اين احتمال كه مقصود از آن ، سفيدى چشم باشد، بعيد است .
* * *
وسمه يا كتم ،
گياهى است كه آن را با حنا مى آميزند و موها را بدان ، خضاب مى كنند و رنگش بر جاى مى ماند. اگر ريشه آن را در آب بپزند، مركب قلم از آن بدست مى آيد.
* * *
ديدگاه امام صادق (ع) در مورد علل برخى بيمارى ها
يكى از نظريه هاى امام صادق (ع) كه نبوغ علمى ايشان را به اثبات مى رساند آن كه مى فرمود بعضى از بيمارى ها نه از راه هوا يا ميكروب يا... بلكه فقط توسط تابش برخى امواج از بدن فرد بيمار به فرد سالم منتقل مى شوند.
اين عقيده از نظر دانشمندان زيست شناسى و پزشكان در آن زمان و حتى دوره هاى بعد خرافات به شمار مى آمد زيرا در آن زمان علل رايج بيمارى را ابتدا از بوها مى دانستند و سپس آب يا هوا يا تماس بين فرد بيمار و سالم را به عنوان علّت انتقال بيمارى در نظر گرفتند. امّا در هيچ دوره اى ابراز نشد كه امواج ساطع شده از بدن شخص بيمار ممكن است سبب ايجاد بيمارى در فرد سالم شود.
ولى امروزه تحقيقات علمى جديد كه پايه ى آن در آزمايشگاههاى شوروى سابق گذاشته شد، نشان مى دهد كه چنين نظريه اى كاملا صحيح است و احتمال منتقل شدن و سرايت بيمارى از راه امواج وجود دارد.
در شهر نوو-وو-سيبيرسك در شوروى سابق كه يكى از مراكز بزرگ تحقيقات پزشكى و شيميايى و زيست شناسى روسيه مى باشد، به صورتى كاملا علمى و غير قابل ترديد ثابت شد كه اولا از سلولهاى بيمار اشعه ساطع مى شود و ثانيا نوعى از اشعه ها كه از سلول هاى بيمار ساطع مى شود در صورتى كه به سلولهاى سالم برسد آنها را بيمار خواهد كرد و اين سرايت بدون كوچك ترين تماس بين سلول هاى بيمار و سالم صورت مى گيرد. نحوه ى آزمايش به اين ترتيب بود كه دو دسته سلول از يك بافت را انتخاب كرده و به طور جداگانه كشت مى دادند و با استفاده از ابزارهاى آزمايشگاهى مشاهده مى كردند كه از هر دسته سلول چند نوع فوتون (واحد تشكيل دهنده ى امواج نورانى ) ساطع مى شود. دانشمندان سپس سلول هاى سالم را به دو گروه تقسيم كردند و يك گروه از آنها را تحت تاثير يك عامل بيمارى قرار دادند و بيمار كردند و باز هم با استفاده از ابزارهاى مخصوص مشاهده كردند كه اشعه اى از سلول هاى بيمار ساطع مى شود. سپس سلول هاى سالم به دو دسته تقسيم و هر دسته در يك محفظه ى شيشه اى قرار داده شدند. محفظه ى اول از جنس شيشه و دومى از جنس كوارتز بود. شيشه داراى اين خاصيت است كه تمام امواج به جز نور ماوراى بنفش را از خود عبور مى دهد. و در مقابل ، كوارتز فقط نور ماوراى بنفش را از خود عبور مى دهد. پس از چند ساعت كه سلول هاى سالم موجود در محفظه هاى شيشه اى و كوارتزى در مجاورت سلول هاى بيمار قرار گرفتند، مشاهده شد سلول هاى موجود در محفظه ى كوارتزى بيمار شدند ولى سلول هاى موجود در محفظه ى شيشه اى سالم ماندند. نتيجه ى اين آزمايش آن بود كه از سلول هاى بيمار اشعه هاى گوناگونى ساطع مى شود ولى اشعه ى ماوراى بنفش است كه باعث بيمار شدن سلول هاى سالم مى شود. اين آزمايش در مدّت بيست و پنج سال (!) با بيمارى هاى مختلف تكرار شد تا نتيجه ى آن قطعى و قابل استناد باشد و در همه موارد نتيجه يكسان بود. و اشعه ى ماوراى بنفش ساطع شده از سلول هاى بيمار علّت بيمار شدن سلول هاى سالمى بود كه در مجاورت آنها قرار داشتند.
از مجموعه هاى اين آزمايش ها اين نتيجه به دست مى آيد كه هر يك از سلول هاى بدن ما مانند يك فرستنده و گيرنده است كه از خود اشعه ساطع مى كند. تحت تاثير اشعه نيز قرار مى گيرد و آنها را ضبط مى كند و اگر اشعه اى كه ضبط مى كند از نوع ماوراى بنفش باشد و از يك سلول بيمار ساطع شده باشد، سلول سالم را بيمار خواهد كرد.
همچنين در آزمايش هاى متعدد اين دانشمندان اين نكته هم به اثبات رسيد كه هر گاه عامل بيمارى دسته اى از سلول هاى مادّه ى شيميايى ((توكسين )) باشد، اشعه ى ماوراى بنفش ساطع شده از اين سلول ها، سلول هاى سالمى را كه هيچ تماسى با آنها ندارند، بيمار مى كنند. ((توكسين )) در واقع سمّى است كه بعضى از موجودات ذره بينى و انگل در بدن ما توليد كرده و موجب بيمارى مى شوند.
به هر حال اين يافته ها افق جديدى را پيش روى دانشمندان گشود. به طور مثال در مقابله با بيمارى هايى مانند سرطان يكى از روش هاى جديد آن است كه ابتدا مانع رسيدن اشعه از سلول هاى بيمار به سلول هاى سالم شوند و سپس مانع از پيشرفت بيمار در سلول هاى بيمار گردند.
اين كشف علمى به قدرى قابل توجه است كه كار زيادى بر روى آن انجام شده است و دانشمندان دريافته اند كه هر نوع بيمارى خاص فوتون با طول موج مخصوص به خود را ساطع مى كند و با تكيه بر اين يافته اكنون دانشمندان مشغول تهيه ى جداول مربوط به فوتون ها و طول موج هاى مربوط به بيمارى هاى مختلف هستند.
به طور مثال اگر طول موج فوتون هاى ساطع شده از سلول هاى مبتلا به ويروس آنفلوانزا به دست مى آمد، مى توان اقدام حساب شده اى در جهت معالجه آنفلوانزا و جلوگيرى از ابتلاى سلول هاى سالم به عمل آورد.
از آنچه گفته شد نتيجه گرفته مى شود كه نظريه ى امام صادق (ع) مبنى بر اين كه بعضى امواج باعث توليد بيمارى مى شود، كاملا صحيح است و ما امروزه مى دانيم اشعه ى ماوراى بنفش تابيده شده از سلول هاى بيمار، سلول هاى سالم را نيز بيمار مى كند.
اكتشافات زيست شناسى و پزشكى جديد پس از هزار و سيصد سال ، صحت نظريه ى امام صادق (ع) را به اثبات رساند.
البته هنوز مشخص نشده است كه چگونه تابش نور ماوراى بنفش سبب بيمارى در سلول سالم مى شود و تحقيقات بر روى اين موضوع ادامه دارد. طبق نظريه اى گفته مى شود شايد هر فوتون نور، بخشى مؤ ثر از عامل بيمارى را با خود حمل مى كند و به سلول سالم مى رساند. البته اين تنها يك نظريه است زيرا عقل مى گويد، ذرّه اى از نور به كوچكى فوتون ، تا بخشى از عامل بيمارى را با خود حمل نكند نمى تواند در سلول سالم بيمارى توليد كند.
نظريه مادّه و ضد مادّه
يكى ديگر از نظريه هاى بديع امام صادق (ع) در زمينه ى فيزيك ، نظريه ى ماده و ضد ماده است . بر اساس اين نظريه هر چيز در اين جهان كه موجوديت ذاتى دارد (غير از خداوند) داراى ضد خود است ، امّا بين اين دو ضد تصادم و برخورد به وجود نمى آيد زيرا در اين صورت ممكن است جهان ويران و منهدم شود.
اين نظريه كه قرن ها پيش از سوى امام صادق (ع) بيان شده است امروزه به طور علمى از سوى دانشمندان تاءييد شده و دانشمندان در كشورهاى مختلف به تدريج در حال كشف ضد ماده هاى مواد مختلف مى باشند. به طور ساده تفاوت ماده با ضد ماده را مى توان به اين ترتيب بيان كرد: كه در اتم هاى ماده ، بار منفى ، الكترون و بار مثبت ، پروتون است . امّا در ضد ماده بار الكتريكى الكترون مثبت و بار پروتون منفى است . هنوز اين آزمايش به طور عملى انجام نشده است كه اگر اتم هاى ماده با ضد ماده برخورد كند و انفجار به وجود بيايد، چه خواهد شد و هر چه در اين مورد گفته مى شود بيشتر جنبه تئورى دارد. مانند نظرياتى كه در مورد تفكيك اتم هاى اورانيوم قبل از سال 1944 ميلادى كه هنوز امريكا اوّلين بمب اتمى خود را آزمايش ‍ نكرده بود گفته مى شد. در آن زمان معتقد بودند كه آزمايش بمب اتمى ممكن است موجب تفكيك زنجيرى گردد و تمام عناصر موجود در كره ى زمين تفكيك شود امّا در نهايت اين گونه نشد. امّا بين انفجار بمب اتمى و انفجار ناشى از برخورد ماده و ضد ماده تفاوت وجود دارد زيرا وقتى يك بمب اتمى يا هيدروژنى منفجر مى شود، قسمت كمى از ماده به انرژى تبديل مى شود و بخش زيادى از آن باقى مى ماند و تبديل به انرژى نمى شود.
بر اساس قانون جرم و انرژى انيشتين ، انرژى برابر است با جرم ضرب در مجذور سرعت سير نور. بر طبق اين قانون اگر تمام آنچه كه در يك بمب اتمى يا هيدروژنى هست به انرژى تبديل شود، نيروى زيادى به وجود مى آيد. ((ژول )) دانشمند انگليسى در فيزيك كه در قرن نوزدهم مى زيست اين طور ابراز مى كرد كه اگر يك كيلوگرم از ماده به طور كامل به انرژى تبديل شود يعنى به طور كامل بسوزد و دود و خاكستر نداشته باشد، از قدرت زياد آن جهان محو خواهد شد.
امّا نظريه انيشتين بر خلاف آن بود و اعتقاد نداشت كه با تبديل كامل يك كيلوگرم ماده به انرژى ، نيروى چنين عظيمى به وجود بيايد.
حتى در انفجار بمب اتمى كه در هيروشيما روى داد نيز فقط 19/0 درصد از جرم بمب به انرژى تبديل شد و بقيه ى آن به مرور زمان فرو پاشيده گرديد. امّا هنگامى كه دانشمندان قصد داشتند اوّلين بمب اتمى را در هيروشيما منفجر كنند، از نابودى كامل زمين بيم داشتند. امروزه نيز در بحث هاى مربوط به برخورد ماده و ضد ماده ، دانشمندان فيزيك اعتقاد دارند كه هر دو ماده و ضد ماده در اين برخورد به طور كامل تبديل به انرژى مى شود. بر اساس نظر اين دانشمندان برخورد يك كيلوگرم ماده با ضد ماده آن قدر انرژى در كره ى زمين به وجود مى آورد كه تمام عناصر و مواد موجود در كره ى زمين به گاز تبديل مى شوند. چون حرارت آن گاز بسيار زياد است ، در فضاى منظومه شمسى پراكنده مى شود.
امّا پروفسور ((آلفون )) استاد دانشگاه ((لوند)) در سوئيس ، با اين نظريه مخالف بود و مى گويد كه منبع انرژى آينده ى نوع بشر نه تفكيك اورانيوم در كارخانه هاى توليد برق است و نه استفاده از هيدروژن آب رودها و درياها، بلكه بشر در آينده از برخورد ماده و ضد ماده انرژى به دست مى آورد به طورى كه يك صد كيلوگرم از اين دو عنصر يعنى پنجاه كيلوگرم ماده و پنجاه كيلوگرم ضد ماده براى تاءمين تمام احتياجات نوع بشر در كره ى زمين ، از لحاظ انرژى ، براى مدّت يك سال كافى است .
همان طور كه گفته شد هنوز انفجار ماده و ضد ماده به طور عملى انجام نشده است تا مشاهده شود چه اتفاقى روى خواهد داد امّا از لحاظ تئورى و بنا بر نظريه ى پرفسور آلفون استاد دانشگاه لوند، انررژى خالص و بدن هيچ گونه عوامل آلوده كننده محيط به دست خواهد آمد.
بنا بر نظريه ى اين دانشمند اگر نيم كيلوگرم از ماده با نيم كيلوگرم از ضد ماده برخورد كند صد ميليارد درجه (صد هزار ميليون درجه ) حرارت به وجود مى آيد. در جهان منبعى وجود ندارد كه بتواند چنين حرارتى توليد كند. حتى حرارت مركز خورشيد هم بنا بر نظريه ى ستاره شناسان ، ده ميليون درجه است .
اما آيا نوع بشر مى تواند اين حرارت زياد را مهار كند و از آن براى رفع نيازهاى خود استفاده نمايد؟ ((پرفسور آلفون )) مى گويد بلى با انفجار ناقص ماده و ضد ماده ، مى توان از ميزان حرارت به دست آمده كاست . منظور از انفجار ناقص ، انفجارى است كه در بمب هاى اتمى صورت مى پذيرد كه فقط قسمتى از ماده را به انرژى تبديل مى كند و بقيه ى ماده فروپاشى مى شود.
عاملى كه باعث شده برخورد ماده و ضد ماده جنبه ى علمى پيدا نكند، موضوع اقتصادى آن است . زيرا بر طبق نظريه ى پروفسور ((آلفون )) استاد فيزيك دانشگاه لوند، براى آن كه ماده و ضد ماده با هم برخورد كنند و نيرو به وجود بيايد، در مرحله ى آزمايش ده تا پانزده ميليارد دلار اعتبار لازم است و امروزه هيچ مؤ سسه ى خصوصى و دولتى اين آمادگى را ندارد كه شرايط كار را فراهم كند. ولى تجربه نشان داده است وقتى برخورد بين ماده و ضد ماده انجام شد، به دست آوردن انرژى آسان مى شود.
همان طور كه در هنگام بهره بردارى از انرژى هسته اى ، در بين تمام عناصر ((اورانيوم )) انتخاب گرديد، به نظر مى رسد براى بهره بردارى از نيروى انفجار ماده و ضد ماده از عنصر هليوم استفاده شود زيرا دانشمندان فيزيك توانسته اند ضد ماده ى هليوم را به دست آورند.
بيمارى ها و درمان آن ها از ديدگاه امام صادق (ع)
1 - سردرد
داود رقى
مى گويد: در محضر امام صادق (ع) شرفياب بودم . مردى از اهالى خراسان كه عازم مكه بود از در وارد شد، سلام كرد و مساءله اى از مسايل دين را از امام پرسيد. حضرت مساءله را برايش تجزيه و تحليل فرمود.
مرد خراسانى گفت : يابن رسول الله ! از خراسان تا اين جا به سردردى دچارم كه مرا ناراحت نموده چاره ام چيست ؟ حضرت فرمود:
- به حمام برو، پيش از انجام هر كارى هفت كف دست آب گرم بر سرت بريز و نام خدا را هر بار بر زبان آور، اين سردرد برطرف خواهد شد و ديگر به چنين بيمارى دچار نخواهى شد.
مرد خراسانى بى درنگ به حمام رفت و به دستور امام عمل كرد و شفا يافت . (اعتقاد راسخ به فرموده ى امام بر اساس اصل روانكاوى تلقين اثر درمانى را فزون تر مى سازد)
2 - زكام
مردى از ياران امام صادق (ع) مبتلا به زكام گرديد. حضرت به او فرمود:
- زكام يكى از پديده هاى طبيعى آفرينش خداوند و لشكرى از سپاه خداست كه به سوى تو آمده تا تو را از عارضه ى ديگرى نجات بخشد. اگر مى خواهى زكام برطرف شود به وزن يك گرم از ((سياه دانه )) و نيم گرم از ((كُندس ⁽⁹⁾)) بردار و اين دو دانه را بكوب تا آرد شود و بعد آن را همراه نفس به بينى بالا بكش زكام تو برطرف خواهد شد. امّا اگر مى توانى عارضه ى زكام را به حال خود بگذار زيرا در زكام منفعت هاى فراوانى است .
3 - ضعف چشم
مردى از اصحاب امام در حضور وى از ضعف بينايى خود سخن به ميان آورد. امام فرمود: از ((مُرِّ)) مكى يا ((مرّ)) حجازى و ((صبرزرد)) و ((كافور)) به نسبت مساوى سرمه تهيه كن و آن را به چشم بكش ، بينايى تو قوى خواهد شد.
4 - لكه ى چشم
مردى حضور امام صادق (ع) شرفياب شد كه بر سياهى چشم وى لكه اى سپيد افتاده بود و او را ناراحت مى داشت . امام فرمود:
از فلفل سفيد و دارفلفل به وزن يك مثقال . از نوشادر صاف و پاك به وزن 2 گرم با هم بكوب تا همچون سرمه نرم شود و سپس اين كوبيده را از پارچه ى تنظيف رد كن و به چشم بكش . به اين گونه كه به هر چشم سه ميل كشيده شود. ساعتى صبر كن . اين عمل لكه ى سپيد را از سياهى چشمت برخواهد داشت و دردش را به فرمان خدا تسكين خواهد داد. بعد چشمانت را با آب سرد بشوى و سپس با ((اثمه ⁽¹⁰⁾)) (سنگ سرمه ) بكش .
5 - درد شكم
مردى گفت : يابن رسول الله دختر من از درد شكم سخت ناتوان و رنجور شده است .
حضرت فرمود: چرا به وى برنج و دنبه ى گوسفند نمى دهى .
و بعد دستورش را نيز به او داد كه چگونه دنبه و برنج را با هم بپزد.
آن مرد با همين غذا دخترش را درمان كرد.
6 - اسهال
عبدالرحمن بن كثير مى گويد: در مدينه بيمار شدم ، بيمارى من اسهال بود. ابوعبدالله صلوات الله عليه به من دستور داد كه آرد گاوَرس (ارزن ) را با آب كمون ⁽¹¹⁾ بياميزيم و از آن تناول كنم . چنين كردم و اسهال من آرام گرفت .
7 - صداى شكم
يكى از ياران امام به نام ذريح از نفخ شكم شكايت داشت . حضرت فرمود:
- آيا شكم تو درد هم مى كند؟ جواب داد: آرى . فرمود: چرا از سياه دانه و عسل استفاده نمى كنى ؟ ذريح بى درنگ عمل كرد و شفا يافت .
8 - ورم دردناك
جابر بن حسان صوفى عرضه داشت كه بادى در بدن من افتاده و از فرق تا پايم را گرفته است ، در حق من دعا كن تا از اين رنج ها رها شوم .
امام در حق او دعا كرد و برايش نوشت :
- از جيوه و عنبر شياف درست كن . با استعمالش شفا خواهى يافت .
9 - ضعف بدن
مردى از ضعف بدن شكايت داشت . امام به او فرمود: شير بياشام . گفته شد: يابن رسول الله شير نوشيده ام . مرا زيان رسانده است .
امام فرمود: شير مايعى زيان آور نيست . تو چيز ديگر با شير خورده اى و آن چه زيان آور بوده آن چيز ديگر است و تو گمان كرده اى كه شير آزارت داده است .
10 - تب نوبه
ابراهيم جعفى به حضور امام شرفياب شده بود. به شدت رنگ پريده و عليل بود. حضرت فرمود: چه دردى دارى كه اين چنين بى رنگ و رويى ؟
عرض كرد: تب نوبه دارم . يك روز تب مى كنم و دو روز تب دار نيستم . امّا روز سوم باز تب مى كنم . اين تب به فاصله هر دو روز به سراغم مى آيد.
امام فرمود: پس چرا از اين دواى مبارك و معطر استفاده نمى كنى . شكر سرخ را بكوب و در آب بريز. صبح ناشتا به جاى آب از اين شربت بنوش . ابراهيم جعفى مى گويد: چنين كردم و ديگر تب نوبه بر من عارض نشد.
11 - اسهال شديد
خالد بن نجتح مى گويد: به حضور ابوعبدالله از درد شكم شكايت بردم
او گفت : برنج را شستشو كن و بعد بكوب و از كوبيده ى آن هر روز صبح يك كف دست تناول كن . سپس حضرت فرمود: به بيماران مبتلا به اسهال نان برنجى بدهيد. نان برنجى براى معده هاى ضعيف از هر غذايى سودمندتر است . برنج معده را تقويت مى كند و درد را برطرف مى سازد.
12 - برص (لك و پيس )
مردى از لكه هاى سفيدى كه بر تنش پديد آمده بود شكايت كرد. امام فرمود كه به حمام برود و بر اين لكه ها نوره و حنا بمالد. با اين دستور كه بيش از يك بار اجرا نشد، آن لكه هاى سفيد برطرف شدند.
13 - بلغم
امام فرمود: از مصطكى ، كندر، آويشن ، انيسون و سياه دانه به مقدارى مساوى اندكى فراهم آوريد و با هم بكوبيد آن چنان كه مانند نشاسته نرم شوند و بعد از پارچه عبور دهيد و آن را با عسل خمير كنيد و هر شب به قدر يك فندق از آن استفاده كنيد. انشاالله سودمند خواهد بود.
14 - سخت ادرارى
فضل مى گويد كه من به سخت ادرارى مبتلا بودم و در حضور امام صادق (ع) شكايت كردم .
حضرت فرمود: در آخر شب از سياه دانه استفاده كنيد.
به اين توصيه چند بار عمل كردم و درمان يافتم .
15 - ضعيف بودن اسپرم
عمر بن ابى حسنه ى جمال از اين كه نطفه اش كمتر اثر مى بخشد و ضعيف است گله مند بود. امام فرمود:
- ابتدا استغفار كن و سپس تخم مرغ و پياز فراوان بخور. افرادى كه از نظر جنسى ضعيف اند بايد فراوان تخم مرغ را همراه پياز بخورند.
16 - ناتوانى جنسى
مردى به امام صادق (ع) عرض مرد كه من دوست دارم از مسائل جنسى بهره ى بسيار ببرم امّا نمى توانم . راهنمايى بفرماييد كه در اين گونه موارد موفّق شوم .
امام فرمود: پياز سفيد را قطعه قطعه كن و در روغن زيتون تفت بده و بعد در ظرف ديگرى تخم مرغ بشكن و بر آن اندكى نمك بپاش و سپس تخم مرغ را به آن پياز سرخ شده اضافه كن و بگذار در روغن طبخ شود. اين خوراك به تو توانايى جنسى خواهد داد.
آن مرد مى گويد از بركت اين غذا آن گونه كه دلم مى خواست رسيدم .
تاءييد عمل جراحى در ضرورت هاى درمانى
امام صادق (ع) عمل جراحى را به هنگام ضرورت تجويز فرموده اند.
به حضورش معروض شد:
- بيمارى دوا مى خورد و گاهى لازم است او را فصد كنند (از سياهرگ هاى او خون بگيرند) احتمال دارد در اثر اين عمل فوت كند. آيا جايز است ؟
حضرت فرمود:
جايز است دوا بخورد و از رگ هاى او هم تا حد لازم خون بگيرند امّا در صورتى كه خوف خطر باشد جايز نيست .
و نيز امام در پاسخ به استفاده از دواهاى سمى هم روى موافقت نشان مى داد. اسماعيل بن حسن ، طبيب بود. به عرض رسانيد:
- من مردى عربم و از طب سررشته اى دارم . طب من عربى است . گاهى به وسيله ى عمليات جراحى به درمان بيمار مى پردازم . آيا جايز است .؟
- احيانا به بيمارم كمى سمّ مى دهم تا درمانش كنم .
امام فرمود: مانعى ندارد.
نسخه هاى درمانى امام صادق (ع) با خوراكى ها
اكنون به طرح نسخه هاى پيشنهادى از امام (ع) در درمان بيمارى ها به وسيله ى گياهان و ميوه ها كه در اين عصر نيز دانشمندان تغذيه از آن استفاده مى كنند، مى پردازيم : امام صادق (ع) در چهارده قرن پيش دستورات طبى و درمانى مطرح فرموده كه با نظرات دانشمندان علوم تغذيه و پزشكى در اين دوران كاملا مطابقت دارد.
1 - سير
امام (ع) فرمود: به وسيله سير دردهاى خود را درمان كنيد امّا با دهانى كه از آن بوى سير به مشام مى رسد به مسجد نرويد.
رسول اكرم فرمود: سير شفاى هفتاد بيمارى است .
در آن روزگار كسى اين گياه پيش پا افتاده را نمى شناخت ولى در اين قرن كه قرن علوم است ((قرن بيست و يكم )) متخصصان علوم تغذيه خواص سير را با تحقيقات گسترده مورد توجه و امعان نظر قرار داده اند.
دكتر ((ريم )) فرانسوى تحت عنوان ((خوشا به حال آنان كه سير مى خورند)) مى نويسد:
براى تقويت بدن و پيشگيرى از بيمارى هاى گوناگون سير اثر بسزايى دارد.
و نيز تجربه ى پزشكان معروفى مانند ((سالين ))، ((بروت ))، ((لوتر)) و ((دوبريه )) و ديگران از خواص غذايى و درمانى اين گياه سودمند نتيجه هاى درخشانى گرفته اند و حاصل تجربه به اين كشفيات ختم شده كه سير در تقويت بنيه و جلوگيرى از تصلّب شرايين و پايين كشيدن فشار خون دوايى كامل و مؤ ثر است .
كوتاه سخن آن كه در طب جديد سير را دارويى مستقل و مؤ ثر شناخته اند. سير به عضلات قلب نشاط مى دهد. سير جريان خون را در رگ ها تنظيم مى كند و خون را صاف مى كند. به طبيعت جسم نيرويى مى بخشد كه بر بيمارى هاى خونى غلبه كند. از همين رو زنانى كه به ناراحتى هاى دوران قاعدگى دچار هستند اگر از سير استفاده كنند از عوارض آن در امان خواهند بود.
در پيرى هاى زودرس كه نتيجه فساد خون است و روماتيسم و بواسير اين گياه سودمند اثرى شفابخش دارد.
سير اين بيمارى ها را نيز درمان مى كند يا حداقل عوارض آن را كاهش ‍ مى دهد:
1 - سل ريوى
2 - آنفلوانزا
3 - تنگى نفس
4 - تيرگى رنگ پوست
5 - سوء هاضمه و عفونت روده
6 - ديفترى
7 - تيفوييد
8 - سياه سرفه
9 - التهاب معدى
10 - زخم معده ى حاد و مزمن
11 - تصفيه مجارى ادرار و حيض
12 - تصفيه ى كليه
13 - كرم هاى نخ مانندى كه در روده ى كودكان به وجود مى آيد
گفته مى شود در شهرهايى كه اين گياه مصرف مى شود عمر افراد طولانى و چهره ها گلگون و زندگانى مقرون به صحت و سلامت است .
با اين كشفيات پيداست كه آموزه هاى مختصر و مفيد امام درباره ى سير ((همين گياه ناچيز)) تا چه درجه وسيع و عميق و فراگير و درمانگر است .
شايد در آينده اى نه چندان دور كه علم به حد كمال خود مى رسد منافع و خواص سير روشن تر شود. طبعا عظمت و ژرفاى كلام امام نيز آشكارتر خواهد شد.
پياز
امام صادق (ع) مى فرمايد: پياز بخوريد زيرا در پياز سه حكمت سودمند نهفته است :
1 - لثه ى انسان را نيرومند و محكم مى سازد.
2 - دهان را خوشبو مى كند.
3 - بر نيروى جنسى مى افزايد.
نيز فرمود:
- پياز بوى دهان را نيكو كند و رنگ چهره را بر افروزد و ((نيروى جنسى )) را تقويت كند.
و باز هم فرمود:
پياز خستگى را از تن مى زدايد و اعصاب را استوار مى كند و ميل جنسى را زياد سازد و بيمارى تب زا را درمان نمايد.
اين گفتار امام صادق (ع) در قرن دوم هجرى در قرنى كه مردم از پزشكى و فيزيولوژى جز اندكى نمى دانستند، ثبت شده است . ولى در اين كه حقايق علمى در ((لابواتوار)) آشكار مى شود، اين گونه گياهان خوب مى توانند فلسفه ى وجودى خود را به جهانيان عرضه كنند و منافع و خواص خود را در دنياى تكنولوژى جلوه گر سازند.