دكتر لاكوفسكى كه پياز را تحت مورد بررسى ، تحليل و تحقيق قرار داده عقيده دارد ((پياز)) در مقابله با بيمارى هستى بر باد ده سرطان حريف قدر و توانمندى است . دكتر لاكوفسكى مى گويد:
ما همچنان روى پياز مطالعه مى كنيم و عقيده داريم كه روزى اين گياه ناچيز مطمئن ترين وسيله براى درمان دردهاى بشر از كار در آيد.
دكتر ((دامر)) مى گويد:
پياز در عين اين كه غذاست ، دوا هم هست . پزشكان پياز را در مورد بيمارى كليه و ادرار و استسقا داروى موثرى مى شناسند و ترجيح مى دهند اين گياه خام خورده شود.
پزشك ديگرى مى گويد:
پياز حاوى ماده اى گرانقدر است كه درد گلو و بينى و مجارى تنفّس را سبك مى سازد.
آنچه پزشكان تا كنون در حق پياز گفته اند از اين قبيل است و مسلم است كه آينده اكتشافات سودمندترى در مورد اين گياه به عمل خواهد آورد و مقام پياز را در دنياى علوم فراتر خواهد برد.
... و اما در مورد ترب
متخصصين علوم تغذيه گفته اند:
ترب گياهى است كه ادرار را زياد مى كند و كليه را شستشو مى دهد و اشتها را برانگيزد و ترشحات معده را تنظيم كند و عمل هضم را آسان سازد و بيمارى روماتيسم را بهبود بخشد و گاز شكم را فرو نشاند و سينه را سبك كند و سرفه را شفا بخشد و رسوبات كبد را بشكند و بلغم را از ريشه بركند.
اين پژوهش علم پزشكى در عصر حاضر است . امام صادق (ع) در سيزده قرن پيش از عصر حاضر فرموده است :
ترب مصرف كنيد زيرا برگ اين گياه گاز معده را در هم شكند و مغزش ‍ جريان ادرار را آسان سازد و ريشه اش بلغم را ببرد.
در خصوص هويج
پزشكان در مورد خواص هويج مى گويند:
اين گياه حاوى مقدارى قند گياهى است كه زود جذب مى شود امّا هضمش ‍ براى كودكان دشوار است .
آب هويج در درمان يرقان اثرى بسزا دارد و اين آب اگر با عسل آميخته شود، بر نيروى جنسى بيفزايد. به علاوه براى درمان كبد و روده سودمند است . پزشكان به بيمارانى كه نفسشان تنگ مى شود يعنى به نوعى آسم دارند و بيمارانى كه به ضعف اعصاب دچارند هويج توصيه مى كنند.
پزشكان مى گويند كه آب هويج كمك مؤ ثرى به رشد كودكان مى نمايد و اگر خام خورده شود كرم هاى معده را دفع مى كند و نيز خون را زياد كرده نشاط خون را در بدن محسوس سازد.
متخصّصان علوم تغذيه ى عصر حاضر درباره ى هويج سخن بسيار گفته اند و هر چه گفته اند در سودمندى اين گياه شيرين است ولى امام جعفر صادق (ع) در عصر خود مى فرمايد: هويج در درمان قولنج و بواسير مؤ ثر است و اين گياه هم از گياهانى است كه بر نيروى جنسى مى افزايد و كليه را گرم مى كند.
... و درباره ى بادمجان
پزشكان مى گويند:
بادنجان غذايى است كه با هر مزاجى سازگار است . فوايد اين گياه آن است كه معده را تقويت مى كند و به رگ ها نرمى مى بخشد. بادنجانى كه در سركه بجوشد و بپزد ادرار را روان خواهد ساخت و براى طحال و كيسه ى صفرا سودمند خواهد بود. امام صادق (ع) فرموده است :
- بادنجان بخوريد زيرا اين گياه بى آن كه به كيسه صفر زيانى ببخشد، صفرا را سود خواهد داد.
بادنجان بخوريد زيرا اين گياه بى آن كه دردى به وجود بياورد درمان درد ديگر خواهد بود. بعد از مصرف بادنجان چند دانه خرما به هضم و جذب آن در بدن كمك مى كند و فوايد آن را در بدن دو چندان مى كند.
در مورد كدو
پزشكان مى گويند: كدو تنبل براى تبريد (خنك سازى ) مزاج ، تقويت و طراوت دماغى نافع است . به علاوه مسامات (منافذ بسته عرق ) را در رگ هاى بدن مى گشايد و به معده لينت مى دهد. مخصوصا معده هاى ملتهب را آرام مى سازد و بيمارى يرقان را نيز درمان مى كند. تب هايى كه از گرمى مزاج به وجود مى آيد به وسيله كدو برطرف مى شود.
كسانى كه به بى خوابى هاى شديد دچارند اگر كدو بخورند خواب راحتى خواهند داشت و آنان كه از نيمه ى اول عمر گذشته اند و طبعا قواى جسمى و عقلى شان رو به انحطاط است اگر كدو بخورند قواى خود را تجديد خواهند نمود. و سلول هاى بدنشان حيات تازه اى خواهد يافت .
امام صادق (ع) مى فرمايد:
كدو قواى عقلى و حيات سلول هاى مغزى انسان را زياد خواهد كرد و براى درد قولنج (كوليت ) هم داروى سودمندى است .
گفتار امام در مورد ميوه ها و سبزى ها
علم امروز درباره ى ميوه و سبزى سخنان بديعى دارد و اين دو موهبت طبيعى را در زندگانى و بهداشت بشرى بسيار مؤ ثر و نافع مى شناسد.
متخصّصين علم تغذيه امروز عموما مردم را به خوردن سبزى و ميوه تشويق مى كنند.
مخصوصا بيمارانى كه عارضه ريوى و بيمارى نقرس و غالبا اين گونه دردها را با عوارض و علايم آن دارند، دعوت به خوردن سبزى و ميوه مى كنند. زيرا با تحقيق به اين نتيجه رسيده اند كه در اين مواد حيات بخش ، عناصر و املاح قابل توجه همراه با مواد اسيدى و قندى و پروتئنى يافت مى شود به همين جهت گروهى از ميوه ها و سبزى ها براى نرمى مزاج و گروه ديگر براى سيستم مجارى ادرارى و دسته اى جهت هضم غذا و دسته ى ديگر در تقويت مزاج مورد توصيه ى پژوهشگران تغذيه قرار گرفته است . ضمنا دستور مؤ كد مى دهند كه ضرورى است ميوه و سبزى را پيش از خوردن درست بشويند تا از آلودگى هاى گوناگون پاك و پاكيزه شود.
ميوه و سبزى عموما به خاك و آب هاى فاسد شده آلوده است . به علاوه چون در دست ميوه فروش هاو دوره گردها و افراد گوناگون دستمالى مى شود لازم است با دقت شسته و تميز گردد تا از آلايش جرثومه هاى گوناگون پاك شود. زيرا اگر اين ميكروب ها به داخل بدن راه يابد موجبات فساد بدن را فراهم خواهد ساخت . امام صادق (ع) از قرن ها پيش ازآن كه اين حقايق آشنا شود مى فرمايد:
- ميوه ها عموما مسموم هستند. وقتى به دستتان برسد ابتدا آن را با آب بشوييد و در آب غوطه ور سازيد. اكنون بخشى از آن چه را كه امام (ع) درباره ى فوايد و خواص ميوه ها بيان داشته ، در اين جا يادآور مى شويم :
انگور
فايده ى انگور آن است كه اعصاب را محكم مى كند و خستگى را برطرف مى سازد و به انسان نشاط مى بخشد و غم و اندوه (افسردگى ) را مى زدايد.
و نيز فرمود:
پيامبرى از پيامبران به درگاه خدا شكايت كرد كه اندوهگين است . خطاب رسيد:
- انگور تناول كن تا از اندوه رها شوى .
متخصّصين علوم تغذيه معتقدند در انگور سه خاصيت وجود دارد:
1 - معده را لينت و نرمى مى دهد.
2 - خون را صاف مى كند.
3 - به بدن غذا مى رساند.
آب انگور قواى فرسوده را تجديد مى كند و گردش خون را آسان مى سازد و مواد تخمير شده ى معده را مى شكند و براى كبد و كليه سودمند است و نيز سوءهاضمه ، نقرس ، بيمارى هاى قلبى ، صفرا، گاز معده و بواسير را شفا مى دهد و از بروز سل و سرطان نيز تا حدودى جلوگيرى مى كند. در انگور ويتامين ((آ))، ((ب ))، ((ث )) موجود است و دردهاى ناشى از تب را نيز برطرف مى سازد.
دانشمندان بيوشيمى مى گويند: آب انگور ترشح آنزيم ها را در معده زياد مى كند و براى طحال و ستون فقرات نافع است . در انگور مقدارى ((آرسنيك )) وجود دارد كه جريان خون را سريع تر مى سازد. در نتيجه رنگ چهره را افروخته و سرخ و سفيد مى نمايد و به همين جهت انگور براى بيماران مبتلا به سفليس ، سرطان و سل سودمند بوده است .
اكنون بيان مختصر و مفيد امام (ع) را نسبت به فوايد انگور با آن چه متخصّصين علوم تغذيه و دانشمندان دوران معاصر كشف كرده اند مورد ارزيابى و سنجش قرار مى دهيم و درباره ى عظمت انديشه و آگاهى امام داورى كنيم .
امام از فوايد انگور در مورد اعصاب و رفع خستگى و نشاط بدنى و عامل ضد افسردگى و غم زدايى انگور بياناتى فرموده اند كه شگفت آور است . جاى تحقيق و تفحّص فزون تر دارد.
در مورد سيب
امام صادق (ع) مى فرمايد:
سيب بخوريد زيرا اين ميوه حرارت را در درون شما فرو مى نشاند و مزاجتان را تبريد(خنك ) نموده و مبتلايان به تب را درمان خواهد كرد.
امام (ع) مى فرمايد:
اگر مردم مى دانستند در سيب چه خواصى نهفته است بيماران خود جز با سيب با هيچ دواى ديگر مداوا نمى كردند. علاوه بر آن كه سيب در قلب آدمى نشاط و سرورى سريع مى بخشد.
اثر سيب در قلب انسان به علت دارا بودن عنصر پتاسيم از اثرش در اعضاى ديگر سريع تر است .
و فرمود:
- به بيماران تب دار سيب بدهيد زيرا از سيب سودمندتر برايشان چيز ديگر نمى شناسم .
پزشكان نيز اخيرا گفته اند:
خوردن سيب قلب ، مغز، كبد را قوى و شادمان خواهد ساخت و بوييدن سيب براى كسانى كه بيمارى خفقان و تنگى نفس دارند، سودمند است .
خاصيت ديگر سيب اين است كه ((فم المعده )) را اصلاح مى كند و به معده بيدارى و اشتها مى بخشد.
سيب پخته براى سرفه درمان مؤ ثرى است و براى بيمارى هاى جلدى و بى خوابى نيز همين سيب پخته دواى خوبى است .
در مورد انار
امام مى فرمايد:
- به كودكان خود انار بدهيد و بدين وسيله جوانيشان را تسريع كنيد.
و فرموده :
- انار را با پرده هاى نازك سفيد اطراف دانه هاى آن بخوريد تا معده تان را دبّاغى كند. يعنى ((جدارهاى معده )) را از آلودگى هاى گوناگون پاكسازى كند و به روشنايى ذهن شما كمك نمايد.
متخصّصين علوم تغذيه مى گويند: انار صاف كننده ى خون و توليد كننده ى مواد مناسب براى بدن و نشاط دهنده ى اعصاب ، برطرف كننده ى تشنجات عصبى و گشاينده ى منافذ عرق پوست و لينت دهنده ى شكم و موجب جريان ادرار و مقوى كبد و داروى يرقان و ناراحتى هاى طحال و تپش قلب و مسكن سرفه هاى شديد و برطرف كننده ى خشونت صدا و درخشان كننده ى چهره و سيراب كننده ى بدن و نابود كننده ى كرم هاى معدى است .
اين جاست كه بيان شگفت امام (ع) در وصف انار جلوه گر مى شود. آن جا كه حضرت فرمود:
- به كودكانتان انار بخورانيد تا زودتر جوان شوند. خون پاك و جوشان ، مزاج سالم و مواد ضرورى بافت هاى بدن را تاءمين و مكانيسم بقاى حيات را تضمين و چهره ى درخشان و تغذيه سالم براى بدن را به ارمغان مى آورد و اين خواص در انار موجود است . امام مى فرمايد:
انار معده را دباغى مى كند يعنى هر آلايشى را از جدارهاى آن پاك مى كند.
وقتى معده روبيده و دباغى شود عمل هضم سريع و آسان مى شود و در نتيجه خون سالم به طور مرتب و منظم به سلول هاى بدن مى رسد و جريان خون با سلامت كامل صورت مى گيرد. چنين بدنى كه از همه ى جهات سالم است جوانى را نيز مى تواند در خويشتن جلوه گر سازد زيرا جوانى حاصل بدنى سالم است .
در مورد بِه
امام (ع) مى فرمايد:
خوردن به چهره را نيكو كند و قلب را آرام سازد.
و نيز فرموده :
كسى كه به را ناشتا بخورد نطفه اش سالم و در نتيجه كودكى كه از او به وجود آيد زيبا خواهد بود.
و نيز فرموده :
((بِه )) مايه ى قوت قلب و روشنايى ضمير است .
آن چه امام در مورد ((به )) فرموده متخصّصين علم تغذيه تا كنون نتوانسته اند اظهار كنند. شايد در اين تجربه موفق نبوده اند.
به هر تقدير ((به )) چهره را شاداب و قلب را پرنشاط و قوى و مغز را نيرومند و معده را سالم مى سازد و حيات انسان را رونق مى بخشد. همچنين ((به )) عمل كليه را منظم و مثانه را نظيف و پاكيزه مى نمايد و به سيستم مجارى ادرار و به سيستمهاى بدن كمك مى كند و معده را لينت مى بخشد و از دردهاى معده مى كاهد.
در خصوص انجير
امام (ع) مى فرمايد:
- انجير بوى دهان را برطرف مى سازد و استخوان را تقويت مى كند و به پياز مو نشاط و قدرت مى دهد و دردها را بدون دارو از بين مى برد.
امام (ع) خواص مهم اين ميوه را به ميزان ادراك سؤ ال كننده بيان فرموده است .
متخصّصين علوم تغذيه در تحقيقات خود در مورد ميوه اى ((انجير)) چنين نتيجه گرفته اند كه انجير ميوه اى است حاوى عناصر مغذى و مفيد و مقدارى مواد قندى كه براى انسان منافع فراوان دارد. انجير عمل هضم را آسان مى سازد و به كار معده نظم و ترتيب مى بخشد. انجير بدن را قوى ، چهره را شاداب و عضلات را پرنشاط و پرانرژى مى سازد. اگر شب هنگام انجير ميل كنيد حركات روده ها نظم و ترتيب خواهد يافت و بدن صحت و سلامت مى يابد. كوتاه سخن آن كه اين ميوه هم مغذى و هم لذت بخش ‍ است و در مورد بيمارى هاى ناشى از فساد خون ، سل ، سرطان و رفع ناراحتى هاى كبدى اثرى بسزا دارد.
در مورد خرما
در حضور امام صادق (ع) طبقى خرما گذارده شد. فرمود: اين چيست ؟ به عرض رسيد: اين از نوع ((بُرنى )) است .
فرمود: در اين ميوه شفاست و سپس فرمود: در اين خرما درمان از سموم و مواد ضد سم وجود دارد. ميوه اى است كه با خود دردى به همراه ندارد و مايه ى ناراحتى نيست هركس هفت دانه از اين خرماهاى خشك را به هنگام خواب تناول كند كرمهاى شكمش نابود خواهند شد.
امام (ع) با اين سخن كه خرما درمان بيمارى هاست و ميوه اى است كه درد و ناراحتى ندارد مردم را به خوردن خرما و استفاده از منافع و فوايدش تشويق مى فرمايد.
دانش تغذيه در عصر حاضر در پرتو وسايل گسترده پزشكى و ابزار عظيم بيوشيمى منافع خرما را به عرصه ى تشريح و آزمون كشانده است .
طب امروز مى گويد: خرما بدن را گرم مى كند و خون سرشار از مواد و املاح معدنى به وجود مى آورد و به پوست بدن طراوت و شادابى مى بخشد.
متخصّصين علوم تغذيه امروزه مى گويند: اگر خرما را با شير بياميزيد و بخوريد بر نيروى جنسى مى افزايد و اگر آن را با شير بجوشانند عوارض ‍ التهابى را درمان مى كند. همچنين اين جوشانده سرفه هاى خشك را فرو مى نشاند و التهابات ريوى و ناراحتى هاى مجارى ادرار را درمان مى كند.
خرما خواص بسيارى دارد كه مى توان ويژگيهايى چون جلوگيرى از خونريزى غير عادى قاعدگى و جلوگيرى از اسهال و اصلاح لثه را برشمرد. اما خاصيت شگفت اين ميوه ، ماده اى سودمند فلز ((منگنز)) موجود در آن است كه عامل درمان بيمارى هاى كشنده سرطان شناخته شده است .
تحقيق شده است كه در ميان نخل بانان و كسانى كه با خرما سروكار دارند بيمار سرطانى كمتر وجود دارد. كسى چه مى داند، هنوز كه دانش تغذيه مراحل ابتدايى خود را مى گذراند شايد در آينده قدرت علم پرده از اسرار درمانى خرما بردارد و عظمت و ارزش اين ميوه لذيذ و سودمند را به جهانيان عرضه كند.
در آن عصر مردم روى زمين بهتر به اين انديشه هاى تابناك امام صادق (ع) پى خواهند برد و معنى سخن امام را كه فرمود:
در خرما شفا وجود دارد، درمان بدون احساس درد را متوجه خواهند شد.
درباره ى كاهو
امام صادق (ع) مى فرمايد: بى دريغ از كاهو استفاده كنيد زيرا اين گياه خون را تصفيه مى كند.
پزشكان امروز كه از روى اين گياه تحقيق كرده اند مى گويند: كاهو گياهى است كه از انواع ويتامينها سرشار است در اين گياه به مقدار زياد ويتامين و املاح معدنى موجود است . اما به اين شرط كه قسمتهاى سبز و كلروفيل دار آن بيشتر خورده شود. آن قسمت كه بيشتر از نور خورشيد استفاده كرده است بيشتر داراى خاصيت و سودمندى است .
شيمى دان معروف ((نيومان )) مى گويد:
كاهو گياهى است كه از لحاظ آهن غنى است اين گياه گلبولهاى قرمز خون را زياد مى كند و چهره و لبهاى خورنده خويش را هميشه گلگون نگه مى دارد.
اعصاب را آرام مى سازد، خواب مى آورد، در چشمها برق نشاط مى افروزد، مو را درخشان و براق مى كند.
همه اين معجزات بر اين اساس است كه كاهو صاف كننده ى خون است .
امام هم همين اثرات را در مورد كاهو بيان فرموده از گياه كاهو استفاده كنيد زيرا اين گياه خون شما را تصفيه مى كند.
در مورد كاسنى
امام صادق (ع) مى فرمايد: كاسنى سبزى مفيد و مؤ ثرى است . نيز مى فرمايد: از كاسنى بخوريد تا خون شما افزون و ميل جنسى در وجود شما سرشار شود و فرزند زيبا و نيكو از شما به وجود آيد.
و فرموده : آن كس كه بخوابد و در دل او هفت شاخه از هندبا(كاسنى ) نهفته باشد، شب را از درد كليت ايمن خواهد خوابيد.
پزشكان مى گويند: گياه كاسنى اعصاب را قوى مى سازد و نور چشم را زياد مى كند و قواى فرسوده بدن را تجديد مى كند و قلب و كبد و كليه را به نشاط مى اندازد و براى رحم سودمند است و به مزاج اعتدال مى بخشد.
بيان امام (ع) در وصف كاسنى كه مى فرمايد:
((اين گياه ميل جنسى را زياد مى كند و بر زيبايى كودك مى افزايد)).
بيانى شگفت و كاملا منطبق با اصول علمى است .
زيرا تا مزاج سالم و خون صاف و بدن قوى و دستگاههاى حياتى پرنشاط و كامل نباشد هرگز كودكى زيبا و تندرست به دنيا نخواهد آمد.
هنوز علم بشر تا آن اندازه اعتلا و توسعه نيافته كه بتواند به حقايق سخنان امام پى ببرد. اما در اين جا تا حدودى كه متخصّصين علوم تغذيه و بيوشيمى توانسته اند در اكتشافات علمى خود دست يابند يادآور شديم . اكنون به چند سخن كوتاه از گفتار آن بزرگوار در مورد طب و بهداشت مى پردازيم .
طب و بهداشت از نظر امام
واژه طبيب
امام (ع) مى فرمود: طبيب تا زمان موسى (ع) ((معالج )) ناميده مى شد. روزى موسى بن عمران در مناجات خود عرضه داشت ، الهى اين دردها را چه كسى به جان آدميزاد مى اندازد؟
خطاب رسيد: من . موسى گفت : به اين دردها چه كسى درمان مى بخشد؟ باز هم ذات اقدس الهى فرمود: من به بندگان دردمندم دوا مى دهم . موسى بن عمران در اين هنگام گفت : پروردگارا وقتى كه درد از تو و درمان هم از توست پس معالج چه كاره است ؟ خطاب آمد.
- درد را خودم و درمان را هم خودم مى فرستم . فقط معالج در اين ميان طيب خاطرى پيدا مى كند كه بيمار از چنگ خطر گريخته است . از آن تاريخ معالج را طبيب خوانده اند.
در فراز ديگرى امام صادق (ع) فرموده : تا بدن ، خود مى تواند با نيروهاى طبيعى بر ضد بيمارى پيكار كند از استعمال دوا پرهيز كنيد.
امام مى فرمايد: كسى كه از بيمارى نجات يافته و با اين حال خودسرانه به استعمال دوايى پرداخته كه به مرگش منجر شده است مستحق نفرت و خشم من خواهد بود. من از او بيزارم زيرا او در اين اقدام خودسرانه خودكشى كرده است .
از امام نقل است كه فرموده :
شستن ظروف و جاروب كردن صحن و سرا روزى را افزون كند.
* * *
از نوشيدن آب فراوان (افراط در مصرف آب كه موجب عدم هماهنگى و بر هم خوردن تعادل الكتروليتى سلول هاست ) پرهيز جوييد.
* * *
به ((عنوان بصرى )) فرمود: هرگز به غذايى كه دوستش نمى دارى لب ميالاى كه اين عمل براى تو حماقت و كودنى آورد. و تا گرسنه نباشى بر سفره منشين و از لقمه هاى حلال بخور حديث رسول اكرم (ص) را به خاطر دار كه مى فرمايد: آدمى هيچ ظرفى را پر نمى كند كه شوم تر از شكم خود او باشد و وقتى خواهى خود را سير كنى به ياد دار كه اندرون تو بايد به سه قسمت تقسيم گردد. يك قسمت براى خوردنى ها، يك قسمت براى نوشيدنى ها و قسمت سوم را تهى نگه دار كه عمل تنفس آسان انجام شود.
* * *
اساس هر درد امتلاى معده (پُر بودن معده ) است مگر تب كه علت حدوث آن عامل ديگرى است .
* * *
- اين بادها عموما از طغيان خون يا بلغم پديد مى آيند و سزاوار است كه انسان هميشه جانب اعتدال را رعايت كند.
* * *
براى مريض راه رفتن موجب ((پس افتادن )) است .
* * *
اگر آدمى در غذاى خود جانب اعتدال را رعايت كند، هرگز بيمار نشود: