انجيل
بيشتر نويدهاى انجيل به تعبير (پسر انسان) است، که اين تعبير طبق
نوشته ى مستر هاکس آمريکائى، بيش از 80 بار در انجيل وملحقات آن
(عهد جديد) تکرار شده که فقط 30 مورد آن با حضرت عيسى عليه السلام
قابل تطبيق است.(1)
و50 مورد ديگر آن از نجات دهنده اى سخن مى گويد که در آخر زمان
ظهور خواهد کرد. عيسى عليه السلام نيز با او خواهد آمد واو را جلال
خواهد داد. واينک چند نمونه از متن اناجيل: (همچنانکه برق از مشرق
ساطع شده تا به مغرب ظاهر مى شود، ظهور پسر انسان نيز چنين خواهد
شد... آنگاه علامت پسر انسان در آسمان پديد گردد ودر آن موقع جميع
طوايف زمين سينه زنى کند وپسر انسان را ببيند که برابرهاى آسمان با
قوت وجلال مى آيد... اما از آن روز وساعت هيچ کس اطلاع ندارد، حتى
ملائکه آسمان...لهذا شما نيز حاضر باشيد، زيرا در ساعتى که گمان
نبريد پسر انسان مى آيد).(2)
(در آن وقت فرشتگان خود را از جهات اربعه از انتهاى زمين تا به
اقصاى فلک فراهم خواهد آورد... ولى از آن روز وساعت غير از پدر هيچ
کس اطلاع ندارد، نه فرشتگان در آسمان ونه پسر هم، پس بر حذر باشيد
وبيدار شده دعا کنيد، زيرا نمى دانيد که آن وقتى کى مى شود).(3)
(کمرهاى خود را بسته، چراغهاى خود را افروخته بداريد...خوشا به حال
آن غلامان که آقاى ايشان چون آيد ايشان را بيدار يابد...پس شما نيز
مستعد باشيد، زيرا در ساعتى که گمان نبريد پسر انسان مى آيد).(4)
کتب مقدسه ى هندوها
در کتب مقدسه اى که در ميان هندوها به عنوان (کتاب آسمانى) شناخته
شده، اشارات فراوانى به مصلح آسمانى منتظر هست که به چند نمونه
بسنده مى کنيم:
(کالکى، مظهر دهم ويشنو، در انقضاى کلى يا عصر آهن سوار اسب سفيدى
در حاليکه شمشير برهنه درخشانى به صورت ستاره ى دنباله دار در دست
دارد، ظاهر مى شود. وشريران را تماما هلاک مى سازد وخلقت را از نو
تجديد، وپاکى را رجعت خواهد داد).(5)
(دور دنيا تمام شود به پادشاه عادلى در آخر الزمان که پيشواى
ملائکه وپريان وآدميان باشد. حق وراستى با او باشد. آنچه در درياها
وزمينها وکوهها پنهان باشد، همه را به دست آورد واز آسمانها وزمين
آنچه باشد خبر مى دهد. از او بزرگتر کسى به دنيا نيايد).(6)
(پادشاهى ودولت دنيا به فرزند سيد خلائق در دو جهان (کشن) تمام شود
وکسى باشد که بر کوههاى مشرق ومغرب دنيا حکم براند وفرمان کند وبر
ابرها سوار شود وفرشتگان کارکنان او باشند، جن وانس در خدمت او
شوند واز (سودان) که زير خط استوا است تا سرزمين (تسعين) که زير
قطب شمالى است، وما وراء بحار را صاحب شود ودين خدا زنده گردد.
ونام او (ايستاده) (قائم) باشد وخداشناس باشد).(7)
کتب مقدسه ى مانويه
در کتاب (شابوهرگان) کتاب مقدس مانويه، نام (خردشهر ايزد) آمده که
بايد در آخر الزمان ظهور کند وعدالت را در جهان بگسترد.
همچنين در تعاليم مانى از مرد بزرگوارى بحث شده که دوازده جانشين
دارد وبه وسيله ى آنها ارواحى که شايستگى دارند به بهشت راه مى
يابند.(8)
کتب مقدسه ى زردشتيان
موعود آخرالزمان در اوستا (استوت ارت) يا (سوشيانت) ناميده مى شود،
که در پهلوى (سوشيانس) گويند.
سوشيانس به معناى سودمند است ودرگاتها به معناى رهاننده يا نجات
دهنده ذکر شده است.
در منابع زرتشتى هر کجا سوشيانت مطلق آمده، آخرين موعود اراده شده
است.
نويدهاى مربوط به موعود آخر الزمان در متن اوستا موجود است ودر
ميان منابع زرتشتى در کتاب هفتم دينکرد بيش از همه از ظهور سوشيانت
بحث شده است:
(چاره ودرمان جميع دردها ورنجها با اوست، رنج وبيمارى وپيرى وظلم
وبى دينى وفساد را ريشه کن سازد. مردمان ناپاک را نابود سازد وهمه
ى آنها را براندازد).(9)
(سوشيانت (نجات دهنده ى بزرگ) دين را به جهان رواج دهد، فقر
وتنگدستى را ريشه کن سازد. ايزدان را از دست اهريمنان نجات داده،
مردم جهان را هم فکر وهم گفتار وهم کردار سازد).(10)
جين ها
در کتب مقدسه ى جين ها آمده است: (هنگامى که فساد وانحطاط وتباهى
جهان را فرا گيرد، شخص کاملى که آن را (تيرتنگر) (نويد دهنده)
گويند، ظهور کرده، تباهى را از بين مى برد وپاکى وصافى را از نو
برقرار مى سازد).(11)
برهمائيان
در کتب مقدسه ى برهمائيان از ظهور (ويشنو) نويدهاى فراوانى هست:
(ويشنو در ميان مردم ظاهر مى گردد...از او همه کس قويتر ونيرومندتر
است...در يک دست (ويشنو) شمشيرى به مانند ستاره ى دنباله دار ودر
دست ديگر انگشترى درخشنده دارد. هنگام ظهور وى، خورشيد ماه تاريک
مى شوند وزمين خواهد لرزيد).(12)
چينيان
در (مهابهارت) يک فصل تمام به (کريشنا) اختصاص داده شده،
و(بهگودگيتا) شرح وبسط همان فصل است. در (مهابهارت) پس از تقديس
فراوان از (کريشنا) چنين آمده است:
(کريشنا ظهور کرده جهان را نجات مى دهد).(13)
ملل مختلف جهان
پس از يک بررسى عميق در تاريخ زندگى واعتقادات ملل مختلف جهان به
اين نتيجه مى رسيم که همه ى ملل مختلف بر اساس اعتقاداتى که از
کتابهاى مذهبى يا رجال دينى خود فرا گرفته اند، در انتظار مصلحى
هستند که در آخر الزمان ظهور کرده جهان را پر از عدل وداد خواهد
نمود:
اسن ها، اسلاوها، سلت ها، ژرمنها، اهالى صبرستان واقوام
اسکانديناوى در انتظار ظهور موعودهايى به نامهاى مختلف، چون:
(آرتور)، (اودين)، (کالويبرک)، (مارکوکراليويچ)، (بوخص)، (بوريان
بورو يهم) وعناوين ديگر، مى باشند که معتقدند موعودهايشان روزى
ظهور کرده، به جنايتها وخيانتهاى جهان خاتمه داده، عدالت وداد را
در جهان گسترش خواهند داد.(14)
مهدى از ديدگاه قرآن
(بقية الله خير لکم ان کنتم مؤمنين)
(بازمانده ى خدا بهتر است براى شما، اگر مؤمن باشيد). (هود: 86)
بيش از يکصد آيه از قرآن کريم به مصلح کل حضرت بقية الله ارواحنا
فداه تفسير وتأويل شده است، که علامه ى بزرگوار، مولى محمد باقر
مجلسى در دائرة المعارف بزرگ شيعه (بحار الانوار) 65 آيه را به
استناد احاديث وارده از اهل بيت عصمت وطهارت عليهم السلام در
پيرامون ظهور يکتا بازمانده از حجتهاى حضرت احديت نقل کرده است.(15)
وبرخى از بزرگان کتابهايى را در اين رابطه به رشته ى تحرير در
آورده اند که از آن جمله است:
1- المحجة فيما نزل فى القائم الحجة (عليه السلام)
شامل 120 آيه از آيات تفسير شده به ظهور حضرت مهدى ارواحنا فداه به
استناد احاديث وارده از معصومين عليهم السلام.(16)
2- المهدى فى القرآن
شامل 110 آيه از آيات تأويل شده به ظهور حضرت بقية الله به استناد
احاديث وارده از طريق شيعه وسنى.(17)
3- موعود قرآن
ترجمه ى فارسى (المهدى فى القرآن).
4- سيماى امام زمان (عليه السلام) در آينه ى قرآن
شامل بيش از 140 آيه از آيات قرآن کريم که در روايات فريقين (شيعه
وسنى) به ظهور قبله ى موعود وکعبه ى مقصود تفسير شده است.(18)
وما در اينجا به نقل چند آيه در اين رابطه بسنده مى کنيم:
1- (ونريد ان نمن على الذين استضعفوا فى
الأرض ونجعلهم أئمة ونجعلهم الوارثين).
يعنى: (وما اراده کرده ايم به آنانکه در روى زمين به ضعف کشيده شده
اند منت نهاده، آنها را پيشوايان ووارثان زمين قرار دهيم).(19)
طبق روايات بيشمارى اين آيه در حق مصلح جهان حضرت بقية الله ارواح
العالمين له الفداء نازل شده که در آخر الزمان قيام کرده، بساط
ننگين ظلم وبيدادگرى را در هم خواهد پيچيد وپرچم عدالت را در
سرتاسر جهان به اهتزاز در خواهد آورد. وبه تکتازى فرعونيان خاتمه
خواهد داد.(20)
2- (بقية الله خير لکم ان کنتم مؤمنين).
يعنى: بازمانده ى خدا بهتر است براى شما، اگر مؤمن باشيد).(21)
مطابق روايات فراوانى، هنگامى که حضرت بقية الله ارواحنا فداه ظهور
مى کند پشت خود را به ديوار کعبه تکيه داده، نخستين چيزى که به
زبان مى آورد، اين آيه ى شريفه است، آنگاه همه ى آنها که در آنجا
گرد آمده اند با عنوان (السلام عليک يا بقية الله) به پيشگاه آن
حضرت عرض ادب مى کنند.(22)
3- (هو الذى ارسل رسوله بالهدى ودين الحق
ليظهره على الدين کله ولو کره المشرکون).
يعنى: (او خدايى است که پيامبرش را با هدايت ودين حق برانگيخت تا
آن را بر همه ى اديان پيروز گرداند، اگر چه مشرکان نخواهند).(23)
پيشواى ششم شيعيان در تفسير اين آيه فرمود: مهدى ما ظهور مى کند
ودين مقدس اسلام را بر همه ى اديان پيروز مى گرداند، اگرچه دشمنان
راضى نباشند. که منظور از اين پيروزى، سيطره ى نظامى وپيروزى ظاهرى
است وگرنه از نظر دليل وبرهان، اسلام در هر زمانى بر همه ى اديان
غلبه داشت. ومکتبهايى که ريشه ى آسمانى دارد (چون مسيحيت وکليميت)
چون از يک سو تحريف شده، واز سوى ديگر به هنگام تشريع شده بود،
پاسخگوى نيازمنديهاى قرون بعدى نبودند، از اين رهگذر از نخستين روز
ظهور اسلام، دليل ومنطق اسلام بر همه ى اديان پيروز بود ولى غلبه ى
ظاهرى آن به هنگام ظهور آن يکتا بازمانده از حجتهاى پروردگار تحقق
خواهد يافت.(24)
4- (اعلموا ان الله يحيى الأرض بعد موتها قد
بينا لکم الآيات لعلکم تعقلون).
يعنى: (بدانيد که خدا زمين را پس از مرگ آن زنده مى سازد. به راستى
نشانه هاى (قدرت خدا) را براى شما بيان کرديم، باشد که عقل خود را
بکار بنديد).(25)
پيشواى پنجم شيعيان مى فرمايد: مهدى ما قيام مى کند وبه وسيله ى
گسترش عدالت در سراسر گيتى، جهان را زنده مى کند، پس از آنکه در
زير کابوس ظلم وستم مرده باشد.(26)
پيشواى هفتم حضرت موسى بن جعفر عليه السلام نيز در تفسير اين آيه
فرمود: خداوند زمين را به وسيله ى عدل وداد زنده مى کند، نه بارش
باران.(27)
آرى اگر جامعه اى در زير فشار ظلم وستم باشد جامعه ى مرده است
وتنها موقعى زنده مى شود که ظلم وستم از آن جامعه رخت بر بندد
ونعمت عدالت در آن جامعه گسترش يابد. از اينجاست که امير مؤمنان
على عليه السلام عدالت را زير بناى زندگى مردم دانسته مى فرمايد:
(العدل قوام الرعية).
5- (واشرقت الأرض بنور ربها).
يعنى: (زمين به نور پروردگارش منور گرديد).(28)
امام رضا عليه السلام در تأويل اين آيه مى فرمايد: او چهارمين
فرزند من، پسر بهترين کنيزان است که زمين را از هر جور وستمى
پاکيزه مى کند. مردم در ولادت او دچار ترديد مى شوند. او را غيبتى
طولانى است چون ظاهر شود زمين با نور پروردگارش روشن مى گردد.(29)
6- (قل ارايتم ان اصبح ماؤکم غورا فمن
يأتيکم بما معين).
يعنى: (بگو اگر ببينيد که آب شما فروکش کند، چه کسى براى شما آب
گوارا باز آورد).(30)
همه ى موجودات زنده از آب آفريده شده وقوام آنها با آب است ولى
منظور از آب گوارائى که در آيه ى فوق مطرح شده، مقام ولايت کبراى
حضرت صاحب الزمان ارواحنا فداه است که پس از دوران فروکش (غيبت)
يکبار ديگر به فرمان خدا ظاهر شده، تشنگان دانش وعظمت، وشيفتگان
تقوى وعدالت را، از آبشخور اقيانوس بيکران آب حيات ومعادن حکمت،
سيراب فرموده، به سعادت دنيا وآخرت نائل مى گرداند. به دليل نقش
حياتى حضور امام عليه السلام در زندگى توده ها، قرآن کريم وجود
اقدس امام عليه السلام را آب گوارا تعبير نموده است.
على بن جعفر از برادر بزرگوارش امام موسى بن جعفر عليه السلام، از
تفسير اين آيه مى پرسد، امام عليه السلام مى فرمايد: (هنگامى که
امامتان از ديدگان شما ناپديد شود ونتوانيد او را ببينيد چه خواهيد
کرد).(31)
پيامبر اکرم صلى الله عليه وآله وسلم خطاب به عمار مى فرمايد: اى
عمار! خداوند با من عهد کرده که از تبار حسين (عليه السلام) امام
پديد مى آيد که نهمى آنها از ديدگان ناپديد مى شود واين است معناى
آيه ى شريفه ى (قل ارأيتم ان اصبح ماوکم غورا)، براى او يک غيبت
طولانى است که گروهى از عقيده ى خود برمى گردند وگروهى بر آن ثابت
مى مانند، چون آخر الزمان فرا رسد، او ظاهر مى شود ودنيا را پر از
عدل وداد کند، چنانکه از جور وستم پر شده است).(32)
7- (هدى للمتقين. الذين يؤمنون بالغيب).
يعنى: (هدايت است براى پرهيزکاران که به غيب ايمان آورند).(33)
طبق احاديث فراوانى منظور از غيب در اين آيه امام غائب عليه السلام
است. امام صادق عليه السلام در تفسير اين آيه مى فرمايد:
(پرهيزکاران) شيعيان على بن ابى طالب عليه السلام است واما (غيب)
پس آن حجت غائب است.(34)
جابر بن عبد الله انصارى در ضمن يک روايت طولانى که از 12 پيشواى
معصوم وقائم آنها بحث کرده، از رسول اکرم صلى الله عليه وآله وسلم
نقل مى کند که فرمود: خوشا به حال آنانکه در زمان غيبت او شکيبائى
پيشه کنند وبر محبت آنها استوار بمانند، که آنها را خداوند متعال
در آيه ى (الذين يؤمنون بالغيب)
ستوده است.(35)
8- (ولقد کتبنا فى الزبور من بعد الذکر ان
الأرض يرثها عبادى الصالحون).
يعنى: (گذشته از ذکر (تورات) در زبور نيز نوشتيم که به راستى زمين
را بندگان شايسته ام به ارث مى برند).(36)
از امام باقر وامام صادق عليهما السلام روايت شده که منظور از
بندگان صالح در آيه ى شريفه، حضرت قائم (ارواحنا فداه) وياران او
مى باشد.(37)
جالب توجه اينکه متن اين بشارت در زبور فعلى موجود است. چنانکه در
بخش پيشين متن آن گذشت.
طبق وعده ى قطعى خدا در همه ى کتابهاى آسمانى، روزى بندگان صالح
خدا وارث زمين خواهند شد، وپرچم توحيد را در سراسر کره ى خاکى به
اهتزاز در خواهند آورد. ديگر از ظلم وستم وتبعيض وتجاوز وحق کشى
نشانى نخواهد بود. روح صفا وصميميت وبرادرى وبرابرى بر تمام دلها
حکومت خواهد کرد. به اميد آن روز.
9- (وله اسلم من فى السموات ومن فى الأرض
طوعا وکرها).
يعنى: (هر که در آسمانها وزمين است خواه وناخواه (تسليم او شده) بر
او اسلام آورده اند).(38)
امام صادق عليه السلام در تفسير اين آيه فرمود: هنگامى که قائم
(عليه السلام) قيام کند، نقطه اى در روى زمين نمى ماند جز اينکه به
يکتايى خدا ورسالت حضرت پيامبر (صلى الله عليه وآله وسلم) گواهى مى
دهند.(39)
ابن بکير مى گويد: از ابو الحسن (عليه السلام) در مورد آيه ى (وله
اسلم) پرسيدم، فرمود: در حق قائم (عليه السلام) نازل شده است،
هنگامى که ظاهر شود اسلام را بر يهود، نصارى، صائبين، ملحدين،
مرتدين وکافرين شرق وغرب، عرضه مى کند هر کس (پس از شناخت حقانيت
اسلام) از روى رغبت اسلام آورد، او را به نماز وزکات وديگر وظائف
اسلامى امر مى فرمايد. وهر کس نپذيرد گردن مى زند تا در شرق وغرب
جهان احدى جز موحد باقى نباشد.(40)
10- (وعد الله الذين امنوا منکم وعملوا
الصالحات ليستخلفنهم فى الارض، کما استخلف الذين من قبلهم وليمکنن
لهم دينهم الذى ارتضى لهم وليبدلنهم من بعد خوفهم امنا).
يعنى: (خداوند آنها را که از شما ايمان آورده، عمل شايسته انجام
داده اند. وعده داده است که در روى زمين جانشين سازد، چنانکه
پيشينيان را جانشين ساخت. وآنان را از دينى که براى آنها پسنديده،
متمکن سازد. وآنها را پس از خوف ووحشت به امنيت برگرداند).(41)
امامصادق عليه السلام در تفسير آيه ى فوق فرمود: درباره ى قائم (عليه
السلام) وياران او نازل شده است.(42)
امامزين العابدين عليه السلام آيه ى شريفه را تلاوت کرده فرمود: به خدا
سوگند مقصود از آنها شيعيان ما اهل بيت است. خداوند آنها را به دست
مردمى از ما که (مهدى) اين امت است جانشين قرار مى دهد ومتمکن مى
سازد وبه امنيت مى رساند.(43)
نظير اين روايت از امام باقر وامام صادق عليهما السلام نيز نقل شده
است.(44)
پاورقى:
(1)
قاموس مقدس، ص 219 ماده ى (پسر خواهر).
(2)
انجيل متى، فصل 24 جمله هاى 27 و30 و35 و37 و40.
(3)
انجيل مرقس، فصل 13 جمله هاى 26 و27 و31 و33.
(4)
انجيل لوقا، فصل 12 جمله هاى 35 و36.
(6)
باسک، از کتب مقدسه هندوها.
(7)
شاکمونى، از کتب مقدسه ى هندوها.
(8)
شابوهرگان، ترجمه ى (مولر).
(11)
او پانيشاد، مقدمه، ص 54.
(12)
ريک ودا، ماندالاى 4 و16 و24.
(14)
مشروح اين نويدها را در کتاب (او خواهد آمد) چاپ هشتم ص 58
و73 بخوانيد.
(15)
بحار الانوار، جلد 51 ص 64-44.
(16)
تأليف: محدث بزرگوار، سيد هاشم بحرانى، متوفى 1107 يا 1109
ه.
(17)
تأليف: سيد صادق شيرازى.
(18)
نگارش: على اکبر مهدى پور.
(20)
تفسير برهان، ج 3 ص 220 وينابيع المودة ص 450 وبحار، ج 51
ص 54.
(24)
بحار الانوار، ج 51 ص 60، المحجة ص 227 وينابيع المودة ص
508.
(26)
تفسير برهان، ج 4 ص 291.
(29)
ينابيع المودة ص 448.
(31)
کمال الدين، ص 360 وغيبت نعمانى ص 92.
(32)
تفسير برهان، ج 4 ص 366.
(34)
بحار الانوار، ج 51 ص 52 وکمال الدين، ص 340.
(37)
عقد الدرر، ص 217، مجمع البيان، ج 7 ص 66 وبحار الانوار، ج
51 ص 47.
(39)
تفسير عياشى ج 1 ص 183 وينابيع المودة، ص 506.
(43)
تفسير عياشى، ج 3 ص 136.
(44)
مجمع البيان، ج 7 ص 152.