نا اميد نباشيم

انسان در طول زندگى خود با موانع، مشکلات وناکاميهايى همراه است، ولى فرد موفّق هيچ موقع نا اُميد نمى شود، او براى رسيدن به هدف خود از هيچ تلاش وتکاپو کوتاهى نمى کند.

او براى رسيدن به هدف خود شب وروز نمى شناسد، خستگى نمى فهمد، بى قرار است تا به هدفش نايل گردد.

بياييم با اين جنبش وتکاپو براى محبوب خدا وآخرين ذخيره الهى امام زمان عليه السلام دعا کنيم.

بياييم با دعاى براى او، همه خيرات ونيکيها را براى جهانيان به ارمغان بياوريم.

بياييم ريشه فرسوده درخت يأس ونا اُميدى را در ژرفاى دلمان خشکانده ودرخت اُميد را بارور نموده وبراى امام زمانمان دعا کنيم.

دعا کنيم واز دعا کردن خسته وملول نگرديم که - ان شاء اللَّه - خداوند مهربان با همين دعاها به وعده تخلّف ناپذير خود عمل خواهد نمود وجهان را با جمال بى مثال حجّت اش منوّر خواهد فرمود.

مگر نه اين است که اصرار در دعا خوب است ويکى از محسّنات دعا همان اصرار وپافشارى است.

حضرت موسى عليه السلام مى فرمايد: در يک مناجاتى که با خداى خود داشتم صداى پروردگارم را شنيدم که مى فرمود:

يا مُوسى! قُلْ لِبَنى إسْرائيل.. وَأَلَحّوا فى الدُّعاء تَشْملکُمْ الرَحْمَة بِالإجابَة وَتَهْنِئکُمْ العافِيَة؛(12)

اى موسى! به بنى اسرائيل بگو... در دعا اصرار وپافشارى نماييد تا به سبب اجابت دعا، رحمت ومهر شما را فراگيرد وعافيت وسلامتى گوارايتان گردد.

چرا در دعاهايى که براى اُمور دنيوى حتّى جزئيّات زندگى مى نماييم، اين همه اصرار وپافشارى مى کنيم وهرگز خسته نمى شويم؛ ولى در دعا براى آن وجود مهربان - که با آمدنش بساط همه غمها وناملايمات برچيده مى شود - خسته مى شويم وزود دست از دعا برمى داريم واين امر را به مشيّت خداى مهربان موکول مى نماييم؟!

آيا در اين خستگى ودر اين يأس ونا اُميدى صداى پاى شياطين جنّى وانسى شنيده نمى شود؟!

آيا آنها نمى خواهند انسان را از اين عبادت عظمى بازدارند؟

آيا آنان در پى اهداف شوم خود نيستند؟!

آرى! يأس ونااُميدى از شيطان است واين گروه کفّاراند که همواره از رحمت الهى مأيوسند.

مگر نه اين است که حضرت يعقوب عليه السلام فرزندانش را براى جستجوى حجّت خدا، يوسف گمگشته کنعان فرستاد وبا خطاب:

(يَا بَنِى اذْهَبُوا فَتَحَسَّسُوا مِن يُوسُفَ وَأَخِيهِ وَلاَ تَيْأَسُوا مِن رَوْحِ اللَّهِ إِنَّهُ لاَ يَيْأَسُ مِن رَوْحِ اللَّهِ إِلَّا الْقَوْمُ الْکَافِرُونَ)؛(13)

پسرانم! برويد واز يوسف وبرادرش جستجو کنيد؛ واز رحمت خدا مأيوس نشويد که تنها گروه کافران، از رحمت خدا مأيوس مى شوند؛

آنان را براى پيدا کردن پيامبرِ حق، رهنمون شد؟!

بياييم ما نيز از تاريخ الهام گرفته وبه جستجوى يوسف گمشده زهراى اطهر عليها السلام بپردازيم وبا تلاش، تکاپو ودعا جهان را براى هميشه با نور جمالش روشن سازيم.

مگر ما از بنى اسرائيل کمتر هستيم، آنان چندين سال براى حجّت خدا، پيامبرِ حق، حضرت موسى عليه السلام دعا کردند ومأيوس نشدند تا خدا دعايشان را مستجاب فرمود.

امام صادق عليه السلام در ضمن حديثى مى فرمايند:

وقتى عذاب وسختى بر بنى اسرائيل طولانى شد، چهل روز به درگاه خدا گريه وناله کردند، خداوند به موسى وهارون عليهما السلام وحى فرمود که آنها را از دست فرعون نجات دهد، واين در حالى بود که از چهار صد سال، صد وهفتاد سال باقى مانده بود، واز آن صرف نظر کرد.

آنگاه امام صادق عليه السلام مى افزايد:

شما نيز اگر چنين تضرّع وزارى کنيد، خداوند فرج ما را مقدّر مى نمايد، واگر چنين نکنيد، اين امر به آخرين حدّ خود خواهد رسيد.(14)

آرى! دعا کنيم واصرار وپافشارى بنماييم وتا خداى متعال حاجت ما را روا ننموده دست از طلب برنداريم که اين گونه دعا خود باعث رسيدن به کمالات وفضايل انسانى است.

در سخنى زيبا از مولايمان امام باقر عليه السلام مى خوانيم که حضرتش فرمودند:

لا يَلحُّ عَبدٌ مُؤمِن عَلَى اللَّهِ فى حاجَتهِ إلّا قَضاها لَهُ؛(15)

بنده مؤمنى در حاجت ونياز خود به سوى خدا اصرار وپافشارى نمى ورزد جز آن که خداى تعالى حاجتش را روا مى نمايد.

دعا کنيم، اصرار نماييم ودل حضرات معصومين عليهم السلام را که عمرى را با غم واندوه ومظلوميّت در حکومت جبّاران بسر بردند وبا مظلوميّت به شهادت رسيدند، شاد نماييم.

با دعاى براى امام زمان عليه السلام به غصّه هاى دل رسول خدا، فرق شکافته على مرتضى، پهلوى شکسته فاطمه زهرا، جگر پاره پاره حسن مجتبى وجراحات فزون از حدّ سيّد الشهداء ودلهاى سوخته ائمّه هدى عليهم السلام مرهم بگذاريم ودل غمگين آنها را شاد نماييم.

اى منتظر ظهور امام زمان عليه السلام! واى دعاگوى فرزند امير مؤمنان! اينک برخيز ومولايت را از جان ودل دعا کن وبدان که خداى مهربان دعايت را مستجاب مى نمايد، وهرگز مأيوس نباش که دعاى تو را اثرى است وآمين گوى دعاى تو همه انبيا واوصيا وکائنات هستند که:

الهام از مکتب پيشوايان معصوم

خوشبختانه عدّه اى از مردم تا حدودى مى خواهند امامان معصوم عليهم السلام را در زندگى دنيوى واخروى خودشان الگو قرار دهند واعمال ورفتارشان را از آن بزرگواران بياموزند.

بديهى است که اين همان فرمان الهى است که ما را به اين الگوپذيرى فرمان داده است که:

(لَقَدْ کانَ لَکُمْ فِى رَسُوْلِ اللَّهِ اُسْوَةٌ حَسَنَةٌ)؛.(16)

به طور قطع براى شما در زندگى رسول خدا صلى الله عليه وآله وسلم سرمشق نيکويى است.

ما مى دانيم که امامان معصوم عليهم السلام با خداى خود اُنس عجيبى داشتند وبا دعا با حق تعالى بيشترين ساعات زندگى خود را پر مى کردند، وهمواره در عشق به محبوب ومعبود خود بسر مى بردند.

آنان به جهت اختناق دوران خود، که از هدايت مردم وکشف اسرار الهى به صورت علنى دستشان بسته بود، به همين جهت با دعا ومناجات پرده از اسرار الهى وحقايق معنوى برمى داشتند ومردم را رهنمون مى شدند.

اگر مى خواهيد اين مطلب را خوب بفهميد، سرى به کتابهاى دعا واين آثار ارزشمندى که مهرورزان وعاشقان اهل بيت عليهم السلام در اختيار ما قرار داده اند، گذرى نماييد تا متوجّه شويد که در اين اوراق گران سنگ چه مسايل مهم اعتقادى ومعارف والاى انسان ساز وشناخت ومعرفت نهفته وبه صورت دعا ومناجات بيان شده است.

در هر صورت، ما دوست داريم از مکتب اهل بيت عليهم السلام الگو بگيريم؛ ولى متأسّفانه اين الگوپذيرى همواره در اُمور جزئى ودنيوى بوده ودر مطالب مهم وحياتى از آنان به عنوان الگو، پيروى ننموده ايم.

توجّه به مضامين دعاها ودعاهايى که حضرات معصومين عليهم السلام براى دوران غيبت بيان فرموده اند ما را با اين مطلب بيشتر آشنا مى سازد.

بياييم به اين امر مهم اهميّت دهيم، ودر اين امر مهم ائمّه معصومين عليهم السلام وياران باوفاى آنها را الگو قرار دهيم، ودر اين برهه حساس با الهام از دعاهاى آن بزرگواران براى امام زمانمان دعا کنيم.

اگر کتابهاى دعايى را که در مورد حضرت مهدى عليه السلام تحت عنوان صحيفه مهديّه نگارش يافته مورد مطالعه قرار دهيم متوجّه خواهيم شد که مسأله ظهور وفرج آن حضرت ودعاى براى امام زمان عليه السلام چه قدر اهميّت دارد که اين اندازه مورد اهتمام آن بزرگواران بوده است.(17)

گذرى بر دعاهاى معصومين براى ظهور امام زمان

ظهور نور در تاريکى مطلق - که در اثر تمرّد انسانهاى شرور از فرمان الهى وپيروى آنها از شيطان ونفس اماره بوجود آمد - يکى از وعده هاى تخلّف ناپذير الهى است، خداى متعال اين وعده را به همه انبيا واوصياى آنها داده، وآنان نيز اُمتهاى خود را در طول تاريخ از اين امر مهم وحياتى آگاه نموده ومژده چنين روز مبارکى را داده اند.

ائمّه معصومين عليهم السلام نيز تحقّق اين روز بزرگ را در ضمن دعاهايى از درگاه خداى منّان خواسته اند که اينک به نقل نمونه هايى از دعاهاى امامان بزرگوار عليهم السلام مى پردازيم:

پيشواى نخست واوّل مظلوم عالم، اميرمؤمنان على عليه السلام در ضمن دعايى درباره ظهور فرزندش به خداوند عرض مى نمايد:

اللهُمَّ فَاجْعَل بَعْثَه خُروجاً مِنَ الغُمَّة، وَاجْمَع بِهِ شَمْلَ الاُمّة.

اللهُمَّ صَلِّ عَلى مُحمَّد وَآلِ مُحَمّد عَليهم السَلام وَعَجِّلْ فَرَجَهُمْ وَرَوْحَهُم وَراحَتَهُم وسُرورَهُمْ، وَأذِقْنى حَلاوَةَ فَرَجِهِمْ، وأهْلک أعداءَهُمْ من الجنّ والإنْسِ؛

خدايا! بعث وظهور امام زمان عليه السلام را موجب پايان غم واندوه حضرتش قرار ده، وبه وسيله او، کار متفرّق وپريشان اُمّت را فراهم آور.

خدايا! بر محمّد وآل محمّد - عليهم السلام - درود فرست ودر فرج وآسايش، آرامش وسرور وشادمانى آنها تعجيل فرما، وشيرينى وحلاوت روزگار ظهور آنها را به کام ما بچشان، ودشمنان آنها را از جنّ وانس هلاک گردان.

دقّت در مضامين عالى اين دعا، که از دو لب گهربار، درِ مدينه علم پيامبر خدا صلى الله عليه وآله وسلم على بن ابى طالب عليهما السلام شنيده شده؛ هر انسان آگاه را تحت تأثير قرار داده واهميّت حياتى ظهور امام زمان عليه السلام را مى رساند.

اينجاست که بر پيروان وعاشقان صاحب ولايت است که در دعا براى ظهور امام زمان عليه السلام، آن بزرگوار را الگوى خود قرار داده واز صميم دل براى اين امر مهم دعا کنند...

امام باقر عليه السلام براى ظهور فرزندش در قنوت نماز چنين دعا مى خواند.

اللهُمَّ فَإنَّ القُلوبَ قَدْ بَلغت الحَناجر، وَالنُفوس قَدْ عَلت التَراقى، وَالأعمار قَدْ نَفَدَتْ بِالإنتظارِ، لا عَنْ نَقْص استبْصار وَلا عَنْ اتّهام مِقْدار، وَلکن لِما تُعانى مِنْ رُکوبِ مَعاصيکَ، وَالخلاف عَلَيْکَ فى أَوامِرِکَ وَنواهيکَ، وَالتَلَعّب بِأَوْلِيائِکَ وَمظاهِرَة أعْدائِکَ.

اللهُمَّ فَقَرِّبْ ما قَدْ قَرُبَ وَأَوْرد ما قَدْ دَنى، وَحَقِّق ظُنونَ المُوقِنين، وَبَلِّغ المُؤمنينَ تَأْميلَهُم، مِنْ إقامَة حَقِّکَ، وَنَصْرِ دينِکَ وإظْهار حُجَّتِکَ وَالإنتقام مِنْ أَعْدائِکَ؛.(18)

خداوندا! همانا (از شدّت روزگار) جانها به حنجره ها رسيده، وجانها به گلوگاه برآمد، عمر به جهت انتظار پايان پذيرفت، نه به خاطر نداشتن بينش وفهم (در اعتقادات) ونه به خاطر متّهم نمودن مقدّرات، بلکه به جهت اين که رنج کشيدند در مرتکب شدن معصيت هاى تو را واز مخالفت با تو در دستورات ومنهيّاتت و(به جهت) بازى گرفتن اولياى تو وپشتيبانى نمودن از دشمنانت.

خداوندا! آنچه (ظهور) حقيقتاً نزديک است نزديک گردان، وآنچه نزديک است برسان، اعتقاد يقين کنندگان را تحقق بخش وآرزوى مؤمنان را برسان که همانا برپايى حق تو ويارى دين تو وظهور حجّت تو وانتقام از دشمنان توست.

به طور يقين انسان از معانى والاى اين دعاهايى که از خاندان وحى صادر شده در شگفت است، خاندانى که با ترسيم عصر غيبت ودوران شکوهمند ظهور نور ما را با آن زمانها آشنا ساخته وامر به تلاش وتکاپو براى برقرارى آن دولت پاک نموده اند.

متأسّفانه حق اين دعاها همچنان ادا نشده ومفاهيم بلندى که در آنها نهفته همچنان اسرارگونه باقى مانده است، واُميد است که ان شاء اللَّه با ظهور آخرين حجّت الهى همه اسرار الهى بدست باکفايت آن بزرگوار به انسانهاى باکمال برسد.

يشواى ششم، امام صادق عليه السلام نيز در دعاى براى ظهور فرزندش چنين مى خواندند:

اللهُمَّ أَيِّدْه بِنَصْرِکَ، وَانْصُر عَبْدَک، وَقَوِّ أَصْحابه وَصَبّرهُمْ، وَافْتَح لَهُمْ مِنْ لَدنکَ سُلطاناً نصيراً، وَعَجِّل فَرَجَه، وَأَمْکنْه مِن أَعْدائِکَ وَأعْداء رَسولِکَ يا أَرْحَمَ الراحمين؛.(19)

خدايا! او را با ياريت تأييد فرما، وبنده خودت را يارى نما، يارانش را قوّت داده وشکيباشان کن، وبراى آنها از ناحيه خودت سلطنتى که مددکار باشد عنايت کن، ودر فرج وظهورش تعجيل فرما، واو را بر دشمنان خود ورسولت قوّت ده اى مهربانترين مهربانان.

امام کاظم عليه السلام نيز براى مهدى زهراء عليها السلام دعا مى فرمود، يحياى نوفلى گويد:

در بغداد حضور امام کاظم عليه السلام شرفياب شدم، حضرت نماز خود را خواند. آنگاه دستان مبارکش را به جانب آسمان بلند کرد ودعا نمود، دعاى او را مى شنيدم که:

أَنْتَ اللَّه لا إلهَ إلّا أَنْتَ، أَنْتَ الأَوّلُ والآخرُ والظاهِرُ وَالباطِنُ... أَسْألُکَ بِاسْمِکَ المَکْنون المَخْزُون، الحَى القَيُّوم، الَّذى لا يخيبُ مَنْ سَأَلکَ بِهِ، أَسْأَلُکَ أَنْ تُصَلِّى عَلى مُحمَّدٍ وَآلِ مُحَمّد، وَأَنْ تُعَجِّلْ فَرَجَ المُنْتَقم لَکَ مِنْ أَعْدائِک، وَأَنْجِز لَهُ ما وَعَدْتَهُ، يا ذَالجَلالِ وَالإکْرام؛

خدايا! جز تو خدايى نيست، تو اوّل وآخرى، تو ظاهر وباطنى... تو را به اسم مکنون خود که در گنجينه اسرار است، وزنده وپابرجاست، اسمى که درخواست کننده به آن را نااُميد نمى کنى سوگند مى دهم! واز تو مى خواهم که بر محمّد وآل محمّد عليهم السلام درود فرستى، ودر فرج منتقمى که انتقام تو را از دشمنانت مى گيرد، تعجيل کنى، وبه وعده اى که به او داده اى وفا نمايى، اى صاحب جلال واکرام.

او دعا مى کرد ومن گوش مى دادم، دعاى حضرتش به پايان رسيد، پرسيدم: آقا جان! براى چه کسى دعا مى نموديد؟

فرمود:

ذلک المهدى من آل محمّد عليهم السلام؛

براى مهدى آل محمّد عليهم السلام.

آنگاه با تعبيرات زيبا که حاکى از نهايت عشق وعلاقه آن حضرت نسبت به حضرت مهدى عليه السلام است او را معرفى نمود...(20)

وبدينسان مسؤوليّت دوستان امام زمان عليه السلام در دعا براى آن حضرت بيشتر احساس مى شود، جايى که امام کاظم عليه السلام براى فرزندش چنين دعا مى کند، در حالى که هنوز حضرت مهدى عليه السلام پا به عرصه وجود نگذاشته وجهان را به جمالش منوّر نفرموده؛ پيروان امام زمان عليه السلام در اين عصر وزمان بايد چگونه دعا کنند؟!

واين عمل نشانگر اين امر مهم وسرنوشت ساز است.

عاشقان ودلدادگان اهل بيت عليهم السلام! آيا به راستى عذرى براى ما در کوتاهى از اين دعاى مهم باقى ماند؟!

اگر در اين امر مقدّس کوتاهى نماييم فرداى ظهور نور، چگونه مى توانيم به جمال مولايمان بنگريم؟!

اينک سرى به کوى با صفاى امام هشتم، امام رضا عليه السلام بزنيم که همواره به دعا براى حضرت صاحب الزمان عليه السلام امر مى فرمودند.

آن حضرت در يک دعاى زيبايى از خداوند مى خواهند:

اللهُمّ ادْفَع عَنْ وَليّکَ وَخليفتکَ وَحُجَّتِکَ عَنْ خَلْقِک..

اللهمَّ اشعَب بِهِ الصَدْع، وَارتق بِهِ الفَتْق، وَأَمتْ بِهِ الجَوْر، وَأَظْهِر بِهِ العَدْل، وَقَوِّ ناصِريهِ، وَاخْذُلْ خاذِليهِ، وَدَمْدِمْ عَنْ مَنْ نَصَبَ لَهُ..

اللهُمّ طَهِّرْ مِنْهُم بِلادَک وَاشْفِ مِنْهُمْ عِبادَکَ..

اللهمَّ اسْلُک بِنا عَلى يَدَيْهِ مِنْهاجَ الهُدى وَالمَحَجَّةَ العُظْمى.. وَقَوِّنا عَلى طاعَتِهِ وَثَبِّتْنا عَلى مُشايَعَتِهِ..(21)

خدايا! بلاها را از ولى خود که خليفه وحجّت تو براى مردم است دفع کن...

خدايا! به وسيله او پريشانى مردم، وپراکندگى اُمور را برطرف ساز، ظلم وبيدادگرى را به وسيله او از ميان بردار، وعدل را به وسيله او آشکار کن ياوران او را يارى کن، ودشمنان وکسانى که در فکر خوارى او هستند، خوار وذليل فرما...

خدايا! شهرهاى خود را از لوث وجود آنان (ستمگران، گردنکشان، کافران وبى دينان شرق وغرب عالم...) پاک کن، وبا نابودى آنها دل بندگانت را شفا ده...

خدايا! با دستان با کفايت او، ما را به راه روشن، هدايت وراهنمايى کن... ونيروى فرمان برى از دستورات او را به ما عطا فرما، وما را بر پيروى او ثابت واستوار نگه دار...

به راستى که اگر شناخت ما انسانها از جهان هستى وسرانجام آن همچون شناخت امامان معصوم عليهم السلام بود، اين چنين آسوده خاطر زندگى نمى کرديم، بلکه با سرمشق قرار دادن آن حضرات، شب وروز با عجز ولابه به درگاه خداى مهربان رو آورده وبراى فرا رسيدن روزگار رهايى که همان زمان ظهور امام زمان عليه السلام است دعا مى کرديم.

اکنون پاى راز ونياز دلنشين معصوم ديگرى مى نشينيم تا کسب فيض نماييم.

امام جواد عليه السلام که انتظار امام زمان عليه السلام را واجب ولازم مى دانند پس از هر نماز واجب براى فرزند عزيزش چنين دعا مى نمودند:

اللهُمّ وَلِيّکَ الحُجَّة؛ فَاحْفَظْه مِنْ بَيْن يَدَيْه وَمِنْ خَلْفِهِ وَعَنْ يَمينهِ وَعَنْ شِمالِه.. وَاشْفِ بِهِ صُدورَنا وَصُدور قَوْمٍ مُؤْمِنينَ؛(22)

خدايا! وليّت حجّت را از روبه رو وپشت سر، از سمت راست وچپ حفظ فرما.. وبه وسيله او دل ما ودل گروه مؤمنان را شفا بده.

مدّت مديدى است که از عمر جهان مى گذرد وهر روز جبّاران وستمگران با ظلم وستم، چهره آن را تاريک تر ودل مظلومان را به درد مى آورند. در اين ميان، بيشترين ظلم وستم شامل برگزيدگان آفرينش يعنى اهل بيت عليهم السلام وپيروان آنها شده؛ ولى هنوز مرهم بخش دل مجروح ومنتقم آنان، ظهور نفرموده است. بايد دعا کرد تا خداى متعال در ظهور شفا بخش دل اهل بيت عليهم السلام وپيروان آنها تعجيل بفرمايد، ان شاء اللَّه.

حال به عنوان آخرين نمونه، به زمزمه دعاى نجات بخش دوران امام زمان عليه السلام گوش جان مى سپاريم، آن حضرت در راز ونيازى با آفريدگار خويش چنين دعا مى نمودند:

يا مَنْ لا يُخلف الميعاد، أَنْجِز لى ما وَعَدْتَنى، وَاجْمَعْ لى أَصْحابى، وَصَبّرهُمْ، وَانصُرنى عَلى أَعْدائِکَ وأَعْداء رَسُولِک، وَلا تُخَيِّبْ دَعْوَتى، فَإنّى عَبْدُکَ وَابن عَبْدک، ابن أَمَتِک، أَسيرٌ بَيْنَ يَدَيکَ.

سَيّدى! أَنْتَ الَّذى مَنَنْتَ عَلَى بِهذا المَقام وَتَفَضَّلْتَ بِهِ عَلَى دون کَثيرٍ مِنْ خَلْقِکَ.

أَسْألُکَ أَنْ تُصَلّى عَلى مُحَمَّدٍ وآلِ مُحَمَّد وَأَنْ تُنْجِزَ لى ما وَعَدْتَنى، إنَّکَ أَنْتَ الصادِق وَلا تُخْلِف الميعاد، وَأَنْتَ عَلى کُلِّ شَىء قَدير؛.(23)

اى خدايى که در وعده تخلف نمى نمايى، آنچه بر من وعده فرمودى وفا کن، واصحاب وياران مرا گرد آور وبا صبر آماده شان کن، ومرا بر عليه دشمنان خود ورسولت يارى فرما، دعوتم را رد مفرما که من بنده تو وفرزند بنده تو وفرزند کنيز تو هستم، من در برابر تو ودر اختيارت هستم.

آقاى من! اين تو هستى که بر من با عنايت اين مقام بزرگ منّت نهادى ومرا ازميان خلقت بر اين امر تفضّل وبرترى دادى، از تو مى خواهم که بر محمّد وآل محمّد درود فرستى وآنچه به من وعده فرمودى وفا نمايى، زيرا که تو راستگو هستى ودر وعده تخلّف نمى نمايى وتو بر هر چيز قادر وتوانا هستى.

راستى که تأمّل ودقّت در کلمه کلمه دعاى امام زمان عليه السلام انسان را شگفت زده مى نمايد، وحقيقتاً فهم اين عبارات والا نياز به تفسير وتوضيح بيشترى دارد که از عهده اين گفتار خارج است.

آنچه ذکر آن در اين جا ضرورت دارد توجّه به نوع دعا ولزوم آن است، وبه جرئت مى توان گفت که با توجّه به دعاهاى ائمّه معصومين عليهم السلام وجوب ولزوم دعا براى ظهور امام زمان عليه السلام ثابت مى شود.

دعا گوى منتظر که از دعا براى ظهور مولاى مهربان خودت خسته نمى شوى وهمواره ودر همه حال براى او دعا مى نمايى! آنچه از نظر شريفت گذشت، قطره اى از درياى دعاهايى است که از پيشوايان معصومين عليهم السلام براى ظهور امام زمان عليه السلام بدست ما به امانت گذارده شده که با تأمّل در مضامين والاى آنها، به خواندن آنها مشغول شده وظهور مبارک مولايمان امام زمان عليه السلام را از خداى بخواهيم.

اى منتظران عزيز! بيايم تعارف را کنار گذاشته واين امر مقدّس را عملاً در زندگى پر فراز ونشيب دوران غيبت پياده نماييم ودر اين مهم پيشوايان معصوم عليهم السلام را الگو وسرمشق خودمان قرار داده واز آنها پيروى نموده وبراى ظهور امام زمان عليه السلام دعا نماييم، وبه زودى شاهد استجابت دعاى همه منتظران باشيم. ان شاء اللَّه.