 |
|
پرسمان قرآني نماز مركز فرهنگ و معارف قرآن - ۳ - مقدمه خداوند متعال در سوره عنكبوت خطاب به پيامبر عظيم الشأن مى‌فرمايد: آنچه از كتاب به سوى تو وحى شده است بخوان، و نماز را برپادار؛ كه نماز از كار زشت و ناپسند باز مى‌دارد، و قطعاً ياد خدا بالاتر است، و خدا مى‌داند چه مى‌كنيد.» در آيه ديگرى مى‌فرمايد: اى كسانى كه ايمان آورده‌ايد، از شكيبايى و نماز يارى جوييد؛ زيرا خدا با شكيبايان است.»(بقره، 153) و باز مى‌فرمايد: «و در دو طرف روز ]اول و آخر آن [و نخستين ساعات شب، نماز را برپادار، زيرا خوبى‌ها بدى‌ها را از ميان مى‌برد... .» (هود، 114)بنابراين، نماز يك تكليف الهى و بر تمام انسان‌هاى مكلف واجب است، و تمام تكاليف و دستورهاى خداوند، در راستاى خوشبختى و به كمال رسيدن انسان است. گرچه خوشبختى فقط در نماز نيست،اما مى‌توان از نماز و عبادت به عنوان بهترين و مؤثرترين عامل خوشبختى و عاقبت به خيرى انسان و بهترين و محبوب‌ترين عمل نزد خداوند متعال نام برد؛ چنان‌كه از پيامبراكرم(صلى الله عليه وآله)سؤال شد: كدام اعمال نزد خداوند متعال محبوب‌ترين است؟ فرمود: «الصلاة لوقتها؛ نمازى كه در وقت، خوانده شود.[1] اميرمؤمنان على(عليه السلام) هم مى‌فرمايد: «هيچ عملى نزد خداوند محبوب‌تر از نماز نيست؛ پس امور دنيا شما را از اوقات آن و خواندن آن در وقت، باز ندارد و به خود مشغول نكند.[2] نماز عامل خوشبختى است و عاقبت و سرنوشت انسان در روز قيامت به نماز بستگى دارد؛ زيرا امام باقر(عليه السلام)فرمود: «اولين سؤال روز حساب از انسان، نماز است، اگر نماز انسان قبول شود، ساير اعمال نيز قبول مى‌گردد.»[3] پرسمان قرآنى نماز مجموعه‌اى از پرسش‌ها و پاسخ‌هايى است كه پيرامون نماز تدوين شده است و پاسخ آن‌ها تا حد امكان بر اساس آموزه‌هاى قرآنى مربوط به نماز سامان يافته است. مجموعه حاضر پرسش‌هاى اساسى و عمومى مربوط به نماز است كه از ميان انبوه پرسش‌هاى رسيده به گروه پاسخ به پرسش‌ها و شبهات در مركز فرهنگ و معارف قرآن برگزيده شده‌اند. فقدان پيشينه تأليف كتاب‌ها يا مقالاتى با عنوان پرسش و پاسخ قرآنى در موضوع نماز باعث شد كه در تدوين؛ ترتيب و تبويب مباحث و سرفصل‌ها حتى الامكان از كتاب‌هاى موجود فقهى پيروى كرده و با توجه به پرسش‌هاى رسيده اين مجموعه پرسمان از شش فصل تشكيل يافت. نخستين فصل به كلياتى اختصاص يافت كه با موضوع نماز مرتبط بوده و يكى از دغدغه‌هاى پرسش‌گران به حساب مى‌آمد مانند پيشينه، فلسفه، اهميت، آثار و فوايد، آداب نماز و... در فصل دوم مقدماتى همچون طهارت، لباس نمازگزار، قبله‌شناسى و وقت‌شناسى آورده شده كه معمولا در منابع اوليه فقهى از آن‌ها به «مقدمات نماز» تعبير مى‌شود. در فصل سوم به واجبات نماز به ترتيب آن چه در منابع مشهور آمده پرداخته شده و مباحث، از «نيّت» آغاز و به «سلام نماز» ختم شده است. پس از بيان واجبات، فصل چهارم به برخى از مستحبات نماز از قبيل اذان و اقامه و قنوت كه مورد مبتلاى پرسش‌گران قرآنى بوده و در قالب پرسش‌هاى قرآنى مى‌گنجيد، اختصاص يافته و پس از نمازهاى واجب و مستحبات آن، در فصل پنجم نيز نمازهاى مستحبى كه در قلمروى پرسش‌هاى قرآنى قرار داشت از قبيل نمازهاى نافله، غفيله و... آورده شده است. و بالاخره در پايان مباحث متفرقه‌اى همچون نماز قضا، جماعت، مسافر و احكام نماز به تناسب پرسش‌هايى كه در حيطه قرآن جاى داشت، گنجانده شده است. اميد كه با اين كار بخشى از دغدغه‌هاى مخاطبان قرآنى را برطرف و به قرآن و نماز خدمتى كرده باشيم. والسلام سعيد شمس
|
