 |
|
پرسمان قرآني نماز مركز فرهنگ و معارف قرآن - ۲ - پيش‌گفتار قرآن، تنها كتاب آسمانى است كه از تحريف مصون مانده و كلامى است كه بر بلنداى قله فصاحت و بلاغت، هدايت و رستگارى را نويد مى‌دهد[1] و رمز و راز مكتوم عالم را باز مى‌گويد.[2]قرآن، عالى‌ترين معارف گنجينه غيب را همراه با آهنگى روح‌نواز به عالميان هديه مى‌كند.[3] قرآن، سرشار از حقايقى است كه آدمى جز در پرتو وحى، از آن نصيبى نخواهد داشت. نعمت بزرگى كه پروردگار هستى، عطاى آن را بر زمينيان منّتى بزرگ مى‌داند.[4] قرآن، چشمه سار بى پايان و فوران آب حيات است.[5] اكسير سعادت و شراب جاودانگى است. شعاع پرفروغش، روشنى بخش ظلمتكده عالم ملك است.[6] قرآن، شورانگيزترين نغمه‌اى است كه جانهاى مشتاق را به خويش مى‌خواند. آواى آسمانى‌اش در اعماق وجود حق‌پويان طنين‌انداز است و نقبى به سوى نور و آگاهى مى‌گشايد. مرواريد اشك، اين مستوره مقدس دلهاى پاك را همچون لطافت شبنمى با طراوت بر گونه‌ها جارى مى‌سازد[7] و سرود وجد و ابتهاج را در دلها مى‌سرايد.[8] انذارهايش تن و جان خاشعان را به لرزش و اضطراب مى‌آورد و بشارتهايش، اميد و شوق به رحمت و فضل الهى را بارور مى‌سازد. قرآن، حزن، شادى، بيم و اميد را در هم مى‌آميزد و فروغ بى‌پايان و شور و شتاب را در دلها مى‌تاباند و در پرتو اين تحوّل شگرف، جانها از هدايت و ايمان سرشار مى‌شوند.[9] قرآن از محبس ظلمانى ملك تا اوج تابناك و طربناك ملكوت، راه رستگارى و صراط مستقيم را در آيينه آيه‌هاى نور، تصوير مى‌كند و حق‌پويان پاك‌نهاد را به ضيافت خويش فرا مى‌خواند. چون به جان در رفت جان ديگر شود *** جان كه ديگر شد جهان ديگر شود همچو حق پنهان و هم پيداست اين *** زنده و پاينده و گوياست اين[10] جهان شمولى و جاودانگى آيات الهى قرآن، اقتضا مى‌كند كه در تمامى اعصار، محور حل مشكلات و زداينده ظلمت و جهل و حيرت گمراهى باشد. پيشرفت و تكامل علوم از طراوت و تازگى آن نكاهد و محوريت پيام آسمانى را مخدوش نسازد. امروزه در جهان معاصر، با تراكم دانش و انفجار اطلاعات، شاهد شبهات و پرسشهاى فراوان و موضوعات متنوعى هستيم كه جهان پرالتهاب كنونى، بويژه جوامع اسلامى را به چالش فرا خوانده و دل‌مشغولان حقيقت و دين‌مداران پرسوز را به پاسخ‌گويى دعوت مى‌كند. حوزه‌هاى علميه، سنگربانان شريعت نبوى و پاسداران انديشه علوى، پاسخ‌گويى به سؤالات و شبهات اعتقادى را اصلى‌ترين رسالت خود دانسته و همواره اين نقش خطير را به زيبايى ايفا كرده‌اند. «گروه پاسخ به پرسش هاى قرآنى» وابسته به «مركز فرهنگ و معارف قرآن» از زير مجموعه‌هاى دفتر تبليغات اسلامى، يكى از واحدهاى برخاسته از حوزه علميه در سال 1377 با هدف پاسخ‌گويى به سؤالات عقيدتى كار خود را آغاز كرد. حاصل تلاش اين گروه ، پاسخ‌دهى به بيش از 55 هزار پرسش در زمانى كم‌تر از 7 سال بود. تنوع و گستردگى پرسش ها كه از حدود دويست شهر از سراسر كشور ارسال شده است، رابطه مطلوب اين مركز با قشرهاى مختلف جامعه اسلامى را نويد مى‌دهد. اين تلاش صادقانه كه به گسترش و تداوم ارتباطى صميمى و پرثمر، ميان حوزويان و آحاد مردم انجاميد، حاصل سفارشهاى مؤكد مقام معظم رهبرى، مراجع تقليد و مسئولان بلند پايه نظام جمهورى اسلامى ايران است. از آنجا كه اين پرسش ها از متن جامعه برخاسته و مى‌تواند نمايانگر شبهات و سؤالات اعتقادى رايج عصر ما باشد، گروه پاسخ به پرسش ها و شبهات قرآني تصميم گرفت، تا اين سؤالات را در مجموعه‌هاى موضوعى و صنفى[11]مستقل چاپ و منتشر نمايد و در دسترس جويندگان حقايق دينى قرار دهد. اين وظيفه به عهده گروه پاسخ به پرسش ها و شبهات قرآني واگذار شد. در گام اول دوازده پروژه مستقل با عنوان مشترك «پرسمان قرآنى» در دستور كار واحد قرار گرفت و بعد از تدوين آيين‌نامه اجرايى پروژه‌ها و شناسايى محققان شايسته كار آغاز شد. قابل توجه است كه: 1. اختلاف سطح علمى، تفاوتهاى سنى و تنوع فرهنگى پرسشگران، محققان را ملزم مى‌ساخت كه پاسخها را با توجه به ويژگيهاى پرسشگر، سامان دهند؛ گاه با زبانى ساده و بيانى عاميانه، پاسخ را فهم‌پذير مى‌ساختند و زمانى با بيان علمى تخصصى، بلاغت و مطلوبيت پاسخ فراهم مى‌شد، با اين حال در تدوين اين مجموعه سعى بر اين شد كه پاسخها تا حد امكان يكدست شود. 2. وصول به نظمى كاملا منطقى و تدوينى آرمانى با توجه به اهداف اين مجموعه، كارى بس دشوار مى‌نمود كه اين مهم با حساسيت فراوان و جلسات متعدد كارشناسى از سوى اين مركز پيگيرى شد و تا حد امكان تأمين گرديد. 3. علاوه بر پاسخ‌گويى به شبهات و پرسشهاى گسترده، از اهداف ديگر تدوين اين مجموعه، ارائه گزارشى از تلاش محققان براى راه‌يابى به پاسخى گويا، و منطبق با سطح علمى، ويژگيهاى سنى، فضاى روحى و نيازهاى عاطفى پرسشگر است. 4. ممكن است مستند، يا متن ارجاعى برخى از پاسخها در نگاه فرزانگان و استادان با كاستيهايى همراه باشد. اين ملاحظات غالباً از نگاه ناظران علمى گروه ياد شده نيز دور نمانده، امّا با توجه به سطح مخاطبان و اصولى كه مى‌بايست در پاسخ‌دهى رعايت شود، اين پاسخها براى ارسال به پرسشگر و نيز انتشار آن براى عموم، مناسب ارزيابى شده است. 5. عطوفت، شيوايى، اتقان، سادگى، اختصار، استناد و نيز ارجاع پرسشگر به نوشته‌هاى قابل فهم و در دسترس، اصول مورد توجه اين گروه در مسير شكل‌گيرى اين پاسخ هاست. 6. مجموعه‌اى كه هم اكنون پيش روى شماست، پاسخ به پرسشهاى قرآنى است كه در موضوع نماز به اين مركز رسيده است. از كليه افرادى كه در تهيه اين مجموعه، مركز را يارى كرده‌اند، به ويژه آقاى سعيد شمس كه عهده‌دار تدوين شدند و آقاى رضا محمدى كه پروژه را نظارت كردند كمال تشكر و قدردانى را داريم. علي خراساني مركز فرهنگ و معارف قرآن گروه پاسخ به پرسش‌ها و شبهات قرآنى پىنوشتها:
[1]. «إِنَّ هَـذَا
الْقُرْءَانَ يَهْدِى لِلَّتِى هِىَ أَقْوَمُ وَ‌يُبَشِّرُ
الْمُؤْمِنِين»(اسراء/17،9).
[2]. «وَ‌نَزَّلْنَا عَلَيْكَ
الْكِتَـبَ تِبْيَـنًا لِّكُلِّ شَىْء»(نحل/16،89)
[3]. «وَ‌اتَّبِعُواْ
أَحْسَنَ مَآ أُنزِلَ إِلَيْكُم»(زمر/39،55)
[4]. «لَقَدْ مَنَّ اللَّهُ
عَلَى الْمُؤْمِنِينَ إِذْ بَعَثَ فِيهِمْ رَسُولاً مِّنْ أَنفُسِهِمْ
يَتْلُواْ عَلَيْهِمْ ءَايَـتِهِ‌ى وَيُزَكِّيهِمْ وَيُعَلِّمُهُمُ
الْكِتَـبَ وَالْحِكْمَة»(آل‌عمران/3،164)
[5]. «يَـأَيُّهَا الَّذِينَ
ءَامَنُواْ اسْتَجِيبُواْ لِلَّهِ وَلِلرَّسُولِ إِذَا دَعَاكُمْ لِمَا
يُحْيِيكُم»(انفال/8،24)
[6]. «وَأَنزَلْنَآ
إِلَيْكُمْ نُورًا مُّبِينًا»(نساء/4،174); «كِتَـبٌ أَنزَلْنَـهُ إِلَيْكَ
لِتُخْرِجَ النَّاسَ مِنَ الظُّـلُمَـتِ إِلَى النُّورِ»(ابراهيم/14،1)
[7]. «وَإِذَا سَمِعُواْ مَآ
أُنزِلَ إِلَى الرَّسُولِ تَرَى أَعْيُنَهُمْ تَفِيضُ مِنَ الدَّمْعِ
مِمَّا عَرَفُواْ مِنَ الْحَقِّ»(مائده/5،83)
[8]. «اللَّهُ نَزَّلَ
أَحْسَنَ الْحَدِيثِ كِتَـبًا مُّتَشَـبِهًا مَّثَانِىَ تَقْشَعِرُّ مِنْهُ
جُلُودُ الَّذِينَ يَخْشَوْنَ رَبَّهُمْ ثُمَّ تَلِينُ جُلُودُهُمْ
وَ‌قُلُوبُهُم»(زمر/39،23)
[9]. «ذَ‌لِكَ هُدَى
اللَّه»(زمر/39،23)
[10].اقبال لاهورى.
[11].مقصود از پروژه‌هاى
موضوعى، مجموعه‌هايى است كه با عناوينى همچون: علوم قرآنى، قرائت قرآن،
اخلاق در قرآن و... تنظيم و ساماندهى مى‌شود و منظور از پروژه‌هاى صنفى، آن
دست از پرسمانهايى است كه با توجه به مقاطع مختلف صنفى و تحصيلى و يا اصناف
و مشاغل اجتماعى تنظيم مى‌شود.
|
