خطبه امام (عليه السلام) در محضر پدرش
85 - 20- هنگامى كه مردم عثمان را كشتند پياپى بر اميرمؤ منان (عليه السلام) هجوم آورده بر بيعت با او اصرار ورزيدند، تا آنجا كه استخوان هاى دو پاى حضرت (عليه السلام) لگدكوب و دو پهلويش خراش ‍ برداشت پس حضرت (عليه السلام) حاضر به بيعت شد و زمام حكومت را به دست گرفت .
86 - 21- مرحوم صدوق با سند خود از اءصبغ بن نباته نقل كرده كه گفت :
چون على (عليه السلام) بر كرسى خلافت نشست و مردم با او بيعت كردند، به مسجد آمد در حالى كه عمامه رسول خدا (صلى الله عليه و آله و سلم) را بر سر داشت و عباى مشكين پشمى او را بر دوش ، نعلين او را به پا و شمشير او را به كمر، به منبر برآمد و گوشه عمامه خود را زير گلو رد كرده نشست .
سپس انگشتان دو دست خود را در هم فرو برده زير ناف خود نهاد و فرمود: هان اى مردم ! پيش از آنكه مرا از دست بدهيد از من بپرسيد، اين صندوق علم است ، اين عسل (بر آمده از كام ) رسول خدا (صلى الله عليه و آله و سلم) است ، اين همان (دانشى ) است كه رسول خدا (صلى الله عليه و آله و سلم) بر كام (تشنه نهال وجود) من نهاد، از من بپرسيد كه دانش همه پيشينيان و پسينيان نزد من است . آگاه باشيد! اگر جايگاه مناسبى برايم آماده شود تا بر آن قرار گيرم ، براى اهل تورات برابر توراتشان فتوا دهم تا آنجا كه تورات به سخن آيد و بگويد: على (عليه السلام) راست گفت و دروغ نگفت ، او به آنچه در من نازل كرده فتوايتان داد. و نيز براى اهل انجيل برابر انجيلشان فتوا دهم تا آنجا كه انجيل به سخن آيد و بگويد: على (عليه السلام) راست گفت و دروغ نگفت ، او به آنچه خدا در من نازل كرده فتوايتان داد. و نيز براى اهل قرآن برابر قرآنشان فتوا دهم تا آنجا كه قرآن به سخن آيد و فرمايد: على (عليه السلام) راست گفت و دروغ نگفت ...
سپس به حسن (عليه السلام) دستور داد تا سخن براند. او نيز سخن راند، سپس به حسين (عليه السلام) فرمود پسرم ! برخيز و بالا بيا و آنچنان سخنى بگو كه پس از من قريش تو را نشناخته ندانند كه بگويند: حسين بن على (عليه السلام) به چيزى رهنمون نمى شود و سخن تو پيرو سخن برادرت (حسن (عليه السلام)) باشد.
حسين (عليه السلام) بر منبر آمده حمد و ثناى الهى گفت و درودى كوتاه بر پيامبر (صلى الله عليه و آله و سلم) و دودمانش فرستاده فرمود: ((هان اى مردم ! از رسول خدا (صلى الله عليه و آله و سلم) شنيدم كه مى فرمود:))⁽²⁰⁹⁾ على (عليه السلام) شهر هدايت است ، هر كه در آن درآيد رستگار است و هر كه از آن پس و پيش افتد نابود است . على (عليه السلام) با شتاب و اشتياق او را گرفته به سينه چسبانيد و او را بوسه زد و فرمود: اى مردم ! گواه باشيد كه حسن و حسين (عليهما السلام ) نونهالان رسول خدايند، و او (در روز باز پسين ) درباره آنان از شما پرسش خواهد فرمود.

تبريك خضر (عليه السلام) به خلافت اميرمؤ منان
87 - 22- ابن شهر آشوب با سند خود، از امام حسن مجتبى (عليه السلام) نقل كرده كه فرمود: اميرمؤ منان (عليه السلام) روزى در مسجد كوفه بود. چون تاريكى شب فرا رسيد شخصى سفيد پوش از باب الفيل به سوى او پيش آمد، نگهبانان و فدائيان پيش آمدند. اميرمؤ منان (عليه السلام) به آنان فرمود: چه مى خواهيد؟
گفتند: ديديم اين مرد (ناشناخته ) به اين سو آمد، ترسيديم آهنگ ترور شما را كرده باشد.
فرمود: چنين نيست ، برگرديد، خدا شما را رحمت كناد، آيا مرا از زمينيان پاس مى داريد؟ پس چه كسى از آسمانيان پاسم مى دارد؟
آن شخص زمانى دراز نزد حضرت (عليه السلام) مانده پرسش مى كرد، پس ‍ عرض كرد: اى اميرمؤ منان ! اين تويى كه خلافت را زينت و كمال بخشيدى نه آن تو را، و اين امت محمد (صلى الله عليه و آله و سلم) است كه به تو نيازمندند نه تو به آنان ، گروهى خود را بر تو پيش انداختند و (به نا حق ) برجاى تو نشستند.
كيفرشان بر خدا باد، هر آينه تو در دنيا زاهدى و در آسمانها و زمين بلند مرتبه اى ، تو را در آخرت جايگاههاى فراوانى است كه با آنها ديده پيروانت روشن شود، تو سرور اءوصيايى برادرت (محمد مصطفى (صلى الله عليه و آله و سلم)) سرور پيامبران است ، سپس يك يك دوازده امام را (نام برده ) ياد كرد و برگشت . اميرمؤ منان (عليه السلام) به حسن و حسين (عليهما السلام ) رو كرده فرمود: او را شناختيد؟
عرض كردند: ((او چه كسى است اى اميرمؤ منان ؟))⁽²¹⁰⁾
فرمودند: برادرم خضر (عليه السلام) است .

اميرمؤ منان (عليه السلام) و اجراى حد
88 - 23- حسن بن محبوب با سند خود، از ميثم نقل كرده كه گفت :
زنى باردار كه در آستانه وضع حمل بود نزد اميرمؤ منان (عليه السلام) آمده ، عرض كرد: اى اميرمؤ منان ! من زنا كرده ام (حد الهى را بر من جارى كن و) مرا (از گناه ) پاك گردان ، خدا تو را پاك كند عذاب دنيا آسان تر از عذاب از عذاب ابدى آخرت است .
فرمود: از چه چيز تطهيرات كنم ؟ عرض كرد: زنا كرده ام ؟ فرمود: آيا شوهر داشتى يا نه ؟ عرض كرد: (بله ) شوهر داشتم . فرمود: آيا هنگام ارتكاب گناه شوهرت حاضر بود يا در سفر؟ عرض كرد: حاضر بود. فرمود: برو وضع حمل كن ، سپس بيا تا تطهيرت كنم ، چون زن دور شد تا آنجا كه ديگر سخنى نمى شنيد، حضرت عرض كرد: بارالها! اين يك بار اعتراف . چيزى نگذشته بود كه آمد و گفت : وضع حمل كردم ، تطهيرم فرما. حضرت (عليه السلام) خود را به بى خبرى زد و پرسيد: كنيز خدا! از چه چيز تطهيرت كنم ؟ عرض كرد: زنا كرده ام ، تطهيرم فرما، فرمود: آيا هنگام ارتكاب گناه شوهر داشتى ؟ عرض كرد: بله . فرمود: آيا شوهرت حاضر بود يا در سفر؟ عرض ‍ كرد: حاضر بود. فرمود: برو فرزندت را - چنانكه خدا فرموده - دو سال كامل شير ده . راوى گويد: زن برگشت ، چون به اندازه اى دور شد كه ديگر سخنى نمى شنيد، حضرت (عليه السلام) عرض كرد: بارالها! اين دوبار اعتراف . پس از دو سال آن زن آمده ، عرض كرد: اى اميرمؤ منان ! دو سال تمام ، نوزادم را شير دادم ، اكنون تطهيرم فرما. حضرت (عليه السلام) خود را به بى خبرى زده پرسيد: از چه چيز تطهيرت كنم ؟ عرض كرد: زنا كرده ام تطهيرم فرما. فرمود: آيا در آن هنگام شوهر داشتى ؟ عرض كرد: بله . فرمود: آيا شوهرت در سفر بود يا حاضر؟ عرض كرد: حاضر بود. فرمود: برو بچه ات را سرپرستى كن تا (بزرگ شود و) بداند كه (چه و چگونه ) بخورد و بياشامد و از بامى نيفتد و خود را در چاهى نيفكند.
آن زن برگشت در حالى كه مى گريست . چون به اندازه اى دور شد كه ديگر سخنى نمى شنيد، حضرت (عليه السلام) عرض كرد: بارالها! اين سه بار اعتراف .
عمرو بن حريث مخزومى به آن زن رسيده پرسيد: اى كنيز خدا! چرا گريه مى كنى ؟ مى بينم كه نزد على (عليه السلام) رفت و آمد مى كنى و مى خواهى كه تطهيرت كند؟
گفت : من نزد اميرمؤ منان (عليه السلام) رفته از او خواستم تطهيرم كند فرمود: فرزندت را سرپرستى كن تا (بزرگ شود و) بداند كه (چه و چگونه ) بخورد و بياشامد، و از بامى نيفتد و خود را در چاهى نيفكند. اكنون مى ترسم تطهيرم نكند و مرگم فرا رسد.
عمرو بن حريث به او گفت : نزد حضرت (عليه السلام) برگرد (و خواسته خود را بخواه ) من فرزندت را سرپرستى مى كنم . پس نزد اميرمؤ منان (عليه السلام) برگشت و آن خبر را داد. اميرمؤ منان (عليه السلام) در حالى كه خود را به بى خبرى زده بود پرسيد: چرا عمرو بن حريث فرزندت را سرپرستى مى كند؟
عرض كرد: اى اميرمؤ منان ! من زنا كرده ام ، پاكم كن . پرسيد: آيا در آن هنگام شوهر داشتى ؟ عرض كرد: بله . فرمود: آيا شوهرت در سفر بود يا حاضر؟ عرض كرد: حاضر بود.
راوى گويد: حضرت (عليه السلام) سر به آسمان بلند كرد و عرض كرد: بارالها! اكنون چهار بار اعتراف او بر خودش كامل شد و تو در آنچه از دين خود به پيامبر خود خبر داده اى ، فرموده اى : اى محمد (صلى الله عليه و آله و سلم)! هر كه حدى از حدود مرا تعطيل كند با من دشمنى كرده و بدين وسيله در مقام ضديت با من بر آمده است . بارالها! من حدود تو را معطل نمى گذارم و در مقام ضديت با تو بر نمى آيم و احكام تو را تباه نمى سازم . من فرمانبردار تو و پيرو سنت پيامبرت هستم .
عمرو بن حريث به حضرت (عليه السلام) نگاه كرد (او را آنچنان ناراحت ديد كه )، گويى بر چهره (مبارك ) او آب انار افشانده اند.
عمرو چون چنين ديد عرض كرد: اى اميرمؤ منان ! من خواستم تا بچه را سرپرستى كنم زيرا گمان كردم آن را دوست دارى . اگر نمى پسندى من نيز اين كار را نمى كنم .
اميرمؤ منان (عليه السلام) فرمود: آيا پس از چهار بار اقرار؟!! ديگر با هر زحمتى بايد او را سرپرستى كنى .
اميرمؤ منان (عليه السلام) به منبر آمد و فرمود: قنبر! در ميان مردم جار بزن تا (در مسجد) جمع شوند.
قنبر جار زده ، مردم آنچنان جمع شدند كه مسجد پر از جمعيت شد.
اميرمؤ منان (عليه السلام) برخاسته حمد و ثناى الهى به جاى آورده فرمود: هان اى مردم ! (فردا) امام شما اين زن را بيرون مى برد تا به خواست خدا حد الهى بر او جارى كند. اكنون اين اميرمؤ منان است كه از شما مؤ كدا مى خواهد (فردا) چون با چهره هاى ناشناخته و سنگ به دست بيرون آمديد كسى در صدد شناسائى ديگرى برنيايد تا ان شاء الله به خانه هاى خود برگرديد. سپس از منبر پائين آمد.
چون صبح زود شد آن را بيرون آوردند، مردم نيز - در حالى كه چهره هاى خود را با عمامه ها و لباسهاى خود پوشانده و سنگها را در عباها و آستينهاى خود پنهان كرده بودند، بيرون آمدند تا همگى همراه امام به بيرون كوفه رسيدند. حضرت (عليه السلام) دستور داد تا گودالى كنده ، زن را در آن جاى دهند، سپس بر استر خود سوار شده پاهاى خود را در حلقه هاى ركاب استوار كرد و دو انگشت سبابه اش را در گوشهاى خود نهاده با صداى بلند فرمود: هان اى مردم خداى متعال به پيامبرش پيمانى را توصيه فرمود: كه محمد (صلى الله عليه و آله و سلم) آن را به من سفارش نمود و آن اين است كه : هر كه حد خدا بر عهده اوست ، نبايد اقامه حد كند. پس هر كه چون اين زن حد الهى بر عهده اوست نبايد او اقامه حد كند.
راوى گويد: ((آن روز همه مردم برگشتند به جز اميرمؤ منان ، حسن و حسين كه بر آن زن اقامه حد فرمودند: در حاليكه هيچكس با آنان نبود...)).⁽²¹¹⁾

كرامت اميرمؤ منان (عليه السلام)
89 - 24- راوندى روايت كرده كه : مرد سياه پوستى نزد على بن ابى طالب (عليه السلام) آمد و عرض كرد: اى اميرمؤ منان ! من دزدى كرده ام مرا پاك كن .
اميرمؤ منان (عليه السلام) در حالى كه از او رو بر مى گرداند فرمود: شايد تو از جاى غير محفوظ و باز دزدى كرده اى ، عرض كرد: از جاى محفوظ و در بسته دزدى كرده ام . فرمود: شايد نه به حد نصاب (كه در اجراى حد لازم است ) دزدى كرده اى . عرض كرد: به حد نصاب دزدى كرده ام .
پس چون سه بار اقرار كرد، اميرمؤ منان (عليه السلام) (اجراء حد فرمود)، دست او را قطع كرد، او دست بريده خود را برداشت و رفت ، و در راه مى گفت : دستم را بريد اميرمؤ منان و امام پارسايان و پيشواى رو سپيدان و آبرومندان و پادشاه بزرگ دين و سرور اوصيا و همچنان حضرت (عليه السلام ) را مى ستود.
حسن و حسين (عليهما السلام ) با او برخورد كرده ، اين ستايشها را از او شنيدند پس نزد پدر آمده عرض كردند: ((در راه مرد سياه پوستى را ديديم كه شما را مى ستود)).⁽²¹²⁾ اميرمؤ منان (عليه السلام) كسى را فرستاد تا او را بياورد. چون آمد به او فرمود: دست راست تو را بريده ام و تو مرا مى ستايى ؟
عرض كرد: اى اميرمؤ منان (عليه السلام)! تو مرا پاك فرمودى ، محبت تو با گوشت و خون و استخوانم عجين است ، اگر مرا قطعه قطعه كنى محبتت از دلم نخواهد رفت .
اميرمؤ منان (عليه السلام)! براى او دعا فرمود و دست بريده اش را (گرفته ) در جاى خود نهاد. پس دستش مثل گذشته ، خوب و سالم شد.