عاشورا و سقيفه
ديدِ جريان شناسانه در حوادث ، ريشه حادثه عاشورا را در انحراف نخستين در رهبرى حكومت مى بيند كه در ((سقيقه بنى ساعده )) اتفاق افتاد. اگر جمعى از امّت پيامبر، نيم قرن پس از رحلت رسول اللّه صلّى اللّه عليه و آله در كربلا فرزند رسول اللّه را شهيد كردند، زمينه آن در حوادث گذشته و غصب خلافت و تصدّى آل ابوسفيان نسبت به حكومت اسلامى و كنار زدن ائمه از ولايت و رهبرى بود. از اين رو در زيارت عاشورا كسانى لعن مى شوند كه آغازگر ظلم بر اهل بيت پيامبر و بنيانگذار ستم به ذريّه رسول خدا صلّى اللّه عليه و آله بودند، و نيز كسانى كه به آن ستمِ نخست راضى شدند، همكارى يا سكوت كردند و زمينه ساز آن بودند، و ائمّه را از جايگاه اجتماعى ، سياسى شان كنار زدند تا آنجا كه براى جنگ با عترت پيامبر، تمكين كردند: ((لَعَنَاللّهُ اُمَّةً اَسَّسَت اَساسَ الظُّلمِ وَالجَورِ عَلَيكُم اَهلَالبَيتِ وَلَعَنَ اللّهُ اُمَّةً دَفَعَتكُم عَن مَقامِكُم وَاَزالَتْكُمْ عَن مَراتِبِكُمُ الَّتى رَتَّبَكُمُ اللّهُ فيها وَلَعَنَ اللّهُ اُمَّةً قَتَلَتْكُم وَلَعَنَ اللّهُ المُمَهِّدينَ لَهُم بِالتَّمكينِ مِن قِتالِكُم ...)).
در ماجراى كربلا، همه آنان كه از آغاز، اهل بيت را از صحنه اجتماعى و سياسى امّت كنار زدند و بر غصب حكومت اسلامى توطئه كردند، تا آنان كه بر كشتن او گرد آمدند و همراهى و متابعت كردند، شريكند. اين نكته در جاى ديگر زيارت عاشورا مطرح است : ((اءللّهُمَّ العَنْ اَوَّلَ ظالِمٍ ظَلَمَ حَقَّ مُحَمَّدٍ وَآلِ مُحَمَّدٍ وَ آخِرَ تابِعٍ لَهُ عَلى ذلِك ، اءللّهُمَّ العَنِ العِصابَةَ الَّتى جاهَدَتِ الحُسَينَ وَشايَعَتْ وَبايَعَتْ وَتابَعَتْ عَلى قَتلِهِ، اءللّهُمَّ العَنهُم جَميعا)).⁽⁸¹⁰⁾
توطئه سقيفه ، تلاشى از سوى شرك شكست خورده در جبهه هاى بدر و احد و حنين بود، تا دوباره به سيادت جاهلى خود برسند و سفيانيان كوشيدند انتقام كشته هاى خود را از آل پيامبر، از طريق سلطه يافتن بر خلافت و تار و مار كردن بنى هاشم و عترت رسول بگيرند. طرح شورا و بيعت ساختگى سقيفه ، ظاهرى فريبنده براى اعمال آن سياست بود. به قول نيّر تبريزى :