کدام خاک جزء تربت امام حسین علیه السلام است

یکی از مسائلی که باید به آن توجه داشت این است که این تربت که باید از قبر امام حسین علیه السلام باشد چه خاکی جزء تربت امام حسین علیه السلام است. آیا تمام خاک شهر کربلا را شامل می شود و یا اینکه خاکی که روی بدن مطهر امام علیه السلام است و یا اینکه خاکی که سرخ رنگ است و بالای سر حضرت علیه السلام است. آنچه از لسان ائمه معصومین علیه السلام در روایات معلوم می شود این است که روایات در این باب چند طایفه هستند.

در روایتی از حضرت صادق علیه السلام است که می فرمایند:

یؤخذ طین قبر الحسین علیه السلام من عند القبر علی سبعین ذراعاً (103)

تربت امام حسین شامل 70 زراع اطراف قبر امام علیه السلام که حدود سی و پنج متر می شود چون هر زراع حدود نیم متر است.

طایفه ای دیگر از روایات چهار میل را می گوید :

مقدار اربعة أمیال (104)

میل که جمع آن امیال است را گفته اند چهار هزار زراع است. در حدود دو هزار متر است به عبارتی دو کیلومتر.

طایفه ای دیگر از روایات یک فرسخ در یک فرسخ را می گوید

ورُوِی فَرسخٌ فی فرسخ (105)

که هر فرسخ پنج کیلومتر و هفتصد و پنجاه متر می شود.

طایفه ای دیگر از روایات خاکی را که نزد سر مبارک و مطهر حضرت سیدالشهداء است را می گوید

عن الصادق علیه السلام : انَّ عند رأس الحسین علیه السلام لتربةً حمراء فیها شفاء من کل داءِ الاَّ السّام (106)

امام صادق علیه السلام می فرمائید نزد سر مبارک امام حسین علیه السلام خاکی سرخ است که در آن شفاء از هر دردی است الاّ مرگ.

طایفه ای دیگر از روایات تا پنج فرسخ را می گوید:

قال الصادق علیه السلام حَرَمُ الحسین علیه السلام خمس فراسخ من اربعة جوانب القبر (107).

امام صادق علیه السلام می فرمایند حرم امام حسین علیه السلام پنج فرسخ از چهار طرف قبر است.

در حدیثی دیگر از اسحاق بن عمار آمده است که امام صادق علیه السلام فرمودند از محل قبر امام حسین علیه السلام از چهار جانب بیست و پنج زراع (108) مساحت کن جزء قبر و حرم امام است.

و در حدیثی از عبداللّه بن سنان است که از امام صادق علیه السلام نقل می کند بیست زراع مساحت کن (109). حدود ده متر از چهار جانب قبر شریف.

در روایتی دیگر از امام صادق علیه السلام است که

علی قدر سبعین باعاً (110)،

به قدر هفتاد باع که حدود هفتاد متر می شود.

آنگاه مرحوم شیخ طوسی گفته توجیه این روایات ترتّب در فضیلت است که بالاترین پنج فرسخ است و کمترین عند رأس است.

یعنی هر چه نزدیک تر به قبر مطهر امام باشد و یا بدن مطهر باشد فضیلت آن بیشتر است و الاّ آنچه از روایات برمی آید تا پنج فرسخ جزء حرم امام علیه السلام است و خاک در این محدوده جزء تربت امام حسین علیه السلام است. و اللّه العالم.

نشانه ها و علائم تربت امام حسین علیه السلام

از جمله نشانه های تربت امام حسین علیه السلام و فرق تربت امام

حسین علیه السلام با بقیه خاک ها این است که بوی خوش عجیبی دارد. و حتی بعضی از بزرگان می فرمایند که از چند متری بوی خوش آن به مشام می رسد. حتی آنچه در کتب معتبر تاریخی نقل شده است قضیه معروف تخریب قبر امام حسین در چند مرحله است من جمله زمان متوکل عباسی ملعون که قبر حضرت علیه السلام را شخم زد و آب بر آن گرفت و قصد محو کردن قبر امام را داشت که بعدها عده ای آمدند قبر را پیدا کنند می فرمایند از خاک ها برمی داشتند و می بوئیدند تا به قبر مطهر رسیدند که نقل می کنند بوی خوش عجیبی از آن به مشام می رسید و معلوم شد که آنجا قبر مطهر امام حسین علیه السلام است. انسان عاشق اینگونه تربت معشوق خودش را می جوید چون تربت معشوقش بوی عشق می دهد. که در احوالات مجنون دارد که وقتی از مرگ لیلی باخبر شد. می رفت و دنبال قبر لیلی می گشت تا به کودکی رسید و سراغ قبر لیلی را از او گرفت که کودک به او گفت اگر عاشق هستی چرا از من سؤال می کنی خاک را بو کن تا به قبر او برسی.

شنید ستم که مجنون دل افکار چو شد از مُردن لیلی خبردار

گریبان چاک زد و رو در بیابان به سوی قبر لیلی شد شتابان

یکی کودک بدید آنجا ستاده به هر سو دیده حسرت گشاده

سراغ قبر لیلی را از او جُست پس آن کودک بخندید و به او گفت

که ای مجنون تو را گر عشق بودی ز من کی این تمنّا را نمودی

در این مدفن به هر جانب تو رو کن ز هر خاکی کفی بردار و بو کن

ز هر خاکی که بوی عشق برخواست یقین دان تربت لیلی همانجاست

تربت به رنگ خون می شود

و من جمله از نشانه های تربت حضرت سیدالشهداء این است که شبیه خون می شود مرحوم آیت اللّه دستغیب نقل می کنند که ملا عبدالحسین خوانساری فرمود آقا سید مهدی پسر آقا سید علی صاحب شرح کبیر مریض شده بود و برای استشفاء آیت اللّه شیخ محمد حسین صاحب فصول و حاج ملا جعفر استرآبادی که هر دو از بزرگان شیعه بودند را امر فرمود که غسل کنند و با لباس احرام داخل سرداب قبر مطهر امام حسین علیه السلام شوند و از تربت قبر مطهر بردارند و برای ایشان بیاورند و هر دو شهادت دهند که آن تربت قبر مطهر است. آن دو بزرگوار رفتند و دستور را عمل کردند و مقداری از خاک را آوردند و مقداری را هم به بعضی از خیرین دادند یکی از آن افراد خیر عطاری از معتمدین بود من به عیادت او رفتم و ایشان از باقیمانده آن تربت را مقداری به من داد و من آن را در میان کفن مادرم گذاشتم. روز عاشورا اتفاقی نظرم به ساروق آن کفن افتاد رطوبتی در آن احساس کردم آن را برداشتم و گشودم دیدم کیسه تربت که در لای کفن بود مانند شکری که مرطوب باشد حالت رطوبتی گرفته و رنگ آن مانند خون تیره گردیده است و به ساروق رطوبت رسیده است بی آنکه آبی آنجا باشد چون لب طاقچه بود آن را در محل خودش گذاشتم و در روز 11 محرم ساروق را آوردم دیدم رطوبت در آن نیست از این پس در ایام دیگر آن رطوبت را ندیدم فهمیدم که خاک قبر مطهر هر کجا که باشد در روز عاشورا شبیه خون می شود (111).

و باز مرحوم آیة اللّه دستغیب نقل می کنند از مرحوم حاج مؤمن که زنی بود نماز جمعه اش ترک نمی شود که نماز به امامت مرحوم آقا سید هاشم اقامه می شد به من خبر داد آن زن که مقدار نخودی تربت اصل حسینی علیه السلام به من رسیده و آن را داخل کفن خود گزارده ام و هر ساله روز عاشورا خونین می شود به طوری که رطوبت خون به کفن سرایت می کند و بعد از مدتی به تدریج خشک می شود.

مرحوم حاج مؤمن فرمود از آن خانم خواهش کردم که در روز عاشورا به منزلش بروم و آن را ببینم قبول کرد پس روز عاشورا رفتم بقچه کفنش را آورد و باز کرد خون در کفن مشاهده کردم و تربت مبارک را دیدم همانطوری که آن مخدره گفته بود تر و خونین و علاوه دیدم لرزان است از دیدن آن منظره و تصور بزرگی مصیبت آن حضرت سخت گریان و نالان و از خود بی خود شدم (112).

سوگند به رگهای گلوی تو حسین  سوگند به خاک مشک بوی تو حسین

در عالم و در برزخ و میزان و صراط  باشم به جستجوی تو حسین

اللهم العن اول ظالم ظلم حق محمّد و آل محمّد و آخر تابع له علی ذلک

پایان

منابع و مدارک