حج و عمره و ظرفيت بزرگ ساخت جوانان

نخبگان انسان هايي دانسته مي شوندكه خداوند به جهت بركات خاصي كه به آنان ارزاني داشته ، آنها را مجراي فيوضات خويش قرار داده است . بديهي است كه اگر نخبگان و خبره ها وظايف خويش را در برابر جامعه به خوبي و كمال انجام دهند ، آن جامعه به كلي متحول مي شود . مسئوليت نخبگان در شرايط ويژه كنوني  اين است كه مجد و عزت  اسلام و مسلمين را حفظ و آنرا ارتقا ببخشند و به علاوه براي اعتلاي موقعيت علمي و فرهنگي  كشور و جهان اسلام بيشتر تلاش كند . ترديدي نيست كه جوامع اسلامي براي ارتقاي موقعيت خود در جهان امروز بايد تمامي امكانات و قابليت هاي نرم افزاري و سخت افزاري را در اختيار بگيرند و با ارزش ترين منبع تولید قدرت نرم نيروهاي مستعد و با ايمان جامعه و نخبگان آن هستند. نخبگان بايد بكوشند تا جامعه از هر حيث پيشرفت كند . نمود قدرت يك ملت در نزد دشمنان ، ‌نخبگان جامعه هستند، نخبگان منبع و توليد كننده قدرت هستند و حج و عمره پرورشگاهي بزرگ و بي مانند براي تربيت و ساخت اين چنين نيروهاي متعهد و مومن است.

ايران اگرنه تنها كشور، كه قطعا از بسيار اندك كشورهايي در جهان است كه با داشتن جمعيتي بالاي 70درصد جوان براساس تعاريف و معيارهاي سازمان ملل متحد در " نقطه طلايي " جمعيتي خود بسر مي برد . اين جمعيت پراحساس و پرعاطفه و در عين حال پرجوش و خروش ،‌متعهد و مومن ، سرمايه اي بس ارزشمند وبي مانند براي ايران ،‌كشوري است كه قله هاي ترقي و تعالي و پيشرفت را بسرعت طي و به افقي درخشان مي نگرد كه با همت همين جوانان بايد محقق شود.

در ايران هيچ كس منكر نيست كه آنچه كشورطي سالهاي اخير درعرصه هاي مختلف بدست آورده است ،‌ ناشي و حاصل تلاش ها و ايثار و گذشت از جمله جوانان پرشوري بوده است كه پدران آنان انقلاب اسلامي را بدست آنها سپرده اند و ضمن محافظت از آن ، به تماشاي جهدي نشسته اند كه همين جوانها براي سازندگي و آباداني كشور خود وسربلندي ملت ايران در سايه انقلاب اسلامي دارند.

حذف اين نيروي اصلي پيش برنده از مجموعه نيروهايي كه انقلاب از آن برخوردار است ، يكي از اهداف هميشگي و دائمي دشمنان كشور و  انقلاب بوده است . براي تحقق چنين نقشه پليدي دشمنان  همه ي ابزارهاي خود را در حوزه هاي مختلف بكارگرفته و مي گيرند . دشمن پس از نااميدي در حوزه جنگ سخت ، توان اصلي خود را در مصاف با انقلاب اسلامي به حوزه جنگ نرم كشانده است . گرچه آحاد ملت و بخصوص جوانان با ترفندهاي دشمن در اين حوزه آشنا هستند ،‌اما ظرايف و دقايق فعاليت هاي اين حوزه كه يكي از اساسي ترين آنها سيال بودن مبتني برمخاطب مي باشد ، ايجاب مي كند كه با درايت و تامل هرچه بيشتر، به دقت در رفتارها و گفتارها ، و عمل ها و عكس العمل ها از هر ناحيه اي بپردازيم . در جبهه مقابله با جنگ نرم دشمن ،اين جوانان و به تعبير رهبر معظم انقلاب ، افسران ! جوان ايراني و انقلاب اسلامي هستند كه بايد نيروهاي خودي را در اين جبهه و رويارويي با جريان شيطاني متكي بر زر و زور و تزوير پيش بري كنند.

دشمن بواسطه ماهيت ذاتي خود نمي تواند با انقلاب اسلامي سرسازگاري داشته و از عداوات و تدام خصومت با آن دست بردارد . برتري علمي يكي از اركان اساسي امنيت بلند مدت است و از اين رو وظيفه عمومي و بخصوص جوانان و نخبگان ايران اسلامي اين مي باشد كه جهاد عظيم توليد علم و نهضت نرم افزاري در كشور را با سرعت به پيش ببرند و ايران را از لحاظ علمي ،‌اقتصادي و امنيتي به نقطه اي برسانند كه امكان آسيب رساندن به آن وجود نداشته باشد.

بديهي است كه نگاه اميدوارانه و خوشبينانه به آينده موجب تقويت جبهه ملت در مقابله با هجمه نرم دشمنان مي شود . از اين رو برهمگان و بخصوص جوانان ،‌دانشگاهيان و حوزوي هاست كه ضمن پرهيز از افراط و تفريط در برخورد با مسايل بويژه مسايل كوچك و حقير سياسي ، با تكيه بر فكر و تدبر و تامل ، اميدوار به وظايف سنگين خود در پيشرفت علمي كشور و دفاع از آن در برابر جنگ نرم بيگانگان بپردازند.

يك روز كاملا فرهنگي

همه ي اتفاقاتي كه قرار است امروز رخ دهد و من به آنها دعوت دارم و يا خودم مايلم در آنها حضور پيدا كنم ، جلسات و نشست هاي فرهنگي است. بعثه مقام معظم رهبري در طول دوره عمره و نيز تمتع جلسات فرهنگي و مذهبي بسياري را برگزار مي كند كه جلسات موسوم به انس و معرفت ، دعاخواني ها و نيز زيارت هاي اختصاصي دوره براي اقشار فرهنگي و دانشگاهي ، بخشي از آنهاست.

ابتداي روز نمايندگان مراجع به ديدن آيت الله ري شهري مي آيند كه به مدينه منوره آمده است . بحث اصلي درباره آنفولانزاي نوع جديد و نحوه برگزاري حج تمتع در صورت ادامه شيوع اين بيماري است . در ادامه روز به محفل انس و معرفت يك كاروان دانشجويي مي روم . حضور دانشجويان در آن چشمگير است. يك تحقيق معاونت آموزشي و پژوهشي بعثه مقام معظم رهبري مي گويد كه بيش از 80درصد زائران از اين نوع جلسات استقبال مي كنند .

در ادامه جلسه روحانيون كاروانهاي عمره گزار است . سه طلبه ديني كه تحصيلات خود را به پايان برده اند در اين جلسه به كسوت روحانيت درمي آيند.از اين جلسه به نشست آيت  الله ري شهري با مديران ستاد عمره و مديران فرهنگي كاروانها مي روم . آيت الله ري شهري در اين جلسه مي گويد كه  دست اندركاران امور اجرايي حج درواقع زمينه سازكارهاي فرهنگي هستند .

وي با نقل روايتي از امير المومنين حضرت علي ( علیه السلام ) درباب تقوي  و اهميت و ضرورت رعايت آن در همه حال ،مي گويد  رعايت تقوي و توجه به ارزش هاي اخلاقي و عملي نه تنها به درد آخرت انسان مي خورد ، كه به درد همين دنياي او نيز خواهد خورد . انسان با خدا و مومن درجايي كه نياز به حفاظت دارد و در لب پرتگاه زندگي قرار مي گيرد ، يك جور از ناحيه عقل حفاظت مي شود ، ولي درمواردي كه عقل عاجز است و راهي براي توجه به آن معاني ندارد . دراين حالت  تقوي از انسان حفاظت مي كند و نمي گذارد در دام لغزش ها بيفتد. خداوند زندگي افراد با تقوي را به شكلي اداره مي كند كه از لغزش ها در مواردي كه عقل عاجز است ، در امان مي مانند . يكي از بركات تقوي اين است كه خداوند به انسان بصيرت در همه ابعاد زندگي مي دهد . براساس آموزه هاي قران ، خداوند به اهل تقوي قدرت تشخيص حق و باطل را مي دهد . تجربه نشان مي دهد كه  تقوي مديريت از جمله در حج اين است كه هر كس در هر مسئوليت است بين خود و خدا كم نگذارد ، دراين صورت خداوندضعف ها را مي پوشاند و  حلال مشكلات مي شود.

آيت الله ري شهري اذعان مي كند كه " ما ضعف اطلاع رساني در مورد عمليات عمره داريم " و از بخش هاي ذيربط در بعثه مقام معظم رهبري و  سازمان حج و مجريان عمره مي خواهد تا زائران را در جريان همه مسايلي كه در مكه و مدينه ممكن است با آن مواجه شوند ، قرار دهند. وي تاكيد مي كند كه اطلاع رساني دقيق و واقع نمايي ، اولين شرط كسب رضايت زائر است . زائر بايد ببيند آنچه در اختياراو قرار داده شده و يا مي شود بهتر از آنچيزي است  كه تصورمي كرد ، نه اينكه ببيند كمتر از حد تصور او است .

در سر راه بازگشت به هتل ، حجت الاسلام و المسلمين " محمد محمديان " رييس نهاد نمايندگي مقام معظم رهبري در دانشگاهها را مي بينم كه همراه با گروهي از اساتيد و روساي دانشگاهها از زيارت دوره آمده است .

در اين دوره ها ، زائران به زيارت امكان مقدسه و مشاهد برده مي شوند . با وي در طول راه در مورد نقش عمره و حج در ساخت شخصيت ايماني دانشگاهيان همكلام مي شوم .

وي مي گويد :‌اين توفقيات تاثيرات بسيار عميقي در روحيه دانشگاهيان و تعميق اعتقادات و ايمان آنها دارد . روح ها و ضمير پاك دانشجويان همواره جستجوگر ، آنها را بيش از هر زماني مشتاق كسب معارف ديني كرده است . دانشجويان ودانشگاهيان قشري كاملا تاثير گذار درجامعه  هستند . توجه به اين قشر و سرمايه گذاري روي آن ، بهترين پاسخ ها را خواهد داد. قلب جوان ما مالامال ازايمان به خداوند و عشق به رسول الله ( صلَّی اللّه علیه و آله وسلَّم ) و اهل بيت بزرگوار آن حضرت ( علیهم السلام ) است. جوانان دانشگاهي ما بهترين مبلغان انقلاب اسلامي هستند. در سايه حج مي توان انوار الهي را در قلوب آماده و مستعد جوانان دميد . انساني كه به توحيد رسيد خود را كم نمي فروشد . دربرابر ثروت وشهرت وتوهمات سر فرود نمي آورد . او سربلند خواهد زيست و از جاودانه هاي تاريخ و كساني خواهد شد كه مسير تاريخ را عوض مي كنند.

آخرين برنامه امروز من ، شركت در جلسه مشترك علماي اهل سنت و تشييع است كه گفته اند مي خواهند طي آن به بررسي راههاي وحدت امت اسلامي بپردازند . علاوه بر علماي اهل سنت ، شماري از زائران آنها نيز به جلسه آمده اند و از شيعيان فقط علما هستند . محفل گرمي است همه از ضرورت وحدت سخن مي گويند و تفرقه را بزرگترين درد جهان اسلام مي خوانند. حجت الاسلام و المسلمين حبيب الله بي آزار شيرازي محقق سرشناس را از زماني كه دانش آموز دبيرستان بودم و از طريق كتابهايش مي شناسم . او در اين همايش يكي از فلسفه هاي حج و عمره را براساس روايتي از امام صادق ( علیه السلام ) آگاهي مسلمانان از حال و روز يكديگر و كسب تجربه عنوان مي كند و مي گويد :وقتي زائران ازسرزمين هاي مختلف اسلامي درهمايش بزرگ حج و عمره گرد هم مي آيند ، طبيعتا به تبادل نظر و ديدگاه در مورد مسايل مختلفي كه با آن مواجه هستند  مي پردازند ،‌ كه اين امر خود موجب تقويت دوستي ها و ارتباطات مي شود.گذشته تاريخي امت اسلامي بايد به آنها اين مهم را آموخته باشد كه آنچه موجب برخورد مسلمانان با اين همه دشواري و سختي شده است ، چيزي جز تفرقه نبوده ونيست .

در ادامه اين همايش ماموستا" ابراهيم سرخابي " عضو شوراي افتاي سنندج سخنراني مي كند و در بخشي  از صحبت هاي خود مي گويد : امروز دشمنان خدا با هم در برابر اسلام متحد شده و به شيوه هاي مختلف در صدد ايجاد تفرقه وتعميق آن در ميان مسلمانان هستند.مصيبت امروز ما مسلمانان دراين است كه برخي از دولت هاي ما با كفار عليه مسلمانان همراهي مي كنند.

چند روحاني اهل سنت و تشييع نيز درادامه سخنراني مي كنند. جلسه به خير و خوشي تمام مي شود . تفرقه ميان امت اسلامي همچنان مساله اصلي آنهاست .

ساعتي است سرم درد مي كند و احساس مي كنم تب دارم . با خود فكر مي كنم كه نكند آنفولانزا ! گرفته ام . به درمانگاه هتل مي روم پزشكي كه آنجاست فوق تخصص ريه است معاينه مي كند و مي گويد كه نه ! آنفولانزا نيست سرما خوردگي ساده است و چند قرص مي دهد. براي نماز به حرم مي روم . در بازگشت سرم بيشتر درد گرفته است دركنار حرم رسول الله ( صلَّی اللّه علیه و آله وسلَّم ) يك درمانگاه مجاني ! سعودي است به نام "‌ درمانگاه باب جبريل " به آنجا مي روم و از پزشك آن نيز مي خواهم تا مرا معاينه كند . او هم بيماري من را سرماخوردگي ساده تشخيص مي دهد .  سعوديها اين روزها همه امكانات بهداشتي خود را بسيج كرده ند تا مانع از انتشار بيشتر ويروس آنفولانزا در اين كشور شوند. در فرودگاهها و ديگر وروديها دستگاههاي حساس به حرارت (‌تب )‌نصب كرده اند و هركجا را هم كه ببيني پوستر هاي آموزشي به زبانهاي مختلف از زائران مي خواهد تا براي حفاظت خود و ديگران دربرابر ويروس بيماري ، بهداشت فردي را به طور جد رعايت كنند .

جاي خالي آموزش هاي عمومي به زائران

ساليانه تا نزديك به يك ميليون نفر ايراني فقط براي به جاي آوردن عمره و يا حج تمتع آنهم از كانال رسمي آن يعني سازمان حج و زيارت به عربستان سعودي مي روند. اگر شمار زائران عتبات عاليات و سوريه را به اين عده اضافه كنيم ، آنوقت با رغم بزرگي از هموطناني روبرو خواهيم شد كه در طول هر سال فقط براي زيارت راهي سه كشوري مي شوند كه زيارتگاههاي اسلامي و شيعي در آنجا قرار دارند.اين نوع سفرها در قالب رسمي آن همراه با كاروان صورت مي گيرد كه بناي آن مسافرت و زندگاني چند روزه در كنار هم است .

بطور معمول افرادي كه دريك كاروان شامل مي شوند ، كساني هستند كه اشتراكات فرهنگي و اجتماعي و زيستي بسياري با هم دارند و به علاوه انگيزه آنها از زيارت ، تعاملشان با يكديگر را راحت تر مي كند ، ولي كافي نيست و ظرايف بسياري وجود دارد كه چنانچه ديده و در قالبي آموزشي قبل از سفر با اعضاي كاروان در ميان گذاشته شود مي تواند سفر را مطلوب تر و با هم و كنار هم بودن را دلپذيرتر نمايد . مطالعات موردي اينجانب روي برخي گلايه ها و شكايت هاي زائران  چه از يكديگر و چه از مديران كاروانها  و حتي در مواردي مشكلات پيش آمده در ارتباط با كشور ميزبان و مامورين و كارگزاران آن ، نشان مي دهد كه ريشه بسياري از مسايل مطرح شده و مشكلات پيش آمده عدم آموزش و يا فقر  آن بوده است . اين مسايل فقط در حوزه هاي مطرح شده نيست ،‌ وبعضا مي توان آنها را در حوزه هاي شخصي افراد نيز ديد . شايد باور آن كمي سخت ، و طرح آن از نظر برخي خيلي روا نباشد ، ‌ولي بايد گفت كه مركز پزشكي حج آمارهاي زيادي در اختيار دارد كه نشان مي دهد درصد بالايي از مراجعين به مراكز پزشكي اين نهاد در عربستان سعودي در دوره تمتع و عمره كساني بوده اند كه دچار يبوست شده اند كه دو علت اساسي داشته است ، يكي ، عدم اعتنا به رژيم غذايي معمول و دوم ناآشنايي در استفاده از دستشويي هاي فرنگي ، كه همه اينها با صرف فقط چند دقيقه وقت و ارايه آموزش ،‌ قابل رفع است . حال آنكه نپرداختن به آن علاوه بر دردسرهاي جسمي و روحي زياد براي زائر ، ‌هزينه هاي زيادي را نيز روي دست هيات پزشكي حج مي گذارد و وقت بسياري از پزشكان هيات مي گيرد .

مساله آموزش عمومي به زائران همچنين بايد قوانين و مقررات عمومي واختصاصي كشوري كه به آن سفر مي كنند و ملاحظات آن كشور از جميع جهات را در بربگيرد . توجه داريم كه زائران از نقاط مختلف كشور و با سطح فرهنگي و دانش اجتماعي متفاوت در قالب يك مجموعه كوچك به نام كاروان به مسافرت مي پردازند و بسياري از آنها شايد زندگي حتي در يك شهر بزرگ و مثلا پرترافيك را تجربه نكرده باشند . تعداد زائراني كه حادثه هاي ترافيكي براي آنها در شهرهاي زيارتي بخصوص مكه و مدينه رخ داده ، كم نيست . بسياري از آنها افرادي بوده اند كه نكات ساده اي مانند عبور از خط عابر پياده ، عدم عبور از عرض بزرگراه ها را رعايت نكرده اند و يا در عبور از تقاطع ها به چراغ عبور بي توجه بوده اند.

زائري كه دهها سال در طول عمرش به هر دليل و بهانه مواد مخدر و يا داروهاي خاص مصرف كرده  كه در توليد آنها مواد مخدر بكار رفته است ، بايد بداند كه در سفر و درصورتي كه اين نوع مواد را همراه داشته باشد ، با چه مشكلاتي روبرو مي شود . در طول دوره عمره سال 1388 نزديك به 160 ايراني اغلب مسن و با سابقه اعتياد دهها ساله به جرم همراه داشتن مواد مخدر بازداشت و زنداني و محكوم به پرداخت جريمه هاي كلان شدند. از نظر دادگاه خوشبختانه هيچ يك از آنها قاچاقچي شناخته نشدند كه در آن صورت حتي ممكن بود حكم  گردن زدن  آنها با شمشير صادر شود. در ديداري از زندان عمومي مكه كه شرح آن را در نوبتي ديگر خواهم نوشت ، با دهها زنداني مواد مخدر از  كشورهاي مختلف ملاقات كردم كه چند نفري از آنها حكم مرگ دريافت كرده بودند و در انتظار جمعه اي( اغلب اعدام ها درعربستان جمعه ها و با اعلان قبلي و در محل هاي عمومي صورت مي گيرد ) بودند كه در يك بعد از ظهر آن ، گردن آنها با شمشير قطع خواهد شد .

" تلصيق " كه  در واقع همان الصاق و تماس بدن با نامحرم است يكي ديگر از اتهاماتي است كه در عربستان سعودي و بخصوص به هنگام زيارت و يا طواف كعبه شريف مي تواند از سوي مامورين معروف به امربه معروف متوجه زائران شود . حكم تلصيق در عربستان ناشي از قوانين مشخصي نيست و بسته به ميل ! قاضي متهم به طور معمول به 100 تا 400 ضربه شلاق و همچنين 2 تا 6 ماه زندان محكوم مي شود. زائران خارجي و حتي در مواردي ايراني هايي درسالهاي گذشته بوده اند كه ناخودآگاه به خاطر تجمع بيش از حد زائران براي لمس حجر الاسود به اين اتهام جلب و در زندان هاي بدون امكانات عربستان مدتي را به سر برده اند ، حال آنكه  ترديدي نيست با ارايه آموزش و بيان و شرح ملاحظات ، حساسيت ها و تابوها در كشور پذيرنده  مي توان جلوي بسياري از اين اتفاقات را كه از ضعف و يا فقدان آگاهي ناشي مي شود ، گرفت .