باب 48: حديث آهوهاى سرزمين نينوا

باب 48: حديث الظباء بأرض نينوى فى سياق هذا الحديث على جهته و لفظه.

حدثنا أحمد بن الحسن بن القطان و كان شيخا لأصحاب الحديث ببلد الرى يعرف بأبى على بن عبد ربه قال حدثنا أحمد بن يحيى بن زكريا القطان قال حدثنا بكر بن عبد الله بن حبيب قال حدثنا تميم بن بهلول قال حدثنا على بن عاصم عن الحصين بن عبد الرحمن عن مجاهد عن ابن عباس قال كنت مع أمير المؤمنين (ع) فى خرجته إلى صفين فلما نزل بنينوى و هو شط الفرات قال بأعلى صوته يا ابن عباس أ تعرف هذا الموضع قال قلت ما أعرفه يا أمير المؤمنين فقال لو عرفته كمعرفتى لم تكن تجوزه حتى تبكى كبكائى قال فبكى طويلا حتى اخضلت لحيته و سالت الدموع على صدره و بكينا معه و هو يقول أوه أوه ما لى و لآل أبى سفيان ما لى و لآل حرب حزب الشيطان و أولياء الكفر صبرا يا أبا عبد الله فقد لقى أبوك مثل الذى تلقى منهم ثم دعا بماء فتوضأ وضوء الصلاة فصلى ما شاء الله أن يصلى ثم ذكر نحو كلامه الأول إلا أنه نعس عند انقضاء صلاته ساعة ثم انتبه فقال يا ابن عباس فقلت ها أنا ذا فقال أ لا أخبرك بما رأيت فى منامى آنفا عند رقدتى فقلت نامت عيناك و رأيت خيرا يا أمير المؤمنين قال رأيت كأنى برجال بيض قد نزلوا من السماء معهم أعلام بيض قد تقلدوا سيوفهم و هى بيض تلمع و قد خطوا حول هذه الأرض خطة ثم رأيت هذه النخيل قد ضربت بأغصانها إلى الأرض فرأيتها تضطرب بدم عبيط و كأنى بالحسين نجلى و فرخى و مضغتى و مخى قد غرق فيه يستغيث فلا يغاث و كان الرجال البيض قد نزلوا من السماء ينادونه و يقولون صبرا آل الرسول فإنكم تقتلون على أيدى شرار الناس و هذه الجنة يا أبا عبد الله إليك مشتاقة ثم يعزوننى و يقولون يا أبا الحسن أبشر فقد أقر الله عينك به يوم القيامة يوم يقوم الناس لرب العالمين ثم انتبهت

هكذا و الذى نفس على بيده لقد حدثنى الصادق المصدق أبو القاسم (ص) أنى سأراها فى خروجى إلى أهل البغى علينا و هذه أرض كرب و بلاء يدفن فيها الحسين و سبعة عشر رجلا كلهم من ولدى و ولد فاطمة (ع) و إنها لفى السماوات معروفة تذكر أرض كرب و بلاء كما تذكر بقعة الحرمين و بقعة بيت المقدس ثم قال لى يا ابن عباس اطلب لى حولها بعر الظباء فو الله ما كذبت و لا كذبت قط و هى مصفرة لونها لون الزعفران

قال ابن عباس فطلبتها فوجدتها مجتمعة فناديته يا أمير المؤمنين قد أصبتها على الصفة التى وصفتها لى فقال على (ع) صدق الله و رسوله ثم قام يهرول إليها فحملها و شمها و قال هى هى بعينها تعلم يا ابن عباس ما هذه الأبعار هذه قد شمها عيسى ابن مريم (ع) و ذلك أنه مر بها و معه الحواريون فرأى هذه الظباء مجتمعة فأقبلت إليه الظباء و هى تبكى‏فجلس عيسى (ع) و جلس الحواريون فبكى و بكى الحواريون و هم لا يدرون لم جلس و لم بكى فقالوا يا روح الله و كلمته ما يبكيك قال أ تعلمون أى أرض هذه قالوا لا قال هذه أرض يقتل فيها فرخ الرسول أحمد و فرخ الحرة الطاهرة البتول شبيهة أمى و يلحد فيها و هى أطيب من المسك و هى طينة الفرخ المستشهد و هكذا تكون طينة الأنبياء و أولاد الأنبياء فهذه الظباء تكلمنى و تقول إنها ترعى فى هذه الأرض شوقا إلى تربة الفرخ المبارك و زعمت أنها آمنة فى هذه الأرض ثم ضرب بيده إلى هذه الصيران فشمها فقال هذه بعر الظباء على هذه الطيب لمكان حشيشها اللهم أبقها أبدا حتى يشمها أبوه فتكون له عزاء و سلوة قال فبقيت إلى يوم الناس هذا و قد اصفرت لطول زمنها هذه أرض كرب و بلاء

و قال بأعلى صوته يا رب عيسى ابن مريم لا تبارك فى قتلته و الحامل عليه و المعين عليه و الخاذل له ثم بكى بكاء طويلا و بكينا معه حتى سقط لوجهه و غشى عليه طويلا ثم أفاق فأخذ البعر فصرها فى ردائه و أمرنى أن أصرها كذلك ثم قال يا ابن عباس إذا رأيتها تنفجر دما عبيطا فاعلم أن أبا عبد الله قد قتل و دفن بها

قال ابن عباس فو الله لقد كنت أحفظها أكثر من حفظى لبعض ما افترض الله على و أنا لا أحلها من طرف كمى فبينا أنا فى‏البيت نائم إذ انتبهت فإذا هى تسيل دما عبيطا و كان كمى‏قد امتلأت دما عبيطا فجلست و أنا أبكى و قلت قتل و الله الحسين و الله ما كذبنى على قط فى حديث حدثنى و لا أخبرنى بشى‏ء قط أنه يكون إلا كان كذلك لأن رسول الله (ص) كان يخبره بأشياء لا يخبر بها غيره ففزعت و خرجت و ذلك كان عند الفجر فرأيت و الله المدينة كأنها ضباب لا يستبين فيها أثر عين ثم طلعت الشمس فرأيت كأنها كاسفة و رأيت كأن حيطان المدينة عليها دم عبيط فجلست و أنا باك و قلت قتل و الله الحسين فسمعت صوتا من ناحية البيت و هو يقول:

ثم بكى بأعلى صوته و بكيت و أثبت عندى تلك الساعة و كان شهر المحرم و يوم عاشوراء لعشر مضين منه فوجدته يوم ورد علينا خبره و تأريخه كذلك فحدثت بهذا الحديث أولئك الذين كانوا معه فقالوا و الله لقد سمعنا ما سمعت و نحن فى‏المعركة لا ندرى ما هو فكنا نرى أنه الخضر صلوات الله عليه و على الحسين و لعن الله قاتله و المشيع عليه .

ابن عباس گويد: من در سفر امير المؤمنين عليه السلام به صفين همراه او بودم و چون به نينوا كه بر كنار شط فرات است فرود آمد به آواز بلند فرمود: اى ابن عباس! آيا اينجا را مى‏شناسى؟ گويد: گفتم: اى امير المؤمنين نمى‏شناسم، فرمود: اگر مثل من آن را مى‏شناختى از آن عبور نمى‏كردى، تا آنكه مثل من سرشك از ديده مى‏باريدى، گويد: آنگاه گريست و اشك از ديدگان بر محاسن و از محاسن بر روى سينه‏اش جارى شد و ما هم به همراه او مى‏گريستيم و مى‏فرمود: آه آه مرا با آل ابوسفيان و حزب شيطان و اولياى كفر چكار است؟ اى ابا عبدالله صبر پيشه كن كه پدرت نيز از ايشان همان را ديد كه تو مى‏بينى، سپس آب خواست و براى نماز و وضو گرفت و آن مقدار كه مشيت خدا بود نماز خواند و همان سخن سابق را پس از نماز تكرار كرد و اندكى خوابيد و بعد بيدار شد و فرمود: اى ابن عباس! گفتم: بله قربان، فرمود: آيا برايت بگويم كه الساعه در خواب چه ديدم؟ گفتم: يا امير المؤمنين! چشمانت به خواب رفت و خواب خوشى ديدى، فرمود: در خواب ديدم كه مردان سپيدى با پرچمهايى سپيد از آسمان فرود آمدند و شمشيرهايى سپيد و درخشان بر كمر بسته‏اند و بر اطراف اين زمين خطى كشيدند، سپس ديدم كه شاخه‏هاى اين درختان خرما بر زمين خورد و از آنها خون جارى بود و گويا فرزند نونهال و جگر گوشه‏ام حسين در ميان اين خونها غرق است و استغاثه مى‏كند اما كسى به فريادش نمى‏رسد، و گويا آن مردان سپيد كه از آسمان فرود آمده بودند او را ندا مى‏كنند و مى‏گويند اى آل رسول! صبر پيشه كنيد كه شما به دست بدترين مردمان كشته مى‏شويد، و اى ابا عبدالله! اين بهشت است كه مشتاق توست، سپس مرا سر سلامتى دادند و گفتند: اى ابالحسن! تو را بشارت باد كه فرداى قيامت كه مردم در برابر پروردگار برخيزند خداوند به خاطر اين فرزند چشمت را روشن مى‏كند آنگاه بيدار شدم.

و اين چنين است و قسم به خدايى كه ما را آفريد صادق مصدق ابوالقاسم صلى الله عليه و آله و برايم باز گفته است كه من هنگامى كه براى مقابله با اهل بغى خروج مى‏كنم آن سرزمين را خواهم ديد و اين سرزمين كرب و بلا است و حسين و هفده تن از فرزندان من و فاطمه در اين مكان دفن شوند و آن در آسمانها معروف است و آن را سرزمين كرب و بلا خوانند همچنان كه بقعه حرمين و بيت المقدس را ياد كنند. سپس فرمود: اى ابن عباس! در اين اطراف جستجو كن و پشك آن آهوها را بجو، به خدا سوگند هرگز دروغ نگفتم و از حبيبم دروغ نشنيدم آنها زرد و به رنگ زعفران است.

ابن عباس گويد: در جستجوى آنها بر آمدم و همه آنها را در يكجا يافتم و ندا كردم اى امير المؤمنين! آنها را به همان نحوى كه وصف كردى پيدا كردم، على عليه السلام فرمود: خدا و رسولش راست گفتارند، سپس برخاست و هر وله كنان پيش آمد آنها را برداشت و بوئيد و فرمود: اينها بعينه همان است، اى ابن عباس! آيا مى‏دانى اين پشكها چيست؟ اينها را عيسى بن مريم بوئيده است و داستان آن چنين است كه به همراه حواريون از اينجا مى‏گذشتند و اين آهوها را ديد كه مجتمع شده‏اند آنها گريان به نزد او آمدند، عيسى عليه السلام نشست و حواريون نيز نشستند و او گريست و حواريون نيز گريستند و در حالى كه نمى‏دانستند كه چرا عيسى نشسته و چرا گريه مى‏كند، آنگاه گفتند: اى روح خدا و اى كلمه الله! براى چه گريه مى‏كنيد؟ گفت: آيا مى‏دانيد كه اين چه سرزمينى است؟ گفتند: نه، گفت: اين سرزمينى است كه نونهال احمد رسول و نونهال حره طاهره يعنى بتول كه شبيه مادرم مريم است در اينجا كشته مى‏شود و در تربتى كه به واسطه طينت آن نونهال شهيد از مشك خوشبوتر دفن مى‏شود و طينت پيامبران و اولاد پيامبران چنين است و اين آهوها با من مكالمه كرده و مى‏گويند كه ما به خاطر اشتياقى كه به تربت اين نونهال شهيد داريم در اين سرزمين مى‏چريم و يقين دارند كه در اين سرزمين در امانند، سپس با دست خود مشتى از آنها برداشت و بوئيد و فرمود: اينها پشك آهوهاست كه به خاطر گياهانى كه در اين سرزمين مى‏رويد چنين خوشبو است بارالها! آنها را براى ابد باقى بدار تا پدرش آنها را ببويد و بدان تسليت آرامش يابد و فرمود: تا به اين زمان باقى مانده‏اند و رنگ زرد آنها به خاطر طول مدتى است كه بر آنها گذشته است، اين سرزمين كرب و بلاست.

و با صداى بلند فرمود: اى پروردگار عيسى بن مريم! قاتلان حسين و حمله كنندگان به او و ياوران آنها را مبارك مگردان و به كسانى كه دست از يارى او كشند خيره مده، آنگاه گريه سختى كرد و ما هم با او گريستيم تا آنكه به رو در افتاد و زمانى طولانى بيهوش گرديد، بعد از آن به هوش آمد و مقدارى از آن پشكها را برداشت و در رداء خود بست و به من نيز فرمود چنين كنم، آنگاه گفت: اى ابن عباس! هرگاه ديدى كه از آنها خون بتراود بدان كه ابا عبدالله در اين سرزمين كشته شده و دفن گرديده است. ابن عباس گويد: به خدا سوگند من آنها را از واجبات الهيه بيشتر حفظ مى‏كردم و از گوشه آستينم باز نمى‏كردم و يك روز كه در خانه خود خوابيده بودم بيدار شدم و ديدم از آن خون تازه جارى شده است و آستينم از آن خون پر شده است، نشستم و گريستم و گفتم: به خدا سوگند كه حسين كشته شده است و هرگز على حديث دروغى به من نگفته است و از وقوع امرى اخبار نكرده است مگر آنكه آن واقع گرديده است زيرا رسول خدا صلى الله عليه و آله و سلم او را به امورى آگاه كرد كه ديگران را از آنها با خبر نساخت، بعد از آن سحرگاه نالان از خانه بيرون آمده و ديدم سراسر مدينه مه آلود است و چشم چشم را نمى‏بيند بعد از آن آفتاب برآمد و ديدم بى‏نور است و ديوارهاى مدينه را ديدم كه گويا بر آنها خون پاشيده بودند، نشستم و گريستم و گفتم: به خدا سوگند حسين كشته شده است و از ناحيه بيت ندايى را شنيدم كه مى‏گفت:

و آن ندا كننده به سختى گريست و من نيز گريستم و نزد خود تاريخ آن روز را ثبت كردم و آن دهمين روز محرم بود و چون خبر شهادت حسين و تاريخ آن به ما رسيد با آن مطابق بود. اين عباس گويد: من اين حديث را براى كسانى كه آن روز با على بودند بازگو كردم و آنان گفتند: به خدا سوگند ما نيز آنچه تو شنيدى شنيديم اما در ميدان نبرد بوديم و ندانستيم كه آن ندا كننده كيست؟ و بعد از آن پنداشتيم كه او خضر است- درود خدا بر خضر و بر حسين باد- و خداوند قاتلان حسين را لعنت كند.

باب 49: حديث حبابه والبيه‏

باب 49: باب فى سياق حديث حبابة الوالبية.

و قد روى‏أن حبابة الوالبية لقيت أمير المؤمنين (ع) و من بعده من الأئمة (ع) و أنها بقيت إلى أيام الرضا (ع) فلم ينكر من أمرها طول العمر فكيف ينكر القائم (ع)

1 - حدثنا على بن أحمد الدقاق رضى الله عنه قال حدثنا محمد بن يعقوب قال حدثنا على بن محمد عن أبى على‏محمد بن إسماعيل بن موسى بن جعفر عن أحمد بن قاسم العجلى عن أحمد بن يحيى المعروف ببرد عن محمد بن خداهى عن عبد الله بن أيوب عن عبد الله بن هشام عن عبد الكريم بن عمر الخثعمى عن حبابة الوالبية قالت رأيت أمير المؤمنين (ع) فى شرطة الخميس و معه درة يضرب بها بياع الجرى و المارماهى و الزمار و الطافى و يقول لهم يا بياعى‏مسوخ بنى إسرائيل و جند بنى مروان فقام إليه فرات بن الأحنف فقال له يا أمير المؤمنين فما جند بنى مروان قالت فقال له أقوام حلقوا اللحى و فتلوا الشوارب فلم أر ناطقا أحسن نطقا منه ثم اتبعته فلم أزل أقفو أثره حتى قعد فى رحبة المسجد فقلت له يا أمير المؤمنين ما دلالة الإمامة رحمك الله فقال لى ايتينى بتلك الحصاة و أشار بيده إلى حصاة فأتيته بها فطبع لى فيها بخاتمه ثم قال لى يا حبابة إذا ادعى مدع الإمامة فقدر أن يطبع كما رأيت فاعلمى أنه إمام مفترض الطاعة و الإمام لا يعزب عنه شى‏ء يريده

قالت ثم انصرفت حتى قبض أمير المؤمنين (ع) فجئت إلى الحسن (ع) و هو فى مجلس أمير المؤمنين و الناس يسألونه فقال لى يا حبابة الوالبية فقلت نعم يا مولاى فقال هاتى ما معك قلت فأعطيته الحصاة فطبع لى‏فيها كما طبع أمير المؤمنين (ع) قالت ثم أتيت الحسين (ع) و هو فى مسجد الرسول (ص) فقرب و رحب بى ثم قال لى إن فى‏الدلالة دليلا على ما تريدين أ فتريدين دلالة الإمامة فقلت نعم يا سيدى فقال هاتى ما معك فناولته الحصاة فطبع لى فيها قالت ثم أتيت على بن الحسين (ع) و قد بلغ بى الكبر إلى أن أعييت و أنا أعد يومئذ مائة و ثلاث عشرة سنة فرأيته راكعا و ساجدا مشغولا بالعبادة فيئست من الدلالة فأومأ إلى بالسبابة فعاد إلى شبابى قالت فقلت يا سيدى كم مضى من الدنيا و كم بقى قال أما ما مضى فنعم و أما ما بقى فلا قالت ثم قال لى‏هاتى ما معك فأعطيته الحصاة فطبع لى فيها ثم أتيت أبا جعفر (ع) فطبع لى فيها ثم أتيت أبا عبد الله (ع) فطبع لى فيها ثم أتيت أبا الحسن موسى بن جعفر (ع) فطبع لى فيها ثم أتيت الرضا (ع) فطبع لى فيها ثم عاشت حبابة الوالبية بعد ذلك تسعة أشهر على ما ذكره عبد الله بن هشام.

روايت كرده‏اند كه حبابه والبيه امير المؤمنين عليه السلام را ملاقات كرد و بعد از او يك به يك ائمه عليهم السلام را تا امام رضا عليه السلام ديدار كرده است و طول عمر وى را كسى انكار نكرده است، پس چرا طول عمر قائم عليه السلام را انكار مى‏كنند.

1- عبدالكريم بن عمرو خثعمى از حبابه والبيه روايت كند كه گفت: من امير المؤمنين عليه السلام را در شرطه الخميس در حالى كه تازيانه‏اى در دست داشت و بر فروشندگان دراز ماهى و مار ماهى و ماهيهاى ريز و ماهيهاى مرده مى‏زد و مى‏گفت: اى فروشندگان مسخ شده بنى اسرائيل، و اى لشكريان بنى مروان! فرات بن احنف برخاست و گفت: اى امير المؤمنين! لشكريان بنى مروان چه كسانى هستند؟ گويد: فرمود: اقوامى بودند كه ريشه‏هاى خود را مى‏تراشيدند و سبيلهاى خود را تاب مى‏دادند. و گويد من سخنورى را نديدم كه بهتر از او سخن بگويد و به دنبال او رفتم و پا بر اثر وى نهادم تا آنكه در صحن مسجد نشست، و به او گفتم: اى امير المؤمنين! خدا شما را رحمت كند، نشانه امامت چيست؟ فرمود: آن سنگ ريزه را بياور و با دستش به سنگ كوچكى اشاره كرد، آوردم و با خاتم خود بر آن نقشى زد سپس فرمود: اى حبابه! هر كس مدعى امامت شد و توانست چنانكه ديدى نقشى بر سنگ ريزه زند بدان كه او امام مفترض الطاعه است و چيزى را كه امام بخواهد از وى پوشيده نخواهد ماند.

گويد: از نزد او برگشتم تا آنكه امير المؤمنين عليه السلام درگذشت و به نزد حسن عليه السلام آمدم در حالى كه بر جايگاه امير المؤمنين عليه السلام نشسته بود و مردم از وى پرسش مى‏كردند فرمود: اى حبابه والبيه! گفتم: لبيك اى مولاى من فرمود: آنچه با خود دارى بياور، گويد: آن سنگ ريزه را بدو دادم و بر آن نقشى زد همچنان كه امير المؤمنين عليه السلام بر آن نقش زده بود، گويد: به نزد حسين عليه السلام آمدم در حالى كه او در مسجد النبى صلى الله عليه و آله و سلم نشسته بود. مرا به نزديك خود فراخواند و مرحبا گفت و فرمود: در امامت چنانكه خواهى دليلى هست، آيا دليل امامت را مى‏خواهى؟ گفتم: آرى اى آقاى من! فرمود: آنچه همراه دارى بده، و آن سنگ ريزه را به حسين عليه السلام دادم و او بر آن نقشى زد. حبابه گويد: سپس به نزد على بن الحسين عليهما السلام آمدم در حالى كه پير و ناتوان بودم و در آن روز يكصد و سيزده سال داشتم، او را مشغول عبادت ديدم كه راكع و ساجد بود و از مشاهده آن نشانه نااميد بودم. با انگشت سبابه خود به من اشاره فرمود و جوانى شدم، گويد: گفتم: اى آقاى من! از عمر دنيا چقدر گذشته است و چقدر باقى است؟ فرمود: آنچه گذشته است آرى ولى آنچه باقى است نه، گويد: سپس فرمود: آنچه همراه دارى بده، و آن سنگ ريزه را دادم و بر آن نقشى زد، سپس به نزد امام باقر عليه السلام درآمدم و بر آن نقشى زد، بعد از آن به نزد امام صادق عليه السلام درآمدم و بر آن نقشى زد، بعد از آن به نزد امام كاظم عليه السلام درآمدم و بر آن نقشى زد و سرانجام به نزد امام رضا عليه السلام درآمدم و او نيز بر آن سنگ ريزه نقشى زد. حبابه والبيه بعد از آن چنانكه عبدالله بن هشام ذكر كرده است نه ماه در قيد حيات بود.

2- حدثنا محمد بن محمد بن عصام رضى الله عنه قال حدثنا محمد بن يعقوب الكلينى قال حدثنا على بن محمد قال حدثنا محمد بن إسماعيل بن موسى بن جعفر قال حدثنى أبى عن أبيه موسى بن جعفر عن أبيه جعفر بن محمد عن أبيه محمد بن على (ع) أن حبابة الوالبية دعا لها على بن الحسين فرد الله عليها شبابها فأشار إليها بإصبعه فحاضت لوقتها و لها يومئذ مائة سنة و ثلاث عشرة سنة.

قال مصنف هذا الكتاب رضى الله عنه فإذا جاز أن يرد الله على حبابة الوالبية شبابها و قد بلغت مائة سنة و ثلاث عشرة سنة و تبقى حتى تلقى الرضا (ع) و بعده تسعة أشهر بدعاء على‏بن الحسين (ع) فكيف لا يجوز أن يكون نفس الإمام المنتظر (ع) أن يدفع الله عز و جل عنه الهرم و يحفظ عليه شبابه و يبقيه حتى يخرج فيملأ الأرض عدلا كما ملئت جورا و ظلما مع الأخبار الصحيحة بذلك عن النبى (ص) و الأئمة (ع).

و مخالفونا رووا أن أبا الدنيا المعروف بمعمر المغربى و اسمه على بن عثمان بن خطاب بن مرة بن مؤيد لما قبض النبى (ص) كان له قريبا من ثلاثمائة سنة و أنه خدم بعده أمير المؤمنين على بن أبى طالب (ع) و أن الملوك أشخصوه إليهم و سألوه عن علة طول عمره و استخبروه عما شاهد فأخبر أنه شرب من ماء الحيوان فلذلك طال عمره و أنه بقى إلى أيام المقتدر و أنه لم يصح لهم موته إلى وقتنا هذا و لا ينكرون أمره فكيف ينكرون أمر القائم (ع) لطول عمره.

2- از امام باقر عليه السلام روايت شده است كه امام زين العابدين عليه السلام حبابه والبيه را دعا كرد و خداوند جوانى وى را بدو بازگردانيد و با انگشت به وى اشاره فرمود و در آن وقت كه يكصد و سيزده ساله بود فى الفور حائض شد.

مصنف اين كتاب رضى الله عنه گويد: اگر روا باشد كه خداى تعالى به دعاى امام زين العابدين عليه السلام جوانى را به حبابه والبيه يكصد و سيزده ساله باز گرداند و او باقى بماند تا امام رضا عليه السلام را ملاقات كند و بعد از آن نيز نه ماه ديگر در قيد حيات باشد، چرا روا نباشد كه خداى تعالى از خود امام منتظر عليه السلام پيروى را دفع كند و جوانى او را حفظ فرمايد تا آنكه قيام كند و زمين را پر از عدل و داد نمايد همچنان كه آكنده از ظلم و جور شده باشد، علاوه بر اخبار صحيحه‏اى كه در اين باب از پيامبر اكرم و ائمه اطهار عليهم السلام وارد شده است.

و مخالفين ما روايت كرده‏اند كه ابوالدنيا كه معروف به معمر مغربى است و نامش على بن عثمان بن خطاب بن مره بن مزيد است وقتى كه پيامبر اكرم صلى الله عليه و آله درگذشت نزديك به سيصد سال عمر داشته است و بعد از پيامبر صلى الله عليه و آله و سلم خدمت امير المؤمنين على بن أبى طالب عليه السلام در آمده است و پادشاهان او را به نزد خود فراخوانده‏اند و از علت طول عمر وى پرسش كرده‏اند و از مشهودات وى كسب خبر كرده‏اند و او به آنها گفته است كه آب حيات نوشيده، از اين رو عمرى طولانى يافته است و او تا روزگار مقتدر عباسى باقى بوده است و آنها مى‏گويند مرگ وى تا به امروز براى ما به اثبات نرسيده است و منكر طول عمر او نيستند، پس چگونه است كه امر قائم عليه السلام را به واسطه طول عمرش انكار مى‏كنند؟

باب 50: حديث معمر مغربى‏

باب 50: باب سياق حديث معمر المغربى أبى الدنيا على بن عثمان بن الخطاب بن مرة بن مؤيد

1- حدثنا أبو سعيد عبد الله بن محمد بن عبد الوهاب بن نصر السجزى قال حدثنا أبو بكر محمد بن الفتح الرقى و أبو الحسن على بن الحسن بن الأشكى ختن أبى بكر قالا لقينا بمكة رجلا من أهل المغرب فدخلنا عليه مع جماعة من أصحاب الحديث ممن كان حضر الموسم فى تلك السنة و هى سنة تسع و ثلاثمائة فرأينا رجلا أسود الرأس و اللحية كأنه شن بال و حوله جماعة هم أولاده و أولاد أولاده و مشايخ من أهل بلده و ذكروا أنهم من أقصى بلاد المغرب بقرب باهرت العليا و شهدوا هؤلاء المشايخ أنا سمعنا آباءنا حكوا عن آبائهم و أجدادهم أنا عهدنا هذا الشيخ المعروف بأبى الدنيا معمر و اسمه على بن عثمان بن خطاب بن مرة بن مؤيد و ذكروا أنه همدانى و أن أصله من صنعاء اليمن فقلنا له أنت رأيت على بن أبى طالب (ع) فقال بيده ففتح عينيه و قد كان وقع حاجباه عليهما ففتحهما كأنهما سراجان فقال رأيته بعينى‏هاتين و كنت خادما له و كنت معه فى وقعة صفين و هذه الشجة من دابة على (ع) و أرانا أثرها على حاجبه الأيمن و شهد الجماعة الذين كانوا حوله من المشايخ و من حفدته و أسباطه بطول العمر و أنهم منذ ولدوا عهدوه على هذه الحالة و كذا سمعنا من آبائنا و أجدادنا

ثم إنا فاتحناه و ساءلناه عن قصته و حاله و سبب طول عمره فوجدناه ثابت العقل يفهم ما يقال له و يجيب عنه بلب و عقل فذكر أنه كان له والد قد نظر فى كتب الأوائل و قرأها و قد كان وجد فيها ذكر نهر الحيوان و أنها تجرى فى الظلمات و أنه من شرب منها طال عمره فحمله الحرص على دخول الظلمات فتحمل و تزود حسب ما قدر أنه يكتفى به فى مسيره و أخرجنى معه و أخرج معنا خادمين باذلين و عدة جمال لبون عليها روايا و زاد و أنا يومئذ ابن ثلاث عشرة سنة فسار بنا إلى أن وافينا طرف الظلمات ثم دخلنا الظلمات فسرنا فيها نحو ستة أيام و لياليها و كنا نميز بين الليل و النهار بأن النهار كان يكون أضوأ قليلا و أقل ظلمة من الليل فنزلنا بين جبال و أودية و دكوات و قد كان والدى رضى‏الله عنه يطوف فى تلك البقعة فى طلب النهر لأنه وجد فى الكتب التى قرأها أن مجرى نهر الحيوان فى ذلك الموضع فأقمنا فى تلك البقعة أياما حتى فنى الماء الذى كان معنا و استقيناه جمالنا و لو لا أن جمالنا كانت لبونا لهلكنا و تلفنا عطشا و كان والدى يطوف فى تلك البقعة فى طلب النهر و يأمرنا أن نوقد نارا ليهتدى بضوئها إذا أراد الرجوع إلينا فمكثنا فى تلك البقعة نحو خمسة أيام و والدى يطلب النهر فلا يجده و بعد الإياس عزم على الانصراف حذرا على التلف لفناء الزاد و الماء و الخدم الذين كانوا معنا ضجروا فأوجسوا التلف على أنفسهم و ألحوا على والدى بالخروج من الظلمات فقمت يوما من الرحل لحاجتى فتباعدت من الرحل قدر رمية سهم فعثرت بنهر ماء أبيض اللون عذب لذيذ لا بالصغير من الأنهار و لا بالكبير و يجرى جريانا لينا فدنوت منه و غرفت منه بيدى‏غرفتين أو ثلاثة فوجدته عذبا باردا لذيذا فبادرت مسرعا إلى الرحل و بشرت الخدم بأنى قد وجدت الماء فحملوا ما كان معنا من القرب و الأدوات لنملأها و لم أعلم أن والدى فى‏طلب ذلك النهر و كان سرورى بوجود الماء لما كنا عدمنا الماء و فنى ما كان معنا و كان والدى فى ذلك الوقت غائبا عن الرحل مشغولا بالطلب فجهدنا و طفنا ساعة هوية على أن نجد النهر فلم نهتدى إليه حتى أن الخدم كذبونى و قالوا لى لم تصدق فلما انصرفت إلى الرحل و انصرف والدى أخبرته بالقصة فقال لى يا بنى الذى أخرجنى إلى هذا المكان و تحمل الخطر كان لذلك النهر و لم أرزق أنا و أنت رزقته و سوف يطول عمرك حتى تمل الحياة و رحلنا منصرفين و عدنا إلى أوطاننا و بلدنا و عاش والدى بعد ذلك سنيات ثم توفى رضى الله عنه

فلما بلغ سنى قريبا من ثلاثين سنة و كان قد اتصل بنا وفاة النبى (ص) و وفاة الخليفتين بعده خرجت حاجا فلحقت آخر أيام عثمان فمال قلبى من بين جماعة أصحاب النبى (ص) إلى على بن أبى طالب (ع) فأقمت معه أخدمه و شهدت معه وقائع و فى وقعة صفين أصابتنى هذه الشجة من دابته فما زلت مقيما معه إلى أن مضى لسبيله (ع) فألح على أولاده و حرمه أن أقيم عندهم فلم أقم و انصرفت إلى بلدى و خرجت أيام بنى مروان حاجا و انصرفت مع أهل بلدى إلى هذه الغاية ما خرجت فى‏سفر إلا ما كان إلى الملوك فى بلاد المغرب يبلغهم خبرى‏و طول عمرى فيشخصونى إلى حضرتهم ليرونى و يسألونى عن سبب طول عمرى و عما شاهدت و كنت أتمنى و أشتهى أن أحج حجة أخرى فحملنى هؤلاء حفدتى و أسباطى الذين ترونهم حولى

و ذكر أنه قد سقطت أسنانه مرتين أو ثلاثة فسألناه أن يحدثنا بما سمعه من أمير المؤمنين على بن أبى‏طالب (ع) فذكر أنه لم يكن له حرص و لا همة فى العلم فى‏وقت صحبته لعلى بن أبى طالب (ع) و الصحابة أيضا كانوا متوافرين فمن فرط ميلى إلى على بن أبى طالب (ع) و محبتى له لم أشتغل بشى‏ء سوى خدمته و صحبته و الذى كنت أتذكره مما كنت سمعته منه قد سمعه منى عالم كثير من الناس ببلاد المغرب و مصر و الحجاز و قد انقرضوا و تفانوا و هؤلاء أهل بيتى و حفدتى قد دونوه فأخرجوا إلينا النسخة فأخذ يملى‏علينا من حفظه.

1- محمد بن فتح رقى و على بن حسن بن اشكى گويند در مكه مردى مغربى را ديدار كرديم و با جمعى از اصحاب حديث در آن سال يعنى سال سيصد و نه كه در موسم حج حاضر بودند بر وى وارد شديم مردى را ديدم كه موى سر و صورتش سياه و مانند مشكى پوسيده بود و در اطرافش فرزندان و نوه‏هايش و مشايخ همشهريش گرد آمده بودند و مى‏گفتند ما از بلاد اقصاى مغربيم و در نزديكى شهر باهره عليا زندگى مى‏كنيم و آن مشايخ گواهى دادند كه از پدران خود شنيده‏ايم كه آنها از پدران و اجدادشان حكايت كرده‏اند كه اين مرد همان شيخ ابوالدنيا معمر معروف است و نام او على بن عثمان بن خطاب بن مره بن مزيد است، مى‏گفتند كه او همدانى است ولى اصل او از صنعاى يمن است، به او گفتيم: آيا تو على بن ابى طالب عليه السلام را ديده‏اى؟ با دستش پاسخ داد، آنگاه چشمانش را در حالى كه ابروانش بر روى آنها افتاده بود گشود، چشمانى كه گويا دو چراغ روشن بود و گفت: او را با همين دو چشم ديده‏ام و من خدمتگذار او بودم و در جنگ صفين او را همراهى كردم و اين اثر جراحت مركب على عليه السلام است و اثر آن را كه بر ابروى راستش بود به ما نشان داد و آن جماعتى كه از مشايخ و ذرارى وى در اطرافش بودند همگى به عمر طولانى وى گواهى دادند و گفتند: ما از وقتى كه به دنيا آمده‏ايم او را بدين حال ديده‏ايم و پدران و اجداد ما نيز همين را مى‏گفتند.

سپس با او آغاز سخن كرديم و از داستان و حال و سبب طول عمرش پرسش كرديم و ديديم كه عقلش بجاست، هر چه به او مى‏گويند مى‏فهمد و در كمال خردمندى به آن پاسخ مى‏گويد، گفت: پدرى داشته است كه كتابهاى پيشينيان را مطالعه مى‏كرده است و در آنها ذكرى رفته بود از چشمه آب حيات و اينكه در شهر ظلمات جارى است و هر كس از آن بنوشد عمرش طولانى خواهد شد و او بر وارد شدن بر شهر ظلمات حريص گرديد، باربست و به مقدار كفايت توشه برداشت و مرا نيز همراه كرد و دو خدمتكار چابك و تعدادى شتر باركش داشتيم در آن روز من سيزده ساله بودم و ما را برد تا به شهر ظلمات رسيديم و بر آن داخل شديم و شش شبانه روز آنجا بوديم و ميان شب و وز همين اندازه فرق بود كه روز كمى روشن و تاريكى آن از شب كمتر بود، در ميان كوهها و دره‏ها و تل‏ها فرود آمديم و پدرم در آنجا در جستجوى آب حيات مى‏چرخيد، زيرا در كتب خوانده بود كه مجراى آن نهر در اينجاست و چند روز و در آنجا مانديم تا آنكه آبى كه همراه ما بود تمام شد و از شتران خود آب مى‏گرفتيم و اگر شتران ما لبون نبودند از عطش هلاك شده بوديم و پدرم در اطراف آنجا در جستجوى چشمه مى‏چرخيد و به ما دستور داده بود كه آتش بيفروزيم تا هنگام بازگشت به نزد ما راه را گم نكند، ما مدت پنج روز در آن مكان مانديم و پدرم در جستجوى چشمه بود و آن را نيافت و چون نااميد شد تصميم گرفت باز گردد زيرا آب و توشه به اتمام رسيده بود و بيم هلاكت بود و خدمتكاران ما هم دلتنگ شده بودند و مى‏ترسيدند كه تلف شوند و به پدرم اصرار مى‏كردند كه از ظلمات بدر روند، يك روز براى قضاى حاجت از جايى كه فرود آمده بوديم به اندازه مسافتى كه تير از كمان بدر مى‏رود دور شدم و به نهرى سپيد و شيرين و لذيذ رسيدم كه نه كوچك بود و نه بزرگ و به آرامى جارى بود نزديك شدم و دو سه كف از آن نوشيدم و ديدم شيرين و خنك و لذيذ است شتابان به جايى كه فرود آمده بوديم بازگشتم و به خدمتكاران مژده دادم كه آب را يافته‏ام و مشكها و ادوات را برداشتند تا آنها را از آب پر كنيم و نمى‏دانستم كه پدرم در جستجوى همين نهر است و خوشحالى من از جنت بود كه آب نداشتيم و آبى كه همراه ما و به تمام رسيده بود و در اين هنگام پدرم آنجا نبود و مشغول جستجوى خود بود، ما ساعتى كوشش كرديم و گشتيم تا آن نهر را پيدا كنيم اما به آن ره نبرديم تا به غايتى كه آن خدمتكاران مرا تكذيب كردند و گفتند: راست نمى‏گويى و چون به مقر خود بازگشتيم و پدرم نيز بازگشت و داستان را برايش گفتم، گفت: اى فرزندم! من به خاطر همين نهر به اينجا آمده‏ام و اين خطرات را تحمل كرده‏ام اما روزى من نشد و روزى تو گرديد و زندگانيت طولانى گردد به غايتى كه از زندگانى ملول شوى و از آنجا كوچ كرديم به او طان و شهرهاى خود برگشتيم و پدرم چند سالى بعد از آن زنده بود و سپس درگذشت.

و چون عمرم به حدود سى سال رسيد و خبر وفات پيامبر اكرم صلى الله عليه و آله و سلم و دو خليفه پس از او به ما رسيد در اواخر روزگار عثمان براى حج بيرون آمدم و در بين اصحاب پيامبر صلى الله عليه و آله و سلم قلبم متمايل به على بن ابى طالب عليه السلام بود همراهى او را برگزيدم و به خدمتش درآمدم و در وقايع او در ركابش بودم و در جنگ صفين اين جراحت از مركب او بر من وارد شد و پيوسته با او بودم تا آنكه درگذشت و پس از وى اولاد و خانواده‏اش به من اصرار كردند كه نزد آنها بمانم اما نماندم و به شهر خود بازگشتم و در زمان بنى مروان براى حج بيرون آمدم و با همشهريانم بازگشتم و ديگر تاكنون سفرى نكرده‏ام مگر آنكه پادشاهان مغرب زمين كه اخبار و طول عمر مرا شنيده بودند مرا براى ديدار احضار كردند و از سبب طول عمر و مشاهداتم پرسش كردند و آرزو داشتم و علاقمند بودم كه يكبار ديگر حج گزارم كه اين اولاد و ذرارى كه در اطراف من مى‏بينى مرا به حج آوردند.

و گفت كه دندانهايش دو سه بار افتاده است، از وى درخواستيم كه از مسموعات خود از امير المؤمنين عليه السلام براى ما باز گويد، گفت من آن روزگار كه مصاحب على بن أبى طالب بودم حرص و همتى در فراگيرى علوم نداشتم و صحابه نيز فراوان بودند و از فرط اشتياق و محبتم به على بن أبى طالب عليه السلام به چيزى جز خدمت و صحبت وى نپرداختم و آنچه را از او شنيده‏ام و در يادم مانده است بسيارى از محدثان و علماى بلاد مغرب و مصر و حجاز از من شنيده‏اند و همه آنها منقرض شدند و از ميان رفتند و اين اهل بيت و ذريه من آنها را نوشته‏اند و آنها نسخه‏اى از آن را بيرون آوردند و او از حفظ بر ما چنين املا كرد:

حدثنا أبو الحسن على بن عثمان بن خطاب بن مرة بن مؤيد الهمدانى المعروف بأبى الدنيا معمر المغربى رضى الله عنه حيا و ميتا قال حدثنا على بن أبى طالب (ع) قال قال رسول الله (ص) من أحب أهل اليمن فقد أحبنى و من أبغض أهل اليمن فقد أبغضنى.

ابوالدنيا معمر مغربى گويد: على بن أبى طالب از رسول خدا صلى الله عليه و آله و سلم روايت كند كه فرمود: كسى كه اهل يمن را دوست بدارد مرا دوست داشته است و كسى كه اهل يمن را دشمن بدارد مرا دشمن داشته است.

وَ حَدَّثَنَا أَبُو الدُّنْيَا مُعَمَّرٌ الْمَغْرِبِيُّ قَالَ حَدَّثَنَا عَلِيُّ بْنُ أَبِي طَالِبٍ ع قَالَ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ ص مَنْ أَعَانَ مَلْهُوفاً كَتَبَ اللَّهُ لَهُ عَشْرَ حَسَنَاتٍ وَ مَحَا عَنْهُ عَشْرَ سَيِّئَاتٍ وَ رَفَعَ لَهُ عَشْرَ دَرَجَاتٍ ثُمَّ قَالَ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ ص مَنْ سَعَى فِي حَاجَةِ أَخِيهِ الْمُؤْمِنِ لِلَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ فِيهَا رِضَاءٌ وَ لَهُ فِيهَا صَلَاحٌ فَكَأَنَّمَا خَدَمَ اللَّهَ عَزَّ وَ جَلَّ أَلْفَ سَنَةٍ لَمْ يَقَعْ فِي مَعْصِيَتِهِ طَرْفَةَ عَيْنٍ.

ابوالدنيا معمر مغربى گويد: على بن أبى طالب از رسول خدا صلى الله عليه و آله و سلم روايت كند كه فرمود: هر كس به فرياد بيچاره‏اى برسد خداوند در نامه اعمال وى ده حسنه بنويسد و از آن ده سيئه محو سازد و ده درجه او را بالا برد، سپس گفت: رسول خدا صلى الله عليه و آله و سلم فرمود: هر كس در بر آوردن حاجت برادر مؤمن خود تلاش كند- كه رضاى خدا تعلى و صلاح خود وى هم در آن است- گويا خداى تعالى را هزار سال عبادت كرده و طرفه العينى معصيت نكرد است.

وَ حَدَّثَنَا أَبُو الدُّنْيَا مُعَمَّرٌ الْمَغْرِبِيُّ قَالَ سَمِعْتُ عَلِيَّ بْنَ أَبِي طَالِبٍ ع يَقُولُ أَصَابَ النَّبِيَّ ص جُوعٌ شَدِيدٌ وَ هُوَ فِي مَنْزِلِ فَاطِمَةَ ع قَالَ عَلِيٌّ ع فَقَالَ لِيَ النَّبِيُّ ص يَا عَلِيُّ هَاتِ الْمَائِدَةَ فَقَدَّمْتُ الْمَائِدَةَ وَ عَلَيْهَا خُبْزٌ وَ لَحْمٌ مَشْوِيٌّ.

ابوالدنيا معمر مغربى گويد: از على بن أبى طالب عليه السلام شنيدم كه مى‏فرمود: پيامبر در منزل فاطمه سخت گرسنه بود و فرمود: اى على! آن مائده را بياور، آوردم و بر روى آن نان و گوشت بريان بود.

وَ حَدَّثَنَا أَبُو الدُّنْيَا مُعَمَّرٌ الْمَغْرِبِيُّ قَالَ سَمِعْتُ أَمِيرَ الْمُؤْمِنِينَ عَلِيَّ بْنَ أَبِي طَالِبٍ ع يَقُولُ جُرِحْتُ فِي وَقْعَةِ خَيْبَرَ خَمْساً وَ عِشْرِينَ جِرَاحَةً فَجِئْتُ إِلَى النَّبِيِّ ص فَلَمَّا رَأَى مَا بِي مِنَ الْجِرَاحَةِ بَكَى وَ أَخَذَ مِنْ دُمُوعِ عَيْنَيْهِ فَجَعَلَهَا عَلَى الْجِرَاحَاتِ فَاسْتَرَحْتُ مِنْ سَاعَتِي.

ابوالدنيا معمر مغربى گويد: از امير المؤمنين عليه السلام شنيدم كه مى‏فرمود: در جنگ خيبر بيست و پنج زخم بر من وارد شد آنگاه به نزد پيامبر صلى الله عليه و آله و سلم آمدم و چون زخمهاى مرا ديد گريست و از اشك چشمانش برگرفت و بر آن زخمها مرهم كرد و در همان ساعت آسوده شدم.

وَ حَدَّثَنَا أَبُو الدُّنْيَا مُعَمَّرٌ الْمَغْرِبِيُّ قَالَ حَدَّثَنِي عَلِيُّ بْنُ أَبِي طَالِبٍ ع قَالَ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ ص مَنْ قَرَأَ قُلْ هُوَ اللَّهُ أَحَدٌ مَرَّةً فَكَأَنَّمَا قَرَأَ ثُلُثَ الْقُرْآنِ وَ مَنْ قَرَأَهَا مَرَّتَيْنِ فَكَأَنَّمَا قَرَأَ ثُلُثَيِ الْقُرْآنِ وَ مَنْ قَرَأَهَا ثَلَاثَ مَرَّاتٍ فَكَأَنَّمَا قَرَأَ الْقُرْآنَ كُلَّهُ.

ابوالدنيا معمر مغربى گويد: على بن أبى طالب عليه السلام از رسول خدا صلى الله عليه و آله و سلم روايت كند كه فرمود: كسى كه سوره قل هو الله احد را يكبار بخواند گويا ثلث قرآن را خوانده است و كسى كه دوباره بخواند گويا دو ثلث آن را خوانده است و كسى كه سه بار بخواند گويا همه قرآن را خوانده است.

وَ حَدَّثَنَا أَبُو الدُّنْيَا مُعَمَّرٌ الْمَغْرِبِيُّ قَالَ سَمِعْتُ عَلِيَّ بْنَ أَبِي طَالِبٍ ع يَقُولُ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ ص كُنْتُ أَرْعَى الْغَنَمَ فَإِذَا أَنَا بِذِئْبٍ عَلَى قَارِعَةِ الطَّرِيقِ فَقُلْتُ لَهُ مَا تَصْنَعُ هَاهُنَا فَقَالَ لِي وَ أَنْتَ مَا تَصْنَعُ هَاهُنَا قُلْتُ أَرْعَى الْغَنَمَ قَالَ لِي مُرَّ أَوْ قَالَ ذَا الطَّرِيقِ قَالَ فَسُقْتُ الْغَنَمَ فَلَمَّا تَوَسَّطَ الذِّئْبُ الْغَنَمَ إِذَا أَنَا بِالذِّئْبِ قَدْ شَدَّ عَلَى شَاةٍ فَقَتَلَهَا قَالَ فَجِئْتُ حَتَّى أَخَذْتُ بِقَفَاهُ فَذَبَحْتُهُ وَ جَعَلْتُهُ عَلَى يَدِي وَ جَعَلْتُ أَسُوقُ الْغَنَمَ فَمَا سِرْتُ غَيْرَ بَعِيدٍ إِذَا أَنَا بِثَلَاثَةِ أَمْلَاكٍ جَبْرَئِيلَ وَ مِيكَائِيلَ وَ مَلَكِ الْمَوْتِ ع فَلَمَّا رَأَوْنِي قَالُوا هَذَا مُحَمَّدٌ بَارَكَ اللَّهُ فِيهِ فَاحْتَمَلُونِي وَ أَضْجَعُونِي وَ شَقُّوا جَوْفِي بِسِكِّينٍ كَانَ مَعَهُمْ وَ أَخْرَجُوا قَلْبِي مِنْ مَوْضِعِهِ وَ غَسَلُوا جَوْفِي بِمَاءٍ بَارِدٍ كَانَ مَعَهُمْ فِي قَارُورَةٍ حَتَّى نَقِيَ مِنَ الدَّمِ ثُمَّ رَدُّوا قَلْبِي إِلَى مَوْضِعِهِ وَ أَمَرُّوا أَيْدِيَهُمْ إِلَى جَوْفِي فَالْتَحَمَ الشَّقُّ بِإِذْنِ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ فَمَا أَحْسَسْتُ بِسِكِّينٍ وَ لَا وَجَعٍ قَالَ وَ خَرَجْتُ أَعْدُو إِلَى أُمِّي يَعْنِي حَلِيمَةَ دَايَةِ النَّبِيِّ ص فَقَالَتْ لِي أَيْنَ الْغَنَمُ فَخَبَّرْتُهَا بِالْخَبَرِ فَقَالَتْ سَوْفَ يَكُونُ لَكَ فِي الْجَنَّةِ مَنْزِلَةٌ عَظِيمَةٌ.

ابوالدنيا معمر مغربى گويد: از على بن أبى طالب عليه السلام شنيدم كه مى‏گفت: رسول خدا صلى الله عليه و آله و سلم مى‏فرمود: در كودكى گوسفند مى‏چرانيدم ناگاه گرگى را بر سر راه ديدم، به او گفتم: اينجا چه مى‏كنى؟ و او گفت: تو اينجا چه مى‏كنى؟ گفتم: گوسفند مى‏چرانم، گفت: بگذر- يا گفت: اين راه است- فرمود: من گوسفندان را راندم و چون آن گرگ ميان گوسفندان قرار گرفت بناگاه ديدم كه بر گوسفندى حمله كرد و آن را كشت، فرمود: آمدم و پشت گرگ را گرفتم و سرش را بريدم و آن بر دستانم بود و گوسفندان را مى‏راندم هنوز مسافتى را طى نكرده بودم ناگاه خود را در مقابل سه فرشته ديدم: جبرائيل و ميكائيل و ملك الموت عليهم السلام و چون مرا ديدند گفتند: اين محمد است، خدايش مبارك كند مرا گرفتند و خوابانيدند و شكمم را با كاردى شكافتند و قلب مرا از جايگاهش در آوردند و درونم را با آب سردى كه همراه داشتند شستند تا از خون پاك شد، سپس قلبم را در جايگاهش قرار دادند و دستانشان را به روى شكمم كشيدند و به اذن خداى تعالى آن بريدگى بهم آمد و دردى از كارد و اين عمل احساس نكردم، فرمود: برخاستم و نزد مادرم- يعنى حليمه دايه پيامبر صلى الله عليه و آله و سلم- دويدم، گفت: گوسفندها كجاست؟ و خبر را برايش باز گفتم: گفت: براى تو در بهشت مقام بزرگى خواهد بود.

2- وَ حَدَّثَنَا أَبُو سَعِيدٍ عَبْدُ اللَّهِ بْنُ مُحَمَّدِ بْنِ عَبْدِ الْوَهَّابِ قَالَ ذَكَرَ أَبُو بَكْرٍ مُحَمَّدُ بْنُ الْفَتْحِ الرَّقِّيُ وَ أَبُو الْحَسَنِ عَلِيُّ بْنُ الْحُسَيْنِ الْأَشْكِيُ أَنَّ السُّلْطَانَ بِمَكَّةَ لَمَّا بَلَغَهُ خَبَرُ أَبِي الدُّنْيَا تَعَرَّضَ لَهُ وَ قَالَ لَا بُدَّ أَنْ أُخْرِجَكَ مَعِي إِلَى بَغْدَادَ إِلَى حَضْرَةِ أَمِيرِ الْمُؤْمِنِينَ الْمُقْتَدِرِ فَإِنِّي أَخْشَى أَنْ يَعْتِبَ عَلَيَّ إِنْ لَمْ أُخْرِجْكَ فَسَأَلَهُ الْحَاجُّ مِنْ أَهْلِ الْمَغْرِبِ وَ أَهْلِ الْمِصْرِ وَ الشَّامِ أَنْ يُعْفِيَهُ وَ لَا يَشْخَصَهُ فَإِنَّهُ شَيْخٌ ضَعِيفٌ وَ لَا يُؤْمَنُ مَا يَحْدُثُ عَلَيْهِ فَأَعْفَاهُ قَالَ أَبُو سَعِيدٍ وَ لَوْ أَنِّي حَضَرْتُ الْمَوْسِمَ فِي تِلْكَ السَّنَةِ لَشَاهَدْتُهُ وَ خَبَرُهُ كَانَ مُسْتَفِيضاً شَائِعاً فِي الْأَمْصَارِ وَ كَتَبَ عَنْهُ هَذِهِ الْأَحَادِيثَ الْمِصْرِيُّونَ وَ الشَّامِيُّونَ وَ الْبَغْدَادِيُّونَ وَ مِنْ سَائِرِ الْأَمْصَارِ مِمَّنْ حَضَرَ الْمَوْسِمَ وَ بَلَغَهُ خَبَرُ هَذَا الشَّيْخِ وَ أَحَبَّ أَنْ يَلْقَاهُ وَ يَكْتُبَ عَنْهُ هَذِهِ الْأَحَادِيثَ نَفَعَنَا اللَّهُ وَ إِيَّاهُمْ بِهَا .

2- محمد بن فتح رقى و على بن حسين اشكى گويند چون خبر حضور ابوالدنيا به سلطان مكه رسيد متعرض او شد و گفت: بايستى تو را همراه خود به بغداد نزد امير المؤمنين مقتدر عباسى برم كه مى‏ترسم مرا مورد عتاب قرار دهد كه چرا تو را نبرده‏ام، حاجيان مغرب و مصر و شام از وى درخواست كردند كه ابوالدنيا را معاف كند و او را به اين سفر گسيل ندارد كه او پيرمردى ضعيف است و از حوادث روزگار مصون نيست و او نيز وى را معاف كرد، ابوسعيد راوى اين حديث گويد: اگر در آن سال به حج رفته بودم او را ديدار مى‏كردم، زيرا اخبار او در همه شهرها مستفيض و شايع بود، و هر كس كه در موسم حج حاضر بود و خبر اين پيرمرد را شنيده بود از اهالى مصر و شام و بغداد و ساير بلاد و دوست داشت كه وى را ملاقات كند و از وى استماع حديث نمايد بر اين كار توفيق يافت، خداوند همه ما را از اين احاديث منتفع گرداند.