توصيف قطع رحم 
براى قطع رحم نيز همچون صله رحم ، اوصاف و ويژگى هاى متعددى شمرده شده است كه با بيانى روشن و گويا به تبعات ويرانگر آن توجه داده است . تاءمل در اين اوصاف و تحليل مضامين وارده ، حساسيت و موضع گيرى صريح اسلام در تقبيح اين عمل و برحذر داشتن مؤ منان از ارتكاب آن را به وضوح مبرهن مى سازد. بدون شك ، منطق نهفته در ين مواجهه صريح ، تنها از بررسى آثار و نتايج اين عمل در زندگى دنيوى و اخروى انسان ها فهم مى شود و اگر قطع رحم يا عاق والدين همچون برخى ديگر از گناهان آثار قابل تحملى مى داشت ، اين همه بر تحرز و دورى گزيدن از آن اصرار و ابرام ورزيده نمى شد.
در اين بخش نيز روايت وارده بر اساس مضامين آن در قالب برخى عناوين معرف تنظيم شده است .
1. ضايع كردن امر خدا: 
پيامبر اكرم صلى الله عليه و آله در روايتى به نقل از خداوند مى فرمايد:
فانى اءنا الله الرحمن الرحيم ، و الرحم اءنا خلقتها فضلا من رحمتى ؛ ليتعاطف بها العباد، و لها عندى سلطان فى معاد الآخرة ، و اءنا قاطع من قطعها، و واصل من وصلها، و كذلك اءفعل بمن ضيع اءمرى ⁽³¹⁵⁾؛
به درستى كه من خداى بخشنده و مهربانم . رحم را به اقتضاى رحمت خويش آفريدم تا مردم با او به يكديگر عطوفت ورزند و در روز قيامت در نزد من از حجت قاطع برخوردار خواهد بود و من قطع مى كنم با كسى كه با او قطع كرده باشد و وصل مى كنم با كسى كه با او وصل كرده باشد. اين گونه عمل خواهم كرد با كسى كه امر مرا ضايع كرده باشد.
2. نشانه كفران نعمت : 
قال على عليه السلام : اذا قطعوا الاءرحام جعلت الاءموال فى اءيدى الاءشرار⁽³¹⁶⁾؛
على عليه السلام فرمود: هرگاه مردم ، قطع رحم كنند ثروت و اموال آنها در دست اشرار قرار مى گيرد.
علامه مجلسى (ره ) در ذيل اين روايت كه به بيان يكى از آثار قطع رحم توجه داده ، آن را به كفران نعمت مواصلت با ارحام ، تفسير كرده است .
3. نقض عهد الهى : 
... و نقض العهد و قطيعة الرحم : الذين ينقضون عهدالله من بعد ميثاقه و يقطعون ما اءمرالله به اءن يوصل ...⁽³¹⁷⁾؛
نقض كردن پيمانها و قطع رحم از جمله كبائر مى باشد و سپس به آيه 27 سوره بقره استناد كردند.
4. فساد در زمين : 
قرآن كريم در سوره بقره آيه 27 قطع رحم را در رديف فساد فى الارض ‍ برشمرده است :
الذين ينقضون عهدالله من بعد ميثاقه و يقطعون ما اءمرالله به اءن يوصل و يفسدون فى الاءرض اءوليك هم الخاسرون ؛
به ترجمه آيات رجوع شود.
5. معصيت كبيره : 
در بسيارى از روايات ، قطع رحم از گناهان كبيره شمرده شده است ، براى مثال :
ان رسول الله صلى الله عليه و آله قال : من ترك الصلاة متعمدا فقد برى من ذمة الله و ذمة رسوله و نقض العهد و قطيعة الرحم ؛ لاءن الله عزوجل يقول : اءولئك لهم اللعنة و لهم سوء الدار⁽³¹⁸⁾؛
پيامبر اكرم صلى الله عليه و آله فرمود: كسى كه عمدا نماز را ترك ، پيمان را نقض و رحم را قطع كند از تعهد و وظيفه خود در قبال خدا و رسول سرپيچى كرده است .
6. نشانگر بدى آداب و آيين : 
حضرت على عليه السلام در خطبه 26 نهج البلاغه در توصيف اوضاع طبيعى و اجتماعى عرب قبل از اسلام مى فرمايد:
... شما اى توده هاى عرب ، تكيه بر بدترين دين هاى جهان داشتيد و در بدترين ديار مى زيستيد، در ميان سنگلاخ ‌هاى مار آكنده مى غلتيديد، نوشابه تان آب هاى گنديده بود و خوراكتان نان هاى خشكيده ، خون يكديگر را مى ريختيد و پيوند خويشاوندى را مى گسستيد... .
7. زشت ترين خصلت : 
عن على عليه السلام قال : قطيعة الرحم من اءقبح الشيم ⁽³¹⁹⁾؛
حضرت على عليه السلام فرمود: قطع رحم از زشت ترين خصلت هاست .
قال على عليه السلام : اءقبح المعاصى قطيعة الرحم و العقوق ⁽³²⁰⁾؛
على عليه السلام فرمود: زشت ترين گناهان بريدن از خويشان و عاق پدر و مادر است .
8. از گناهان رايج دوران جاهليت : 
عن على عليه السلام : قال ... تسفكون دماءكم و تفتلون اءولادكم ، و تقطعون اءرحامكم ...⁽³²¹⁾.
حضرت على عليه السلام فرمود: ... شما در جاهليت قبل از اسلام ، خون يكديگر را مى ريختيد، اولاد خود را مى كشتيد و ارحام خود را قطع مى كرديد و... .
در روايت ديگر مى فرمايد:
... و شغلتهم بقطع الاءرحام ... ⁽³²²⁾؛
جهل و گمراهى آنها، ايشان را به قطع رحم مبتلا ساخته بود.
9. زمينه اى جهت تجديد رسالت ها: 
... فاذا طبقت الاءرحام و عفت الاءعلام بعث الله عبده الفار قليط، بالرجمة و المعدلة ، قالوا: و ما الفار قليط يا مسيح الله ؟ قال : اءحمد النبى لخاتم الوارث ...⁽³²³⁾؛
حضرت مسيح عليه السلام فرمود: هنگامى كه احوال تغيير يابد، ارحام قطع گردد و شعائر و نشانه ها وانهاده شوند، خداوند بنده خود فار قليط را با رحمت و مرحمت مبعوث خواهد كرد. حواريون از حضرت سؤ ال كردند: فار قليط كيست ؟ در پاسخ فرمود: پيامبر خاتم صلى الله عليه و آله كه وارث همه پيامبران است .
10. از گناهان عصر غيبت : 
امام باقر عليه السلام در احوال زمان ظهور حضرت حجت (عج ) مى فرمايد: حضرت خطاب به مردم مى گويد:
تعالوا الى ما قطعتم فيه الاءرحام و سفكتم فيه الدماء، ور كبتم محارم الله فيعطى شيئا لم يعط اءحد كان قبله و...⁽³²⁴⁾؛
اى مردم ، بياييد به سوى دنيايى كه در آن ارحام را قطع كرديد، خون ها را به ناحق بر زمين ريختيد و محارم الهى را مرتكب شديد. حضرت حجت عليه السلام به هنگام ظهور به گونه اى عمل خواهند كرد كه تا آن زمان ، كسى همانند ايشان عمل نكرده است ... .
11. برحذر داشتن از ارتكاب آن : 
قال رسول الله صلى الله عليه و آله : انى اءخاف عليكم استخفافا بالدين ، و بيع الحكم ، و قطيعة الرحم ...⁽³²⁵⁾؛
رسول خدا صلى الله عليه و آله فرمود: من از چند چيز بر شما امتم خائفم : سبك شمردندين ، فروختن حكم (صدور حكم به حق يا باطل درمقابل دريافت مال ) و قطع رحم ...
12. اجابت نشدن دعا براى تحقق آن :
قال رسول الله صلى الله عليه و آله : ما من مسلم دعا الله تعالى بدعوة ليست فيها قطيعة رحم ، و لااستجلاب اثم ، الا اءعطى الله تعالى بها احدى خصال ثلاث : اما اءن يعجل الدعوة ، و اما يدخرها فى االآخرة ، و اما يرفع عنه مثلها من السوء؛
پيامبر اكرم صلى الله عليه و آله فرمود: مسلمانى كه دعا كند و از خدا چيزى به غير از قطع رحم و ارتكاب گناه مطالبه نمايد، خداوند يكى از اين سه چيز را نصيب او مى گرداند: يا دعاى او را فورا اجابت مى كند يا آن را براى آخرت وى ذخيره مى كند و يا معادل آن ، سيئات و زشتى ها را از او دور مى گرداند.
و روى فى خبر النصف من شعبان و غيره : اءنه يستجاب الدعا فيها الا لقاطع رحم اءو فى قطيعة رحم ⁽³²⁶⁾.
و در روايات مربوط به شب نيمه شعبان و غير آن نيز وارد شده است كه خداوند هر دعايى را در آنم اجابت خواهد كرد، مگر دعاى كسى كه قاطع رحم باشد يا براى قطع رحم دعا كرده باشد. ⁽³²⁷⁾
13. منعقد نشدن سوگند بر قطع رحم : 
عن اءبى عبدالله عليه السلام قال : لايمين فى معصيتة الله اءو قطيعة رحم ⁽³²⁸⁾؛
امام صادق عليه السلام فرمود: سوگند بر ارتكاب معصيت يا قطع رحم منعقد نمى شود.
14. لازم الوفا نبودن نذر مبنى بر قطع رحم : 
عن اءبى عبدالله عليه السلام قال : ...الرجل يجعل على نفسه نذرا على شرب الخمر اءو فسق اءو زنا اءو سرقة اءو قتل اءو موت اءو اساءة مؤ من اءو عقوق اءو قطيعة رحم فلا شى ء فى نذره ⁽³²⁹⁾؛
امام صادق عليه السلام فرمود: كسى كه با نذر، شرب خمر، ارتكاب گناه خاص ، زنا، سرقت ، قتل ، مرگ ، آزار مؤ من ، عاق والدين شدن و قطع رحم را بر خود واجب مى كند، نذر او منعقد نمى شود و نبايد به آن اعتنا كند.
15. از جمله ظلم هاى اعراب بر پيامبر اكرم صلى الله عليه و آله : 
در كتاب بحارالانوار، در باب زيارات جامعه ، از جمله ظلم هاى اعراب جاهلى بر پيامبر اكرم صلى الله عليه و آله به قطع رحم اشاره شده است :
و قطعوا رحمه و اءنكروا اءخوته و هجروا مودته ...⁽³³⁰⁾؛
آنها پيوند خويشى خود را با حضرت صلى الله عليه و آله قطع و برادرى او را انكار كردند و از دوستى با روى و گرداندند.
16. شكوه از قريش به علت ارتكاب آن : 
حضرت على عليه السلام در شكوه از قريش مى فرمايد:
... حكم الله بينى و بين هذه الاءمة ، قطعوا رحمى ...⁽³³¹⁾؛
بار خدايا، من در برابر قريش و كسانى كه به كمك آنان برخاسته اند از تو استعانت مى جويم و شكايت را پيش تو مى آورم آنها پيوند خويشاوندى مرا قطع كرده اند و... .
17. توبيخ قاطعين : 
ر.ك : بحارالانوار، ج 83، كتاب الصلاة ، باب 30، باب فضل المساجد، ص ‍ 341 و شيخ رضى ، نهج البلاغه ، به تحقيق صبحى صالح ، قصار 102.
18. لزوم اجتناب از آن در هر حال : 
پيامبر اكرم صلى الله عليه و آله در روايتى ، خاك ريختن را به هنگام دفن موجب قساوت قلب شمرده اند و اين خود، لزوم رعايت صله و اجتناب از قطع را در زندگى و پس از آن متذكر مى شود.
عن رسول الله صلى الله عليه و آله : ...اءنهاكم اءن تطر حوا التراب على ذوى الاءرحام ؛ فان ذلك يورث القسوة ، و من قسا قلبه بعد من ربه عزوجل ⁽³³²⁾
رسول خدا صلى الله عليه و آله فرمود: ...شما را از خاك ريختن بر ارحام به هنگام دفن نهى مى كنم ، چه اين عمل قساوت قلب را موجب مى شود و كسى كه قلب او قسى گردد از رحمت حق به دور خواهند ماند.
19. زايل شدن اثر اعمال : 
قال رسول الله صلى الله عليه و آله : ...با قطع رحم للرحم لم ينفعه ... عمل ...⁽³³³⁾؛
پيامبر اكرم صلى الله عليه و آله فرمود: ...با قطع رحم ، هيچ عمل نيكى به حال انسان نافع نخواهد بود.
20. پذيرفته نشدن صدقات : 
قول العالم عليه السلام : لايقبل الله الصدقه و ذو رحم محتاج ⁽³³⁴⁾؛
امام هفتم عليه السلام فرمود: خداوند صدقه را هنگامى كه ارحام به آن محتاج باشند از انسان قبول نمى كند.
21. دردى ناگوار: 
قال على عليه السلام : عداوة الاءقارب اءمر من لسع العقارب ⁽³³⁵⁾؛
حضرت على عليه السلام فرمود: دشمنى با خويشاوندان (يا دشمنى خويشاوندان با انسان ) از نيش زدن عقرب تلخ ‌تر و ناگوارتر است .
آثار و كاركردهاى قطع رحم 
براى قطع رحم نيز آثار و پيامدهاى سهمگينى شمرده است كه توجه عميق به آن ، توجيه كننده موضع گيرى صريح نظام حقوقى و اخلاقى اسلام در اين خصوص است . تحليل آثار و تبعات ويرانگر اين عمل ضد اخلاقى در حيات فردى و اجتماعى و نيز نقش سعادت زداى آن در زندگى دنيوى و اخروى از ماهيت مخرب آن پرده بر مى گيرد. بارزترين اثر اجتماعى اين انحراف ، تضعيف پيوندها يا از هم گسيختگى روابط و تعلقات اجتماعى است .
در اين بخش نيز به دسته بندى روايات وارده بر اساس مضامين آن در قالب عناوين ذيل مى پردازيم :
1. كاهش عمر: 
قال رسول الله صلى الله عليه و آله : ان المرء ليصل رحمه و مابقى من عمره الا ثلاث سنين فيمدها الله ثلاث و ثلاثين سنة ، و ان المرء ليقطع رحمه و قد بقى من عمره ثلاث و ثلاثون سنة فيقصرها الله الى ثلاث سنين اءو اءدنى ...⁽³³⁶⁾؛
رسول خدا صلى الله عليه و آله فرمود: انسان صله رحم مى كند و خداوند به سبب آن ، عمر سه ساله او را به سى و سه سال ارتقا مى دهد. در مقابل ، انسانى كه قطع رحم مى كند خداوند عمر سى و سه او را به سه سال يا كمتر از آن تقليل مى دهد.
2. كاهش جماعت (خويشان يا مطلق ): 
عن اءبى جعفر عليه السلام قال : فى كتاب اءميرالمؤ منين عليه السلام : ...ان اليمين الكاذبة و قطيعة الرحم تدع الديار بلاقع عن اءهلها⁽³³⁷⁾؛
امام باقر عليه السلام به نقل از حضرت على عليه السلام فرمود: ...قسم دروغ و قطع رحم ، شهرها را از سكنه خالى مى كند.
3. انقطاع نسل : 
فى كتاب على عليه السلام : ثلاث خصال لايموت صاحبهن اءبدا حتى يرى و بالهن : البغى ، و قطيعة الرحم و اليمين الكاذبة يبارز الله بها... و ان اليمين الكاذبة قطيعة الرحم لتذران الديار بلاقع من اءهلها، و يثقلان الرحم و ان تثقل الرحم انقطاع النسل ⁽³³⁸⁾؛
در كتاب على عليه السلام وارد شده كه سه خصلت است كه دارندگان آن نمى ميرند، مگر آن كه كيفر آنها را در همين دنيا مى بينند: ستم و قطع رحم و قسم دروغى كه با آن با فرمان خدا مخالفت مى كنند... به درستى كه قسم دروغ و قطع رحم ، سرزمين ها را از اهل آن خالى مى گرداند و رحم زنان را عقيم مى سازد و عقيم شدن رحم ، انقطاع نسل را در پى خواهد داشت .
4. مرگ مردان (احتمالا = انقطاع نسل ):
قال اءبو عبدالله عليه السلام : اتقوا الحالقة ، فانها تميت الرجال ، قلت : و ما الحالقة ؟ قال : قطيعة الرحم ⁽³³⁹⁾؛
امام صادق عليه السلام فرمود: از حالقه بپرهيزيد كه مردان را به كام مرگ فرو مى برد. (راوى مى گويد:) عرض كردم : حالقه چيست ؟ فرمود: قطع رحم .
5. فنا و نابودى سريع : 
عن اءبى عبدالله عليه السلام : الذنوب التى تعجل الفناء قطيعة الرحم ⁽³⁴⁰⁾؛
امام صادق عليه السلام فرمود: قطع رحم از گناهانى است كه نابودى (افراد يا ملت ها) را تسريع مى گرداند.
6. از ميان رفتن رشد و توسعه : 
قال على عليه السلام : ...ليس مع قطيعة الرحم نماء...⁽³⁴¹⁾؛
على عليه السلام فرمود: ...با قطع رحم ، هيچ گونه رشد و توسعه اى حاصل نخواهد شد.
7. قرار گرفتن اموال در دست نااهلان : 
قال اءميرالمؤ منين عليه السلام : اذا قطعوا الاءرحام جعلت الاءموال فى اءيدى الاءشرار⁽³⁴²⁾؛
على عليه السلام فرمود: هر گاه مردم ، قطع رحم كنند ثروت و اموال آنها در دست اشرار قرار مى گيرد.
8. ابتلا به فقر: 
عن اءميرالمؤ منين عليه السلام : اءنه قال : قطيعة الرحم تورث الفقر⁽³⁴³⁾؛
على عليه السلام فرمود: قطع رحم با خويشاوندان تنگدستى مى آورد.
9. ابتلا به مال اندوزى : 
سمعت الرضا عليه السلام يقول : لايجتمع المال الا بخصال خمس : ببخل شديد و اءمل طويل و حرص غالب و قطيعة الرحم و ايثار الدنيا على آخرة ⁽³⁴⁴⁾؛
راوى مى گويد از امام رضا عليه السلام شنيدم كه مى فرمود: مال اندوزى تنها با داشتن پنج خصلت حاصل مى گردد: بخل شديد و آرزوى دور و دراز و حرص و ولع زياد و قطع رحم و ترجيح دنيا بر آخرت .
10. از ميان رفتن نعمت ها: 
قال رسول الله صلى الله عليه و آله : اذا ظهر العلم و احترز العمل و ائتلفت الاءلسن و اختلف القلوب و تقاطعت الاءرحام هنالك لعنهم الله فاءصمهم و اءعمى اءبصارهم ⁽³⁴⁵⁾؛
پيامبر اكرم صلى الله عليه و آله فرمود: زمانى كه در يك جامعه علم و دانش ‍ باشد و به آنها عمل نشود و از طرفى زبان ها با هم موافق و دل ها پراكنده باشند و آن گاه كه مردم با خويشاوندان نزديك خود قطع رابطه كنند، آن هنگام خشم و غضب الهى چنين مردمى را فرا مى گيرد و خداوند چشم و گوش آنان را كور و كر مى كند.
11. ابتلا به نقمت ها: 
عن على عليه السلام : حلول النقم فى قطيعة الرحم ⁽³⁴⁶⁾؛
على عليه السلام فرمود: پيش آمدن عقوبت ها در بريدن از خويشان است .
12. ابتلا به عقوبت آن در دنيا: 
در باب جوامع مناهى پيامبر اكرم صلى الله عليه و آله به نقل از يكى از اوصياى حضرت مسيح عليه السلام قطع رحم را از جمله گناهانى برشمرده كه دنياى انسان ها را به جهنم تبديل مى كند. ⁽³⁴⁷⁾
13. ابتلا به سيه روزى و ظلمت : 
عن اءبى عبدالله عليه السلام قال : الذنوب التى ترد الدعاء و تظلم الهواء عقوق الوالدين ⁽³⁴⁸⁾؛
امام صادق عليه السلام فرمود: عاق والدين شدن از جمله گناهانى است كه مانع اجابت دعا و موجب تاريكى هوا مى شود.
14. قحطى و خشكسالى : 
در خالى شدن شهرها (تخلى الديار) كه در برخى از روايات بدان اشاره شد، دو احتمال داده شده است .
الف ) فنا و نابودى ؛ ب ) قحطى و خشكسالى كه موجب مهاجرت ايشان مى گردد.
پيامبر اكرم صلى الله عليه و آله مى فرمايد:
... ان قطيعة الرحم و اليمين الكاذبة لتذران الديار بلاقع من اءهلها...⁽³⁴⁹⁾؛
قطع رحم و قسم دروغ ، سرزمين ها را از سكنه خالى مى سازد... .
15. ويرانى بلاد: 
قال الصادق عليه السلام : نعوذ بالله من الذنوب التى تعجل الفناء، و تقرب الآجال ، و تخلى الديار، و هى قطيعة الرحم و العقوق و ترك البر⁽³⁵⁰⁾؛
امام صادق عليه السلام فرمود: پناه مى بريم به خدا از گناهانى كه مايه تسريع در نابودى است و مرگ را نزديك مى سازد و خانه ها را از سكنه خالى مى كند و آن گناهان عبارتند از: قطع رحم و آزردن پدر و مادر و كنار گذاشتن نيكى ها.
16. از دست دادن ايمان مذهبى : 
قال على عليه السلام : ما آمن بالله من قطع رحمه ⁽³⁵¹⁾؛
على عليه السلام فرمود: به خدا ايمان نياورده كسى كه قطع رحم مى كند (با ايمان خود را بدين وسيله از دست مى دهد).
17. بى اثر شدن اعمال نيك : 
قال اءبوذر رضى الله عنه : سمعت رسول الله صلى الله عليه و آله يقول : حافتا الصراط يوم القيامة الرحم و الاءمانة ، فاذا مر الوصول للرحم المودى للاءمانة نفذ الى الجنة ، و اذا مر الخائن للاءمانة القطوع للرحم لم ينفعه معهما عمل و تكفاء به الصراط فى النار⁽³⁵²⁾؛
رسول خدا صلى الله عليه و آله فرمود: در قيامت رحم و امانت پل صراط را احاطه مى كنند. هنگامى كه صله رحم كننده و امانت دار از آن عبور كنند، وارد بهشت مى شوند و زمانى كه قاطع رحم و خيانت كننده به امانت از آن گذر كنند، به آتش افكنده مى شوند، زيرا با اين دو گناه ، هيچ عملى به حال ايشان سودمند نخواهد بود.
18. اجابت نشدن دعوات : 
عن اءبى عبدالله عليه السلام قال : ...الذنوب التى تعجل الفناء قطيعة الرحم ، و التى ترد الدعاء و تظلم الهواء عقوق الوالدين ⁽³⁵³⁾؛
امام صادق عليه السلام فرمود: گناهانى كه نابودى (فرد يا جامعه ) را تسريع مى كنند، قطع رحم است و گناهانى كه مانع اجابت دعاها مى شوند و هوا را تيره و تار مى گردانند، عاق والدين شدن است .
19. تنزل يافتن شاءن و مرتبه : 
قال على عليه السلام : من جفا اءهل رحمه فقد شان كرمه ⁽³⁵⁴⁾؛
على عليه السلام فرمود: هر كس به جا نياورد صله اهل خويش را پس به تحقيق كه خود را زشت و عيبناك كرده است (يا شرف و بزرگى و جود و كرم خويش را ضايع كرده است ).
20. ابتلا به حزن و اندوه : 
... و قطيعة الرحم تورث الهم ... ⁽³⁵⁵⁾؛
قطع رحم ، حزن و اندوه را به دنبال دارد.
21. محروميت از حمايت خويشان : 
عن على عليه السلام : ليس لقاطع رحم قريب ⁽³⁵⁶⁾؛
حضرت على عليه السلام فرمود: كسى كه با ارحام خود قطع كند، دوست و نزديكى براى او نخواهد ماند.
22. از دست دادن مقبوليت اجتماعى : 
عن على عليه السلام : من ذا الذى يثق بك اذا غدرت بذوى رحمك ⁽³⁵⁷⁾؛
حضرت على عليه السلام فرمود: چه كسى به تو اعتماد و اطمينان خواهد كرد، هنگامى كه تو با رحم خود حيله و تزوير كنى .
23. مغلوب دشمنان شدن : 
... لاراحة لقاطع القرابة ، و اذا اختلف القوم اءمكنوا عدوهم منهم ...⁽³⁵⁸⁾؛
قطع كننده رحم از آسايش و راحتى بهره اى نخواهد داشت و به هنگام وقوع اختلاف و نزاع ، دشمنان بر او چيره خواهند شد.
24. از ميان رفتن آسايش و راحتى : 
... لاراحة لقاطع القرابة ... ⁽³⁵⁹⁾؛
قطع كننده رحم از آسايش و راحتى بهره اى نخواهد داشت .
25. محروميت از ورود به بهشت : 
قال رسول الله صلى الله عليه و آله : ثلاثة لايدخلون الجنة ، مدمن الخمر و مدمن سحر و قاطع رحم ...⁽³⁶⁰⁾؛
رسول خدا صلى الله عليه و آله فرمود: سه گروهند كه هرگز داخل بهشت نمى شوند: شرابخوار؛ ايمان آورنده به سحر و جادو؛ قاطع رحم .
26. محروميت از نعمت هاى بهشتى : 
قال اءبو عبدالله عليه السلام : ...ان الله خلق الجنة فطيبها و طيب ريحها، و ان ريحها ليوجد من مسيرة اءلفى عام ، و لايجد عاق و لاقاطع رحم ⁽³⁶¹⁾؛
امام صادق عليه السلام فرمود: خداوند بهشت را آفريد و آن را نيكو و بوى آن را معطر گردانيد و بوى بهشت از فاصله دو هزار سال به مشام مى رسد و اما از اين بوى معطر، قاطع رحم و كسى كه مورد عاق والدين واقع شده باشد، محروم خواهند بود.
27. مشمول لعن حق تعالى شدن : 
قال على بن الحسين عليه السلام : ...اياك و مصاحبة القاطع لرحمه ؛ فانى وجدته ملعونا فى كتاب الله عزوجل فى ثلاثة مواضع ⁽³⁶²⁾؛
امام سجاد عليه السلام فرمود: بپرهيز از دوستى و مصاحبت با كسانى كه قطع رحم كرده اند، زيرا اين افراد در سه موضع از قرآن كريم ، مورد لعن خداوند واقع شده اند.
قال اءبو عبدالله عليه السلام : ملعون ملعون من ضرب والده اءو والدتة ، ملعون ملعون من عق والديه ، ملعون ملعون قاطع رحم ⁽³⁶³⁾؛
امام صادق عليه السلام فرمود: ملعون كسى است كه پدر و مادر خود را كتك زند، ملعون كسى است كه به عاق والدين مبتلا شود و ملعون كسى است كه قطع رحم كند.
28. مشمول لعن و نفرين جميع رسولان و ملائكه مقرب شدن : 
پيامبر اكرم صلى الله عليه و آله در ضمن مواعظ خويش از كسانى ياد مى كند كه مشمول لعن و نفرين رسولان و ملائكه مقرب خداوندند و اينها كسانى هستند كه :
... يظهرون الحرص الفاحش ، والحسد الظاهر، و يقطعون الاءرحام و يزهدون فى الخير. قال الله تعالى ...⁽³⁶⁴⁾؛
... حرص و ولع شديد مى ورزند، حسد را نمايان مى سازند، ارحام را قطع مى كنند و از انجام دادن اعمال نيك سرپيچى مى كنند (حضرت سپس به آيه 25 سوره رعد استناد مى كند).
29. مبغوض شدن در درگاه حق : 
ويروى اءن رجلا جاء الى رسول الله صلى الله عليه و آله فقال :...فاءى الاءعمال اءبغض الى الله ؟ قال : الشرك بالله ، قال : ثم ماذا؟ قال : قطيعة الرحم ، قال : ثم ماذا؟ قال : الاءمر بالمنكر و النهى عن المعروف ⁽³⁶⁵⁾؛
كسى از رسول خدا صلى الله عليه و آله پرسيد: مبغوض ترين اعمال نزد خداوند كدام است ؟ حضرت صلى الله عليه و آله فرمود: شرك به خدا. او مى پرسد: بعد از شرك چه عملى مبغوض است . حضرت مى فرمايد: قطع رحم و در مرتبه سوم مى فرمايد: مبغوض ترين عمل ، امر به منكرات و نهى از امور نيك و پسنديده است .
30. محروم شدن از رحمت حق تعالى : 
قال رسول الله صلى الله عليه و آله : ...و من ضيع اءهله و قطع رحمه حرمه الله حسن الجزاء يوم يجزى المحسنين ، و ضيعه ، و من ضيعه الله فى الآخرة فهو يرد مع الهالكين حتى ياءتى بالمخرج و لما يات به ⁽³⁶⁶⁾؛
پيامبر اكرم صلى الله عليه و آله فرمود: كسى كه خاندان خود را ضايع كرده و با ارحامش قطع رابطه كند، خداوند در روز قيامت ، او را از جزاى نيك محروم خواهد كرد و كسى كه خدا او را در روز قيامت ضايع كند، به درستى كه جزء هلاك شدگان خواهد بود، مگر اين كه براى او شافعى باشد و چنين شافعى نيز براى او يافت نمى شود.
در روايت ديگر مى فرمايد:
... من قطع فيه رحمه قطع الله عنه رحمته يوم يلقاه ⁽³⁶⁷⁾؛
كسى كه رحم خود را قطع كند، خداوند رحمت خود را در روز قيامت از او قطع خواهد كرد.
31. خسران در دنيا و آخرت : 
پيامبر اكرم صلى الله عليه و آله در ذيل روايتى درباره آثار قطع رحم و خيانت در امانت مى فرمايد:
لم ينفعه معهما عمل و تكفاء به الصراط فى النار⁽³⁶⁸⁾؛
با قطع رحم و خيانت در امانت ، هيچ عملى به حال انسان سودمند نيست و پل صراط، او را به آتش جهنم در خواهد افكند.
32. نزول بلايا: 
عن اءبى عبدالله عليه السلام قال : قلت له : ان اخوتى و بنى عمى قد ضيقوا على الدار، واءلجاونى منها الى بيت ، ولو تكلمت اءخذت ما فى اءيديهم ، قال : فقال لى ، اصبر فان الله سيجعل لك فرجا، قال : فانصرفت و وقع الوباء فى سنه احدى و ثلاثين ومائه فماتوا والله كلهم ، فما بقى منهم اءحد.
قال : فخر جت فلما دخلت عليه قال : ما حال اءهل بيتك ؟ قال : قد ماتوا والله كلهم ، فما بقى منهم اءحد، فقال : هو بما صنعوا بك ، و بعقوقهم اياك ، و قطع رحمهم بتروا، اءتحب اءنهم بقوا و اءنهم ضيقوا عليك ؟ قال : قلت : اى والله ⁽³⁶⁹⁾؛
راوى مى گويد: به امام صادق عليه السلام عرض كردم برادران و عموزادگان من خانه را بر من تنگ كرده و مرا به خروج از آن مجبور ساختند و اگر مى خواستم مى توانستم از ايشان شكايت كرده و حقم را از آنان بستانم .
حضرت فرمود: صبر كن ، شايد خداوند گره از كار تو باز كند و راه علاجى در پيش پايت بنهد. راوى مى گويد: از پيش حضرت رفتم تا اين كه در سال 131 ه . بر اثر شيوع بيمارى و با همه آنها، آرى قسم به خدا همه آنها به مرگ گرفتار شدند و احدى از ايشان باقى نماند. پس از اين ماجرا به ديدار حضرت رفتم . امام عليه السلام از احوال بستگانم جويا شد. من به حضرت عرض ‍ كردم : قسم به خدا كه همه ايشان از دنيا رفتند و كسى از ايشان باقى نمانده است . حضرت فرمود: اين نتيجه اعمالى بود كه در حق تو مرتكب شدند و خود را به عاق تو گرفتار ساختند و با تو قطع رحم كردند. حضرت سپس به من فرمود: آيا دوست مى داشتى ايشان زنده باشند و بر تو سخت گيرند؟ به حضرت عرض كردم : آرى قسم به خدا.
33. ابتلاى سريع به عقوبت در دنيا و آخرت : 
عن اءبى عبدالله عليه السلام اءنه قال : ما من ذنب اءجدر اءن يعجل الله لصاحبه العقوبة فى الدنيا مع ما يدخر له فى الآخرة من البغى و قطيعة الرحم ، ان الباطل كان زهوقا⁽³⁷⁰⁾؛
از امام صادق عليه السلام روايت شده كه فرمود: هيچ گناهى نيست كه همچون ظلم و قطع رحم ، عقوبت آن در دنيا و آخرت سزاوارتر تسريع باشد، زيرا باطل رفتنى است .
34. منع از نزول ملائكه رحمت : 
قال رسول الله صلى الله عليه و آله : ان الملائكة لاتنزل على قوم فيهم قاطع رحم ⁽³⁷¹⁾
رسول خدا صلى الله عليه و آله فرمود: فرشتگان رحمت بر قومى كه در ميان ايشان قاطع رحم وجود داشته باشد، نازل نمى شوند.
توصيف بر به والدين 
نظر به شان و منزلت پدر و مادر و اولويت و تقدم حقوق آنها، علاوه بر خطابات عام ، به طور اختصاصى به لزوم و وجوب بر و دورى و اجتناب از عاق ايشان ، توصيه هاى موكدى در آيات و روايات وارد شده است . برخى از علماى اخلاق ، فلسفه تاءكيد بيش از حد اسلام بر حقوق والدين ، خصوصا مادر و لزوم رعايت آن در هر شرايط ممكن از سوى فرزندان را ضعف پايگاه طبيعى و روانى اين تعلق و در نتيجه حساسيت و ضربه پذيرى آن از يك سو، سنگينى مسؤ وليت و مشقت آن خصوصا در دوران پيرى و سالخوردگى والدين از سوى ديگر و بالاخره اهميت و اعتبار بسيار با توجه به آثار و پيامدهاى متنوع آن در نظام اجتماعى مى دانند. در مقابل ، پدر و مادر به علت كشش پر جاذبه فطرى به فرزندان و رغبت و تمايل شديد طبيعى به حمايت و سرپرستى و رفع نيازها و تاءمين مصالح آنها، چندان مورد توصيه و سفارش نشده اند.
در اين بخش نيز تحت چهار عنوان توصيف بر به والدين و آثار بر به والدين و توصيف عاق والدين و آثار عاق والدين ، روايات مربوط ذكر شده اند.
1. حق آنها مشتق از حق خداست : 
قال الصادق عليه السلام : ان حق الوالدين مشتق من حق الله تعالى اذا كانا على منهاج الدين و السنة و لايكونان يمنعان الولد من طاعة الله الى معصيته ...⁽³⁷²⁾؛
امام صادق عليه السلام فرمود: حق والدين مشتق از حق خداست ، البته تا زمانى كه معتقد به دين خود و سنت رسول خدا صلى الله عليه و آله باشند و فرزند خود را از طاعت الهى باز ندارند و به معصيت و برنينگيزند... .
2. طاعت خدا و نشانه معرفت به اوست : 
قال الصادق عليه السلام : بر الوالدين من حسن معرفة العبد بالله ⁽³⁷³⁾؛
امام صادق عليه السلام فرمود: نيكى به پدر و مادر نشانه معرفت شايسته بنده به خداوند تعالى است .
قال النبى صلى الله عليه و آله : ...فان صلتهما طاعة الله ⁽³⁷⁴⁾؛
پيامبر اكرم صلى الله عليه و آله فرمود: ...به درستى كه نيكى به والدين ، اطاعت فرمان خداست .
3. خداوند بدان فرمان داده است : 
عن اءبى ولا الحناط: قال : ساءلت اءبا عبدالله عليه السلام عن قول الله عزوجل بالوالدين احسانا ما هذا الاحسان ؟ فقال : الاحسان اءن تحسن صحبتهما، و اءن تكلفهما اءن يساءلاك شيئا مما يحتاجان اليه و ان كانا مستغنين ...⁽³⁷⁵⁾؛
ابى ولاد مى گويد: معناى آيه و بالوالدين احسانا را از امام صادق عليه السلام پرسيدم . فرمود: احسان به پدر و مادر اين است كه رفتارت را با آنها نيكو كنى و مجبورشان نكنى تا چيزى را كه نياز دارند از تو بخواهند، هر چند خود مستغنى باشند (يعنى قبل از درخواست آنان نيازشان را برطرف كن )... .
4. افضلاعمال است :
عن اءبى عبدالله عليه السلام قال : قلت اءى الاءعمال اءفضل ؟ قال : الصلاة لوقتها، و بر الوالدين ، و الجهاد فى سبيل الله ⁽³⁷⁶⁾؛
امام صادق عليه السلام در بيان برترين اعمال مى فرمايد: برترين اعمال عبارتند از نماز در وقت آن ، نيكى به پدر و مادر و جهاد در راه خدا.
قال على عليه السلام : بر الوالدين اءكبر فريضة ⁽³⁷⁷⁾؛
على عليه السلام فرمود: بزرگ ترين و مهم ترين تكليف الهى نيكى به پدر و مادر است .
قال رسول الله صلى الله عليه و آله : اءبر البر اءن يصل الرجل اءهل ود اءبيه ⁽³⁷⁸⁾؛
رسول اكرم مى فرمايد: برترين نيكى اين است كه انسان با دوستان پدرش ‍ ارتباط داشته باشد (به طور قطع ، ارتباط با خود پدر، بالاترين و ارزشمندترين عمل در پيشگاه خداوند محسوب مى گردد).
5. اهميت آن از همه عبادات بالاتر است : 
قال رسول الله صلى الله عليه و آله : بر الوالدين اءفضل من الصلاة و الصوم و الحج و العمرة ...⁽³⁷⁹⁾؛
پيامبر اكرم صلى الله عليه و آله فرمود: نيكى به پدر و مادر، از نماز و روزه و حج و عمره برتر است .
6. مهمترين وظيفه است : 
قال اءبو عبدالله عليه السلام : و اءما قول الله عزوجل : اما يبلغن عندك الكبر اءحدهما اءو كلاهما فلاتقل لهما اءف و لاتنهرهما قال : ان اءضجراك فلاتقل لهما اءف و لاتنهرهما ان ضرباك . قال : و قل لهما قولا كريما. قال : ان ضرباك فقل لهما: غفرالله لكما: فذلك منك قول كريم ، قال : و اخفض لهما جناح الذل من الرحمة . قال : لاتملا عينيك من النظر اليهما الا برحمة و رقة ، و لاترفع صوتك فوق اءصواتهما و لايدك فوق اءيدهما و لاتقدم قدامهما⁽³⁸⁰⁾؛
امام صادق عليه السلام فرمود: و اما قول خداى عزوجل اگر يكى از ايشان يا هر دوى آنها نزد تو به پيرى رسيدند، به آنها اف مگو و تندى شان مكن ، يعنى اگر مايه دلتنگى تو شدند، به آنها اف مگو و اگر تو را زدند با آنها تندى مكن و فرمود: و با آنها سخنى شريف و بزرگوار بگو يعنى اگر تو را زدند بگو خدا شما را بيامرزد؛ اين است سخن شريف تو و فرمود: و از روى مهربانى براى آنها جنبه افتادگى پيش آور يعنى ديدگانت را به آنها خيره مكن ، بلكه با مهربانى و دلسوزى به آنها بنگر و صدايت را از صداى بلندتر مكن و دستت را بالاى دست آنها مگير و بر آنها پيشى مگير.
عن اءبى عبدالله عليه السلام قال : جاء رجل الى النبى صلى الله عليه و آله فقال : يا رسول الله من اءبر؟ قال : اءمك ، قال : ثم من ؟ قال : اءمك ، قال ثم من ؟ قال : اءمك ، قال : ثم من ؟ قال : اءباك ⁽³⁸¹⁾؛
امام صادق عليه السلام فرمود: مردى خدمت پيامبر صلى الله عليه و آله آمد و عرض كرد: به كه احسان كنم ؟ فرمود: به مادرت . گفت : سپس به كه ؟ فرمود: به مادرت . عرض كرد: سپس به كه ؟ فرمود: به مادرت . عرض كرد: سپس به كه ؟ فرمود به پدرت . عن اءبى عبدالله عليه السلام قال : جاء رجل وساءل النبى صلى الله عليه و آله عن بر الوالدين ، فقال : ابرر اءمك ، ابرر اءمك ، ابرر اءمك ، ابرر اءباك ، ابرر اءباك ، ابرر اءباك و بداء بالام قبل الاءرب ⁽³⁸²⁾؛
امام صادق عليه السلام فرمود: مردى خدمت پيامبر صلى الله عليه و آله آمد و از حضرت راجع به خوش رفتارى با پدر و مادر پرسيد: حضرت فرمود: با مادرت خوش رفتارى كن ، با مادرت خوش رفتارى كن ، با مادرت خوش رفتارى كن ، با پدرت خوش رفتارى كن ، با پدرت خوش رفتارى كن ، با پدرت خوش رفتارى كن ، با پدرت خوش رفتارى كن و مادر را پيش از پدر ذكر فرموده .
و لقد كان (على بن الحسين عليه السلام ) ياءبى اءن يواكل اءمه ، فقيل له : يا ابن رسول الله اءنت اءبر الناس و اءوصلهم للرحم فكيف لاتواكل اءمك ؟ فقال : انى اءكره اءن تسبق يدى الى ما سبقت عينها اليه ...⁽³⁸³⁾؛
امام سجاد عليه السلام كراهت داشت از اين كه با مادر خود هم سفره شود. كسى از او پرسيد: اى فرزند رسول خدا صلى الله عليه و آله شما كه بيشتر از ديگران در نيكى به ارحام اصرار مى ورزيد، پس چگونه است كه با مادر خود هم غذا نمى شويد؟ حضرت عليه السلام فرمود: من كراهت دارم از اين كه دستم را به طعامى دراز كنم كه چشم مادرم در نگاه به آن بر من سبقت جسته باشد.
7. اهميت آن از جهاد بالاتر است : 
(پس از دعوت يكى از مؤ منان به جهاد)قال (الرجل ): يا رسول الله ! ان لى والدين كبيرين يزعمان اءنهما ياءنسان بى ويكرهان خروجى ، فقال رسول الله صلى الله عليه و آله : فقر مع والديك ، فوالذى نفسى بيده لاءنفسهما بك يوما و ليلة خير من جهاد سنة ⁽³⁸⁴⁾؛
مردى خدمت پيامبر اكرم صلى الله عليه و آله آمد و گفت : پدر و مادر پيرى دارم كه به خاطر انس با من مايل نيستند به جهاد بروم . رسول خدا صلى الله عليه و آله فرمود: پيش پدر و مادرت بمان ، قسم به آن كه جانم در دست اوست ، انس يك روز آنان با تو از جهاد يك سال بهتر است (مگر در صورت وجوب عينى جهاد).
8. بالاترين حقوق است : 
قال رسول الله صلى الله عليه و آله : سر سنتين بر والديك ، سر سنة صل رحمك ، سر ميلا عد مريضا، سر ميلين شيع جنازة ، سر ثلاثة اءميال اءجب دعوة سر اءربعه اءميال اءغث ملهوفا، و عليك بالاستغفار فانها المنجاة ⁽³⁸⁵⁾؛
رسول خدا صلى الله عليه و آله فرمود: دو سال مسافرت كن براى نيكى به والدين ، يك سال مسافرت كن براى صله رحم ، يك ميل مسافرت كن براى عيادت مريض ، دو ميل مسافرت كن براى تشيع جنازه ، سه ميل مسافرت كن براى اجابت دعوت از تو، چهار ميل مسافرت كن براى فرياد رسى دردمندان ، پس بر تو باد استغفار، به درستى كه استغفار عامل نجات است .
9. نظر به آنها عبادت است : 
عن اءبى ذر قال فقد سمعت رسول الله صلى الله عليه و آله يقول : ...النظر الى الوالدين براءفة و رحمة عبادة ...⁽³⁸⁶⁾؛
رسول خدا صلى الله عليه و آله فرمود: نگاه محبت آميز فرزند به پدر و مادرش عبادت است ... .
قال رسول الله صلى الله عليه و آله : نظر الولد الى والديه حبا لهما عبادة . و قال صلى الله عليه و آله : من اءحزن والديه فقد عقهما⁽³⁸⁷⁾؛
در روايت ديگر فرمود: نگاه محبت آميز فرزند به پدر و مادرش عبادت است و كسى كه پدر و مادر خود را محزون سازد، عاق آنان شده است (حق آنها را رعايت نكرده است ).
10. شكر گزارى از آنها، شكر گزارى خداست : 
عن اءبى الحسن الرضا عليه السلام قال : ان الله عزوجل ... اءمر بالشكر له و للوالدين ، فمن لم يشكر والديه لم يشكر الله ...⁽³⁸⁸⁾؛
امام رضا عليه السلام فرمودند: خداوند متعال ... به سپاسگزارى از خود و پدر و مادر فرمان داده است ، پس كسى كه از پدر و مادرش سپاسگزارى نكند، خدا را شكر نكرده است .
11. موجب نيكى به فرزندان مى شود: 
عن الصادق عليه السلام قال : بروا آباءكم يبركم اءبناؤ كم ، وعفوا عن نساء الناس تعف نساؤ كم ⁽³⁸⁹⁾؛
امام صادق عليه السلام فرمود: به پدرانتان نيكى كنيد تا فرزندانتان به شما نيكى كنند، از زنان مردم چشم پوشى كنيد تا ديگران از زنان شما چشم پوشى كنند.
12. بر به آنها بعد از مرگ نيز الهى است : 
عن الصادق عليه السلام قال : يكون الرجل عاقا لوالديه فى حياتهما، فيصوم عنهما بعد موتهما، ويصلى و يقضى عنهما الدين ، فلا يزال كذلك حتى يكتب بارا (بهما، و انه ليكون بارا بهما) فى حياتهما، فاذا ماتا لايقضى دينهما و لايبرهما بوجه من وجوه البر فلا يزال كذلك حتى يكتب عاقا⁽³⁹⁰⁾؛
امام صادق عليه السلام فرمود: گاه انسان در زمان حيات والدين مورد عاق ايشان واقع مى شود، اما بعد از مرگ آنها به نيابت از ايشان روزه مى گيرد، نماز مى خواند و دين آنها را ادا مى كند در نتيجه او براى هميشه جزء كسانى شمرده مى شود كه به والدين خويش نيكى كرده اند. در مقابل ممكن است كسى در زمان حيات والدين به ايشان نيكى كند، اما پس از مرگ آنها دينشان را ادا نكند و هيچ عمل خيرى را به نيابت از ايشان انجام ندهد، چنين فردى همواره جزء كسانى شمرده مى شود كه به عاق والدين موصوف شده اند.
عن رسول الله صلى الله عليه و آله : من زار قبر والديه اءو اءحدهما فى كل جمعة مرة غفرالله له و كتب برا⁽³⁹¹⁾؛
رسول خدا صلى الله عليه و آله فرمود: كسى كه قبر پدر و مادر يا يكى از آن دو را در هر جمعه يك بار زيارت كند، خداوند او را مى بخشد و او را نيكوكار مى نويسد.
13. پاداش آن سريع الوصول است : 
قال الصادق عليه السلام : بر الوالدين من حسن معرفة العبد بالله ؛ اذ لاعبادة اءسرع بلوغا بصاحبها الى رضى الله من حرمة الوالدين المسلمين لوجه الله تعالى ⁽³⁹²⁾؛
امام صادق عليه السلام فرمود: نيكى به پدر و مادر نشانه شناخت شايسته بنده از خداست ، زيرا هيچ عبادتى زودتر از رعايت احترام پدر و مادر مسلمان براى خدا، انسان را به رضايت خدا نمى رساند.
14. بر به والدين گناهكار نيز واجب است : 
عن اءبى جعفر عليه السلام قال : ثلاث لم يجعل الله عزوجل لاحد فيهن رخصة : اءدآء الاءمانة الى البر و الفاجر، و الوفاء بالعهد للبر و الفاجر، و بر الوالدين برين كانا اءو فاجرين ⁽³⁹³⁾؛
امام باقر عليه السلام فرمود: در سه چيز خداوند متعال به احدى اجازه ترك آنها را نداده است : الف ) اداى امانت به افراد نيكوكار و فاسق ؛ ب ) وفاى به عهد و پيمان در برابر نيكوكار و فاسق ؛ پ ) نيكى به پدر و مادر، نيكوكار باشند يا فاسق و لاابالى .
15. بر به والدين مشرك نيز واجب است : 
فيما كتب الرضا عليه السلام للماءمون : بر الوالدين واجب و ان كانا مشركين ، و لاطاعة لهما فى معصية الخالق ⁽³⁹⁴⁾؛
در نوشته حضرت رضا عليه السلام به ماءمون آمده كه : نيكى به پدر و مادر واجب و لازم است اگر چه مشرك و كافر باشند، ولى در معصيت خدا نبايد اطاعتشان كرد.
آثار بر به والدين 
براى بر به والدين نيز علاوه بر صله رحم ، آثارى شمرده شده است كه به برخى از آنها در اين بخش اشاره مى شود:
1. طول عمر: 
قال النبى صلى الله عليه و آله : من سره اءن يمد له فى عمره و يبسط فى رزقه فليصل اءبويه ؛ فان صلتهما طاعة الله ، و ليصل ذا رحمه ⁽³⁹⁵⁾؛
پيامبر اكرم صلى الله عليه و آله فرمود: كسى كه طولانى شدن عمر و توسعه رزق را دوست دارد، به پدر و مادر خود نيكى كند، چه نيكى به آنها اطاعت خداست و نيز صله رحم به جاى آورد.
قال اءبو عبدالله عليه السلام : و ان اءحببت اءن يزيد الله فى عمرك فسر اءبويك ⁽³⁹⁶⁾؛
امام صادق عليه السلام فرمود: اگر دوست دارى خداوند عمر تو را زياد گرداند، پدر و مادرت را خوشحال كن .
فقال اءبو عبدالله عليه السلام : يا ميسر قد حضر اءجلك غير مرة و لامرتين ، كل ذلك يوخر الله اءجلك ؛ لصلتك قرابتك ، و ان كنت تريد اءن يزاد فى عمرك فبر شيخيك يعنى اءبويه ⁽³⁹⁷⁾؛
امام صادق عليه السلام فرمود: اى ميسر چند بار اجل و مرگ تو فرا رسيده و هر بار خداوند آن را به سبب صله رحم با خويشاوندانت تاءخير انداخته است ، اگر مى خواهى خداوند عمر تو را زياد كند به پدر و مادرت نيكى كن .
قال رسول الله صلى الله عليه و آله : راءيت بالمنام رجلا من اءمتى قد اءتاه ملك الموت لقبض روحه ، فجاءه بره بوالديه فمنعه منه ⁽³⁹⁸⁾؛
پيامبر اكرم صلى الله عليه و آله فرمود: در خواب مردى از امتم را ديدم كه فرشته مرگ براى قبض روح او حاضر شده بود، اما او با نيكى به والدين خود، آن فرشته را از ماءموريتش منع كرد.
2. آسان شدن مرگ : 
عن الصادق عليه السلام قال : من اءحب اءن يخفف الله عزوجل عنه سكرات الموت ، فليكن لقرابته وصولا بوالديه بارا، فاذا كان كذلك هون الله عليه سكرات الموت و...⁽³⁹⁹⁾؛
امام صادق عليه السلام فرمود: كسى كه دوست دارد خداى متعال سختى هاى مرگ را بر او آسان سازد، به خويشان و نزديكان و پدر و مادرش ‍ نيكوكار باشد، اگر چنين كند خداى متعال سختى هاى مرگ را بر او آسان مى كند... .