سيرى در الغدير

محمد امينى نجفى

- ۴ -


- او در طول زندگانى من تا هنگام مرگم وزير من است و پس از من خليفه و امير خواهد بود . - از ميان شما ( مردم ) هر كس كه على را دوست دارد ، خداوند او را دوست باشد و هنگام مرگ شادمانى و سرور بر او باد .
- و از ميان شما هر كس كه با على دشمن است ، خدا دشمن او باشد و در زمان مرگ با خسران و خوارى مواجه گردد * * * اقامه من بين اصحابه * وهم حواليه فسماه : هذا على بن ابى طالب * مولى لمن قد كنت مولاه فوال من والاه يا ذا العلا * وعاد من قد كان عاداه ( 1 ) * * * . . . أوصى النبى له بخير وصية * يوم الغدير بأبين الافصاح : من كنت مولاه فهذا واعلموا * مولاه قوال إشاعة وصراح ( 2 ) * * * . . . : أيها المسلمون هذا خليلى * ووزيرى ووارثى وعهودى وابن عمى  الا فمن كنت مولا * ه فهذا مولاه فارعوا عهودى ( 3 )

آيه انذار

سال سوم هجرت مصادف است با نزول آيه " وانذر عشيرتك الأقربين " [ = اى پيامبر ! خاندان نزديك خود را انذار ده ] . ( 4 ) پيامبر اكرم پس از نزول اين آيه ، چهل تن از بنى عبد المطلب را به منزل خويش دعوت نمودند و در آنجا آنها را به پرستش خداى تعالى فرا خواندند و فرمودند : " اولين كسى كه با من بيعت كند بردار و وصى و وزير من و خليفه بعد از من خواهد بود " . به روايت تاريخ : اولين فردى كه با حضرت رسول ( ص ) بيعت نمود على بن ابى طالب ( ع ) بود . مصادر مربوط به اين واقعه به تفصيل در الغدير آمده است . سيد حميرى نيز در ارتباط با اين موضوع شعرى دارد كه ابياتى از آن را مى خوانيم : بأبى انت وامى  * يا أمير المؤمنينا . . . بأبى انت وامى  * وبناتى والبنينا وفدتك النفس منى * يا إمام المتقينا وامين الله وال‍ * وارث علم الأولينا . . . كنت في الدنيا اخاه * يوم يدعو الأقربينا ليجيبوه إلى الل‍ * ه فكانوا اربعينا بين عم وابن عم * حوله كانوا عرينا فورثت العلم منه * والكتاب المستبينا . . . حاصل اشعار فوق اين است كه سيد حميرى مى گويد : اى امير المؤمنين ، اى امام متقين واى وارث علم اولين ، جان من و مادرم و همه فرزندانم فداى تو باد . تو در اين دنيا ، در آن روزى كه پيامبر ( ص ) چهل تن از عموها و عموزادگان خويش را براى اجابت دعوت خدا فراخواند برادر پيامبر بودى . غديريه عبدى عبدى غديريه بلندى دارد كه 86 بيت آن در الغدير آمده است . وى غير از غديريه ، اشعار زيباى ديگرى نيز در مدح اهل بيت سروده است كه شعر زير نمونه‌اى از آنهاست :

آل النبى محمد * اهل الفضايل والمناقب . . . الصادقون الناطقون * السابقون إلى الرغائب فولاهم فرض من ال‍ * رحمان في القرآن واجب وهم الصراط فمستقيم * فوقه ناج وناكب صديقه خلقت لصديق * شريف في المناسب إختاره واختارها * طهرين من دنس المعايب عبدى در ابيات فوق به چند منقبت از مناقب امير المؤمنين ( ع ) اشاره نموده كه جميع مذاهب اسلامى  اتفاق دارند كه اين مناقب مخصوص على ( ع ) است . كليه مصادر مربوطه در الغدير آمده است . مناقبى چند از اهل بيت مناقبى كه عبدى در شعر فوق - بر اساس احاديث صحيحه مأثور - بدانها اشاره نموده عبارت است از اينكه : آيه " كونوا مع الصادقين " ( 5 ) يعنى " با على ( ع ) باشيد ، وآية " السابقون السابقون اولئك المقربون " ( 6 ) [ = مقربان درگاه الهى كسانى هستند كه در ايمان از همه پيشى جستند ] درباره على ( ع ) نازل شده است ، و خداوند محبت على ، فاطمه و حسنين عليهم السلام را در آيه شريفه " قل لا اسئلكم عليه اجرا إلا المودة في القربى " ( 7 ) بر همه واجب كرده است . همچنين مراد از " صراط مستقيم " در آيه " إهدنا الصراط المستقيم " ، صراط محمد وآل محمد است و به موجب آيه تطهير ، ( 8 ) على ( ع ) و فاطمه ( ع ) معصوم هستند و خداوند حضرت فاطمه را كه صديقه ( = معصومه ) مى باشد براى ازدواج با صديقى چون على ( ع ) خلق فرموده است .

لقب صديق و فاروق

لقب فاروق و صديق اكبر مختص على عليه السلام است و علماى اهل سنت احاديث متعددى در اين خصوص نقل كرده‌اند . در يك حديث پيامبر ( ص ) درباره على ( ع ) مى فرمايد : " إن هذا اول من آمن بى ، وهو اول من يصافحنى يوم القيامة ، وهو الصديق الأكبر وهذا فاروق هذه الأمة يفرق بين الحق والباطل وهذا يعسوب الدين " [ = همانا على ( ع ) اولين كسى است كه به من ايمان آورد و اولين كسى خواهد بود كه در روز رستاخيز با من مصافحه مى كند ، او صديق اكبر و فاروق اين امت است ، اوست كه حق را از باطل جدا مى سازد و اوست پيشواى دين ] ( 9 ) . همچنين بسيارى از اكابر محدثين نظير نسائى وابن ماجه و حاكم روايت كرده‌اند كه على عليه السلام مى فرمايد : " . . . انا الصديق الأكبر لا يقولها بعدى إلا كذاب مفتر . . . " [ = صديق اكبر من هستم و كسى به جز من اين ادعا را نمى كند مگر آن كه دروغگو باشد ] . ( 10 )


پى‏نوشت‏ها:

( 1 ) ( پيامبر ( ص ) ، على را ) در ميان صحابه خود - كه دور او جمع شده بودند - بلند كرد و چنين فرمود : " اين على بن ابى طالب ، مولاى كسانى خواهد بود كه من مولاى آنان بودم ، اى ( خداوند ) دو الجلال ، دوستدار او را دوست بدار و دشمن او را دشمن باش " .
( 2 ) پيامبر ( ص ) در روز غدير - با بيانى شيوا و رسا - بهترين وصيت خويش را درباره على بن ابى طالب چنين اعلام نمود : " ( اى مردم ) آگاه باشيد كه على مولاى كسانى است كه من مولاى آنان بودم " .
( 3 ) ( پيامبر ( ص ) فرمود ) : " اى مردم مسلمان ( آگاه باشيد كه ) اين على ، دوست و وزير و وارث و هم پيمان من مى باشد ، او پسر عم من و مولاى كسانى است كه من مولاى آنان بودم ، پس عهد خويش را با وى استوار بداريد " .
( 4 ) سوره شعراء 214 .
( 5 ) سوره توبه 119 .
( 6 ) سوره واقعه 10 ، 11 .
( 7 ) سوره شورى 23 .
( 8 ) سوره أحزاب 33 .
 ( 9 ) مجمع الزوائد ج 9 / 102 ، كفاية الطالب ص 79 . . . .
 ( 10 ) تاريخ طبرى ج 2 / 212 ، سنن ابن ماجه ج 1 / 57 ، 58 ، خصائص نسائى ص 3 ، مستدرك الصحيحين ج 3 / 112 . . . .