فصل اول : دعا براى برادران مؤ من
الفصل الاول : فى الدعا لاخيك بظهر الغيب
حديث
- عن إ براهيم بن عمر اليمانى قال قال
أ بوعبد الله ع من أ كرم مؤ منا فإ نما يكرم الله ومن دعا لا
خيه المؤ من دفع الله عنه البلاء ودر عليه الرزق
امام صادق عليه السلام فرمود: هر
كس مؤ منى را گرامى بدارد خدا را گرامى داشته وهر كس برادر مؤ
منش را دعا كند خداوند بلارا از اوبر طرف كند وروزيش را زياد
گرداند. |
حديث
- وقال دعاء المؤ من للمؤ من بظهر
الغيب يدفع عنه البلاء ويدر عليه الرزق
امام صادق عليه السلام فرمود:دعا
مؤ من براى مؤ من در نهان بلارا از اودور مى كند وروزيش را
زياد مى گرداند. |
حديث
- عنه قال قال رسول الله ص :
ما من رجل يدعولا خيه بظهر الغيب إ لاوكل الله به ملكا يقول له
ولك مثل ما دعوت لا خيك
امام صادق عليه السلام از قول
رسول خدا صلى الله عليه و آله فرمود: هيچ مردى براى برادرش
پنهانى دعا نكرد، مگر اينكه خداوند فرشته اى را موظف مى كند كه
برايش دعا كند وبگويد: براى توهم مثل آنچه براى برادرت دعا
كردى نصيب گردد. |
حديث
- عن عمر بن يزيد قال قال أ بوعبد
الله ع من قدم أ ربعين رجلامن إ خوانه قبل أ ن يدعولنفسه
استجيب له فيهم وفى نفسه
امام صادق عليه السلام فرمود: هر
كس قبل از دعا كردن براى خودش چهل نفر از برادرانش را بر خود
مقدم بدارد، خداوند دعايش را در مورد آنها ودر مورد خودش
اجابت كند. |
حديث
- عن عبد الرحمن بن الحجاج قال قلت لا
بى الحسن موسى ع أ رأ يت إ ن احتجت إ لى الطبيب وهونصرانى أ
سلم عليه وأ دعوله قال نعم لا ينفعه دعاؤ ك فى القرعة
عبد الرحمان بن حجاج گويد: خدمت
حضرت كاظم عليه السلام عرض كردم : جايز است كه هر گاه به طبيب
نصرانى احتياج پيدا كردم ونزد وى رفتم به اوسلام كنم وبرايش
دعا كنم ؟ فرمود: بلى ولكن دعاى شما سودى به حالش ندارد. |
فصل دوم : قرعه
الفصل الثانى فى القرعة
حديث
- عن فضيل بن يسار قال سأ لت أ با عبد
الله عن مولود ليس له ما للرجال وليس له ما للنساء فقال هذا
يقرع عليه يكتب على سهم عبد الله و يكتب على الا خر أ مة الله
ثم يقول الا مام أ والمقرع اللهم أ نت لاإ له إ لاأ نت عالم
الغيب والشهادة أ نت تحكم بين عبادك يوم القيامة فيما كانوا
فيه يختلفون بين لنا أ مر هذا المولود حتى نورثه ما فرضت له فى
كتابك قال ثم يطرح السهمان فى سهام مبهمة ثم تجال فأ يهما خرج
يورث عليه
فضيل بن
سيار گويد: از امام صادق عليه السلام پرسيدم : طفلى متولد شده
كه نه علامت مرد دارد، ونه علامت زن فرمود: در اين مورد بايد
امام بر اوقرعه اندازد روى برگه اى نام عبد الله وروى برگه
ديگر نام امة الله نوشته مى شود سپس امام يا قرعه زننده مى
گويد: ((پروردگار!
هيچ خداى جز تو نيست از نهان وآشكار آگاهى توروز قيامت بين
بندگانت در اختلافاتشان حكم مى كنى امر اين نوزاد را براى ما
روشن گردان تا آنچه را در كتابت واجب نموده اى از ارث به
اوبدهيم )) فرمود: سپس اين دورا در ميان
چند اسم نا مشخص قرار داده ومخلوط مى كنند هر كدام از آن دودر
آمد سهم ارثش را مى دهند. |
حديث
- سأ ل بعض أ صحابنا أ با عبد الله عن
مسأ لة فقال هذه تخرج فى القرعة ثم قال وأ ى قضية أ عدل من
القرعة إ ذا فوض الا مر إ لى الله عز و جل أ ليس الله تبارك
وتعالى يقول فَس اهَمَ فَك انَ مِنَ الْمُدْحَضِينَ
فى الصيانة والمراشد والتهذيب
يكى از
اصحاب ما از امام صادق عليه السلام در باره مساءله اى پرسيد
امام فرمود: اين مطلب با قرعه مشخص مى شود سپس فرمود: كدام حكم
از قرعه عادل تر است هر گاه مطلب به خداوند واگذار شود؟ مگر
خداوند در قرآن نفرموده : (آنان قرعه زدند ويونس جزء غرق
شوندگان قرار گرفت )؟ |
فصل سوم : در بيان حفظ نفس وتهذيب آن
الفصل الثالث فى الصيانة والمراشد والتهذيب
حديث
- عن أ بى عبد الله ع قال :
إ ذا ظننت أ ن الحق مهلكك فهومنجيك وإ ذا ظننت أ ن الباطل
منجيك فإ نه مهلكك
امام صادق
عليه السلام فرمود: هر گاه گمان كنى كه حق ؛ هلاك كننده توست
حق نجات دهنده ات شووهرگاه گمان كنى كه باطل نجات دهنده توست
تورا هلاك سازد. |
حديث
- عنه قال إ نى لا حب للمرء المسلم أ
ن يكون داعية إ لى دينه و قسمته
امام صادق
عليه السلام فرمود: من دوست دارم براى مرد مسلمان كه : براى
حفظ دين وروزيش دعا كند. |
حديث
- عن أ بى عبد الله ع قال :
من وجد برد حبنا على قلبه فليحمد الله على بادى النعم قيل يا
ابن رسول الله وما بادى النعم قال طيب المولد
اما صادق
عليه السلام فرمود: هر كس خنكى محبت ما را در دلش احساس كرد
بايد نخست خداوند را بر اولين نعمتها سپاس گويد، پرسيده شد:
فرزند رسول خدا! اولين نعمتها چيست ؟ فرمود: حلال زادگى . |
حديث
- عنه قال من كان يحبنا وهوفى موضع
لايشينه فهومن خالص الله قلت وما هذا الموضع الذى لايشينه
قال لايرمى فى مولده
امام صادق
عليه السلام فرمود: هر كس كه ما را دوست بدارد در موقعيتى است
كه ننگى بر دامنش نباشد واواز بندگان ويژه خداست پرسيدم :
موردى كه رسوايى نداشته باشد؛ چيست ؟ فرمود: پاكى مولدش . |
حديث
- عن أ بى عبد الله قال قال رسول الله
ص :
رأ يت عجبا بينا رجل يسوق دابته إ ذ عثرت فقال تعست فقال صاحب
اليمين والله ما هى حسنة فأ كتبها وقال صاحب الشمال ما هى سيئة
فأ كتبها فنودى من السماء يا صاحب الشمال ما تركه صاحب اليمين
فاكتبه فى نوادر الحب والبغض والتوفيق
اما صادق
عليه السلام از قول رسول خدا صلى الله عليه و آله فرمود: چيز
عجيبى ديدم مردى را ديدم كه چهارپايى را جلوانداخته و حركت مى
كرد ناگاه چهار پا لغزيد وبه زمين افتاد مرد گفت : هلاك شوى كه
به زمين افتادى فرشته موكل طرف راست گفت : به خدا قسم اين كار
نيكى نبود تا ضبطش كنم فرشته طرف چپ نيز گفت : اين يك گناه هم
نبود تا ضبطش كنم در اين هنگام از طرف آسمان ندايى آمد كه : اى
فرشته طرف چپ آنچه را فرشته طرف راست رها كرد توثبت كن . |
فصل چهارم : در دوستى ودشمنى وتوفيق
الفصل الرابع فى نوادر الحب والبغض والتوفيق
حديث
- عن أ بى عبد الله ع قال :
من وضع حبه فى غير موضعه فقد تعرض للقطيعة
امام صادق
عليه السلام فرمود: هر كس محبتش را در غير موردش به كار گيرد
در واقع مرتكب قطع خويشاوند گرديده |
حديث
- روى أ نه مر رجل فى المسجد وأ
بوجعفر جالس فقال له بعض جلسائه والله إ نى لا حب هذا الرجل
فقال أ بوجعفر أ ما من لايعلم فأ علمه فإ نه أ بقى فى المودة
وخير فى الا لفة
روايت شده
كه مرد از مسجد عبور مى كرد واما باقر عليه السلام در آنجا
نشسته بود يكى از هم نشينان اما عرض كرد: به خدا قسم من اين
مرد را دوست دارم امام باقرعليه السلام فرمود: كسى را كه نمى
داند دوستش دارى به اوبگوزيرا اين كار دوستى را محكم وبراى
الفت گرفتن بهتر است |
حديث
- قال الصادق ع ولايتى لا بائى أ حب إ
لى من نسبى ولايتى لهم تنفعنى من غير نسب ونسبى لاينفعنى بغير
ولاية
امام صادق
عليه السلام فرمود: ولايت من نسبت به پدرانم نزد من محبوبتر از
نسب من است ولايت من به آنها بدون نسب مار سود مى دهد اما نسب
مرا سود مى دهد اما نسب من بدون ولايت سودى برايم ندارد. |
حديث
- من كتاب المحاسن :
عن أ بى عبد الله ع قال :
لايستغنى المؤ من عن خصلة وبه الحاجة إ لى ثلاث خصال توفيق من
الله وواعظ من نفسه وقبول ممن ينصحه
امام صادق
عليه السلام فرمود: مؤ من از خصلتى بى نياز نيست در حاليكه
همواره احتياج به سه خصلت دارد: توفيق از طرف خداوند پند دهنده
اى از درون جانش وپند پذيرى |
حديث
- من كتاب الا رشاد :
عنه قال ما كل من نوى شيئا قدر عليه ولاكل من قدر على شى ء وفق
له ولا كل من أ صاب له موضعا فإ ذا اجتمعت النية والقدرة
والتوفيق والا صابة فهنالك تمت السعادة
امام صادق
عليه السلام فرمود: اين طور نيست كه هر چه را انسان نيت كند
بتواند انجام دهد وهر چه را قدرت بر آن دارد توفيق به دست
آوردنش را پيدا كند وهر چه را توفيق پيدا كرد به محل آن برسد
اما هر گاه نيت و قدرت وتوفيق وثواب جمع شد سعادت كامل گردد |
فصل پنجم : در ياد آورى نعمتها واسباب آن
الفصل الخامس فى التذكر بالنعم ومؤ نها
حديث
- عن أ بى جعفر ع قال :
قال الله عز وجل يا موسى أ حبنى وأ حببنى إ لى خلقى قال يا رب
إ نك لتعلم أ نه ليس شى ء أ حب إ لى منك فكيف لى بقلوب العباد
قال ذكرهم نعماى وآلائى فإ نهم لايذكرون منى إ لاحسنا
امام باقر
عليه السلام فرمود: خداوند فرمود: اى موسى ! مرا دوست بدار
ومردم را با من دوست گردان عرض كرد: پروردگار! تومى دانى كه
هيچ چيز از توبرايم محبوبتر نيست پس چگونه دلهاى بندگان را
متوجه توسازم ؟ فرمود: نعمتهاى مرا به آنان ياد آورى كن زيرا
آنان جز نيكى از من يادشان نمى ماند. |
حديث
- عن الباقر ع قال :
لاتجالسوا الا غنياء فتحقروا نعمة الله عليكم
امام باقر
عليه السلام فرمود: با توانگران همنشين نشويد زيرا نعمتهائى كه
خداوند به شما داده حقير مى شماريد. |
حديث
- عن داود الرقى عن أ بى عبد الله ع
قال :
إ ن الله إ ذا أ نعم على عبد نعمة صير حوائج الناس إ ليه فإ ن
قضاها من غير استخفاف منه أ سكن الفردوس وإ ن لم يقضها أ سكن
نار جهنم ونزع الله منه صالح ما أ عطاه ولم ينل شفاعة رسول
الله يوم القيامة
امام صادق
عليه السلام فرمود: هر گاه خداوند بر بنده اى نعمتى دهد، حوايج
مردم را نيز به عهده اوقرار دهد اگر اوبدون منت خواسته هاى
آنان را بر آورد خداوند اورا وارد بهشت نمايد واگر حاجت آنان
را روا نسازد جايگاهش در جهنم است وخداوند هم همه خوبيهايى را
كه به اوداده مى گيرد وروز قيامت شفاعت رسول خدا صلى الله عليه
وآله شامل حالش نشود. |
حديث
- عنه قال ما عظمت نعمة عبد إ لااشتدت
مئونة الناس عليه فإ ن تضجر فقد تعرض لسلب النعمة
امام صادق
عليه السلام فرمود: نعمت بر بنده اى زياد نشد مگر اينكه
حاجتهاى مردم نسبت به اوبيشتر شد اگر او(از مراجعه مردم )
دلتنگ شود، خود را در معرض دروى از نعمت قرار داده است . |
فصل ششم : در واگذارى بنده وكفران نعمتها
الفصل السادس فى الاستدارج وكفر النعم
حديث
- عن أ بى عبد الله ع قال :
إ ن الله تبارك وتعالى إ ذا أ راد بعبد شرا فأ ذنب ذنبا أ تبعه
بنعمة لينسيه الاستغفار ويتمادى بها وهوقول الله عز وجل
سَنَسْتَدْرِجُهُمْ مِنْ حَيْثُ ل ا يَعْلَمُونَ بالنعم عند
المعاصى
امام صادق
عليه السلام فرمود: خداوند متعال هر گاه براى بنده اى بدى
بخواهد واوگناهى كند به دنبال آن نعمتى به اومى دهد تا استغفار
را از يادش ببرد واودر همان حال مى ماند واين است سخن خداى
عزوجل كه : (به تدريج آنها را از راهى كه نمى دانند غافلگير مى
كنيم يعنى به ) وسيله نعمت دادن هنگام گناه كردن . |
حديث
عنه عليه السلام قال : ان الله اذا
اراد ان يستدرج عبدا ابتلاه بذنب ثم انعم عليه بعد ذلك الذنب
بنعمة فينسيه ذلك الذنب الاستغفار فذلك الاستدراج
امام صادق عليه السلام فرمود: هرگاه
خداوند بخواهد بنده اى را واگذارد اورا به گناهى مبتلامى سازد،
سپس به اونعمتى مى دهد واوگناه را فراموش مى كند واستغفار نمى
كند، اين معناى استدراج است |
حديث
قال النبى ص من قال انى من خير الناس
فهومن شر الناس ومن قال انى فى الجنة فهوفى النار
امام صادق عليه السلام مى فرمود: هر
كس بگويد من بهترين مردم هستم اوبدترين مردم است وهر كه بگويد
من اهل بهشتم اودر واقع اهل دوزخ است . |
حديث
عن ابى عبدالله ع قال : من انعم الله
بنعمة فجاء عند تلك النعمة بمزمار فقد كفرها، ومن اصيب بمصيبة
فجاء عند تلك المصيبة بنائحة فقد فجعها
امام صادق عليه السلام فرمود: خداوند
به هر كس نعمتى داد و اوبا آن مشغول لهويات شد، كفران نعمت
نمود، وهركس گرفتار مصيبتى شود، ودر هنگام مصيبت نوحه سرايى
وبى تابى كند، براندوهش افزوده گردد |
فصل هفتم : جاه طلبى ورياست
الفصل السابع فى الرئاسة
حديث
عن الصادق ع قال : من دعا الى نفسه
وفيهم من هواعلم منه فهو ضال متكلف
امام صادق
عليه السلام فرمود: هر كس مردم را به طرف خود بخواند در حاليكه
در ميان آنان داناتر از اوباشد، چنين شخصى گمراه واز حدش
تجاوز كرده است . |
حديث
عنه ع قال : اياكم وهؤ لاء الروساء
الذين يتراسون فوالله ما خفقت النعال خلف رجل الاهلك واهلك
امام صادق عليه السلام فرمود: از اين
رؤ سا دورى كنيد كسانى كه خود را به زور رئيس بر مردم مى دانند
به خدا قسم صداى كفشهاى پشت سر كسى شنيده نشد مگر اينكه خود
هلاك شد وديگران را نيز هلاك ساخت . |
حديث
عنه ع قال : يا معشر الاحداث ، اتقوا
اللهولاتاءتوا الرؤ ساء ذرهم حتى يصيروا اذنابا لاتتخذوا
الرجال وليجة من دون الله
امام صادق عليه السلام فرمود: اى
جوانان ! از خداوند بترسيد و دنبال رؤ ساء نرويد آنان را
واگذاريد تا دنباله روباشند ومردم را به جاى خدا معتمد خود
قرار ندهيد. |
حديث
عنه ع : ان شراركم المترئسون ، الذين
يجمعون الناس اليهم و يحبون ان توطا اعناقكم ويشهرون انفسهم
ويشتهرون اونتخذهم ولائج لابد من كذب اوعاجز الراى
امام صادق
عليه السلام فرمود: بدترين شما كسانيند كه به زور بر مردم
رياست مى كنند كسانى كه مردم گرد آنان جمع مى شوند و دوست
دارند كه بر گردنهاى شما سوار شوند وخود را مشهور مى سازند و
مشهور مى شوند - يا آنان را مورد اعتماد قرار مى دهيم - وبه
ناچار بايد كذاب يا ناتوان در عقيده باشد. |
فصل هشتم : در اطاعت وعدم اطاعت از خدا
الفصل الثامن فى القبض والبسط وغير هما
حديث
من كتاب المحاسن : عن الحلبى عن ابى
عبدالله ع فى قول الله عزوجل (وقد كانوا يدعون الى السجودوهم
سالمون ) قال : وهم يستطيعون الاخذ بما امروا به والترك لما
نهوا عنه وبذلك ابتلوا
امام صادق
عليه السلام درباره آيه (آنان قبل از اين دعوت به سجود مى شدند
در حاليكه سالم بودند) فرمود: آنان قدرت عمل كردن به اوامر
الهى را داشتند ومى توانستند نواهى خدا را ترك كنند (ولى اين
كار را نكردند) وبدين وسيله آزمايش شدند. |
حديث
- وقال ليس للعبد قبض ولابسط مما أ مر
الله به أ ونهى عنه إ لاو من الله فيه ابتلاء وقضاء
امام صادق
عليه السلام فرمود: بنده نمى تواند نسبت به آنچه خدا به اوامر
كرده ويا زا آنچه خدا نهى كرده كم يا زياد كند، مگر آنچه در
اوآزمايش وقضا وقدر الهى باشد. |
حديث
- عن أ بى جعفر ع قال :
قال رسول الله ص الا ناءة من الله والعجلة من الشيطان
امام باقر
عليه السلام از قول رسول خدا صلى الله عليه وآله فرمود: به
آرامى كار كردن كارى خدايى است وعجله كردن از شيطان است . |
فصل نهم : در بيان وصيت كردن
الفصل التاسع فى ذكر الوصية
حديث
-قال الله تعالى فى سورة البقرة
كُتِبَ عَلَيْكُمْ إِذ ا حَضَرَ أَحَدَكُمُ الْمَوْتُ إِنْ
تَرَكَ خَيْراً الْوَصِيَّةُ لِلْو الِدَيْنِ وَ
الْأَقْرَبِينَ بِالْمَعْرُوفِ حَقًّا عَلَى الْمُتَّقِينَ
فَمَنْ بَدَّلَهُ بَعْدَ م ا سَمِعَهُ فَإِنَّم ا إِثْمُهُ
عَلَى الَّذِينَ يُبَدِّلُونَهُ إِنَّ اللّ هَ سَمِيعٌ عَلِيمٌ
خداوند متعال در سوره بقره فرموده :
(واجب است بر شما هنگامى كه يكى از شما را مرگ فرا مى رسد اگر
چيز خوبى از خود بجاى
گذارده براى پدر ومادر ونزديكان به طور شايسته وصيت كند اين
حقى است بر پرهيزگاران پس كسانى كه بعد از شنيدنش آن را تغيير
دهند گناه آن تنها بر كسانى است كه آن (وصيت ) را تغيير مى
دهند خداوند شنوا و داناست ) |
حديث
- وقال رسول الله صلى الله عليه وآله
: من مات بغير وصية مات ميتة جاهلية .
رسول خدا
صلى الله عليه وآله فرمود: هر كس بدون وصيت بميرد به نوع مردن
جاهلى مرده است . |
حديث
وقال صلى الله عليه وآله : ما ينبغى
لامرى مسلم اءن يبيت ليلة الا وصينة تحت راءسه
رسول خدا صلى الله عليه وآله فرمود:
سزاوار نيست كه مسلمانى يك شب بخوابد مگر اينكه وصيتش زير سرش
باشد. |
حديث
- وقال الصادق عليه السلام : الوصية
حق عل كل مسلم
امام صادق عليه السلام فرمود: وصيت
كردن بر هر مسلمانى واجب است |
حديث
- وقال عليه السلام : من لم يوص عند
موته لذوى قرابته ممن لا يرث فقد ختم عمله بمعصية
امام صادق عليه السلام فرمود: هر كس
هنگام مردن براى اقوامش كه ارثى ندارند وصيتى نكند، كارش با
گناه تمام شده است . |
حديث
- قال رسول الله عليه السلام : من لم
يحسن وصيته عند الموت كان نقصا فى مروته وعقله
رسول خدا صلى الله عليه وآله فرمود:
هر كس هنگام مرگ نيكو وصيت نكند در مردانگى وعقلش نقصان است .
ودرود خداوند بر سرور ما محمد صلى الله عليه وآله واولاد پاكش
كه همگى از برگزيدگان واز نيكانند |
