مشكاه الأنوار في غررالاخبار
باب هفتم : در بيان مصيبتها وسختيها وبلاها و
وعده هاى ثواب خداوند وياد آورى مرگ

ابوالفضل على بن رضى الدين ... الطبرسى

- ۴۰ -

فصل اول : در بيان صبر بر مصيبتها
 الفصل الا ول فيما جاء فى الصبر على المصائب

حديث

- عن عمار بن مروان عن أ بى الحسن موسى ع قال سمعته يقول لن تكونوا مؤ منين حتى تكونوا مؤ تمنين وحتى تعدوا البلاء نعمة والرخاء مصيبة وذلك إ ن الصبر على البلاء أ فضل من العافية عند الرخاء
امام كاظم عليه السلام فرمود: شما هرگز مؤ من نخواهيد بود مگر اينكه مورد اعتماد مردم باشيد، وبلارا نعمت بدانيد، ووسعت را مصيبت شماريد، زيرا صبر بر بلااز آسايش هنگام وسعت بهتر است .


حديث

- عن أ بى جعفر ع قال :
ما من عبد أ عطى قلبا شاكرا ولسانا ذاكرا وجسدا على البلاء صابرا و زوجة صالحة إ لاوقد أ عطى خير الدنيا والا خرة
امام باقر عليه السلام فرمود: به هيچ بنده اى دل شكرگزار وزبان ذكر كننده وبدن صبر كننده در مقابل سختيها وزن پارسا داده نشد، مگر اينكه خير دنيا وآخرت به اوداده شد.


حديث

- عن على بن الحسين ع قال :
ما من عبد مؤ من تنزل به بلية فيصبر ثلاثا لايشكوإ لى أ حد إ لاكشف الله عنه
امام سجاد عليه السلام فرمود: هيچ بنده مؤ منى در مقابل مصيبتها سه روز صبر نكرد وبه كسى شكايت ننمود، بجز آنكه خداوند گرفتاريش را برطرف كند.


حديث

- عن جابر قال قلت لا بى جعفر ع ما الصبر الجميل فقال ذاك الصبر الذى ليس فيه شكوى إ لى أ حد من الناس إ ن إ براهيم بعث يعقوب إ لى راهب من الرهبان عابد من العباد فى حاجة فلما رآه الراهب حسبه إ براهيم فوثب إ ليه فاعتنقه ثم قال مرحبا بخليل الرحمن قال لاولكن يعقوب بن إ سحاق بن إ براهيم فقال له الراهب فما بلغ بك ما أ رى بك الكبر فقال الهم و الحزن والسقم فما جاوز عتبة الباب حتى أ وحى الله إ ليه يا يعقوب تشكونى إ لى عبدى فخر ساجدا عند الباب فقال يا رب لاأ عود فأ وحى الله إ ليه أ نى قد غفرت لك فلاتعد لمثلها فما شكا مما أ صابه من نوائب الدنيا إ لاأ نه قال يوما إ نما أ شكوبثى وحزنى إ لى الله وأ علم من الله ما لا تعلمون
جابر گويد: به امام باقر عليه السلام عرض كردم : صبر جميل چيست ؟ فرمود: صبرى است كه در كنارش شكايتى نزد مردم نبرد، ابراهيم عليه السلام حضرت يعقوب را براى حاجتى نزد راهبى از راهبان وعابدى از عابدان فرستاد، چون راهب يعقوب را ديد گمان كرد اوابراهيم است ، به طرف اوخيزش نمود واورا در آغوش گرفت ، سپس گفت : اى دوست خدا! خوش آمدى .
يعقوب گفت : من يعقوب بن اسحاق بن ابراهيم هستم ، راهب گفت : پس ‍ چرا اينقدر سالخورده شده اى ؟ فرمود: غم واندوه وبيمارى چنينم نموده ، هنوز از آستانه در خارج نشده بود كه خداوند به اووحى فرمود: اى يعقوب ! شكايت مرا نزد بنده ام نمودى ؟ در اينجا حضرت كنار در به سجده افتاد، و گفت : خدايا! ديگر تكرار نخواهم كرد، خداوند به اووحى فرمود: من تورا آمرزيدم ، ديگر مثل اين سخن را نگو، پس از آن ديگر يعقوب از هيچ مصيبتى شكايت ننمود، فقط يك روز گفت : من از غم واندوه فقط به خدا شكايت مى برم ، ومن از خدا چيزى مى دانم كه شما نمى دانيد.


حديث

- عن أ بى عبد الله ع قال :
قال الله عز وجل لاأ نزع كريمتى عبد فيصبر لحكمى ويسلم بقضائى فأ رضى له ثوابا دون الجنة
امام صادق عليه السلام فرمود: خداوند عزوجل فرمود: دو چشم بنده ام را گرفتم واوبر حكم من صبر نمود وتسليم قضايم شد، در برابر آن بهشت را به اودادم .


حديث

- قال أ مير المؤ منين ع :
ما سلب الله مؤ منا كريمتيه إ لاجعل الله عوضه منها الجنة
اميرمؤ منان عليه السلام فرمود: خداوند ديدگان هيچ مؤ منى را از اونگرفت مگر اينكه عوضش را بهشت قرار داد.


حديث

- قال أ مير المؤ منين ع :
العمى سجن يسجن الله فى الا رض به عبده ما شاء إ لى متى شاء
اميرمؤ منان عليه السلام فرمود: كور زندانى است كه خداوند به واسطه آن هر بنده اش را كه بخواهد در زمين زندانى مى كند تا هر وقت بخواهد.


حديث

- جاء أ عمى إ لى رسول الله ص فقال يا رسول الله ادع الله أ ن يكشف بصرى قال إ ن أ حببت أ ن أ دعوفعسى أ ن يكشف بصرك وإ ن شئت تلقاه ولاحساب عليك فقال أ لقاه ولاحساب على فقال رسول الله الله أ كرم من أ ن يسلب امرأ كريمتيه ثم يعذبه
مردى نابينا خدمت رسول خدا صلى الله عليه وآله رسيد و عرض كرد: اى رسول خدا! دعا كن چشمانم بينا شود. فرمود: اگر دوست دارى دعا كنم تا چشمانت بينا شود، واگر مى خواهى (به همين شكل ) خدا را بدون حساب وكتاب ملاقات كنى ؟ گفت : اورا بدون حساب وكتاب ملاقات كنم ، رسول خدا صلى الله عليه وآله فرمود: خداوند بزرگوارتر از آن است كه دوچشم انسانى را بگيرد، سپس اورا عذاب نمايد.


حديث

- كان مكفوف من أ صحاب ابن الحنفية وكان يرق له فقال له يا أ با الوقاص أ لاأ حدثك حديثا عن عيسى ابن مريم ثم قال إ ن الحواريين قالوا لعيسى يا كلمة الله نحب أ ن ترينا شيئا نعرف أ نك بالمنزل الذى أ نت به من الله فقال يا بنى إ سرائيل وما أ نكرتم قالوا ما أ نكرنا شيئا ولكنا نحب أ ن ترينا قال وما تريدون قالوا سل ربك أ ن يرد على مكفوف منا بصره قال فاجمعوا من أ حببتم قال فاجتمعوا فأ جلسهم على شاطئ نهر ثم قال ...
در بين ياران محمد بن حنفيه نابينايى بود كه مردم برايش ‍ دلسوزى مى كردند، ابن حنفيه به اوگفت : اى ابوالوقاص ! آيا حديثى از عيسى بن مريم برايت بگويم ؟ سپس گفت : نزد خدا ببينيم ، عيسى گفت : اى بنى اسرائيل ! چه چيز را منكريد؟ گفتند: چيزى را انكار نمى كنيم ، ولى دوست داريم به ما (معجزه اى ) نشان دهى ، گفت : چه چيز مى خواهيد؟ گفتند: از پروردگارت بخواه كه چشمان نابينايى از ما را بينا كند، گفت : هر كه را دوست داريد بياوريد، آنان جمع شدند وعيسى آنها را در كنار نهرى نشاند، سپس گفت : (در اصل كتاب سفيد است )


حديث

- عن أ بى عبد الله ع قال :
إ نما جعلت العاهات فى أ هل الحاجة لئلايستتروا ولوجعلت فى الا غنياء استترت
امام صادق عليه السلام فرمود: نواقص جسمانى در فقرا نهاده شد، تا نتوانند آن را پنهان سازند واگر در توانگران قرار داده مى شد آن را مى پوشاندند.


حديث

- دخل رجل على أ بى عبد الله ع وكلمه فلم يسمع كلام أ بى عبد الله وشكا إ ليه ثقلافى أ ذنيه فقال له ما يمنعك أ وأ ين أ نت من تسبيح فاطمة ع فقال له جعلت فداك وما تسبيح فاطمة فقال تكبر الله أ ربعا وثلاثين و تحمد الله ثلاثا وثلاثين وتسبح الله ثلاثا وثلاثين تمام المائة قال فما فعلت ذلك إ لايسيرا حتى ذهب عنى ما كنت أ جده
مردى خدمت حضرت صادق عليه السلام رسيد وامام با اوبه سخن گفتن پرداخت ، آن مرد سخنان امام را نشنيد، واز سنگينى گوشش ‍ شكايت كرد، امام فرمود: چرا تسبيح فاطمه عليهاالسلام را نمى خوانى ؟ گفت : فدايت شوم ! تسبيح فاطمه چيست ؟ فرمود: سى وچهار مرتبه الله اكبر وسى وسه مرتبه الحمدالله وسى وسه مرتبه سبحان الله ، تا جمعا صد مرتبه گردد، وى گفت : مدت كمى اين ذكر را گفتم تا اينكه سنگينى گوشم از بين رفت .


حديث

- عنه قال لايصبح المسلم إ لاعلى ثلاث خصال التفقه فى الدين و حسن التقدير فى المعيشة والصبر على النائبة
امام صادق عليه السلام فرمود: مسلمان همواره داراى سه خصلت است : تقيه در دين ، تدبير نيكوبراى زندگانى ، صبر بر سختيها.


حديث

- عنه قال كتمان المصيبة من كنوز البر
امام صادق عليه السلام فرمود: پنهان كردن مصيبت يكى از نيكوترين گنجهاست .


حديث

- عنه قال إ ن قوما يأ تون يوم القيامة يتخللون رقاب الناس حتى يضربوا باب الجنة قبل الحساب فيقولون لهم بم تستحقون الدخول إ لى الجنة قبل الحساب فيقولون كنا من الصابرين فى الدنيا
امام صادق عليه السلام فرمود: روز قيامت گروهى از بالاى گردنهاى مردم عبور مى كنند تا به در بهشت مى رسند، وقبل از محاسبه خود را داخل بهشت مى كنند، به آنها مى گويند: چرا شما قبل از محاسبه مستحق رفتن به بهشت شديد؟ آنان مى گويند: ما در دنيا جزء صبر كنندگان بوديم .


حديث

- عنه قال الصبر من الا يمان بمنزلة الرأ س من الجسد فإ ذا ذهب الرأ س ذهب الجسد وكذلك إ ذا ذهب الصبر ذهب الا يمان
امام صادق عليه السلام فرمود: صبر نسبت به ايمان همانند سرنسبت به بدن مى باشد، هر گاه سر برود تن مى رود، همچنين هنگامى كه صبر برود ايمان مى رود.


حديث

- عنه قال ما من حمى ولاصداع ولاعرق يضرب إ لابذنب وما يعفوالله أ كثر
امام صادق عليه السلام فرمود: هيچ تب يا سر درد ويا ناراحتى عصبى براى انسان پيش نمى آيد مگر به واسطه گناه ، وآن گناهانى كه خداوند مى بخشد بسيار است .


حديث

- عن أ بى جعفر ع قال :
ما من عبد يصاب بمصيبة فيسترجع عند ذكر المصيبة ويصبر حين تفجأ ه إ لاغفر الله له ما تقدم من ذنبه وكلما ذكر مصيبة فاسترجع عند ذكره المصيبة غفر له كل ذنب اكتسبه فيما بينهما
امام باقر عليه السلام فرمود: به هر بنده اى كه گرفتار مصيبت شود، وهر گاه آن مصيبت به يادش آمد بگويد: (انا لله وانا اليه راجعون ) و هنگامى كه برايش ناگوار آمد صبر كند، خداوند تمامى گناهان گذشته اش را مى بخشد، وهر وقت به ياد مصيبتى افتاد وكلمه استرجاع را به زبان آورد، گناهانى را كه بين دواسترجاع مرتكب شده بخشيده مى شود.


حديث

- عن أ بى عبد الله ع قال :
الشكوى أ ن يقول لقد ابتليت بما لم يبتل به أ حد ويقول لقد أ صابنى ما لم يصب أ حدا وليس الشكوى أ ن يقول سهرت البارحة وحممت اليوم و نحوهذا
امام صادق عليه السلام فرمود: شكايت (از مصيبت ) به اين است كه انسان بگويد: به مصيبتى گرفتار شدم كه تاكنون هيچكس گرفتار آن نشده ، وبگويد: مصيبتى به من رسيد كه به كسى نرسيد، وشكايت (از مصيبت ) به اين نيست كه بگويد: تمام ديشب را بيدار بودم وامروز تب كردم ومانند اين .


حديث

- عن رجل عن أ بيه قال لما أ صيب أ مير المؤ منين بعثنى الحسن إ لى الحسين ع وهوبالمدائن فلما قرأ الكتاب قال يا لها من مصيبة ما أ عظمها مع أ ن رسول الله قال من أ صيب منكم بمصيبة فليذكر مصابه بى فإ نه لن يصاب بمصيبة أ عظم منها وصدق ص
مردى از پدرش نقل كند كه گفت : هنگامى كه اميرمؤ منان عليه السلام ضربت خورد، امام حسن عليه السلام مرا (با نامه اى ) به مدائن نزد امام حسين عليه السلام فرستاد، چون امام نامه را خواند فرمود: چه مصيبت بزرگى ! با اينكه رسول خدا صلى الله عليه وآله فرمود: هر كدام از شما مصيبت زده شد مصيبتهاى مرا ياد كند، زيرا مصيبتى بزرگتر از مصيبتهاى من نيست ، وپيامبر صلى الله عليه وآله درست فرمود:


حديث

- عن الباقر ع إ ن أ صبت بمصيبة فى نفسك أ ومالك أ وولدك فاذكر مصابك برسول الله فإ ن الخلائق لم يصابوا بمثله قط
امام باقر عليه السلام فرمود: اگر به مصيبتى در جانت يا مالت يا فرزندت گرفتار شدى ، مصيبت رسول خدا صلى الله عليه وآله ربا بياد آور، زيرا هيچكس از مخلوقات مانند اوگرفتار نشدند.


حديث

- عن صفوان الجمال قال كنا عند أ بى عبد الله ع فجاءه رجل فشكا إ ليه مصيبة أ صيب بها فقال له أ ما إ نك إ ن تصبر تؤ جر وإ ن لم تصبر يمضى عليك قدر الله الذى قدر عليك وأ نت مأ زور
صفوان جمال گويد: خدمت امام صادق عليه السلام بوديم كه مردى آمد واز مصيبتى كه به اورسيده بود شكايت نمود، امام عليه السلام به اوفرمود: اگر صبر كنى ثواب مى برى واگر صبر نكنى قضا وقدر الهى كه بر تومقدر شده مى گذرد، وتوهم به ثوابى نمى رسى .


حديث

- عنه قال من عزى حزينا كسى فى الموقف حلة يحبى بها
امام صادق عليه السلام فرمود: هر كس اندوهگينى را تسليت گويد، روز قيامت جامه اى به اوبپوشانند كه باعث احترامش ‍ شود.


حديث

- وقال رسول الله ص :
التعزية تورث الجنة
رسول خدا صلى الله عليه وآله فرمود: تسليت گفتن موجب دخول به بهشت است .


حديث

- عن أ بى عبد الله ع قال :
قال رسول الله ص قال الله تبارك وتعالى إ نى جعلت الدنيا بين عبادى قرضا فمن أ قرضنى منها قرضا أ عطيته بكل واحدة منهن عشرا إ لى سبع مائة ضعف وما شئت من ذلك ومن لم يقرضنى منها قرضا وأ خذت شيئا منه قسرا أ عطيته ثلاث خصال لوأ عطيت واحدة منهن ملائكتى لرضوا بها منى ثم قال أ بوعبد الله إ ن الله عز وجل يقول الَّذِينَ إِذ ا أَص ابَتْهُمْ مُصِيبَةٌ ق الُوا إِنّ ا لِلّ هِ وَ إِنّ ا إِلَيْهِ ر اجِعُونَ أُول ئِكَ عَلَيْهِمْ صَلَو اتٌ مِنْ رَبِّهِمْ فهذه واحدة من ثلاث خصال وَ رَحْمَةٌ اثنتان وَ أُول ئِكَ هُمُ الْمُهْتَدُونَ ثلاث قال أ بوعبد الله هذا لمن أ خذ الله شيئا منه قسرا
امام صادق عليه السلام از رسول خدا صلى الله عليه وآله نقل كند كه فرمود: خداوند تبارك وتعالى مى فرمايد: من دنيا را بين بندگانم قرض قرار دادم ، وهر كس از آن به من قرض دهد، در مقابل هر يك از آنها ده تا هفتصد برابر وآنچه خواهم به اوبدهم ، وهر كس از آن به من قرض ‍ ندهد، وچيزى از اوبر خلاف ميلش بگيرم ، سه خصلت به اومى دهم كه اگر يكى از آنها را به فرشتگانم بدهم از من راضى خواهند شد.
سپس امام صادق عليه السلام فرمود: خداوند عزوجل مى فرمايد: (آنانكه مصيبتى ببينند، گويند: ما متعلق به خداييم وبه سوى اوباز مى گرديم براى آنها رحمتهايى از سوى پروردگارشان است ) اين يكى از آن سه خصلت است ، و((رحمت )) خصلت دومين آن ، و((ايشانند هدايت شدگان )) خصلت سوم .
امام صادق عليه السلام فرمود: اين براى كسى است كه خدا چيزى را از او برخلاف ميلش بگيرد.


حديث

- عن أ بى عبد الله ع قال :
يصبح الرجل ويمسى على شلل خير له من أ ن يمسى ويصبح على الجرب فنعوذ بالله من الجرب
امام صادق عليه السلام فرمود: مردى كه شب وروز فلج باشد برايش بهتر از اين است كه شب وروزش به بيمار گرى بگذرد، ما به خدا پناه مى بريم از بيمارى گرى .


حديث

- عن أ بى عبد الله ع قال :
الولد الصالح ميراث الله من المؤ من إ ذا قبضه
امام صادق عليه السلام فرمود: فرزند صالح ميراث خداوند است هر گاه اورا از مؤ من بگيرد.


حديث

- عن مهران قال كتب رجل إ لى أ بى جعفر ع يشكوإ ليه مصابه بولده وشدة ما دخله فكتب إ ليه أ ما علمت أ ن الله يختار من مال المؤ من ومن ولده أ نفسه ليأ جره على ذلك
مهران گويد: مردى به امام باقر عليه السلام نامه اى نوشت ، واز مصيبت فرزندش وسختيهايى كه بر اووارد شده بود شكايت نمود، امام عليه السلام به اونوشت : آيا نمى دانى كه خداوند مال مؤ من وفرزندانش را مى گيرد تا در مقابل پاداشش دهد؟


فصل دوم : در بيان فضيلت بيمارى وپنهان كردن آن
 الفصل الثانى فى فضل المرض وكتمانه

حديث

- عن الباقر ع قال :
الجسد إ ذا لم يمرض أ شر ولاخير فى جسد يأ شر
امام باقر عليه السلام فرمود: هرگاه بدن بيمار نشود شرارتش ‍ بيشتر استك وبدنى كه شرارت برساند خير ندارد.


حديث

- عن أ بى عبد الله ع قال :
قال الله عز وجل لولاأ ن يجد عبدى المؤ من فى قلبه لعصبت رأ س الكافر بعصابة حديد لايصدع رأ سه أ بدا
امام صادق عليه السلام فرمود: خداوند عز وجل مى فرمايد: اگر بنده مؤ منم دل آزرده نمى شد، سر كافر را با دستمال آهنى مى بستم تا هرگز سرش درد نگيرد.


حديث

- عنه قال قال رسول الله ص :
مثل المؤ من كمثل خامة الزرع تكفئها الرياح كذا وكذا والمؤ من تكفئه الا وجاع والا مراض ومثل المنافق كمثل الا رزبة المستقيمة التى لايصيبها شى ء حتى يأ تيه الموت فيقصفه قصفا
امام صادق عليه السلام از رسول خدا صلى الله عليه وآله نقل كند كه فرمود: حكايت مؤ من حكايت ساقه گياهى است كه بادها ااورا به اين سووآن سوحركت مى دهند، مؤ من را هم دردها وبيماريها خم و راست مى كنند، وحكايت منافق حكايت عصاى آهنين راستى است كه آسيبى به آن نرسد، تا مرگش فرا رسد واورا درهم شكند.


حديث

- عن أ بى عبد الله ع قال :
عودوا مرضاكم وسلوهم الدعاء يعدل دعاء الملائكة ومن مرض ليلة فقبلها بقبولها كتب الله له عبادة ستين سنة قلت ما معنى قبولها قال لايشكو ما أ صابه فيها إ لى أ حد
امام صادق عليه السلام فرمود: از بيمارانتان عيادت كنيد واز آنان بخواهيد تا برايتان دعا كنند، زيرا دعاى آنان با دعاى فرشتگان برابرى مى كند، وهر كس شبى بيمار شود وآن را به خوشنودى بپذيرد، خداوند ثواب عبادت شصت سال را برايش بنويسد، پرسيدم : معناى پذيرفتن آن چيست ؟ فرمود: از مصيبتى كه برايش پيش امده نزد كسى شكايت نكند.


حديث

- عنه عن أ بيه ع قال :
عودوا مرضاكم وسلوا أ ن يدعوا الله لكم فإ ن دعاءهم يعدل دعاء الملائكة ومن مرض ليلة فقبلها بقبولها وأ دى شكرها إ لى الله كانت كعبادة ستين سنة قال أ بى قلت له ما قبولها قال يصبر عليها ولايخبر بما كان فيها فإ ذا أ صبح حمد الله على ما كان فيها
امام باقر عليه السلام فرمود: به عيادت بيمارانتان برويد واز آنان بخواهيد تا برايتان دعا كنند، زيرا دعاى آنان با دعاى فرشتگان برابر است ، هر كس شبى مريض شود وآن را به خوشنودى بپذيرد وشكرش را بجا آورد، اين شكر معادل با شصت سال عبادت است .
راوى گويد: از امام پرسيدم : معناى قبولش چيست ؟ فرمود: بر آن صبر كند، وكسى را به گرفتاريش خبر ندهد، وهر گاه شبش را به صبح رساند خدا را بر آنچه مبتلايش بوده سپاس گويد.


فصل سوم : در بيان حزن واندوه
 الفصل الثالث فى الحزن

حديث

- من كتاب روضة الواعظين :
قال النبى ص إ ذا كثرت ذنوب العبد ولم يكن له من العمل ما يكفرها ابتلاه الله بالحزن ليكفرها
رسول خدا صلى الله عليه وآله فرمود: هنگامى كه گناهان بنده زياد شود وعملى هم كه پوشاننده گناهان باشد نداشته باشد، خداوند اورا به اندوه مبتلامى سازد تا كفاره گناهانش باشد.


حديث

- وقيل عزى أ مير المؤ منين ع الا شعث بن قيس على ابنه فقال إ ن تحزن فقد استحق ذلك منك الرحم وإ ن تصبر ففى الله خلفك من ابنك و إ ن صبرت جرى عليك القدر وأ نت مأ جور وإ ن جزعت جرى عليك القدر وأ نت مأ ثوم
حضرت على عليه السلام به اشعث بن قيس كه فرزندش را از دست داده بود تسليت گفت وفرمود: اگر غمگين شوى به خاطر فرزندت بوده ومانعى ندارد، واگر صبر كنى خداوند به جاى فرزندت به توپاداش ‍ دهد، واگر صبر كنى مقدر الهى بر توجارى مى شود وتوااجر مى برى ، ولى اگر بى تابى كنى قا قدر بر توجارى شود وتوگناهكار باشى .


حديث

- وقال الصادق ع من كثرت ذنوبه ولم يجد ما يكفرها به ابتلاه الله عز وجل بالحزن فى الدنيا ليكفرها به فإ ن فعل ذلك به وإ لاعذبه فى قبره فيلقى الله عز وجل يوم يلقاه وليس شى ء يشهد عليه بشى ء من ذنوبه
امام صادق عليه السلام فرمود: هر كس گناهانش زياد شود، و كفاره اى براى آنان نيابد خداوند در دنيا اورا به غم واندوه گرفتار سازد تا كفاره گناهانش باشد، اگر هم اين كار را با اونكند اورا در قبرش عذاب دهد، ودر روز ملاقات با خدا در حالى باشد كه چيزى از گناهانش باقى نباشد تا بر ضرر اوشهادت دهد.


حديث

- ومن كتاب السيد ناصح الدين قال رسول الله ص :
إ ن الله يحب كل قلب حزين
رسول خدا صلى الله عليه وآله فرمود: خداوند متعال هر دل محزون وغمگينى را دوست دارد.


حديث

- من كتاب علل الشرائع قال :
عبد الرحمن لا بى عبد الله ع إ نى ربما حزنت فلاأ عرف فى أ هل ولامال و لاولد وربما فرحت فلاأ عرف فى أ هل ولامال ولاولد فقال إ نه ليس من أ حد إ لاومعه ملك وشيطان فإ ذا كان فرحه كان دنوالملك منه وإ ذا كان حزنه كان دنوالشيطان منه وذلك قول الله عز وجل الشَّيْط انُ يَعِدُكُمُ الْفَقْرَ وَ يَأْمُرُكُمْ بِالْفَحْش اءِ وَ اللّ هُ يَعِدُكُمْ مَغْفِرَةً مِنْهُ وَ فَضْلًا وَ اللّ هُ و اسِعٌ عَلِيمٌ
عبدالرحمان گويد خدمت حضرت صادق عليه السلام عرض ‍ كردم من گاهى به اندازه اى غمگين مى شوم كه خانواده ومال وفرزندم را نمى شناسم ، وگاهى چنان خوشحال هستم كه خانواده ومال وفرزندم را نمى شناسم .
امام عليه السلام فرمود: هر شخصى براى خود شيطان وفرشته اى دارد، هر گاه خوشحال باشد فرشته اى به اونزديك شود، وهر گاه غمگين شود شيطان ، واين معناى سخن خداوند عز وجل است كه مى فرمايد (شيطان به شماره وعده فقر مى دهد وشما را وادار به كارهاى زشت مى كند، و خداوند شما را به آمرزش وفزونيش بشارت مى دهد، وخداوند گشايشگر و داناست ).


فصل چهارم : در بيان آرامش دل
 الفصل الرابع فى التسلية

حديث

- من كتاب المحاسن :
عن أ بى عبد الله ع قال :
لولاإ لحاح المؤ منين على الله عز وجل فى طلب الرزق لنقلهم من الحال التى هم فيها إ لى حال هى أ ضيق منها
امام صادق عليه السلام فرمود: اگر مؤ منين براى طلب روزى نزد خداى عز وجل اصرار نمى ورزيدند، خداوند آنان را از حالى كه در آن هستند به معيشت تنگترى مبتلامى كرد.


حديث

- شكا الحواريون إ لى عيسى ابن مريم تهاون الناس بهم وبغضهم لهم فقال اصبروا كذلك المؤ منون مبغضون فى الناس مثلهم كمثل القمح ما أ حلى مذاقها وأ كثر أ عداءها والقمح البر
حواريون به حضرت عيسى عليه السلام از مردم نسبت به خوار نمودنشان ودشمنى كردنشان با آنان شكايت كردند، فرمود: صبر كنيد، مؤ منان هميشه در بين مردم مورد دشمنى هستند، حكايت آنان حكايت گندم است كه طعمى شيرين دارد ودشمنانش بسيارند.


حديث

- عن أ بى عبد الله ع قال :
من أ حب أ ن يذكر خمل ومن أ حب أ ن يخمل ذكر
امام صادق عليه السلام فرمود: هر كه دوست داشته باشد كه مشهور شود گمنام گردد، وهر كه دوست بدارد گمنام بماند مشهور شود.


حديث

- عنه ع قال :
قال رسول الله ص إ ن الا سلام بدا غريبا وسيعود كما بدا فطوبى للغرباء ثم قال أ ما رأ يت الرجل يكون فى القبيلة صالحا فيقال إ ن فلانا لغريب فيهم
امام صادق عليه السلام از رسول خدا صلى الله عليه وآله نقل كند كه فرمود: اسلام در آغاز غريب بود، وبه زودى به همان حالى كه آغاز شد برمى گردد، خوشا به حال غريبان ، سپس فرمود: آيا مرد صالحى را در قبيله اى نديده اى كه دربارهه اش مى گويند: فلانى در بين آنان غريب است .


حديث

- عن على بن الحسين ع قال :
مر رسول الله ص براعى إ بل فبعث إ ليه يستسقيه فقال أ ما ما فى ضروعها فصبوح الحى وأ ما ما فى آنيتها فغبوقهم فقال رسول الله ص اللهم أ كثر ماله وولده ثم مر براعى غنم فبعث إ ليه يستسقيه فحلب له ما فى ضروعها و أ كفأ ما فى إ نائه فى إ ناء رسول الله وبعث إ ليه بشاة وقال هذا ما عندنا وإ ن أ حببت أ ن نزيدك زدناك فقال رسول الله اللهم ارزقه الكفاف فقال له بعض ‍ أ صحابه يا رسول الله دعوت للذى ردك بدعاء عامتنا نحبه ودعوت للذى أ سعفك بحاجتك بدعاء كلنا نكرهه فقال رسول الله إ ن ما قل وكفى خير مما كثر وأ لهى اللهم اجعل رزق محمد وآل محمد الكفاف
حضرت سجاد عليه السلام فرمود: رسول خدا صلى الله عليه و آله به شترچرانى گذر كرد وكسى را فرستاد تا از اوشير بخواهد، شتربان گفت : آنچه در پستان شتران است صبحانه قبيله وآنچه در ظرفهاست شام ايشان است ، رسول خدا صلى الله عليه وآله فرمود: خدايا! مال و فرزندانش را زياد كن .
سپس از كنار گوسفند چرانى گذر كرد، وكسى را فرستاد تا از اوشير بگيرد، چوپان گوسفندها را دوشيد وهر چه در ظرف داشت در ظرف رسول خدا ريخت وگوسفندى هم براى حضرت فرستاد، وعرض كرد: همين مقدار نزد ما بود، واگر بيش از اين هم بخواهى به شما مى دهيم ، رسول خدا صلى الله عليه وآله فرمود: پروردگارا! اورا به قدر كفايت روزى ده ، يكى از اصحاب عرض كرد: اى رسول خدا! براى كسى كه ردت كرد دعائى فرمودى كه همه ما آن را دوست داريم ، وبراى كسى كه حاجتت را برآورد دعايى كرد كه همه ما ناخوش داريم ، رسول خدا صلى الله عليه وآله فرمود: آنچه كم باشد وكفايت كند بهتر از زيادى است كه دل را مشغول دارد، پروردگارا! به محمد وآلش به قدر كفاف روزى عطا كن .


حديث

- قال الباقر ع إ ذا بلغت ستين سنة فاحسب نفسك فى الموتى
امام باقر عليه السلام فمرود هر گاه به شصت سالگى رسيد، خودت را جزء مردگان به حساب آور.


فصل پنجم : در بيان گرفتاريهاى مؤ من
 الفصل الخامس فى ذكر ما جاء فى المؤ من وما يلقى من أ ذى الناس وبغضهم إ ياه

حديث

- من كتاب المحاسن :
عن أ بى حمزة قال قال على بن الحسين ع يا أ با حمزة إ ن تركت الناس لم يتركوك وإ ن رفضتهم لم يرفضوك قلت وما أ صنع جعلت فداك قال أ عطهم من عرضك ليوم فقرك
ابوحمزه گويد: امام سجاد عليه السلام فرمود: اى ابوحمزه ! اگر مردم را هم ترك كنى تورا ترك نكنند، واگر از آنان فاصله بگيرى از توفاصله نگيرند، گفتم : فدايت شوم ، چه كنم ؟ فرمود: از آبروواعتبارات خود به آنان بده ، تا ذخيره روز نيازمنديت شود.


حديث

- عن مرازم عن أ بى عبد الله ع قال :
قال لى يا مرازم لايكن بينك وبين الناس إ لاخير وإ ن شتمونا
مرازم گويد امام صادق عليه السلام فرمود: اى مرازم ! با مردم به نيكى رفتار كن ، گر چه به ما فحش دهند.


حديث

- عن أ بى عبد الله ع قال :
ما كان ولايكون ولاهوكائن إ لى يوم القيامة نبى ولامؤ من إ لاوله جار يؤ ذيه
امام صادق عليه السلام فرمود: نبود ونخواهد بود تا روز قيامت پيامبر ومؤ منى مگر اينكه براى اوهمسايه اى باشد كه آزارش ‍ دهد.


حديث

- عنه قال قال رسول الله ص :
ما كان ولايكون ولاهوكائن إ لى يوم القيامة نبى ولامؤ من إ لاوله رحم يؤ ذيه
امام صادق عليه السلام از رسول خدا صلى الله عليه وآله نقل كند كه فرمود: نبوده ونخواه بود تا روز قيامت پيامبر ومؤ منى ، مگر اينكه براى اوخويشاوندى است كه اذيتش مى كند.