مركز تعليمات اسلامي واشنگتن - كتابخانه معارف اسلامی - مشكاه الأنوار في غررالاخبار

مشكاه الأنوار في غررالاخبار
باب ششم : در بيان عيبهاى نفس وجهاد بانفس وصفت عقل وقلب

حديث

- عن أ بى جميلة قال قال أ بوعبد الله ع كتب أ مير المؤ منين ص إ لى بعض أ صحابه يعظه أ وصيك ونفسى بتقوى الله من لاتحل معصيته ولا يرجى غيره ولاالغنى إ لابه فإ ن من اتقى الله عز وقوى وشبع وروى و رفع عقله عن أ هل الدنيا فبدنه مع أ هل الدنيا وقلبه وعقله معاين للا خرة فأ طفأ بضوء قلبه ما أ بصرت عيناه من حب الدنيا فقدر حرامها وجانب شبهاتها وأ ضر والله بالحلال الصافى إ لاما لابد له من كسرة يشد بها صلبه وثوب يوارى به عورته من أ غلظ ما يجد وأ خشنه ولم يكن له فيما لابد منه ثقة ولارجاء فوقعت ثقته ورجاؤ ه على خالق الا شياء فجد واجتهد و أ تعب بدنه حتى بدت الا ضلاع وغارت العينان فأ بدله الله من ذلك قوة فى بدنه وشدة فى عقله وما ادخر له فى الا خرة أ كثر فارفض الدنيا فإ ن حب الدنيا يعمى ويصم ويبكم ويذل الرقاب فتدارك ما بقى من عمرك و لاتقل غدا وبعد غد فإ نما هلك من مضى قبلكم بإ قامتهم على الا مانى و التسويف حتى أ تاهم من الله أ مرهم بغتة وهم غافلون فنقلوا على أ عوادهم إ لى قبورهم المظلمة الضيقة وقد أ سلمهم الا هلون والا ولاد فانقطع إ لى الله بقلب منيب من رفض الدنيا وعزم ليس فيه انكسار ولاانخذال أ عاننا الله وإ ياك على طاعته ووفقنا وإ ياك لمرضاته
امام صادق عليه السلام فرمود: اميرالمؤ منين (صلوات الله عليه ) به يكى از يارانش نامه اى به عنوان موعظه نوشت : تووخودم را به تقواى الهى سفارش مى كنم ، آن خدايى كه نافرمانيش روا نيست وبه غير اواميدى نمى باشد، وبى نيازى فقط به دست اوست ، هر كه از خدا پروا كرد عزيز و قوى شد وسير وسيرآب گشت ، وعقلش از اهل دنيا بالاگرفت ، پيكرش با اهل دنياست ولى دل وخردش متوجه آخرت است ، آنچه از دنيا دوستى چشمش ديده پرتودلش خاموش نموده ، حرامش را پليد شمرده واز شبهاتش دورى جسته ، به خدا قسم حلال خالص دنيا را هم رها كرده وجز به مقدارى كه ناچار از آن است ، توجه ننموده ، وآن پاره نانى است كه به پيكرش نيرودهد، وجامه اى كه عورتش را بپوشاند، كه آن هم از درشت ترين خوراك وزبرترين لباسى است كه به دستش آمده ، وبه نسبت به آنچه هم ناچار است اطمينان واميد ندارد، وفقط اميد واطمينانش به آفريننده جهان است .
بنابراين تلاش وكوشش نمايد وتنش را به زحمت اندازد تا استخوانهايش ‍ نمودار شود، وديدگانش به گودى رود، خداوند هم در عوض نيروى بدنى وتوان عقليش دهد، وآنچه در آخرت برايش اندوخته بيشتر باشد، دنيا را رها كن ، زيرا محبت به دنيا كور وكر وگنگ وزبون مى كند، بقيه عمرت را جبران كن ، زيرا پيشينيانت به خاطر پايدارى بر آرزوها وامروز وفردا كردن هلاك شدند، تا آنگاه كه ناگهان فرمان خدا (مرگ ) به سويشان آمد در حاليكه آنان غافل بودند، سپس بر روى تابوتهايشان به سوى گورهاى تنگ وتاريك رهسپار گشته وخانواده وفرزندان آنان را رها كردند، با دلى متوجه واز همه بريده وترك دنيا نموده وبا تصميمى قاطع به سوى خدا رو، خدا ما وتورا بر طاعتش يارى كند، وبه موجبات رضايش مؤ فق بدارد.

حديث

- عن أ بى عبد الله ع قال :
قال رسول الله ص من لم يتعز بعزاء الله تقطعت نفسه حسرات على الدنيا ومن أ تبع بصره ما فى أ يدى الناس كثر همه ولم يشف غيظه ومن لم ير لله عليه نعمة إ لافى مطعم أ ومشرب أ وملبس فقد قصر عمله ودنا عذابه
امام صادق عليه السلام از رسول خدا صلى الله عليه وآله نقل كند كه فرمود هر كه با دلجويى خدا دلش آرام نگرفت ، نفسش از حسرتهاى دنيايى قطع نمى شود، وهر كه چشم به آنچه در دست مردم است داشته باشد اندوهش فراوان گردد وسوز دلش درمان نپذيرد، وهر كه جز در خوردن يا نوشيدن يا پوشيدن لباس نعمتى از خدا را در خودش نبيند، حقيقتا كردارش كم وكوتاه وعذابش نزديك شود.

حديث

- من كتاب روضة الواعظين :
قال النبى ص ما الدنيا فى الا خرة إ لامثل ما يجعل أ حدكم إ صبعه فى اليم فلينظر بم يرجع
رسول خدا صلى الله عليه وآله فرمود: دنيا در برابر آخرت مانند اين است كه يكى از شماها انگشتانش را در دريا فروبرد، بايد ببيند چه چيز برمى گيرد.

حديث

- قال المسيح ع مثل الدنيا والا خرة كمثل رجل له ضرتان إ ن أ رضى إ حداهما سخطت الا خرى
مسيح عليه السلام فرمود: حكايت دنيا وآخرت حكايت مردى است كه دوزن (هوو) دارد، هر كدام را راضى كند ديگرى به خشم آيد.

حديث

- قال رسول الله ص :
الدنيا دار من لادار له ومال من لامال له ولها يجمع من لاعقل له و شهواتها يطلب من لافهم له وعليها يعادى من لاعلم له وعليها يحسد من لافقه له ولها يسعى من لايقين له
رسول خدا صلى الله عليه وآله فرمود: دنيا خانه كسى است كه خانه ندارد، وسرمايه كسى است كه سرمايه ندارد، وكسى آن را جمع مى كند كه عقل ندارد، وكسى به دنبال شهواتش مى رود كه فهم ندارد، و كسى با دنيا دشمنى مى ورزد كه علم ندارد، وكسى به آن حسادت مى كند كه شعور ندارد، وكسى برايش تلاش مى كند كه يقين ندارد.

حديث

- روى أ ن النبى ص قرأ أَ فَمَنْ شَرَحَ اللّ هُ صَدْرَهُ لِلْإِسْل امِ فَهُوَ عَلى نُورٍ مِنْ رَبِّهِ فقال إ ن النور إ ذا وقع فى القلب انفسح له وانشرح فقالوا يا رسول الله فهل لذلك علامة يعرف بها قال التجافى عن دار الغرور والا نابة إ لى دار الخلود والاستعداد للموت قبل نزول الموت
روايت شده كه رسول خدا صلى الله عليه وآله اين آيه را تلاوت كرد (آيا كسى كه خدا سينه اش را براى اسلام گشاده است وبر فراز مركب از نور الهى قرار گرفته (همچون كوردلان گمراه است )) فرمود: هنگامى كه نور در دل جاى گيرد آن را باز مى كند وروشن مى گرداند، پرسيده شد: اى رسول خدا! آيا براى اين علامتى هست كه شناخته شود؟ فرمود: كناره گيرى از دنيا وروى كردن به آخرت ، وآمادگى براى مرگ قبل از رسيدن وقتش .

حديث

- قال أ مير المؤ منين ع :
يا دنيا إ ليك عنى أ بى تعرضت أ م إ لى تشوقت لاحان حينك هيهات غرى غيرى لاحاجة لى فيك قد طلقتك ثلاثا لارجعة لى فيك فعيشك قصير وخطرك يسير وأ ملك حقير آه من قلة الزاد وطول الطريق وبعد السفر وعظيم المورد وخشونة المضجع
اميرمؤ منان عليه السلام فرمود: اى دنيا! از من دور شو، آيا مرا مى فريبى ، يا مشتاق من شده اى ؟ توهرگز توان اين را ندارى ، بروديگرى را فريب ده ، من نيازى به توندارم ، من تورا سه طلاقه كرده ، وديگر رجوعى به تونخواهم داشت ، زندگى در توكوتاه است ومشكلاتت بسيار، و آرزوهايت پست وبى مقدرا، آه از كمى توشه وراه طولاانى ودور بودن سفر وبزرگى محل ورود، وناسازگارى خوابگاه .

حديث

- وقال الدنيا تغر وتضر وتمر إ ن الله تعالى لم يرضها ثوابا لا وليائه ولاعقابا لا عدائه وإ ن أ هل الدنيا كركب بينا هم حلوا إ ذ صاح بهم سائقهم فارتحلوا
على عليه السلام فرمود: دنيا گول مى زند وزيان مى رساند و مى گذرد، خداوند متعال دنيا را پاداش دوستان خود وعقاب دشمنانش ‍ قرار ندارد، اهل دنيا همچون كاروانى هستند كه بين راه استراحتى كوتاه دارند، ناگهان قافله سالار فرياد زند كه حركت كنيد.

حديث

- قال النبى ص الرغبة فى الدنيا تكثر الهم والحزن والزهد فى الدنيا يريح القلب والبدن
پيامبر خدا صلى الله عليه وآله فرمود: ميل به دنيا غم واندوه را زياد مى كند، وپرهيز از دنيا دل وجسم را آسوده مى گرداند.

حديث

- قال الصادق ع من تعلق قلبه بالدنيا تعلق منها بثلاث خصال هم لايفنى وأ مل لايدرك ورجاء لاينال
امام صادق عليه السلام فرمود: هر كس دلبستگى به دنيا پيدا كند، به سه چيز چنگ زده : اندوه دائمى ، آرزويى بر آورده نشدنى ، اميدى نرسيدنى .

حديث

- وقال أ يضا عجبت لمن يبخل بالدنيا وهى مقبلة عليه أ ويبخل بها وهى مدبرة عنه فلاالا نفاق مع الا قبال يضره ولاالا مساك مع الا دبار ينفعه
امام صادق عليه السلام فرمود: در شگفتم از كسى كه به دنيا بخل مى ورزد در حاليكه دنيا به اوروى نموده ، يا به دنيا بخل مى ورزد ودنيا به اوپشت كرده ، نه بخشيدن با روى كردن ضررش مى زند، ونه خساست با پشت كردن سودش مى دهد.

حديث

- قال أ مير المؤ منين ع :
فى بعض خطبة أ يها الناس إ ن الدنيا دار فناء والا خرة دار بقاء فخذوا من ممركم لمقركم ولاتهتكوا أ ستاركم عند من يعلم أ سراركم وأ خرجوا من الدنيا قلوبكم من قبل أ ن تخرج منها أ بدانكم ففى الدنيا حييتم وللا خرة خلقتم إ نما الدنيا كالسم يأ كله من لايعرفه إ ن العبد إ ذا مات قالت الملائكة ما قدم وقال الناس ما أ خر فقدموا فضلايكن لكم ولاتؤ خروا كلايكن عليكم فإ ن المحروم من حرم خير ما له والمغبوط ثقل بالخيرات و الصدقات موازينه وأ حسن فى الجنة بها مهاده وطيب على الصراط بها مسلكه
اميرمؤ منان عليه السلام در يكى از خطبه هايش فرمود: اى مردم ! دنيا خانه اى از ربين رفتنى وآخرت خانه اى جاودان است ، اينك از اين خانه كه گذرگاه شماست براى خانه هميشگى خود توشه برگيريد، نزد كسانى كه اسرارتان را مى دانند پرده درى نكنيد، ودلهاى خود را از اين دنيا بيرون بريد قبل از اينكه بدنهايتان از آن بيرون رود در دنيا زندگى مى كنيد اما براى آخرت آفريده شده ايد دنيا همچون سمى است كه كسى كه نمى شناسدش وآن را مى خورد، هر گاه بنده اى بميرد فرشتگان گويند: چه فرستاده ؟ مردم گويند: چه چيز جمع كرده ؟ اكنون فضيلتى پيش فرستيد كه براى شما بماند، ودر دنيا چيزى باقى نگذايد كه برايتان وزر وبال باشد زيرا محروم آن است كه از صرف بهترين مالش در راه خدا محروم شود وغبطه خورنده آن است كه ميزانش در خيرات وصدقات سنگين باشد وباعث نيكويى جايگاهش در بهشت شود وراهش را در پل صراط آسان گرداند.

حديث

- عن الرضا ع قال :
عيسى ابن مريم للحواريين يا بنى إ سرائيل لاتأ سوا على ما فاتكم من دنياكم إ ذا سلم دينكم كما لايأ سى أ هل الدنيا على ما فاتهم من دينهم إ ذا سلمت دنياهم
امام رضا عليه السلام فرمود: عيسى بن مريم عليه السلام به حواريون گفت اى بنى اسرائيل ! بر آنچه از دنيا از دستتان رفته غصه نخوريد تا هنگامى كه دين شما در سلامت است ، همانگونه كه اهل دنيا تا دنيايشان باقى است بر دنياى از دست رفته شان غمگين نشوند.

حديث

- عن أ بى عبد الله ع قال :
إ ذا أ قبلت الدنيا على إ نسان أ عطته محاسن غيره وإ ذا أ دبرت عنه سلبته محاسن نفسه
امام صادق عليه السلام فرمود: هر گاه دنيا به كسى روى آورد زيباييهاى ديگران را هم به اومى دهد، واگر پشت كرد خوبيهاى خودش را هم از اومى گيرد.

حديث

- قال أ مير المؤ منين ع :
ما أ صف دارا أ ولها عناء وآخرها فناء فى حلالها حساب وفى حرامها عقاب من استغنى فيها فتن ومن افتقر فيها حزن ومن ساعاها فاتته ومن قعد عنها وانته ومن أ بصر بها بصرته ومن أ بصر إ ليها أ عمته
اميرمؤ منان عليه السلام فرمود: چگونه خانه اى را وصف كنم كه اولش مشقت وپايانش نيستى است در حلالش حساب ودر حرامش عقاب است ، هر كه در آن بى نياز شود طغيان كند، وهر كه محتاج شود غمگين گردد، هر كه دنبالش رود آن را از دست بدهد وهر كه تركش گويد به دنبال او آيد، هر كس به آن بينايى جويد بينايى گيرد، وهر كس به آن چشم بدوزد كور گردد.

حديث

- مر رسول الله ص بمجنون فقال ما له فقيل إ نه
مجنون فقال بل هومصاب إ نما المجنون من آثر الدنيا على
رسول خدا صلى الله عليه وآله از كنار مجنونى گذشت ، فرمود: اورا چه شده ؟ گفتند: مجنون است ، فرمود: اوعقلش آسيب ديده ، مجنون واقعى كسى است كه دنيا را بر آخرت ترجيح دهد.

حديث

- وقال اللهم من آمن بك وشهد أ نى رسولك فحبب إ ليه لقاءك و سهل عليه قضاءك وأ قلل ماله
رسول خدا صلى الله عليه وآله فرمود: پروردگارا! هر كس به تو ايمان آورد وگواهى به رسالت من داد، اورا به ملاقات خودت خوشنود كن ، وقضا وقدرت را بر وى آسان گردان ، وبه اومال كمى بده .

حديث

- من سائر الكتب قال أ بوعبد الله ع تمثلت الدنيا للمسيح ص ‍ فى صورة امرأ ة زرقاء فقال كم تزوجت فقالت كثيرا قال أ فكل طلقك قالت لابل كلاقتلت قال ص فويح أ زواجك الباقين كيف لايعتبرون بالماضين
امام صادق عليه السلام فرمود: دنيا به شكل زنى چشم سبز بر حضرت مسيح (صلوات الله عليه ) ظاهر شد، حضرت فرمود: اى زن تا به حال چند مرتبه ازدواج كرده اى ؟ گفت : بسيار. فرمود: ايا همه آنها تورا طلاق دادند؟ گفت : نه ، بلكه همه را كشتم . فرمود: واى بر شوهران باقيمانده ات كه چگونه از گذشتگان عبرت نمى گيرند!

حديث

- قال الباقر ع انزل الدنيا منك كمنزل نزلته ثم أ ردت التحول عنه من يومك أ وكمال اكتسبته فى منامك واستيقظت فليس فى يدك منه شى ء وإ ذا حضرت فى جنازة فكن كأ نك المحمول عليها وكأ نك سأ لت ربك الرجعة إ لى الدنيا فردك فاعمل عمل من قد عاين
امام باقر عليه السلام فرمود: دنيا را مانند منزلى بدان كه در آن فرود آمده اى ومى خواهى همان روز از آن بگذرى ، ويا همچون مالى است كه در خواب به دست آورده باشى ، وهنگامى كه بيدارى شدى چيزى از آن در دستت نباشد، هر گاه جنازه اى را ديدى خودت را جاى اوفرض كن ، و خيال كن از پروردگارت خواسته اى دوباره تورا به دنيا برگرداند واوهم برگردانده اينك چون كسى عمل كن كه نتيجه عملش را به چشم ديده .

حديث

- عن أ بى عبد الله ع قال :
قال الله تعالى لموسى يا موسى إ ن الدنيا دار عقوبة عاقبت فيها آدم عند خطيئته وجعلتها ملعونة ملعون ما فيها إ لاما كان منها لى يا موسى إ ن عبادى الصالحين زهدوا فيها بقدر علمهم بى وسائرهم من خلقى رغبوا فيها بقدر جهلهم بى وما من أ حد من خلقى عظمها فقرت عينه فيها ولم يحقرها أ حد إ لاانتفع بها ثم قال أ بوعبد الله إ ن قدرتم أ ن لاتعرفوا فافعلوا و ما عليك إ ن لم يثن الناس عليك وما عليك أ ن تكون عند الناس مذموما إ ذا كنت عند الله محمودا إ ن أ مير المؤ منين ص كان يقول لاخير فى الدنيا إ لا لا حد رجلين رجل يزداد كل يوم إ حسانا ورجل يتدارك سيئته بالتوبة و أ نى له بالتوبة والله لوسجد حتى ينقطع عنقه ما قبل الله منه إ لابولايتنا أ هل البيت أ لاو
من عرف حقنا ورجا الثواب فينا ورضى بقوته وما
يستر عورته وما يكن رأ سه وهم فى ذلك خائفون وجلون
امام صادق عليه السلام فرمود: خداوند متعال به موسى عليه السلام فرمود: اى موسى ! عليه السلام فرمود: اى موسى ! دنيا خانه كيفرى است كه آدم را به خاطر اشتباهش در آن عقوبت نمودم ودنيا را ملعون قرار دادم ، هر چه در آن است ملعون است مگر آنچه براى من باشد اى موسى ! بندگان صالحم به اندازه شناختى كه از من داشتند در آن زاهد شدند، بقيه آنان به خاطر جهلشان نسبت به من ميل به دنيا پيدا كردند وكسى از بندگانم نيست كه آن را بزرگ شمارد وچشمش در آن روشن گردد وهيچكس آن را پست نشمرد جز آنكه بدان بهره مند شود.
سپس امام صادق عليه السلام فرمود: اگر توانايى دارى كه شناخته نشويد اين كار را بكنيد، وباكى نداشته باشيد كه نزد مردم سرزنش شويد وحال آنكه نزد خدا ستايش مى شويد، اميرمؤ منان عليه السلام مى فرمود: در دنيا خيرى نيست مگر براى دونفر: مردى كه هر روز به نيكيهايش مى افزايد و مردى كه گناهش را به توبه جبران مى كند، ولى از كجا معلوم توبه اش ‍ پذيرفته شود؟ به خدا قسم اگر آنقدر سجده كند كه گردنش قطع شود خداوند توبه اش را نپذيرد مگر به واسطه ولايت ما اهل بيت ، بدان ! (فرد ديگرى كه خير دنيا را دارد) هر كسى است كه حق ما را بشناسد ودر ما اميد ثواب داشته باشد وبه زندگيش ولباسش وسرپوشش راضى باشد، وآنان در اين امر ترسان ووحشت زده اند.

حديث

- من عيون الا خبار قال الرضا ع لايجتمع المال إ لابخصال خمس ‍ ببخل شديد وأ مل طويل وحرص غالب وقطيعة رحم وإ يثار الدنيا على الا خرة
امام رضا عليه السلام فرمود: مال جمع نمى شود مگر با وجود پنج خصلت : بخل شديد، آرزوى طولانى ، حرص زياد قطع رحم ، ترجيح دنيا بر آخرت .

حديث

- من كتاب الصبر والتأ ديب من رواية نصر بن الصباح البلخى قال شكا رجل إ لى أ بى عبد الله ع الحاجة فقال له أ بوعبد الله اصبر فإ ن الله سيجعل لك فرجا ثم سكت هنيئة وأ قبل على الرجل فقال أ خبرنى عن سجن الكوفة كيف هوفقال أ صلحك الله ضيق منتن وأ هله منه بسوء حال فقال له أ بوعبد الله إ نما أ نت فى السجن أ
تريد أ ن تكون فى سعة أ ما علمت أ ن الدنيا سجن المؤ من
نصر بن صباح بلخى گويد: مردى نزد امام صادق عليه السلام از نيازمندى خود شكايت كرد، حضرت فرمود: صبر كن ، كه خداوند به زودى برايت گشايش دهد، سپس مقدارى سكوت نمود وروبه مرد كرد وفرمود: به من بگوزندان كوفه چگونه است ؟ گفت : خدا به سلامتت بدارد، تنگ و بد بوست ، وزندانيان در حالت بدى هستند، امام عليه السلام به اوفرمود: توهم در زندان هستى ، آيا مى خواهى گشايش داشته باشى ؟ آيا مى دانى كه دنيا زندان مؤ من است ؟

حديث

- كان النبى ص يقول اللهم إ نى أ عوذ بك من الدنيا
فإ ن الدنيا تمنع الا خرة
رسول خدا صلى الله عليه وآله هميشه مى فرمود: پروردگارا! من از دنيا به توپناه مى برم زيرا دنيا مانع از رسيدن به آخرت مى شود.

حديث

- ومن غيره من الكتب عن أ بى عبد الله ع قال :
مر المسيح ع فى أ رض فلاة ومعه أ صحابه فنظر إ لى مال مركوز فنظر إ لى أ صحابه فقال لهم إ نه الموت فجوزوا فجازوا وتخلف ثلاثة من أ صحابه عند المال فقالوا لبعضهم امض إ لى هذه المدينة فإ نها بالقرب فابتع لنا منها طعاما فإ نا جياع حتى إ ذا جئت قسمنا المال فيما بيننا فلما أ ن مضى الرجل فقال الرجلان أ حدهما لصاحبه يا أ با فلان لوكان المال بينى وبينك ما كان أ جود وأ وفى فاتفقا على أ ن يقتلاالرجل إ ذا انصرف إ ليهما قال الرجل وهو يمضى إ لى السوق ليبتاع لهم الطعام لوكان هذا المال لى وحدى لكان أ وفق فاعتزم على أ ن يشترى سما يسم الطعام ففعل وانصرف إ ليهما بالطعام فلما أ ن نظرا إ ليه وثبا به وقتلاه وجلسا يأ كلان الطعام فحين استقر فى أ جوافهما ماتا جميعا وانصرف المسيح من الموضع الذى كان مضى إ ليه فوقف على المال وهم صرعى حوله فقال ع أ لم أ قل لكم إ نه الموت جوزوا
امام صادق عليه السلام فرمود: حضرت مسيح عليه السلام به همراه اصحابش از زمينى خشك وبى آب وعلف عبور مى كرد نظرش به مالى بدون صاحب ورها شده افتاد، روبه اصحابش نموده وفرمود: اين مرگ است از آن بگذريد اصحاب به غير از سه نفر از آن گذشتند. آن دوبه يك نفرشان گفتند: به اين شهر نزديك برووبراى ما غذايى بخر كه ما گرسنه ايم ، تا وقتى برگشتى مال را بين خود تقسيم كنيم . چون آن مرد رفت ، يكى از آن دوبه رفيقش گفت : فلانى اگر مال بين من وتوتقسيم شود بهتر است مرد در حالى كه براى خريد غذا به بازار مى رفت با خود گفت : اگر اين مال براى خودم تنها باشد مطلوبتر است وقصد كرد كه سمى بخرد ودر غذا بريزد، اين كار را كرد وبا غذا به طرف آن دوبرگشت ، چون آن دواورا ديدند به رويش جهيدند واورا كشتند، وهر دوشروع به خوردن غذا كردند، هنگامى كه غذا وارد معده آنان شد آن دونيز مردند، حضرت عيسى عليه السلام بار ديگر از همان محل بازگشت ، بالاى سر مال ايستاد در حالى كه دست نخورده بود وآنان اطرافش افتاده بودند، فرمود: به شما نگفتم اين مگر است ، از آن بگذريد؟

فصل هشتم : در ثروت اندوزى وزيانى كه بر مؤ من از اين ناحيه وارد مى شود
الفصل الثامن فيما جاء فى جمع المال وما يدخل على المؤ من من النقص فى جمعه

حديث

- عن أ بى عبد الله ع قال :
ما من رزية تدخل على عبد مسلم أ شد عليه من مال يصيبه وأ هون من ذلك أ ن يأ تيه أ خوه فيقول زوجنى فيقول لاأ فعل أ نا أ غنى منك
امام صادق عليه السلام فرمود: هيچ مصيبتى بر بنده مسلمان بالاتر از اين نيست كه ناگهان مالى به اوبرسد(موجب خود فراموشى او گردد)، واز اين بدتر اينكه برادر مؤ منش نزد اوآيد وتقاضاى ازدواج وپيوند خويشاوندى نماند، اوبگويد: نه ، من از توبى نيازترم .

حديث

- عنه قال ما شى ء يستفيد امرؤ مسلم أ ضر عليه من مال يستفيده و أ يسره أ ن يخطب إ ليه من هوخير منه أ ومثله فى الدين فيقول لاليس له مال لاأ زوجه
امام صادق عليه السلام فرمود: براى بنده مسلمان چيزى پر ضررتر از مالى كه به دست مى آورد نمى باشد، وكمتر از آن اينكه كسى براى خواستگاى نزد اوايد كه يا از اوبهتر باشد يا از نظر دين مانند اوباشد، جواب رد دهد وبگويد: چون مال ندارد دخترم را به او نمى دهم .

حديث

- عنه قال من كثر اشتباكه بالدنيا كان أ شد لحسرته عند فراقها
امام صادق عليه السلام فرمود: هر كه علاقه اش به دنيا بيشتر باشد، حسرتش هنگام ترك دنيا بيشتر است .

حديث

- عن أ بى جعفر ع يقول كان على عهد رسول الله ص فقير مؤ من عابد شديد الحاجة من أ هل الصفة وكان ملازما لرسول الله عند مواقيت الصلاة عليها لايفقده وكان رسول الله يرق له إ ذا نظر إ لى حاجته وعزته و كان يقول يا سعد لوكان جاءنى شى ء لا غنيتك فأ تاه جبرئيل فأ عطاه درهمين فقال أ عطه إ ياهما ومره أ ن يتجر بهما وينصرف لرزق الله فأ خذهما سعد فلما صلى مع النبى الظهر والعصر قال قم يا سعد فاطلب الرزق قد كنت بحالك مغتما فأ قبل سعد لايشترى بدرهم شيئا إ لاباعه بدرهمين ولايشترى بدرهمين إ لاباعه بأ ربعة وأ قبلت الدنيا على سعد فكثر متاعه وماله وعظمت تجارته فأ خذ على باب مسجد رسول الله حانوتا فجلس فيه يجمع تجارته وكان رسول الله إ ذا قال بلال الصلاة يخرج وسعد مشغول بالدنيا فلم يتطهر ولم يتهيأ للصلاة فيقول النبى يا سعد شغلتك دنياك عن الصلاة وكان سعد يقول فما أ صنع أ ضيع مالى هذا رجل قد بعته فأ ريد أ ن أ ستوفى منه وهذا رجل قد اشتريت منه فأ ريد أ ن أ وفيه فأ تاه جبرئيل فقال يا محمد المال والدنيا فيه مشغلة عن الا خرة فقل لسعد يرد عليك الدرهمين الذين دفعتهما إ ليه فقال النبى يا سعد أ ما ترد الدرهمين علينا فقال سعد بلى ومائتين فقال لست أ ريد إ لاالدرهمين فأ عطاه سعد درهمين فأ دبرت الدنيا على سعد حتى ذهب جميع ما كان جمع وعاد إ لى حالة التى كان عليها
امام باقر عليه السلام فرمود: در زمان رسول خدا صلى الله عليه وآله يكى از اصحاب صفه كه شخصى فقير وبا ايمان وعابد وبسيار محتاج بود، وهميشه هنگام نماز ملازم رسول خدا صلى الله عليه وآله بود واز ايشان جدا نمى گشت ، ورسول خدا صلى الله عليه وآله هم وقتى به احتياج وعزت نفس اوتوجه مى كرد دلش مى سوخت ، روزى به اوفرمود: اى سعد! اگر چيزى به دستم رسيد تورا بى نياز مى كنم . جبرئيل بر اونازل شد ودودرهم به حضرت داد وگفت : اين دودرهم را به اوبده وامرش كن كه با آنها تجارت كند وبا روزى خدا زندگى كند، سعد دودرهم را گرفت ، بعد از اينكه رسول خدا صلى الله عليه وآله نماز ظهر وعصر را خواند، فرمود: اى سعد! برخيز وبه دنبال روزى برو، من نسبت به حال تو غمگينم ، سعد به طرف تجارت رفت ، وچيزى را به يك درهم نمى خريد مگر اينكه آن را به دودرهم مى فروخت وبه دودرهم نمى خريد جز آنكه آن را به چهار درهم مى فروخت دنيا به سعد روكرد به حدى كه مال واموالش بسيار شد و تجارتش رونق گرفت ، ونزديك مسجد رسول خدا صلى الله عليه وآله دكانى تهيه كرد ودر آن به جمع سود تجارت پرداخت ، هر گاه بلال مى گفت : (لصلاة )، رسول خدا صلى الله عليه وآله به طرف مسجد مى رفت ولى سعد مشغول دنيا بود ووضونمى گرفت وآماده نماز نمى شد.
پيامبر صلى الله عليه وآله به اوفرمود: اى سعد! دنيا تورا از نماز باز داشته ! سعد مى گفت : چه كنم ، اموالم از بين مى رود، اين مرد مى آيد وبه اوچيزى مى فروشم وپولش را از اومى گيرم ، واز اين مرد چيزى مى خرم وبايد پولش ‍ را به اوبدهم در اين هنگام جبرئيل نازل شد وگفت : اى محمد! مال ودنيا انسان را از آخرت دور مى كند، به سعد بگودودرهمى را كه به تودادم به من بازگردان ، پيامبر صلى الله عليه وآله فرمود: اى سعد! آن دودهرم را به ما نمى دهى ؟ سعد گفت : چرا، بلكه دويست درهم مى دهم ، فرمود: من فقط همان دودرهم را مى خواهم . سعد دودرهم را به ايشان داد، ناگاه دنيا به سعد پشت نمود، به طورى كه تمامى آنچه را جمع كرده بود از بين رفت ، و به همان حالتى برگشت كه اول داشت .

حديث

- عن أ بى عبد الله ع قال :
ما أ عطى الله عبدا ثلاثين أ لفا وهويريد به الخير وما جمع رجل قط عشرة آلاف من حل وقد يجمع الله الدنيا والا خرة لا قوام إ ذا أ عطوا القريب و رزقوا العمل الصالح فقد جمعت لهم الدنيا والا خرة
امام صادق عليه السلام فرمود: هرگز خداوند به بنده اى سى هزار (درهم ) نداد براى اينكه اوبه خير وسعادت برسد، وهيچ مردى ده هزار (درهم ) از راه حلال كسب نكرد، وگاهى خداوند دنيا وآخرت را براى گروهى جمع مى كند، وآن هنگامى است كه روزيشان را داده وموفق به عمل شايسته اى نمايد، اينجاست كه دنيا وآخرت برايشان جمع مى شود.

حديث

- عن الرضا ع قال :
صاحب النعمة يجب عليه حقوق منها الزكاة فى ماله ومنها المواساة لا خوانه ومنها الصلة لرحمه والتوسعة لعياله وغير ذلك من الحقوق ثم قال ع ربما صارت إ لى النعمة فما أ تهنأ بها حتى أ علم أ نى قد أ ديت ما يجب على فيها
امام رضا عليه السلام فرمود: بر صاحب نعمت حقوقى واجب است : يكى از آنها، پرداخت زكات مال ، وديگرى برابرى با برادران دينى ، و ديگر بجا آوردن صلحه رحم وفراهم كردن آسايش خانواده وغير اينها از حقوق است . سپس فرمود: گاهى نعمتى به من مى رسد وبر من گوارا نمى شود؛ مگر اينكه بدانم آنچه را در آن بر من واجب گرديده بجا آورده ام .

حديث

- عن أ بى جعفر ع قال :
ما عظمت نعمة الله على أ حد قط إ لاازداد حق الله عليه عظما
امام باقر عليه السلام فرمود: هرگز نعمت خداوند بر كسى بزرگ نگرديد، مگر اينكه حق خدا در آن زياد شد.

حديث

- عن أ بى عبد الله ع قال :
ما من مؤ من نال بسلطانه من الدنيا إ لانقص حظه من الا خرة
امام صادق عليه السلام فرمود: هيچ مؤ منى با چيرگيش به مال و منال دنيا نرسيد، مگر اينكه بهره اش از آخرت كم شد.

حديث

- عنه ع قال :
إ نما أ عطاكم هذه الفضول لتوجهوها حيث وجهها الله ولم يعطكموها لتكنزوها
امام صادق عليه السلام فرمود: خداوند مال دنيا را به شما داد تا فقط آن را در راهى كه خداوند مقرر فرموده مصرف كنيد، نه اينكه آن را اندوخته وپس انداز نمائيد.

حديث

- عنه قال ما أ عطى الله عبدا من الدنيا كثيرا ثم أ دخله الجنة إ لاكان أ قل لحظة فيها
امام صادق عليه السلام فرمود: خداوند به هيچ بنده اى از دنيا بسيار نداد وسپس اورا به بهشت نبرد، مگر اينكه بهره اش از بهشت كم خواهد بود.

حديث

- عن جعفر ع قال :
نحب المال ولانؤ تى إ لاخيرا وما أ وتى عبد فى هذه الدنيا إ لاكان نقص ‍ لحظه فى الا خرة وما من شيعتنا من له مائة أ لف درهم
امام باقر عليه السلام فرمود: ما مال را دوست داريم ، وآن را فقط در راه خير مصرف مى كنيم ، هر بنده اى در اين دنيا مال بسيار به دست آورد بهره اش از آخرت كم گردد، وشيعه ما نخواهد بود كسى كه داراى صد هزار درهم باشد.

حديث

- عن أ بى عبد الله ع ما أ عطى الله مؤ منا أ كثر من أ ربعين أ لفا لخير يريد به
امام صادق عليه السلام فرمود: خداوند به هيچ مؤ منى بيشتر از چهل هزار (درهم ) نمى دهد، زيرا خير اورا مى خواهد.

حديث

- عنه قال ليس من شيعتنا من ملك عشرة آلاف درهم إ لامن أ عطى يمينا وشمالاوقدام وخلف
امام صادق عليه السلام فرمود: شيعه ما نيست كسى كه ده هزار درهم را تملك كند، مگر كسى كه به دست چپ وراست واز جلووپشت سر، انفاق كند.

حديث

- عن أ بى جعفر ع فى قول الله عز وجل الَّذِينَ يَكْنِزُونَ الذَّهَبَ وَ الْفِضَّةَ الا ية قال إ نما عنى ذلك ما جازوا أ لفى درهم وذكر أ ن العلماء يحاسبون أ نفسهم كل ليلة فإ ن كان عندهم من العين أ كثر من أ لفى درهم أ خرجوه فقسموه ولايثبت عندهم أ كثر من أ لفى درهم
امام باقر عليه السلام درباره آيه شريفه (كسانى كه طلاونقره را پنهان مى كنند) فرمود: مقصود كسانى هستند كه بيش از دوهزار درهم جمع كنند.
گفته شده كه : علماء همواره هنگام شب به محاسبه خود مى پردازند، اگر نزد آنان بيش از دوهزار درهم بود آن را جدا نموده وتقسيم مى كردند، وهرگز بيش از دوهزار درهم نزد خود نگاه نمى داشتند.