دو مكتب در اسلام
جلد دوم : ديدگاه دو مكتب درباره مدارك تشريعى اسلامى

سيد مرتضى عسگرى

- ۲۱ -


راه توحيد كلمه مسلمانان  
بنا بر آنچه گذشت ، راه هماهنگى و توحيد كلمه مسلمين در دو چيز خلاصه مى شود:
1. بازگشت به كتاب خدا و سنت پيامبرش (ص )، و عمل به آن در احكام اسلامى و ترك اجتهاد مجتهدين از صحابه و تابعين ، و نيز مجتهدينى كه بعد از عصر ايشان آمده اند؛ همان گونه كه مسلمانان قرن دوم هجرى عمل كردند كه پس از رفع تحريم گفتن و نوشتن حديث پيغمبر با تمام قوا به جمع آورى و تدوين حديث آن حضرت روى آوردند. در صورتى كه پيش از آن تاريخ ، نوشتن و گفتن حديث تحريم شده بود.
2. از آنجايى كه راويان آن احاديث و كسانى كه آنها را در مجموعه هاى بسيار بزرگ تدوين كرده اند معصوم نبوده اند، و احاديث متناقضى را سراغ داريم كه از پيامبر خدا (ص ) روايت شده و در همان كتابهاى حديث آمده اند، درست نيست كه ما فردى از دانشمندان علم حديث را مانند پيغمبر خدا (ص ) از اشتباه و لغزش بر كنار بدانيم ، و كتابى از كتابهاى حديث را، همانند كتاب خدا، از اشتباه و لغزش مصون به حساب آوريم . چه ، كتاب خدا تنها كتابى است كه باطل به هيچ روى در آن راه نداشته و ندارد. و تنها قرآن است كه ، از ابتدا تا انتهايش ، همه صحيح بوده ، از زيادتى و نقصان مصون و محفوظ مانده است .
بنابراين ، بر ماست كه براى رسيدن به توحيد كلمه مسلمين ، بحثى علمى و مؤ دبانه را، به دور از دشنام و ناسزا و تنها براى شناخت سند حديث و متن آن هر حديثى و در هر كتابى كه آمده باشد آغاز كنيم . و اين تنها راهى است كه ما را به چنان هدف مقدسى رهنمون خواهد بود.
و آخر دعوانا ان الحمدلله رب العالمين
نظر برخى از دانشمندان درباره كتاب حاضر  
نامه استاد ابوزينب الربيعى به مؤ لف
بسم الله الرحمن الرحيم
الحمدلله و الصلاة على خير خلق الله محمد بن عبدالله و على آله الطيبين الطاهرين .
فشرده اى است از چگونگى انتشار فرهنگ اهل بيت - عليهم السلام - در مصر بر اساس تجربه اى كه شخصا به دست آورده ام .
پس از اندك فعاليتى در اين زمينه در مصر، دريافتم كه اين سرزمين پر از بركت و كاميابى را عدم توفيق و ناكامى است . نتيجه آن را به شرح زير مى توان برشمرد:
1. سرزمين مصر جز به فرهنگ اهل بيت به چيز ديگرى نياز ندارد، آن هم به طريقى هوشمندانه و بررسى و مطالعه شده . و بهترين كسانى كه مى توانند به چنين مهمى به نيكوترين وجهى اقدام كنند، كسانى هستند كه در اين زمينه تجربه اى ژرف اندوخته ، و به درستى و پاكى نيت آزموده شده باشند. سپاس خداى را كه تعداد آنها فراوان است . در مصر اساتيد دانشگاهها و پزشكان و مهندسان و قضات و متفكران و نويسندگان و غيره مى باشند...و بعدها به طور كلى در اين مورد مفصل سخن خواهم گفت .
2. از خلال تجربه و عمل دريافتم كتابهايى كه در حقيقت در خدمت به مكتب و يارى آن است ، كتابهايى هستند موضوعى و مورد اطمينان ، به وسيله مؤ لفانى چون علامه عسكرى و شرف الدين و ديگران .
كتاب معالم المدرستين جلد اول و دوم در واقع شمشير برنده اى است بر فرق گمراهى و كوردلى و براستى مى توان گفت حرف آخر را زده ، و حق را از درون باطل بيرون كشيده و دليلى است قاطع كه مورد پذيرش محيط دانشگاه و مجامع علمى و جو اسلامى ، كه به سند و دليل معقول و منقول اعتمادى تمام دارند، قرار گرفته است .
3. اين كتابها بايستى در كشور مصر به حد فراوان يافت شوند؛ بويژه در اين ايام كه خداوند نقاب از چهره كسانى برگرفته است كه چنان نشان مى دهند كه دشمنان سرسخت شرك و مشركين هستند، و فقط خود آنها موحد و اهل توحيد مى باشند. آنها همواره پيروان اهل بيت را در رديف مشركان به حساب مى آورند، و آنچه را دارند در يارى دشمنان خدا و دشمنان انسانيت در طبق اخلاص مى گذارند، و شعارها و دروغهايشان گوش را كر مى سازد. همينها هستند كه از دير باز، مانعى بر سر راه پيشرفت ما بوده اند.
اما اكنون ميدان حركت و فعاليت باز است و آيات خداوندى تابان و تابناك ، و حركت در اين راه به چيزى نياز ندارد، جز اينكه منبع اصلى در اختيار مردم تشنه اين سامان گذارده و به دست ايشان سپرده شود. من آنها را شايسته ترين مردم ايثارگر در خدمت به مكتب حق ، و تواناترين و آشناترين ايشان به شئون كشورشان يافته ام .
اينك شما، در چنين هنگامى مناسب و مكانى مناسب ، حق را به يارى برخيزيد كه پيروزى جز از ناحيه خداوند نخواهد بود. و اول و آخر، سپاس ‍ خداى راست .
خادم اهل بيت عليهم السلام الربيعى
# لازم به توضيح است كه استاد ابوزينب الربيعى يكى از دانشمندان سرشناس و مبلغين پرحرارت مكتب اهل بيت در مصر است كه به سبب فعاليتهاى شجاعانه شان در تبليغ اين مكتب ، مدت دو سال را در زندانهاى مصر گذرانيده است .
مترجم .
نامه استاد الجزايرى
بسمه تعالى
به سرورم ، علامه و حبر فهامه ، جناب آقاى مرتضى عسكرى دام ظله و حفظه الله .
السلام عليكم و رحمة الله و بركاته
مدتى است كه نامه گراميتان را دريافت داشته ام . اما جابجا شدنم از سوئد و انتقال غربتكده ام به ديار ديگرى چون سويس ، مانع از تسريع در پاسخ گرديده است . با اين حال ، عذر من بدتر از گناهم مى باشد.
از اينكه نسخه اى از كتاب معالم المدرستين و عبدالله بن سبا را برايم فرستاده ايد، متشكرم . بايد عرض كنم كه من با تنى چند از برادران يكدلم ، كه در درجه اول با توفيق الهى ، و در مرحله بعد به فضل نيروى استدلالتان در كتاب معالم المدرستين جذب طريق حق و پيرو مكتب اهل بيت شده اند، به مطالعه و بررسى آنها پرداختيم . خدايتان با همه خيراتش شما را پاداش دهاد. اينك ما همچنان در انتظار ديگر آثار سودمند شما مى باشيم كه جوياى حقيقت به اين سادگيها قانع نمى شود.
سرور، و ولى نعمت من ! ما در مورد كتاب معالم المدرستين به دو تن از برادران خود كه به زبان فرانسه تسلطى كامل دارند مراجعه كرديم تا به عنوان نخستين قدم ، به ترجمه جلد اول آن اقدام كنند. اميدوارم به همين زودى ترجمه آن به پايان برسد تا گروه عظيمى از ساكنان مراكش بزرگ از آن بهره مند شوند. من در نظر دارم كه مقاله اى در معرفى اين كتاب در روزنامه هاى الجزاير و مجله هايى كه سر ناسازگارى با فكر اصيل ندارند منتشر كنم ، تا بدان وسيله كسانى كه با آن كتاب آشنايى ندارند، به مطالعه آن ترغيب شوند.
حقيقتا مى گويم در صورتى كه آن كتاب منتشر شود، سودش به مراتب از كتاب مراجعات دانشمند بزرگوار عبدالحسين شرف الدين ، با همه زيبايى عرضه و روانى ماده اش بيشتر خواهد بود. چه ، آن خود بابى ، و كتاب معالم المدرستين شما بابى ديگر است ...تا آنجا كه مى نويسد:
آقاى عزيزم ! مايل بودم كه از تهران دين كنم تا مگر از نعمت ديدارتان برخوردار شوم و بدان وسيله بسيارى از موارد شك و حيرت را، كه همچنان بر دلم سايه افكنده است ، بر طرف سازم و از درياى دانشتان ، و لو قطرات اندكى ، به كام تشنه ام برگيرم و عطش خود را فرو نشانم . اما تنگدستى و درگيرى به كارهاى فراوان ، كه بين من و مرادم واقع شده اند، مرا به خود نمى گذارند. و غربت را خود احكامى ويژه است . و دور نيست كه خداوند ديدار شما را برايم فراهم كند و بهره گيرى از ملاقاتتان را برايم ميسر گرداند كه او بر هر چيزى تواناست .
بار ديگر به خاطر دريافت كتابهاى بسيار گرانقدرتان تشكر مى كنم ، خداوند بر عمر پرثمرتان بيفزايد، با توجه به اينكه همچنان در اشتياق دريافت بقيه آنها انتظار مى برم .
اينك شما را به خدايى مى سپارم كه شما ودايع او را تباه نساخته ايد. والسلام عليكم .
محمد الفاضلى الحسنى 10/12/1990
# استاد محمد الفاضلى الحسنى الجزايرى ، شاعر، اديب . نويسنده و يكى از دانشوران معروف و سرشناس الجزاير مى باشد، و مقالاتش در مجلات و روزنامه هاى الجزاير پرطرفدار و خواننده است .
مترجم .
پيام براى تجديد حيات اسلامى و اتحاد مسلمانان  
پيام به رابطة العالم الاسلامى در مكه مكرمه ، و دانشگاه اسلامى مدينه منوره ، و حوزه هاى علميه نجف اشرف و خراسان و قم و اصفهان ، و دانشگاه ازهر قاهره و زيتونه ، و قيروان در تونس ، و دانشگاه قرويين مراكش !
به همه متفكران جهان اسلام و دانشمندان و نويسندگان .
به همه مصلحين پر حرارت غيرتمند و كوشا، و خواهان توحيد كلمه مسلمين .
به همه مجاهدان و كوشندگان با اخلاص ، در راه بازگردانيدن حيات اسلامى به كشورهاى اسلامى .
در اين فراخوانى ، با همه احترام و تكريم ، روى سخنم با شماست . اينك مى گويم جهان اسلام براى تجديد حيات اسلامى جنبشى را آغاز نهاده كه براى رسيدن به اين هدف پرشكوه و عالى ، اقدام به بررسى موضوعى از مصادر سنت پيامبر خدا (ص )، از سيره و حديث ، كه در دسترس مسلمانان قرار دارد، و عدم بقا بر تقليد از سلف صالح در استنباط احكام شرعى ، و درايت حديث ، امرى بسيار بجا و ضرورى است . چه ، تنها همين راه است كه دسترسى و شناخت اسلام را از كتاب و سنت محقق ساخته ، اتحاد و يگانگى مسلمانان را در پيرامون آن دو، براى تجديد حيات اسلامى امكان پذير خواهد كرد.
اينك من ، تمامى اين مباحثى را كه به خاطر رسيدن به چنين هدفى ترتيب داده ام ، به همه شما تقديم مى كنم ؛ به اين اميد كه در آنها تنها به ديد علمى نگريسته ، و مرا به موارد اشتباهاتى كه ناشى از هر غير معصومى است آگاه فرماييد.
قل هذه سبيلى ، اءدعوا الى الله على بصيره اءنا و من اتبغى و سبحان الله و ما اءنا من المشركين .
مؤ لف