 |
|
بهار روح محمد صالحى - ۵ -
5) مرگهايى كه شهادت است .
مرگى شهادت است كه انسان با توجه به خطرات احتمالى با ظنى يا يقينى فقط
به خاطر هدف مقدس و انسانى و به تعبير قرآن ((
فى سبيل الله )) از آن استقبال كند. شهادت دو
ركن دارد: يكى اينكه در راه خدا و فى سبيل الله باشد، هدف مقدس باشد و
انسان بخواهد جان خود را فداى هدف نمايد، ديگر اينكه آگاهانه صورت
گرفته باشد. شهادت به حكم اينكه عملى آگاهانه و اختيارى است و در راه
هدفى مقدس است و از هر گونه انگيزه خودگرايانه منزه و مبراست ، تحسين
انگيز و افتخارآفرين است و عملى قهرمانانه تلقى مى شود. در ميان انواع
مرگ و ميرها تنها اين نوع از مرگ است كه از حيات و زندگى ، برتر و مقدس
تر و عظيم تر و فخيم تر است .
(124) آيه قرآن درباره زانى و زانيه است ، درباره مرد و زنى كه زنا مى كنند. اگر مرد زن دارى زنا كند، مجازات او در اسلام سنگسار كردن است ، و اگر زن شوهردارى زنا كند، مجازات او نيز سنگسار كردن است . قرآن مى گويد اينها را مجازات كنيد. وليشهد عذابهما طائفة من المؤ منين . (136) (( حتما گروهى از مومنين حاضر باشند و در مراسم اعدام آنان شركت كنند. )) اينجا جايى است كه نفوس ضعيف كه مصالح عاليه اجتماع را در نظر نمى گيرند، چه بسا وقتى ببينند دو انسان دارند اعدام مى شوند، عواطفشان تحريك شود و بگويند چه خوب است به اينها رحم كنيد و اين كار را نكنيد. قرآن مى گويد: و لا تاءخذكم بهما راءفة فى دين الله . (137) اينجا موقع مجازات الهى و قانون الهى بر اساس مصالح عالى و كلى بشريت تنظيم شده است و جاى راءفت و دلرحمى نيست . اين راءفت ، قساوت نسبت به اجتماع است . عين همين مطلب ، امروز خيلى مطرح است كه بسيارى از افراد پيدا مى شوند و مى گويند مجازات اعدام يعنى چه ؟ مجازات اعدام غير انسانى است ؛ يعنى (( جانى )) هر جنايتى را مرتكب شد، نبايد اعدام شود. (138) (استاد شهيد اين كتاب را در سال 1353 سخنرانى كرده اند، ولى الان هم اين سخن را در جامعه امروزى كه شعار آزادى سر مى دهد ظهور پيدا كرده است . اين سخن اشاره به امروزى ها دارد كه مى گويند اعدام كردن خشونت است و مى گويند كه حدود الهى در ملاء عام اجرا نشود، اين مصداق عاطفه هاى نابجاست . واقعا هنوز شايسته و بايسته شخصيت استاد شهيد علامه مطهرى (ره ) شناخته نشده است . امام راحل او را شناخت كه بعد از شهادتش توصيه به دانشجويان و طبقه روشنفكر مى كند كه كتابهاى اين استاد عزيز را نگذارند با دسيسه هاى غير اسلامى فراموش شود.) 3- علت مشكل شمردن پيكار با نفاق از پيكار با كفر چيست ؟ مشكل ترين مبارزه ها، مبارزه با نفاق است كه مبارزه با زيركهايى است كه احمقها را وسيله قرار مى دهند. اين پيكار از پيكار با كفر به مراتب مشكلتر است زيرا در جنگ با كفر، مبارزه با يك جريان مكشوف و ظاهر و بى پرده است و اما مبارزه با نفاق ، در حقيقت مبارزه با كفر مستور (پنهان ) است . نفاق دو رو دارد: يك رو ظاهر كه اسلام است و مسلمانى و يك رو باطن كه كفر است و شيطنت ، و درك آن براى توده ها و مردم عادى بسيار بسيار دشوار و گاهى غير ممكن است و لذا مبارزه با نفاقها غالبا به شكست برخورده است زيرا توده ها شعاع دركشان از سر حد ظاهر نمى گذرد و نهفته را روشن نمى سازد و آنقدر برد ندارد كه تا اعماق باطنها نفوذ كند. اميرالمؤ منين (ع ) در نامه اى كه براى محمد بن ابى بكر نوشت مى گويد: (( پيغمبر به من گفت من بر امتم از مومن و مشرك نمى ترسم ، زيرا مومن را خداوند به سبب ايمانش باز مى دارد و مشرك را به خاطر شركش خوار مى كند، ولكن بر شما از هر منافق دل دانازبان مى ترسم كه آنچه را مى پسنديد مى گويد و آنچه را ناشايسته مى دانيد، مى كند. (139) )) در اينجا رسول الله (صلى الله عليه و آله ) از ناحيه نفاق و منافق اعلام خطر مى كند، زيرا عامه بى خبر و ناآگاهند و از ظاهرها فريب مى خورند. (140) فصل نهم : اجتماعى ، اقتصادى 1- آيا اسلام در دستورات خود درباره پوشش و حريم ميان زن و مرد، خواسته است زن را از لحاظ اقتصادى در خدمت مرد قرار دهد؟ قدر مسلم اينست كه حجاب در اسلام بدين منظور نيست . اسلام هرگز نخواسته مرد از زن بهره كشى اقتصادى كند، بلكه سخت با آن مبارزه كرده است . اسلام با قطعيت تامى كه به هيچ وجه قابل مناقشه نيست ، اعلام كرده است كه مرد هيچ گونه حق استفاده اقتصادى از زن ندارد. اين مساله كه زن استقلال اقتصادى دارد از مسلمات قطعى اسلام است . كار زن از نظر اسلام متعلق به خود او است . خلاصه : اگر اسلام در حجاب ، نظر به استثمار اقتصادى زن داشت بيگارى زن را براى مرد تجويز مى كرد؛ معقول نيست كه از يك طرف براى زن استقلال اقتصادى قائل شود و از طرف ديگر حجاب را به منظور استغلال و استثمار زن وضع كند. پس اسلام چنين منظورى نداشته است . (141) 2- آيا حجاب ، سبب ركود و تعطيل فعاليتهائى كه خلقت در استعداد زن قرار داده است ، مى شود؟ حجاب اسلامى موجب هدر رفتن نيروى زن و ضايع ساختن استعدادهاى فطرى او نيست . اين مساله بر آن شكلى از حجاب كه در ميان هنديها يا ايرانيان قديم يا يهوديان متداول بوده است وارد است . (براى اطلاع بيشتر از حجاب هنديها يا ايرانيان يا يهوديان به كتاب مذكور، ص 21 رجوع شود.) ولى حجاب اسلام نمى گويد كه بايد زن را در خانه محبوس كرد و جلوى بروز استعدادهاى او را گرفت . مبناى حجاب در اسلام اينست كه التذاذات جنسى بايد به محيط خانوادگى و به همسر مشروع اختصاص يابد و محيط اجتماع ، خالص براى كار و فعاليت باشد. به همين جهت به زن اجازه نمى دهد كه وقتى از خانه بيرون مى رود موجبات تحريك مردان را فراهم كند و به مرد هم اجازه نمى دهد كه چشم چرانى كند. چنين حجابى نه تنها كار زن را فلج نمى كند، موجب تقويت نيروى كار اجتماع نيز مى شود. (142) 3- نظر اسلام در مورد شركت زن در مجامع چيست ؟ آنچه اسلام مى گويد نه آن چيزى است كه مخالفان اسلام ، اسلام را بدان متهم مى كنند، يعنى محبوسيت زن در خانه ، و نه نظامى است كه دنياى جديد آنرا پذيرفته است و عواقب شوم آن را مى بيند، يعنى اختلاط زن و مرد در مجامع . اسلام مى گويد: (( نه حبس و نه اختلاط بلكه حريم )) . سنت جارى مسلمين از زمان رسول خدا (صلى الله عليه و آله ) همين بوده است كه زنان از شركت در مجالس و مجامع منع نمى شده اند ولى همواره اصل (( حريم )) رعايت شده است . در مساجد و مجامع ، حتى در كوچه و معبر، زن با مرد مختلط نبوده است . شركت مختلط زن و مرد در برخى مجامع ، مانند برخى مشاهد مشرفه كه در زمان ما محل ازدحام فوق العاده است بر خلاف مرضى شارع مقدس اسلام است . (143) 4- انواع سپرده هاى بانكى از نظر شرعى چه عنوانى دارند؟ امانت با قرض متفاوت است . اگر امانت باشد، از نظر موازين شرعى عين هر امانت بايد حفظ بشود و امانتدار حق تصرف در آن را ندارد. و اگر با اجازه صاحب امانت بخواهد در آن تصرف كند، ديگر امانت نيست ؛ تبديل مى شود به قرض . پس همه اين پولهائى كه به بانك پرداخت مى شود بايد اسمش را گذاشت قرض گرفتن هاى بانك . معنى هم ندارد كه به شكل امانت بماند. چون راكد ماندن پول ، خودش غير طبيعى و مضر است . بنابراين پول گرفتن بانك عنوان قرض دارد. (144) 5- آيا اين سودهايى كه بانك ها به سپرده ها مى دهند جايز است يا جايز نيست ؟ مسلم به اين شكل كه بانك پولى را به عنوان قرض دريافت كند و به موجب قرار سودى پرداخت كند، ربا است و شرعا اشكال دارد اما اگر قرار سود در بين نباشد - مشترى قرض بدهد و بانك در پرداخت سود آزاد باشد؛ مقرراتى بانك را اجبار (به پرداخت سود) نكرده باشد و قرض دهنده هم حق مطالبه براى خود قائل نباشد و بانك به دلخواه خود در پايان مدت مبلغى به صاحب پول اضافه بدهد - مانعى ندارد ولى به عنوان يك معامله و يك قرار قبلى براى پرداخت سود اشكال دارد. (145) 6- از نظر اسلام آيا حق گرفتنى است يا دادنى ؟ نظريات گوناگونى در اين مساله هست ولى ما به نظريه اسلام مى پردازيم ، از نظر اسلام حق گرفتنى است و هم دادنى ؛ يعنى از دو جبهه بايد براى استيفاى حق مبارزه كرد كه مكتب اسلام بر همين اساس است . اسلام آن كسى را كه حق را ربوده است با تعليم و تربيت خودش ، آماده پس دادن مى كند - و كرده است - ولى به اين قناعت نمى كند، در عين حال به آن كسى كه حقش ربوده شده است مى گويد حق گرفتنى است ، تو هم بايد براى حق خودت قيام كنى و حق خودت را بگيرى . (146) 7- ديدگاه مردان گذشته (ادوار ماقبل تاريخ ) از ازدواج با زنان و مهر آنها چگونه بوده است ؟ مرد از آن وقتى كه سيستم (( مادر شاهى (147) )) را ساقط كرد و سيستم (( پدر شاهى )) را تاءسيس نمود زن را در حكم برده و لااقل در حكم اجير و مزدور خويش قرار داد و به او به چشم يك ابزار اقتصادى كه احيانا شهوت او را نيز تسكين مى داد نگاه مى كرد. به زن استقلال اجتماعى و اقتصادى نمى داد. محصول كارها و زحمات زن متعلق به ديگرى يعنى پدر يا شوهر بود. زن حق نداشت به اراده خود شوهر انتخاب كند و به اراده خود و براى خود فعاليت اقتصادى و مالى داشته باشد و در حقيقت پولى كه مرد به عنوان مهر مى داد و مخارجى كه به عنوان نفقه خرج مى كرده است در مقابل بهره اقتصادى بوده كه از زن در ايام زناشويى مى برده است . (148) 8- ديدگاه قرآن پيرامون استقلال اقتصادى زن چيست ؟ اسلام در هزار و چهار صد سال پيش اين قانون را گذراند و گفت : للرجال نصيب مما اكتسبوا و للنساء نصيب مما اكتسبن . (( مردان را از آنچه كسب مى كنند و بدست مى آورند بهره اى است و زنان را از آنچه كسب مى كنند و بدست مى آورند بهره اى است . )) قرآن مجيد در آيه كريمه همانطورى كه مردان را در نتايج كار و فعاليتشان ذى حق دانست زنان را نيز در نتيجه كار و فعاليتشان ذى حق شمرد. در آيه ديگر فرمود: للرجال نصيب مما ترك الوالدان و الاقربون و للنساء نصيب مما ترك الوالدان و الاقربون . يعنى : (( مردان را از مالى كه پدر و مادر و يا خويشاوندان بعد از مردن خود باقى مى گذارند بهره اى است و زنانرا هم از آنچه پدر و مادر و خويشاوندان از خود باقى مى گذارند بهره اى است . )) اين آيه حق ارث بردن زن را تثبيت كرد. عرب جاهليت حاضر نبود به زن ارث بدهد، اما قرآن كريم اين حق را براى زن تثبيت كرد. (149) فصل دهم : تاريخى 1- نظر خارجيان درباره خصلت انطباق اسلام با زمان چيست ؟ در ميان اديان و مذاهب هيچ دين و مذهبى مانند اسلام در شؤ ون زندگى مردم مداخله نكرده است . اسلام در مقررات خود به يك سلسله عبادات و اذكار و اوراد (جمع ورد يعنى دعاها) و يك رشته اندرزهاى اخلاقى اكتفا نكرده است ، اتفاقا بسيارى از دانشمندان و نويسندگان خارجى ، اسلام را از نظر قوانين اجتماعى و مدنى مورد مطالعه قرار داده اند و قوانين اسلامى را بعنوان يك سلسله قوانين مترقى ستايش كرده و خاصيت زنده و جاويد بودن اين دين و قابليت انطباق قوانين آن را با پيشرفتهاى زمان مورد توجه و تمجيد قرار داده اند. برنارد شاو نويسنده معروف و آزادفكر انگليسى گفته است : (( من هميشه نسبت به دين (( محمد )) بواسطه خاصيت زنده بودن عجيبش نهايت احترام را داشته ام . به نظر من اسلام تنها مذهبى است كه استعداد توافق و تسلط بر حالات گوناگون و صور متغير زندگى و مواجهه با قرون مختلف را دارد. چنين پيش بينى مى كنم و از همين اكنون آثار آن پديدار شده است كه ايمان (( محمد )) مورد قبول اروپاى فردا خواهد بود. )) (150) 2- نظر ويل دورانت پيرامون دين اسلام چيست ؟ ويل دورانت مى گويد: هيچ دينى مانند اسلام پيروان خويش را به نيرومندى دعوت نكرده است . تاريخ صدر اسلام نشان داد كه اسلام چقدر براى اينكه اجتماعى را از نو بسازد و پيش ببرد، تواناست . (151) 3- خوارج را چرا (( خوارج )) ناميدند؟ كلمه (( خوارج )) كه معادل فارسى آن (( شورشيان )) است از خروج گرفته شده است . اين جمعيت را از آن نظر (( خوارج )) گفتند كه از فرمان على (ع ) تمرد (سرپيچى ) كردند و عليه او شوريدند و چون تمرد خود را بر يك عقيده و مسلك مذهبى مبتنى كردند، نحله اى (مذهب ) شدند و اين اسم به آنها اختصاص يافت و لذا به ساير كسانى كه بعد از آنها قيام كردند و بر حاكم وقت طغيان نمودند (( خارجى )) گفته نشد. (152) 4- اصول عقايد خوارج چيست ؟ يا بعبارتى چند چيز ريشه اصلى خارجيگرى راتشكيل مى دهد؟ 1- تكفير على و عثمان و معاويه و اصحاب جمل و اصحاب تحكيم (كسانى كه به حكميت رضا دهند) مگر آنان كه به حكميت راءى داده و سپس توبه كرده اند. 2- تكفير كسانى كه قائل به كفر على و عثمان و ديگران - كه يادآور شديم - نباشند. 3- ايمان تنها عقيده قلبى نيست ، بلكه عمل به اوامر و ترك نواهى جزء ايمان است . ايمان امر مركبى است از اعتقاد و عمل . 4- وجوب بلاشرط شورش بر والى و امام ستمگر. (153) 5- عقيده خوارج درباره خلفا چيست ؟ خوارج خلافت ابوبكر و عمر را صحيح مى دانستند به اين خيال كه آن دو نفر از روى انتخاب صحيحى به خلافت رسيده اند و از مسير مصالح نيز تغيير نكرده و خلافى را مرتكب نشده اند. انتخاب عثمان و على را نيز صحيح مى دانستند منتها مى گفتند: عثمان از اواخر سال ششم خلافتش تغيير مسير داده و مصالح مسلمين را ناديده گرفته است و لذا از خلافت معزول بوده و چون ادامه داده است كافر گشته و واجب القتل بوده است ، و على چون مساءله تحكيم را پذيرفته و سپس توبه نكرده است او نيز كافر گشته و واجب القتل بوده است ، و لذا از خلافت عثمان از سال هفتم و از خلافت على بعد از تحكيم ، تبرى مى جستند. و از ساير خلفا نيز بيزارى مى جستند و هميشه با آنان در پيكار بودند. 6- چرا عمر (( حى على خيرالعمل )) را از اذان برداشت ؟ و علت كارش چه بود؟ عمر به خاطر يك روشنفكرى اى كه پيش خود كرد، ولى در واقع يك اشتباه بزرگى مرتكب شد. زمان او دوران اوج فتوحات اسلامى و مجاهده اسلامى بود و سربازها خيل خيل به جنگ دشمن مى رفتند و با عده كم دشمن قوى را به زانو در مى آوردند. عده همه مسلمانان پنجاه ، شصت هزار بيشتر نيست و با دو امپراطورى بزرگ ايران و روم كه هر كدام با سپاه هاى چند صد هزارى به جنگ اينها آمده اند، مى جنگند و اينها عده اى كمتر از صدهزار هستند و در هر دو جبهه دشمنان را شكست مى دهند. عمر گفت : وقتى مؤ ذن در اذان با صداى بلند مى گويد (( الله اكبر )) و بعد از شهادتين و (( حى على الصلاة )) و (( حى على الفلاح )) يعنى (( به نماز رو بياوريد، به رستگارى بشتابيد )) را مى گويد عيبى ندارد، اما (( حى على خيرالعمل )) يعنى (( به بهترين اعمال رو بياور )) كه معناى آن اينست كه نماز بهترين اعمال است ، روحيه مجاهدين را خراب مى كند؛ چون مجاهدين پيش خود مى گويند حال كه نماز بهترين اعمال است ما به جاى اينكه برويم در ميدان جنگ جهاد كنيم ، در مسجد مدينه مى مانيم و در جوار قبر پيغمبر (صلى الله عليه و آله ) نماز مى خوانيم كه بهترين عملهاست ، عمر گفت : نه ؛ اين بدآموزى دارد، مصلحت اينست كه اين عبارت را از اذان برداريم ، بجاى اين جمله بگوييد: (( الصلوة خير من النوم )) يعنى نماز خوب چيزى است كه از خواب بهتر است ؛ يعنى بجاى اينكه بخوابيد بيائيد در مسجد نماز بخوانيد. اين مرد (عمر)
آن قدر فكر نكرد كه آخر اين چند ده هزار سرباز كه قطعا
تعدادشان به صد هزار نمى رسيده ، با چه قدرتى دارد با دو
تا چند صد هزار نفر، در دو جبهه مختلف مى جنگد و فاتح مى
شود؟ پس عرب با چه نيرويى با ايران و رم مى جنگد و آنها را
شكست مى دهد؟ نيروى او نيروى ايمانش است ، همان نيرويى است
كه از (( حى على خير العمل
)) گرفته ، نيرويى است كه از نماز
گرفته ، نيرويى است كه از راز و نياز با خداى خودش گرفته
است .
(154)
|
