" بياد تيزى و برانى شمشير رسول الله "

" و شمشير اول كسى كه نماز خوانده و روزه گرفت "

ابو الفلاح حنبلى در شذرات 308/1 گويد: يعنى على رضى الله عنه، زيرا او بود كسى كه زياد با شمشير آخته پيامبر " ع " كار مى كرد.

آنچه تاكنون اظهار گرديد، از روى مماشات و همراهى با اهل سنت در موضوع آغاز اسلام آوردن امير المومنين " ع " بود، ولى ما معتقديم على " ع " به آن معنى كه ابن كثير و قومش پندارند اول كسى نبود كه اسلام آورده باشد، زيراكسى كه آغاز به اسلام ميكند لازمه اش سابقه كفر است، ولى در چه وقت اميرالمومنين " ع " كفر ورزيد تا پس از آن اسلام آورده باشد؟ او در چه وقت براى خدا شريك قائل بود تا به اوايمان بياورد؟

امير المومنين " ع " نطفه اش بر دين حنيف و درخشان اسلام منعقد شد و دامان مقام رسالت، از او حضانت و پذيرائى كرد و به دست پيامبر، تغذيه نمود و خوى پيامبر عظيم " ع " تربيتش را عهده گرفت، او پيوسته قبل از اينكه دعوت پيامبر " ص " به دين حنيف علنى گردد و بعد از آن، مانند سايه اى دنبال پيغمبر " ص " بود و جز خواست او چيزى نمى خواست و هيچ انگيزه اى جز انگيزه او در وى ديده نشد. چگونه مدعى مى تواند او را قبل از دعوت اسلام به كفر نسبت دهد و حال آنكه او خود مى گويد: " هر چند صحت گفتارش بر ما مسلم نيست ":

" او مادرش را از سجده به بت ها وقتى در شكم مادر بود، باز مى داشت "

آيا پيشواى امت تا وقتى در شكم مادر است چنين رفتارى دارد و سپس آلودگى كفر در عالم تكليف او را آلوده مى سازد؟

بلكه آن بزرگوار در عالم جنين، دوران شيرخوارگى، وقتى از شير باز گرفته شد، در كودكى، و جوانى و بزرگى و دوران خلافت، در همه احوال، مومن به خدا بود.

و لو لا ابوطالب و ابنه

لما مثل الدين شخصا وقاما

بلكه ما معتقديم مقصود از اسلام و ايمان آوردن او و اول بودن آنحضرت در ايمان و اسلام و پيشى جستن نزد پيامبر " ص " در قبول اسلام، همان است كه در قرآن كريم ازابراهيم خليل " ع " نقل شده كه گفت:

و انا اول المسلمين و هم آنچه خداونداز او نقل كرده كه فرمود: اذ قال له ربه اسلم قال اسلمت لرب العالمين و در آنجا كه خداوند از موسى " ع " نقل فرمايد كه گفت: و انا اول المومنين و در آنجا كه از پيامبر اعظمش " ص " ياد كند: آمن الرسول بما انزل اليه من ربه و در آنجا كه گويد: قل انى امرت ان اكون اول من اسلم و در آنجا كه فرمايد: و امرت ان اسلم لرب العالمين و شخص محقق مى تواند دراين زمينه كه اشارت رفت نيز از خطبه امير المومنين " ع " كه شريف رضى در نهج البلاغه 392/1 آورده درسهاى مترقيانه اى برگيرد، و خطبه اينست: انا وضعت فى الصغر بكلاكل العرب و كسرت نواجم قرون ربيعه و مضر، و قد علمتم موضعى من رسول الله " ص " بالقرابه القريبه، و المنزله الحضيضه، وضعنى فى حجره و انا وليد يضمنى الى صدره و يكنفنى فى فراشه و يمسنى جسده و يشمنى عرفه و كان يمضغ الشيئى تم يلقمنيه و ما وجد لى كذبه فى قول و لا خطله فى فعل و لقد قرن الله به من لدن ان كان فطيما اعظم ملك من ملائكته يسلك به طريق المكارم و محاسن اخلاق العالم، ليله و نهاره و لقد كنت اتبعه اتباع الفصيل اثر امه، يرفع لى فى كل يوم من اخلاقه علما و يامرنى بالاقتداء به و لقد كان يجاور فى كل سنه بحراء فاراه و لا يراه غيرى و لم يجمع بيت واحد يومئذ فى الاسلام غير رسول الله " ص " و خديجه و انا ثالثهما، ارى نور الوحى و الرساله و اشم ريح النبوه، و لقد سمعت رنه الشيطان حين نزل الوحى عليه " ع " فقلت: يا رسول الله " ص " ما هذه الرنه؟ و قال: هذا الشيطان قد ايس من عبادته، انك تسمع ما اسمع و ترى ما ارى، الا انك لست بنبى و لكنك وزير، و انك لعلى خير

اما سخن در اسلام ابوبكر ما را نمى رسد پيرامون اين موضوع با وجود روايت زير كه در دسترس ما است اظهار نظرى كنيم. اين روايت، صحيحه محمد بن سعد بن ابى وقاص است كه طبرى در تاريخش 215/2 به اسنادى كه رجالش همگان صحيح و موثق اند نقل كرده، ابن سعد گويد: به پدرم گفتم: آيا ابوبكر اولين مسلمان بود؟ پدرم گفت: نه، قبل ازبيش از پنجاه نفر اسلام آورده بودند، ولى اسلامش از ما بهتر بود.

من چگونه مى توانم اظهار نظر كنم در حاليكه ابو جعفراسكافى معتزلى، با فاصله اى كه از جهان تشيع دارد مى گويد: اما استدلالى كه جاحظ بر امامت ابى بكر به اول بودن اسلامش كرده است، اگر استدلال صحيحى بود، او خود در روز سقيفه بدان دليل مى آورد، ولى او اين كار را نكرد تنها او دست عمر، و ابى عبيده بن جراح را گرفته به مردم گفت: من يكى از اين دو مرد را براى شما پسنديدم باهر كدامشان كه مى خواهيد بيعت كنيد.

اگر استدلال به اول مسلمان بودن ابابكر، ارزشى از صحت داشت، عمر نمى گفت، بيعت ابى بكر كار دفعى غيرعاقلانه اى بود كه خداى اسلام را از شرش محفوظ داشت.

اگر اين استدلال درستى بود، حتى يكنفر پيدا مى شد كه امامت ابى بكر را، چه در زمان او و چه بعد از او به سبقت او در اسلام استدلال كند، و حال آنكه هيچكس به چنين ادعائى شناخته نشده است، گذشته از اينكه اكثريت محدثان اسلام، ابوبكر را بعد از عده اى از رجال از قبيل على بن ابيطالب " ع "، جعفر برادر على " ع "، زيد بن حارثه، ابوذر غفارى، عمرو بن عنبسه سلمى، خالد بن سعيد بن العاص و خباب بن الارت نقل كرده اند، و ما هر گاه روايات صحيح و اسناد قوى و موثق را بررسى كنيم، خواهيم يافت همه اين روايات گوياى اين حقيقت اند كه على "ع " اول مسلمان بوده است.

اما روايت ابن عباس، مبنى بر اينكه ابابكر اول كسى بود كه اسلام آورد، معارض است با روايات فراوان ديگرى كه از ابن عباس نقل شده و آن روايات شهرتش بيشتر است. يكى از آنها روايت يحيى بن حماد است. " آنگاه روايات صحيحى از ابن عباس نقل كرده چنانكه ما به تفصيل اشاره كرديم " سپس گويد: پس اينست عقيده ابن عباس در سبقت اسلام على " ع " و اين قول، از حديث شعبى ثابت تر و مشهورتر است، با اينكه از شعبى در حديث ابى بكر هذلى خلاف اين قول هم رسيده است. آنگاه حديث شعبى و احاديث ديگرى را كه ما ياد كرديم از كتب صحاح و اسانيد موردوثوق نقل كرده كه بايد اينها را از او فرا گرفت.

" آيا كيست ستمگرتر از آنكه بر خدا تهمت زند و كلام حقى را كه به او مى رسد، تكذيب نمايد. "

توجه فرمائيد:

شايد براى كسى كه در كلمات امير المومنين " از صفحه 221 تا 224 " دقت كند، اختلافى در سالهاى عبادت ونماز گزاردن آنحضرت " ع " با رسول- خدا " ص " بين سه، پنج، هفت و نه سال، مشاهده كند و از اينرو در اين باره گوئيم:

اما تعبير سه سال شايد مراد مدت زمان سه سال بين اول بعثت تا اظهار دعوت باشد كه پيغمبر در آغاز نبوت مدت سه سال در مكه پنهانى بسر مى برد و در سال چهارم دعوتش آشكار شد.

اما تعبير پنج سال شايد مقصود از آن، دو سال فترت نزول وحى از تاريخ روز اول وحى، كه " اقر باسم ربك الذى خلق... " نازل شد تا هنگام نزول " يا ايها المدثر "، و سه سال آغاز بعثت بعد از فترت تا نزول آيه فاصدع بما تومر و اعرض عن المشركين، و آيه " و انذر عشيرتك الاقربين " سالهاى دعوت پنهانى كه درآن سالها كسى با پيغمبر " ص " جز خديجه و على " ع " نبود و گمانم همين دوره مراد كسى است كه گفته: پيامبر خدا " ص " پنج سال، كارش را مخفيانه انجام داد چنانكه در " الامتاع " صفحه 44 آمده است. و اما تعبير هفت سال، گذشته از اينكه اين روايت طرقش زياد و سلسله سندش صحيح است به روايت نبوى مذكور در صفحه 220و حديث ابى رافع نامبرده در صفحه 227تاييد شده است، يعنى مجموع سالهاى دعوت پيامبر " ص " از اول بعثت تا هنگام وجوب نمازهاى واجب.

زيرا به اتفاق مسلمين نماز در شب معراج واجب شد و معراج چنانكه محمد بن شهاب زهرى گفته است، سه سال قبل از هجرت اتفاق افتاد پيامبر " ص " ده سال در مكه بود و امير المومنين " ع "از تاريخ تشريع نماز تا سال دهم كه هفت سال مى شود، عبادت خدا را مى كرد و با پيامبر " ص " نماز مى گذاشت و لذا هر دو با هم مدتى به شعب، و مدتى در غار حرا، به عبادت مى پرداختند و كار بر اين منوال مى گذشت تا خداوند اين آيه را فرستاد: " فاصدع بما تومر و اعرض عن المشركين "و نيز اين آيه نازل شد: " و انذر عشيرتك الاقربين " كه نزول اين دو آيه، سه سال بعد از مبعث بود. امير المومنين " ع " در اجتماع بنى هاشم كه در اجراى دو آيه فوق تشكيل شده بود. تظاهر به قبول دعوت كرد و در آن روز هيچ كس جز او پيامبر " ص "را پاسخ نداد، و از آن روز پيامبر "ص " او را برادر، وصى، خليفه و وزير خود خواند و هيچ كس جز تعدادى ناچيز، نسبت به عموم قريش كه مخالفان آنها در حكم عدم بودند، پاسخ به دعوت پيامبر " ص " نداد.

گذشته از اينها، كسانى كه در آن روزايمان مى آوردند از روى معرفت كامل وهمه جانبه نسبت به موازين عبادات نبود و مدتها گذشت تا تدريجا معرفت وتهذيب پذيرفتند، بلكه ايمان آنها تنها تسليم شدن و خاضع گرديدن نسبت به اسلام بوده و تنها شهادتين بر زبان راندن و از پرستش بتها سرباز زدن بود و بس. ولى امير المومنين " ع " در تمام اين مدت، از روز نخست دنبال پيامبر " ص " گام بر مى داشت، مى ديد او چگونه عبادت مى كرد، موازين واجبات را از او فرا مى گرفت و آن طور كه شايسته بود انجام مى داد از اين رو حق صحيح درباره او توحيد كامل در عبادت است واينكه آن بزرگوار هفت سال قبل از ديگر مردم، خدا را پرستيده و نماز خوانده است.

و احتمال مى رود مقصود از هفت سال، هفت سالى باشد كه در حديث ابن عباس وارد شده، آنجا كه گويد: رسول خدا " ص " پانزده سال درمكه اقامت گزيد. در هفت سال آن نور و پرتو غيبى را مى نگريست و صداى فرشته را مى شنيد و در هشت سال بعد، به او وحى مى شد و از روز نخست امير المومنين " ع " با او بود، آنچه را پيامبر " ص " مى ديد، او هم مى ديد و آنچه را مى شنيد، او هم مى شنيد، جز اينكه مقام پيغمبرى را دارا نبود چنانكه در ص 240 گذشت.

اگر اين سخن شما را شگفت آيد، پس شگرفبار سخن ذهبى است در تخليص المستدرك 112/3 كه گويد:

نخستين كسانيكه به پيامبر " ص " ايمان آوردند خديجه، ابوبكر، بلال، زيد و على بودند و على با زيد با اختلاف چند ساعت پيش و پس همه به پيامبر " ص" خود ايمان آوردند و خدا را عبادت كردند، پس اين هفت سال ديگر كدام است؟

مولف گويد: اين بود توضيح هفت سال كه بيان داشتيم، ولى ما مى پرسيم آيا چند ساعت مورد پندار ذهبى كدام است؟ و چه كسى آن را گفته؟ چه موقع گوينده اش آفريده شده؟ و كجا يافت مى شود؟ در كدام ماخذى بدان اشاره شده؟ و راوى آن كيست كه آن را روايت كرده؟.

بلكه ما از روايت و نقل در كتب، صرف نظر كرده، حاضريم حتى يك نفر قصه گو از غير از محفظه انديشه هاى آقاى ذهبى، و مخزن پندارهايش آن را نقل كرده باشد و براى ما اين قصه را بگويد كه چه وقت ابوبكر نخستين مسلمان بوده است؟

در صحيح طبرى گذشت ص 240 كه ابوبكر بعد از پنجاه نفر ايمان آورد. گويا اين مرد، روستانشينى بى خبر از تاريخ اسلام است، شايد هم مى داند، ولى از دروغ و نسبت باطل دادن خوشش مى آيد.

اما موضوع نه سال، ممكن است مقصود از آيه دو سال فترت وحى، به علاوه هفت سال از بعثت تا سال وجوب نمازهاى واجب پنجگانه باشد، اينها همه را ما به عنوان تقريبى نه بر مبناى تحقيق و دقت ايراد كرديم، مثل گفتارى كه در محاورات عمومى است، از اين رو مى تواند همه با هم صحيح درآيد. و بين آنها جاى تعارض واختلافى نباشد.

5- ابن كثير در جلد هفتم صفحه 357 حديث خاتم بخشى امير المومنين " ع " را در حال ركوع در نماز متذكر شده و نزول آيه: " انما وليم الله و رسوله و الذين آمنوا... " را از طريق ابى سعيد اشج كه در صفحه 157 گذشت، نقل كرده، سپس گويد: و اين روايت بهيچوجه صحيح نيست، زيرا اسنادش ضعيف است، و هيچ آيه اى از قرآن درباره خصوص على " ع " نازل نشده است و آنچه در مورد آيه " انما انت منذر و لكل قوم هاد " و آيه " و يطعمون الطعام على حبه مسكينا و يتيما و اسيرا و آيه: " اجعلتم سقايه الحاج و عماره المسجدالحرام كمن آمن بالله و اليوم الاخر " و آيات و احاديث ديگر نقل شده، كه مى گويند درباره على " ع " نازل گرديد، هيچگونه صحيح نيست.

پاسخ: " چه گرانبار سخنى است كه از دهان آنان بيرون آيد، نگويند مگر نادرست " چگونه اين مرد به جرات مى گويد نزول آيه: " انما وليكم الله... " درباره على " ع " درست نيست و استدلال بر ضعف اسنادش مى كند، درصورتيكه خود او در تفسيرش 71/2 همين روايت را از طريق ابن مردويه، از كلبى نقل كرده و گويد: كلبى گفته است اسناد اين روايت قابل خدشه نيست؟ و ما قبلا در صفحه 175 اشاره كرديم كه حديث ابى سعيد اشج نامبرده رجالش صحيح و موثق اند.

از اين گذشته، هر گاه رواياتى كه در ذيل اين آيات و آيات فراوان ديگر، مبنى بر اينكه اين آيات درباره امير المومنين على " ع " نازل شده، يا تاويل به او گرديده، يا بر حسب عمومى كه دارد يكى از نمونه هاى برجسته اش آن حضرت مى باشد. اگر اين روايات بر حسب پندار اين مرد غافل هيچ كدام صحيح نباشد، وظيفه محقق است كه همه اين تفاسير مورد اعتماد وصحاح و مسانيد و كتب حديث معتبر را، پاره پاره كند و قلم بطلان بر همه آنها بكشد، زيرا كتبى كه مملو از مطالب نادرست است به چه كار آيد؟ و چرا دانشمندان تكيه بر اين مطالب كنند؟ و چرا عمر عزيزشان را در جمع و ذخيره كردن آنها براى بكار بردن و پذيرفتن امت نسبت به مضامينش، صرف كنند؟

اگر اينها همه بايد فداى هواپرستى ابن كثير شود پس دانش پژوهان به چه كتابى بايد مراجعه كنندو چه پناهگاهى را محققان بايد مقصد خود سازند؟

بلى، تنها همين كتابها ماخذ و پناهگاه است. و ابن كثير خودش به اين ها مراجعه مى كند و در هر موضوع و هر مسئله اى جز در باب فضائل امير المومنين " ع " همين كتابها را مقصد قرار مى دهد، ولى به اين مورد كه مى رسد ديگر كينه توزى اش بجوش آمده با زبانى زشت و زننده وخامه اى گستاخ با آن مواجه مى شود.

ما شما را در جريان ماخد نزول اين آيات كريمه در جلد دوم اين كتاب صفحه55- 52 و جلد سوم صفحات 111- 106 و163- 156 گذارديم و حق سخن را در ذيل آيه: " انما انت منذر و لكل قوم هاد " ادا خواهيم كرد، به اميد ديدار. 6- در جلد 7 ص 356 از امام احمد از وكيع از اسرائيل از ابى اسحاق از زيد بن يثيع از ابى بكر، حديث برائت را آورده، آنگاه گويد: در اين حديث جاى ايراد و انكارى هست، زيرا در آن، امر به باز گردانيدن صديق شده است، در صورتى كه ابوبكر باز نگشت و امير حج بود... تا آخر.

پاسخ: بخوانيد وبر اين اجتهاد خنك كه در مقابل نص صورت گرفته بخنديد. نصى كه ثابت و يقين است و اجماع بر صحتش منعقد شده است. و ما به همين زودى حديث را با طرق بسيارش براى شما بيان خواهيم كرد.

7- در جلد هفتم صفحه 342از طريق امام احمد از ابن نمير از اجلح كندى از عبد الله بن بريده حديثى آورده كه قسمتى از آن چنين است: پيامبر " ص " فرمود: درباره على "ع " سعايت نكنيد كه او از من، و من از اويم، و او صاحب اختيار شما بعد از من است.

آنگاه در تعقيب آن گويد: مقصود از اين تعبير نامعلوم است و اجلح شيعى است و روايتى را كه تنها شيعه اى نقل كند پذيرفته نيست و از كسانى كه ضعيف تر از اويند، پيروى كرده اند و خداوند آگاهتر است. و آنچه در اين باره حفظ شده، روايت احمد از وكيع از اعمش از سعد بن عبيده از عبد الله بن بريده از پدرش مى باشد كه گويد: رسول خدا " ص " فرمود: من كنت مولاه فعلى وليه " كسى را كه من مولاى اويم على " ع " ولى اوست ".