باب نهم روشن نمودند و تعيين كردن مكان قبر امير المومنين عليه السلام

ترجمه : (حديث اول)

پدر و برادرم و على بن حسين و محمد بن حسن رحمة الله عليهم جملگى از سعد بن عبد الله بن ابى خلف نقل نموده اند و او از احمد بن محمد بن عيسى و او از على بن حكم و او از صفوان جمال حكايت كرده كه وى گفت : من و عامر بن عبد الله بن جذاعه ازدى محضر امام صادق عليه السلام بوديم ، ناقل مى گويد:
عامر به امام عرض نمود: مردم گمان دارند كه اميرالمومنين عليه السلام در (رحبه ) ⁽⁶⁾ مدفون هستند حضرت فرمودند: خير، اين طور نيست .
رواى مى گويد: عرضه داشتم پس آن حضرت در كجا مدفون مى باشند؟
حضرت فرمودند:
وقتى امير المومنين عليه السلام رحلت فرمودند امام حسن عليه السلام ايشان را به پشت كوفه در مكانى كه نزديك نجف و در چپ غرى و راست حيره بود انتقال داده سپس بين ريگهاى سفيد و روشن آن حضرت را دفن نمودند.
راوى مى گويد:
بعد از اين به مكانى رفته و پنداشتم آن مكان مدفن حضرت امير المومنين عليه السلام است و سپس كه محضر مبارك امام صادق عليه السلام مشرف شدم از پندار خود به آن جناب خبر داده و از صحت و سقم آن جويا شدم ، حضرت سه مرتبه فرمودند:
خداوند تو را رحمت كند در پندارت به صواب رفتى .

متن :

ترجمه : (حديث دوم)

محمد بن حسن ، از محمد بن حسن صفار، از احمد بن محمد بن عيسى ، از محمد بن ابى عمير، از حسين خلال از جدش نقل نموده وى گفت :
محضر حسين بن على صلوات الله عليهما عرض كردم : امير المومنين عليه السلام را در كجا دفن نموديد؟
حضرت فرمودند:
پيكر مطهر آن جناب را شب بيرون برده تا به مسجد اشعث رسيده و از آن گذشته تا به پشت ناحيه غرى منتقلش نموديم .

متن :

ترجمه : (حديث سوم)

گروهى از مشايخ من ، از محمد بن يحيى و او از احمد بن محمد و او از ابن ابى عمير و او از قاسم بن محمد و او از عبد الله بن سنان نقل كرده كه وى گفت : عمرو بن يزيد نزد من آمد و بمن گفت : سوار شو، من با او سوار شده و حركت كرديم تا به منزل حفص كناسى رسيده واو را به بيرون خوانديم وقتى از منزل خارج شد با ما سوار گشته و هر سه حركت كرديم تا به غرى رسيده و از آنجا به حركت خود ادامه داديم تا منتهى به قبرى شديم عمرو بن يزيد گفت فرود آئيد اين قبر، قبر امير المومنين عليه السلام است .
به او گفتيم : از كجا دانستى .
گفت : زمانى كه حضرت ابى عبد الله عليه السلام در حيره بودند مكرر با آن جناب به اينجا آمده و فرمودند: اين قبر، قبر اميرالمومنين عليه السلام مى باشد.

متن :

ترجمه : (حديث چهارم)

پدرم و محمد بن يعقوب از على بن ابراهيم بن هاشم و او از پدرش و او از يحيى بن زكريا و او از يزيد بن عمر بن طلحه نقل كرده كه وى گفت : زمانى كه امام صادق عليه السلام در حيره بودند به من فرمودند:
آيا اراده آنچه به تو وعده داده بودم را ندارى ؟
رواى مى گويد: عرضه داشتم چرا (يعنى رفتن به زيارت قبر امير المومنين عليه السلام ).
سپس راوى مى گويد: امام عليه السلام سوار مركب شده و فرزندشان اسمعيل نيز با آن جناب سوار گشته و من نيز با ايشان سوار شدم و حركت كرديم تا از وادى ثويه گذشته و بين حيره و نجف جنب ريگ هاى سفيد و روشن حضرت پياده شدند و اسمعيل نيز از مركب به زير آمد و من هم از مركب پائين آمدم ، حضرت نماز گذاردند و اسمعيل نيز با آن حضرت نماز خواند من هم نماز گذاردم سپس حضرت به اسمعيل فرمودند:
بايست و بر جدت حسين بن على عليه السلام ، سلام بده .
من عرض كردم . فدايت شوم : آيا حضرت حسين عليه السلام در كربلاء نيستند؟
فرمودند:
بلى ولى هنگامى كه سر مطهر آن حضرت را به شام آوردند يكى از دوستان ما آن را ربود و در جنب امير المومنين عليه السلام دفن نمود.

متن :

ترجمه : (حديث پنجم)

پدرم و محمد بن حسن جملگى از حسن بن متيل ، و او از سهل بن زياد و او از ابراهيم بن عقبه و او از حسن خزاز و شاء و او از ابوالفرج و او از ابان بن تغلب نقل كرده كه وى گفت :
در معيت حضرت ابى عبد الله عليه السلام بودم كه آن حضرت از پشت كوفه عبور فرموده و سپس از مركب به زير آمده و دو ركعت نماز خواندند و بعد اندكى جلو رفته و دو ركعت ديگر خوانده سپس كمى حركت فرموده و باز پياده شدند و دو ركعت نماز خوانده سپس فرمودند:
اين جا، قبر اميرالمومنين عليه السلام است .
عرض كردم : فدايت شوم پس آن دو مكان كه در آن نماز خوانديد چه بود؟
حضرت فرمودند:
يكى مكان سر مطهر حضرت حسين عليه السلام بود و ديگرى جاى منبر قائم عليه السلام مى باشد.

متن :

ترجمه : (حديث ششم)

پدرم از سعد بن عبد الله و او از حسن بن موسى الخشاب و او از على بن اسباط به طور مرفوعه نقل نموده و گفت :
امام صادق عليه السلام فرمودند:
وقتى به غرى وارد شده دو قبر مى بينى : قبر بزرگ و قبر كوچك .
اما: قبر بزرگ آن قبر اميرالمومنين عليه السلام است .
و اما: قبر كوچك : آن محل دفن سر مطهر حضرت حسين بن على عليه السلام مى باشد.

متن :

ترجمه : (حديث هفتم)

محمد بن عبد الله از محمد بن ابى عبد الله كوفى و او از موسى بن عمران نخعى و او از حسين بن يزيد نقل نموده كه وى گفت :
صفوان بن مهران از حضرت جعفر بن محمد عليه السلام حديثى را اين طور نقل كرد:
صفوان مى گويد: امام عليه السلام از سرزمين قادسيه حركت كردند در حالى كه من نيز همراه ايشان بودم تا به نجف رسيديم ، حضرت فرمودند:
اين كوه همان كوهى است كه فرزند جدم نوح عليه السلام به آن پناه برد و گفت : ساوى الى جبل يعصمنى من الماء.
خداوند تبارك و تعالى به كوه خطاب نمود:
آيا او از من به تو پناه مى برد؟!
پس از اين خطاب كوه در زمين نهان گشت و رشته اش تا قبل از سرزمين شام بريده و منهدم گرديد سپس به من فرمود:
به موازات من حركت كن .
پس من به موازات حضرتش حركت نمودم و پيوسته آن جناب مركب مى راندند تا به غرى رسيده پس بالاى قبرى توقف فرمود و سپس شروع نمودند به سلام دادن به يك يك از انبياء از حضرت آدم عليه السلام آغاز نموده و نام هر كدام را جداگانه برده و به آنها سلام مى كردند و من نيز به متابعت از آن حضرت به هر يك از انبياء سلام مى دادم تا رسيدند به سلام بر نبى اكرم صلى الله عليه و آله و پس از سلام به آن حضرت صورت مبارك را بر قبر مطهر نهاده و بر صاحب قبر سلام نمودند و پس از آن صدا به گريه بلند نمودند و بعد از آن ايستاده و چهار ركعت نماز خواندند و من نيز با آن حضرت نماز گذاردم و پس از فراغ از نماز محضر مباركش عرض كردم :اى پسر رسول خدا صلى الله عليه و آله اين قبر كيست ؟
فرمودند: اين قبر جدم على بن ابى طالب عليه السلام مى باشد.

متن :

ترجمه : (حديث هشتم)

محمد بن احمد بن على بن يعقوب ، از على بن حسن بن على بن فضال و از پدرش و او از حسن بن جهم بن بكير نقل نموده كه وى گفت : محضر مبارك ابى الحسن عليه السلام از يحيى بن موسى ياد كرده و عرضه داشتم كه وى متعرض كسانى كه به زيارت قبر اميرالمومنين عليه السلام مى آيند مى شود و در مكانى كه آن را ثويه مى خوانند فرود آمده و آنجا را تفريح گاه خود قرار داده منتهى قبر امير المومنين عليه السلام اندكى بالاتر از آنجا است و آن همان موضعى است كه صفوان جمال از امام صادق عليه السلام روايت كرده و حضرت برايش آنجا را توصيف فرموده ، حضرت در ضمن اوصافى كه براى آن موضع ذكر فرمودند خاطر نشان نمودند:
وقتى به غرى كه پشت كوفه واقع شده منتهى گشتى آنجا را پشت خود قرار بده و رو به پشت نجف نما و كمى به طرف راست مايل شو و وقتى به ريگ هاى سفيد و روشن منتهى گشتى و ثنيه جلو آن واقع شد همان جا قبر امير المومنين عليه السلام مى باشد.
راوى (حسن بن جهم ) مى گويد: من به اين مكان بسيار آمده ام .
سپس محضر امام عليه السلام (حضرت ابى الحسن ) عرض كرد:
بعضى از اصحاب ما رايشان غير از اين بوده و معتقدند كه قبر در مسجد است و برخى ديگر آن را در قصر مى دانند ولى من در رد ايشان مى گويم :
خداوند متعال هرگز قبر اميرالمومنين عليه السلام را در قصر كه منزل ظالمين است قرار نمى دهد چنانچه هيچ گاه نمى گذارد پيكر مطهر آن جناب در مسجد دفن شود با اين كه قصد ظالمين پوشاندن و مخفى نگاه داشتن آن مى باشد سپس محضر امام عليه السلام عرض مى كند:
كدام يك از ما در اين اعتقاد به صواب هستيم ؟
حضرت فرمودند:
اعتقاد تو صحيح است ، زيرا كه تو كلام جعفر بن محمد عليه السلام را اخذ نموده اى .
راوى مى گويد:
سپس امام عليه السلام به من فرمودند: اى ابا محمد احدى از اصحاب را نمى بينم كه اعتقاد تو را داشته و به قول تو مايل باشد.
محضرش عرض كردم .
آيا اين عنايت و لطفى از جانب حق تعالى مى باشد؟
فرمودند:
بلى ، خداوند به هر كس بخواهد توفيق داده و وى را امين قرار مى دهد پس تو اين عقيده را به توفيق حق تعالى بدان و او را در مقابل آن ستايش نما.

متن :

ترجمه : (حديث نهم)

محمد بن حسن و محمد بن احمد بن حسين جميعا از حسن بن على بن مهزيار، از پدرش على ، از حسن بن على بن فضال ، از حسن بن جهم بن بكير نقل نموده كه وى گفت :
محضر مبارك حضرت ابى الحسن عليه السلام يادى نمودم از ... و همان حديث قبلى را تماما نقل كرده است .

متن :

ترجمه : (حديث دهم)

محمد بن حسن و محمد بن احمد بن حسين جميعا از حسن بن على بن مهزيار و او از پدرش على بن مهزيار نقل نموده كه وى مى گفت :
على بن احمد بن اشيم برايم نقل نمود از شخصى و او از يونس بن ظبيان حكايت كرد كه وى گفت : در ايامى كه حضرت ابو عبد الله عليه السلام در حيره بر ابى جعفر وارد شده بودند شبى كه هوا صاف و خالى از ابر بود و ماه در آسمان مى درخشيدند من محضر مبارك امام عليه السلام بودم آن جناب به آسمان نظر نموده و فرمودند:
يونس ، مى بينى كه اين ستارگان چه قدر زيبا هستند؟!
توجه داشته باش كه اين كرات نورانى امان براى اهل آسمان هستند همان طورى كه ما امان براى اهل زمين مى باشيم ، سپس فرمودند: اى يونس ، كدام يك را دوست دارى . قاطر يا الاغ را؟
يونس مى گويد: گمان كردم آن جناب قاطر را به خاطر نيرو و قوه اى كه دارد بيشتر دوست دارند سوار شوند لذا در جواب آن حضرت عرض كردم : من الاغ را بيشتر دوست دارم . حضرت فرمودند:
دوست دارم الاغ را به من دهى .
عرض كردم : من الاغ را سوار شدم .
به هر صورت حضرت بر قاطر و من نيز بر الاغ سوار شده و حركت كرديم و وقتى از حيره بيرون رفتيم حضرت به من فرمودند: اى يونس جلو برو.
يونس مى گويد: جلو رفتم .
حضرت مى فرمود: به سمت راست و به سمت چپ برو (يعنى پيوسته آن جناب من را راهنمائى نموده گاهى مى فرمودند به سمت راست برو و زمانى دستور مى دادند كه چپ برو) و وقتى به ريگ هاى سرخ رسيديم فرمودند: اين همان مكان است .
من نيز حضرت را تصديق كردم سپس آن جناب به سمت راست آن مكان رفته و مقصودشان جائى بود كه در آن آب و چشمه باشد و وقتى به چنين موضعى رسيدند از چشمه وضوء گرفته سپس به مكانى كه بلند به نظر مى رسيد نزديك شدند و در آنجا نماز خواندند و پس از نماز روى آن مكان خم شده و زمانى گريستند و سپس به مكان بلند ديگرى كه نزديك آن بود رفته و عينا اعمال سابق را بجا آوردند و بعد فرمودند: اى يونس آنچه را من عمل كردم تو نيز به جاى آور.
پس من آنچه حضرت انجام داده بودند را به جاى آوردم و بعد از فراغت به من فرمودند: اى يونس دانستى اين چه مكانى است ؟
عرض كردم . خير.
فرمودند: جائى كه اول نماز خواندم آن قبر امير المومنين عليه السلام است و مكان دوم محل دفن سر مطهر حضرت حسين بن على بن ابى طالب عليه السلام مى باشد، پس از آن اضافه نموده و فرمودند:
زمانى كه عبيد الله بن زياد ملعون سر مبارك حضرت را به شام فرستاد از شام آن را به كوفه برگرداندند وى به اصحابش گفت :
اين سر را از اين شهر بيرون ببريد و باعث فتنه و آشوب بين اهل اين شهر نشويد و بدين ترتيب خداوند متعال سر مبارك آن جناب را نزد امير المومنين قرار داد و از آن پس سر به جسد ملحق شد و بدن با سر متصل گرديد.

متن :

ترجمه : (حديث يازدهم)

محمد بن جعفر رزاز از محمد بن حسين بن ابى خطاب زيات و او از حسن بن محبوب و او از اسحق بن جرير نقل كرده كه وى گفت :
امام صادق عليه السلام فرمودند:
هنگامى كه در حيره نزد ابى العباس بودم شب ها به زيارت قبر اميرالمومنين عليه السلام مى رفتم ، قبر آن حضرت در ناحيه نجف به جانب غرى النعمان مى باشد به هر صورت نزد قبر نماز شب را خوانده و پيش از طلوع فجر از آنجا بر مى گشتم .

متن :

ترجمه : (حديث دوازدهم)

محمد بن جعفر رزاز، از محمد بن حسين و او از حجال و او از صفوان بن مهران و او از مولانا ابى عبد الله عليه السلام نقل . يكند، وى مى گويد:
راجع به مكان قبر امير المومنين عليه السلام از آن حضرت پرسيدم ؟
حضرت وصف آن مكان را برايم بيان فرموده و اظهار داشتند:
موضعى است كه ريگ ها به روى هم انباشته شده و پشته اى ساخته اند.
راوى مى گويد:
به آن مكان رفته و در آنجا نماز خوانده سپس به محضر مبارك امام عليه السلام بعدا مراجعت كرده و ايشان را از رفتن و نماز خواندنم در آنجا اطلاع دادم .
حضرت فرمودند: عمل صحيحى انجام دادى .
بعد از آن مدت بيست سال در آنجا توقف كرده و به خواندن نماز مشغول گرديدم .

متن :

ترجمه : (حديث سيزدهم)

پدرم از سعد بن عبد الله و او از احمد بن محمد بن عيسى و او از احمد بن محمد بن ابى نصر نقل كرده كه وى گفت :
از حضرت رضا عليه السلام پرسيدم : جاى قبر امير المومنين عليه السلام كجا است ؟
حضرت فرمودند: غرى .
محضرش عرضه داشتم : فدايت شوم برخى مى گويند آن حضرت در رحبه دفن شده اند؟
حضرت فرمودند: خير ولى پاره اى معتقدند كه آن جناب در مسجد دفن گرديده است .

الباب العاشر ثواب زيارة امير المومنين عليه السلام
متن :

باب دهم ثواب زيارت اميرالمومنين عليه السلام

ترجمه : (حديث اول)

پدرم و محمد بن يعقوب ، از محمد بن يحيى عطار و او از حمدان بن سليمان نيشابورى و او از عبد الله بن محمد يمانى و او از منيع بن حجاج و او از يونس و او از ابى وهب بصرى نقل كرده كه وى گفت :
داخل مدينه شده نزد حضرت ابا عبد الله عليه السلام مشرف شده محضرش عرضه داشتم :
فدايت شوم خدمت شما رسيدم ولى به زيارت قبر امير المومنين عليه السلام نرفته ام .
حضرت فرمودند:
بد كارى كردى اگر از شيعيان ما نبودى به تو نگاه نمى كردم ، چرا زيارت نكردى كسى را كه خداوند با فرشتگانش زيارتش مى كنند، انبياء و مومنين زيارتش مى نمايند؟
عرض كردم : فدايت شوم به اين امر واقف نبودم .
حضرت فرمودند:
بدان كه امير المومنين عليه السلام نزد حقتعالى از تمام ائمه عليه السلام افضل و برتر بوده و ثواب اعمال ايشان براى آن حضرت منظور مى شود (يعنى غير از اينكه در قبال اعمال خود آن جناب حق تعالى ثواب لحاظ مى كند اعمال ائمه هدى عليه السلام نيز موجب حصول ثواب براى حضرتش مى باشد) در حالى كه حضرات ائمه عليه السلام به مقدار اعمال صادره از خودشان فضيلت و برترى عائدشان مى شود.