/ سوره انفال / آشنايى با سوره انفال

آشنايى با سوره انفال اين سوره مباركه هشتمين سوره از قرآن شريف است، كه پيش از آغاز ترجمه وتفسير آن، براى آشنايى بيشتر، به نكاتى از ويژگى هاى آن اشاره مى رود.

1 - نام اين سوره نام اين سوره مباركه از نخستين آيه آن، كه واژه «انفال» در آن به كار رفته، برگرفته شده است.

اين واژه در فرهنگ واژه شناسان به مفهوم فزونى است و به همين تناسب به غنايم جنگى معنى شده است؛ چرا كه «غنايم» در حقيقت بخش هايى از اموال اضافى و بدون صاحب است كه در كشاكش پيكار برزمين مانده است.

2 - فرودگاه آن به باور «ابن عباس» و «قتاده» همه آيات اين سوره - جز هفت آيه آن - در مدينه بر قلب مصفاى پيامبر فرود آمده است، و تنها هفت آيه آن در «مكّه» و كناركهن ترين معبد توحيد نازل شده است.

3 - شماره آيات و واژه ها اين سوره مباركه بنا بر شمار شاميان داراى 77 آيه، بنا بر شمار بصريان و حجازيان 76 آيه، و بنا بر شمار كوفيان 75 آيه است، كه دليل اين شمار متفاوت خواهد آمد.

گفتنى است كه سوره مباركه «انفال»، از 1095 واژه و 5080 حرف شكل گرفته و داراى بخش هاى متنوع ومفاهيم ارزشمند بسيارى است.

4 - پاداش تلاوت شايسته آن 1 - از پيامبر گرامى آورده اند كه فرمود:

من قرأ سورة الأنفال و براءَة فانا شفيع له و شاهد يوم القيامة...(76)

هركس سوره «انفال» و «برائت» را با ايمان و عرفان تلاوت كند، در روز رستاخيز من شفاعتگر و گواه او خواهم بود. چنين كسى از آفت نفاق پاك شده و به شمار هر منافق، ده پاداش پرشكوه به او ارزانى مى گردد و ده گناه از او برداشته شده و ده درجه بر درجاتش افزون مى گردد و عرش و حاملان آن در همه دوران زندگى اش براى وى آمرزش خواهند نمود.

2 - ونيز از حضرت صادق عليه السلام آورده اند كه:

مَنْ قرأ الأنفال و برائة فى كلّ شهر لم يدخله نفاق ابدا، و كان من شيعة امير المؤمنين حقًّا، و يأكل يوم القيامه من موائد الجنة معهم حتى يفرغ النّاس من الحساب.(77)

هركس سوره «انفال» و «برائت» را در هر ماه با ايمان و باور و براى عمل تلاوت كند، هرگز آفت نفاق در وجود او راه نخواهد يافت؛ چنين كسى به راستى از راهروان راه اميرمؤمنان خواهد بود و در روز رستاخيز با آن شايسته كرداران از نعمت هاى بهشت بهره ور مى گردد تا مردم از حساب فارغ شوند.

3 - و از حضرت باقرعليه السلام آورده اند كه فرمود: در تلاوت شايسته و عمل به محتواى سوره «انفال» بريده و به خاك ماليده شدن بينى هاى دشمنان خاندان وحى و رسالت است؛ چرا كه در آن، آيات خمس و مقررات و احكام آن است. فى سورة الأنفال جدع الأُنوف.(78)

5 - دور نمايى از مفاهيم و موضوعات انسان ساز اين سوره با عنايت به اين نكته كه جز هفت آيه اين سوره مباركه، ديگر آيات آن همه در مدينه و در آستانه شكل گيرى جامعه نو بنياد اسلامى، بر قلب پاك آن پيشواى نمونه و بى نظير فرود آمده، روشن مى شود كه اين سوره بيشتر در انديشه طرح مفاهيم بلند و موضوعات سرنوشت ساز اجتماعى است. به همين جهت در كران تا كران اين سوره مباركه با مسائل مهم حياتى و اجتماعى رو به رو مى گرديم؛ با مفاهيم و موضوعاتى نظير:

انفال و غنايم جنگى يا بخش هنگفتى از ثروت ملّى و احكام و مقرّرات آن.

موضوع خمس و چگونگى تقسيم آن.

مقررات جهاد و پيكار در راه حق.

جريان هجرت پيامبر و درسهاى انسانساز و نقش تاريخ سازآن،

لزوم آمادگى سياسى و اجتماعى و فكرى و فرهنگى واخلاقى جامعه در همه عصرها و نسل ها براى خنثى ساختن نقشه هاى تخريبى دشمنان.

برترى ارزش هاى معنوى بر شمار و عدد و زرق و برق پوشالى.

مقررات اسيران و چگونگى برخورد انسانى با آنان.

رشد و ترقّى جامعه در پرتو عمل به مقرّرات اسلام.

ويژگيهاى توحيد گرايان راستين.

هجرت كنندگان و واماندگان و تن سپردگان به ستم.

جريان پيكار «بدر» و درسهايى كه بايد از آن رويداد مهم گرفت.

و ده ها و صدها درس فردى، اجتماعى، اخلاقى، اصلاحى و انسانى ديگرى كه خواهد آمد.