9 الگوى ايمان
قال رسول الله صلّى اللّه عليه و آله :
عمّار خلط الله الايمان ما بين قرنه الى قدمه
. كنز العمال / 33520
اشاره
ايمان قوى بالاتر از شهادت
حمران بن اعين مى گويد: به امام باقر عليه السلام عرض كردم فدايت گردم
ما چقدر كم هستيم كه اگر در خوردن گوسفندى شركت كنيم آن را تمام
نخواهيم كرد. فرمود: مهاجر و انصار (پس از رحلت پيامبر صلّى اللّه عليه
و آله ) همه به اين سو و آن سو رفتند سپس سه انگشت خود را نشان داد و
اشاره كرد و فرمود: مگر سه تن سلمان و ابوذر و مقداد. گفتم : عمار ياسر
چگونه بود؟ فرمود: خدا عمار را رحمت كند بيعت كرد و در جنگ صفين شهيد
شد. من پيش خود گفتم مقامى بالاتر از شهادت نيست (پس عمار در رديف آن
سه نفر است ) حضرت فرمود: شايد عمار را در رديف آن سه نفر مى دانى هرگز
چنين نيست . لعلك ترى انه مثل الثلاثة ايهات
ايهات ؛ يعنى گاهى افراد به دليل ايمان قوى و اعمال صالح
مقامشان از مقام شهيد برتر است .
كافى / 2 / 191
صبر
1 اهميت صبر
قال على عليه السلام : الصبر من الايمان
بمنزلة الراءس من الجسد فاذا ذهب الراءس ذهب الجسد كذلك اذا ذهب الصبر
ذهب الايمان . كافى / 2 / 87
2 انواع صبر
قال على عليه السلام : الصبر اما صبر على
المصيبة او على الطاعة او عن المعصية و هذا القسم الثالث اعلى درجة من
القسمين الاوّلين . شرح نهج البلاغه / 1
/ 319
3 صبر جميل
قال الباقر عليه السلام : لما سئل عن
الصبر الجميل : ذلك صبر ليس فيه شكوى الى الناس .كافى
/ 2 / 93
4 صبر شيعيان
قال الصادق عليه السلام : نحن صبّر و
شيعتنا اصبر منا ... و ذلك انّا صبرنا على ما نعلم و شيعتنا يصبرون على
ما لا يعلمون . كافى / 2 / 93
5 صابر نمونه
قال على عليه السلام : ((فصبرت
وفى العين قذى وفى الحلق شجى ارى تراثى نهبا.
سفينة البحار/ 5 / 22
6 صبر برترين عبادت
قال على عليه السلام : افضل العبادة
الصبر و الصمت و انتظار الفرج .بحار/ 74
/ 420
7 صبر كليد نعمت
قال على عليه السلام : لكل نعمة مفتاح و
مغلاق فمفتاحها الصبر و مغلاقها الكسل .شرح
نهج البلاغه / 20 / 322
8 صبر مايه ى كرامت
قيل لابى عبدالله عليه السلام من اكرم الخلق على الله قال :
من اذا اعطى شكر و اذا ابتلى صبر.
مشكاة الانوار / 60
9 صبر سپر تهيدستى
قال على عليه السلام : الصبر جنة الفاقة
. غرر الحكم / 1 / 95
10 اثر بى صبرى بر سختى
كار و تلاش
قال على عليه السلام : من لم يصبر على
كدّه صبر على الافلاس . غرر الحكم / 5 /
414
11 درخواست عافيت به جاى
درخواست صبر
عن معاذ بن جبل قال : مرّ النبى برجل و هو يقول :
اللهم انى اسئلك الصبر فقال قد ساءلت البلاء
فسئل الله العافية . مسند احمد / 5 / 231
12 اثر صبر بر مصيبت
قال على عليه السلام : صبرك على المصيبة
يخفّف الرزيّة و يجزل المثوبة . غرر
الحكم / 4 / 202
13 آثار صبر
الف رسيدن به درجات عالى
قال على عليه السلام : بالصبر تدرك معالى الامور.
غرر الحكم /4 276
ب رسيدن به پيروزى
قال على عليه السلام : لا يعدم الصبورالظفروان
طال به الزمان . نهج البلاغه /حكمت 153
ج پاداش فوق العاده
قال الصادق عليه السلام : من ابتلى من
شيعتنافصبرعليه كان له اجرالف شهيد.سفينة
البحار/5/18
د شادمانى طولانى
قال الصادق عليه السلام : كم من صبر ساعة قد
اورثت فرحا طويلا و كم من لذة ساعة قد اورثت حزنا طويلا.
سفينة البحار / 5 / 19
ه رسيدن به بهشت
قال الباقر عليه السلام : الجنة محفوفة بالمكاره
و الصبر فمن صبر على المكاره فى الدنيا دخل الجنة .
كافى / 3 / 145
و آسان شدن مصيبت ؛ قال على عليه السلام : من
صبر هانت مصيبته . غرر الحكم / 5 / 176
اشاره
ابن ابى عمير در زمان هارون و ماءمون مورد شتم و حبس و اخذ مال
گرديد از او خواستند قضاوت را بپذيرد قبول نكرد از او خواستند اسامى
شيعيان را بگويد نپذيرفت . از اين رو او را به زندان بردند و بارها بر
او تازيانه زدند يكبار سندى بن شاهك 120 تازيانه بر او زد و با دادن
هزار درهم از زندان خارج شد و نزديك صد هزار درهم به او خسارت مالى
وارد شد و مدت زندانش چهار سال طول كشيد اما در عين حال صبر كرد.
منتهى الامال / 2 /3 58
حلم و بردبارى
1- فضيلت حلم
قال على عليه السلام : الحلم زين الخلق
غرر/1/14
2- معناى حلم
قال على عليه السلام : انماالحلم كظم
الغيظ وملك النفس غرر/1/296
3- حلم و شباهت به پيامبر
قال رسول اللّه صلّى اللّه عليه و آله :
يا على الا اخبركم باشبهكم بى خلقا قالوا بلى يا رسول اللّه قال احسنكم
خلقا و اعظمكم حلما و ابرّكم بقرابته و اشدكم من نفسه انصافاوسائل
/6/212
4- ظهور حلم به هنگام غضب
قال على عليه السلام : ليس الحلم ما كان
حال الرضا بل الحلم ما كان حال الغضب
شرح نهج البلاغه /20/316
5- حلم نشانه عابد واقعى
قال الرضا عليه السلام : لا يكون الرجل
عابدا حتى يكون حليما كافى /3/175
6- حلم و صبر بر آزار
قال على عليه السلام : انما الحليم من
اذا اوذى صبر و اذا ظُلم غفر غرر/1/300
7- آثار حلم
الف محبت الهى ؛ قال رسول اللّه : وجبت
محبة الله على من اغضب فحلم
كنزالعمال /3/131
ب زياد شدن ياوران ؛ قال على عليه السلام :
بالحلم تكثر الانصار غرر/1/329
ج پيروزى بر دشمن ؛ قال على عليه السلام : من
حلم من عدوّه ظفربه بحار68/428
اشاره
مفضل بن عمر شنيد كه ابن ابى العوجا با يكى از اصحابش مشغول به
گفتن كلمات كفرآميز است مفضل نتوانست طاقت بياورد به او گفت :
((يا عدواللّه الحدت فى دين الله ) اى
دشمن خدا در دين خدا الحاد ورزيدى و منكر خدا شدى ابن ابى العوجا گفت :
اى مرد اگر تو از اهل كلامى بيا با هم سخن بگوئيم اگر دليل آوردى از تو
پيروى مى كنم و اگر تو از اصحاب جعفربن محمد هستى آن حضرت با ما
اينگونه سخن نمى گويد به تحقيق كه از ما كلماتى بيشتر از اين شنيده است
و هيچ با ما برخورد نكرده است و همانا او مردى بردبار و حليم و با وقار
و عاقل مى باشد و ثابت و محكم كه از طريق رفق و مدارا خارج نمى شود و
اگر تو از اصحاب او هستى همانند او با ما سخن بگو.
انه لحليم الرزين العاقل الرصين لايعتريه خرق و
لانزق ولاطيش فان كنت من اصحابه فخاطبنا بمثل خطابه
منتهى الامال /2/142
زهد
1 فضيلت زهد
قال على عليه السلام : ما عبد الله بشى ء
افضل من الزهد فى الدنيا. مستدرك / 12 /
50
2 حقيقت زهد
الف قال رسول الله صلّى اللّه عليه و آله :
الزهد فى الدنيا قصر الامل و شكر كل نعمة و
الورع عن كل ما حرّم الله . تحف العقول /
58
ب قال رسول الله صلّى اللّه عليه و آله : الزهد
ليس بتحريم الحلال ولكن ان يكون بما فى يدى الله اوثق منه بما فى يديه
. بحار / 77 / 172
ج قال على عليه السلام : الزهد كله فى كلمتين من
القرآن قال الله تعالى : (لكى لا تاءسوا على مافاتكم و لا تفرحوا بما
اتاكم ) فمن لم ياءس على الماضى و لم يفرح بالا تى فهو الزاهد.بحار
/ 78 / 70
3 اوصاف زاهد
قال على عليه السلام : فى صفة الزهاد
كانوا قوما من اهل الدنيا و ليسوا من اهلها فكانوا فيها كمن ليس منها
... يرون اهل الدنيا يعظّمون موت اجسادهم و هم اشدّ اعظاما لموت قلوب
احبّائهم .بحار / 64 / 320
4 عوامل زهد
قال الباقر عليه السلام : اكثر ذكر الموت
فانّه لم يكثر انسان ذكر الموت الاّ زهّد فى الدنيا.بحار
/ 73 / 64
قال على عليه السلام : احق الناس بالزهادة من
عرف نقص الدنيا. غرر الحكم / 3209
5 موانع زهد
قال على عليه السلام : كيف يزهد فى
الدنيا من لا يعرف قدر الا خرة .غررالحكم
/ 6987
قال على عليه السلام : كيف يصل الى حقيقة الزهد
من لم يمت شهوته .غررالحكم / 7000
6 زاهدترين انسان
قال رسول الله صلّى اللّه عليه و آله :
ازهد الناس من اجتنب الحرام . امالى صدوق
/ 27
قال الكاظم عليه السلام : انّ اصبركم على البلاء
لازهدكم فى الدنيا. بحار/22/308
7 آثار زهد
الف آزادى روح
ب خشنودى خداوند؛ قال على عليه السلام : من زهد
فى الدنيا اعتق نفسه و ارضى ربّه .مستدرك
/12/47
ج آسان شدن مصائب
قال رسول الله صلّى اللّه عليه و آله : من زهد
فى الدنيا هانت عليه المصيبات .
بحار/94/1
د بصيرت نسبت به عيوب دنيا؛ قال رسول الله صلّى اللّه عليه و آله :
يا اباذر! ما زهد عبد فى الدنيا الاّ انبت الله
الحكمه فى قلبه و انطق بها لسانه و يبصّره عيوب الدنيا وداءها و دواءها.بحار/80/3
ه محبوبيت نزد مردم ؛ قال رسول الله صلّى اللّه عليه و آله :
... و ازهد فيما عند الناس يحبّك الناس .معجم
الفاظ الحديث النبوى / 1 / 407
اشاره
اسوه ى زهد
الف حضرت على عليه السلام : الا و انّ امامكم قد
اكتفى من دنياكم بطمريه و من طعمه بقرصيه .
بحار/33/474
ب ابن عباس گويد: حضرت على عليه السلام كفش خويش را وصله مى زد از من
پرسيد: اين كفش چقدر ارزش دارد. عرض كردم قيمتى ندارد. فرمود: سوگند به
خدا ارزش كفش نزد من بيشتر از حكومت است مگر آنكه حقى را بر پا دارم يا
باطل را دفع نمايم ((و الله لهما احبّ
الىّ من امركم هذا الاّ ان اقيم حقّا او ادفع باطلا.
سفينة البحار / 3 / 543
ج ابن ابى الحديد در باره ى حضرت گويد: اما الزهد فى الدنيا فهو سيّد
الزهاد ... ما شبع من طعام قطّ و كان اخشن الناس ماءكلا ومشربا.
بحار / 41 /1 47
نفس
1 اهميت معرفت نفس
من عرف نفسه عرف ربه . 7946
2 مسئوليت تربيت نفس
قال الصادق عليه السلام :
انك قد جعلت طبيب نفسك و بين لك الداء و عرّفت
آية الصحة و دللت على الدواء فانظر كيف قيامك على نفسك .
بحار / 78 / 282
3 تغذيه ى نفس به وسيله ى
علم
قال على عليه السلام : مالى ارى الناس
اذا قرّب اليهم الطعام ليلا تكلّفوا انارة المصابيح ليبصروا ما يدخلون
بطونهم و لا يهتمون بغذاء النفس بان يثيروا مصابيح البابهم بالعلم
ليسلموا من لواحق الجهالة و الذنوب فى اعتقاداتهم و اعمالهم .
سفينة البحار/2/84
4 ابزار اصلاح نفس
الف مجاهدت ؛ قال على عليه السلام :
املكواانفسكم بدوام جهادها. غررالحكم
/2489
ب كناره گيرى از دنيا؛ قال على عليه السلام :
سبب صلاح النفس العزوف عن الدنيا.
غرر الحكم / 5528
ج قناعت ورزيدن ؛ قال على عليه السلام : اعون شى
ء على صلاح النفس القناعة .
غررالحكم / 3191
د پرهيزكارى ؛ قال على عليه السلام : ان تقوى
الله دواء داء قلوبكم و طهور دنس انفسكم .نهج
البلاغه / خطبه 198
ه كم كردن طمع ؛ قال على عليه السلام : صلاح
النفس قلة الطمع .غررالحكم / 5797
5 محاسبه ى نفس
قال على عليه السلام : حاسبوا انفسكم قبل
ان تحاسبوا و وازنوها قبل ان توازنوا.
غررالحكم / 4933
6 پرهيز از خشنودى از نفس
قال على عليه السلام : اياك ان ترضى عن
نفسك فيكثر الساخط عليك . غررالحكم /2642
7 آثار پيروى از هواى نفس
1 فروختن آخرت به دنيا
قال على عليه السلام : من اطاع هواه باع آخرته
بدنياه . غرر الحكم /8 354
2 ذلت ؛ قال على عليه السلام : عبد الشهوة اذلّ
من عبدالرق . غرر الحكم / 6298
3 اسارت عقل
قال على عليه السلام : كم من عقل اسير عند هوى
امير. بحار / 69 /4 10
5 مردود شدن اعمال
قال الكاظم عليه السلام : يا هشام قليل العمل من
العاقل مقبول مضاعف و كثير العمل من اهل الهوى و الجهل مردود.
تحف العقول / 387
6 رنج و محنت
انّ طاعة النفس و متابعة اهويتها اُسّ كل محنة و
غواية . غررالحكم3 486
8 آثار مبارزه با نفس
الف دستيابى به خير دنيا و آخرت ؛ قال الرضا عليه السلام :
ساءلنى رجل عما يجمع خير الدنيا و الا خرة فقلت
خالف نفسك . سفينة البحار / 2 / 603
ب بى نيازى درونى ج تاءمين رزق ؛ قال الباقر عليه السلام :
ان الله عزّ و جلّ يقول و عزتى و جلالى و عظمتى
و بهائى و علوّ ارتفاعى لا يؤ ثر عبد مؤ من هواى على هواه فى شى ء من
امر الدنيا الاّ جعلت غناه فى نفسه و ضمنت السموات و الارض رزقه و كنت
له من وراء تجارة كل تجارة . وسائل / 11
/5 05
د رشد؛ قال على عليه السلام : من لم يعط نفسه
شهوتها اصاب رشده . فقيه / 4 / 391
9 الگوى پيروزى بر هواى
نفس
قال على عليه السلام : ولكن هيهات ان
يغلبنى هواى و يقودنى جشعى الى تخيّر الاطعمه .نهج
البلاغه / نامه 45
اشاره
پيامبر اكرم صلّى اللّه عليه و آله گذر كرد به شخصى كه سنگى را
بلند مى كرد و مردم به او نظر مى كردند پيامبر صلّى اللّه عليه و آله
فرمود اين مرد كيست ؟ گفتند: قهرمان است . پيامبر اكرم صلّى اللّه عليه
و آله فرمود: قهرمان تر از او كسى است كه بر هواى نفس خود غلبه پيدا
كند؛ اشجع الناس من غلب هواه .
مجموعه ورام / 2 / 26
حالات قلب
قلب هر انسانى حالاتى دارد؛ گاهى سالم گاهى مريض گاهى زنده گاهى
مرده گاهى نرم گاهى سخت گاهى طاهر گاهى غير طاهر گاهى مشروح گاهى غير
مشروح است و براى هر يك عاملى وجود دارد كه بدان اشاره مى شود:
1 تقوا مايه ى سلامت قلب
قال على عليه السلام : ان تقوى الله دواء
داء قلوبكم و بصر عمى افئدتكم و شفاء مرض اجسادكم .
نهج البلاغه / خطبه 198
2 جدال و خصومت مايه ى
مرض قلب
قال على عليه السلام : اياكم و المراء و
الخصومة فانهما يمرضان القلوب على الاخوان و ينبت عليهما النفاق
. كافى / 2 / 300
3 اطعام به مسكين مايه ى
نرمى قلب
قال رسول الله صلّى اللّه عليه و آله :
اذا اردت ان يلين قلبك فاطعم المسكين و امسح راءس اليتيم .مشكاة
الانوار / 167
4 گناه مايه ى سختى قلب
قال على عليه السلام : ما جفت الدموع الا
لقسوة القلوب و ما قست القلوب الا لكثرة الذنوب .بحار/70/55
5 موعظه و تفكر مايه ى
حيات قلب
قال على عليه السلام : احى قلبك بالموعظة
و امته بالزهادة . نهج البلاغه / نامه 31
قال على عليه السلام : التفكر حياة قلب البصير.
الدرة الباهرة / 28
6 خنده ى فراوان مايه ى
موت قلب
قال رسول الله صلّى اللّه عليه و آله :
اياك و كثرة الضحك فانّه يميت القلب .
معانى الاخبار/335
7 شهوات مايه رجس قلب
8 ترك شهوات مايه ى طهارت قلب
قال على عليه السلام : طهّروا انفسكم من
دنس الشهوات تدركوا رفيع الدرجات .غررالحكم
/ 6020
9 محبت به دنيا مايه ى
ختم قلب
قال رسول الله صلّى اللّه عليه و آله :
اياكم و استشعار الطمع فانه يشوب القلب شدة الحرص و يختم على القلب
بطبايع حبّ الدنيا. اعلام الدين /3 40
10 آمادگى براى مرگ مايه
ى شرح قلب
سئل رسول الله صلّى اللّه عليه و آله عن شرح الصدر ما هو؟ فقال
: نور يقذفه الله فى قلب المؤ من فينشرح صدره و
ينفسح . قالوا: فهل لذلك امارة يعرف بها؟ قال : نعم : الانابة
الى دار الخلود و التجافى عن دار الغرور و الاستعداد للموت قبل نزول
الموت .
مجمع البيان / 4 / 561
11 گناه مايه ى فساد قلب
قال الصادق عليه السلام : ما من شى ء
افسد للقلب من الخطيئة .... بحار / 67 /
54
12 ياد خدا مايه ى صلاح
قلب
قال على عليه السلام : اصل صلاح القلب
اشتغاله بذكر الله . غرر الحكم / 3083
اشاره
انعطاف قلب جوان ؛ هنگامى كه برادران يوسف عليه السلام اقرار به
گناه خود كردند، حضرت يعقوب به آن ها وعده ى طلب مغفرت داد (سوف استغفر
لكم ربّى ) اما حضرت يوسف عليه السلام فورا برادران را بخشيد. امام
صادق عليه السلام در بيان تفاوت اين دو برخورد مى فرمايد:
لانّ قلب الشاب ارّق من قلب الشيخ .
بحار / 12 / 280
تواضع
1 تواضع عامل زهد
قال رسول الله صلّى اللّه عليه و آله :
لا تكون زاهدا حتّى تكون متواضعا. نهج
الفصاحة / حديث 2484
2 تواضع از بهترين اعمال
قال رسول الله صلّى اللّه عليه و آله :
افضل الاعمال ثلاثة التواضع عند الدولة و العفو عند القدرة و العطيّه
بغير المنة . نهج الفصاحة / حديث 385
3 تواضع از اوصاف
پرهيزكاران
قال على عليه السلام : مشيهم التواضع
. نهج البلاغه / خطبه همام
4 تواضع از اوصاف عاقل
قال رسول الله صلّى اللّه عليه و آله :
صفة العاقل ان يحلم عمّن جهل عليه و يتجاوز عمّن ظلمه و يتواضع لمن هو
دونه ... و يسابق فوقه فى طلب البرّ و اذا ارادان يتكلم تدبّر فان كان
خيرا تكلم فغنم و ان كان شرا فسكت فسلم .نهج
الفصاحة / 1836
5 تواضع استاد و شاگرد
نسبت به يكديگر
قال رسول الله صلّى اللّه عليه و آله :
تواضعوا لمن تعلّمونه العلم و تواضعوا لمن طلبتم منه العلم و لا تكونوا
علماء جبارين فيذهب باطلكم بحقّكم . اصول
كافى / 1 / 44
6 تواضع مايه ى حلاوت
عبادت
قال رسول الله صلّى اللّه عليه و آله :
مالى لا ارى عليكم حلاوة العبادة ؟ قالوا و ما حلاوة العبادة ؟ قال
التواضع . تنبيه الخواطر / 166
7 زيبايى تواضع ثروتمندان
در برابر تهيدستان
قال على عليه السلام : ما احسن تواضع
الاغنياء للفقراء طلبا لما عند الله و احسن منه تيه الفقراء على
الاغنياء اتكالا على الله . بحار / 78 /
13
8 نشانه هاى تواضع
قال الصادق عليه السلام : انّ من التواضع
ان يرضى الرجل بالمجلس دون المجلس و ان يسلّم على من يلقى و ان يترك
المراء و ان كان محقّا و لا يحبّ ان يحمد على التقوى .
بحار/75/118
9 آثار تواضع
1 سربلندى ؛ قال رسول الله صلّى اللّه عليه و آله :
ما تواضع احد الاّ رفعه الله .
بحار / 75 / 120
2 كسب سلامت ؛ قال على عليه السلام : التواضع
يكسبك السلامة .بحار/ 75/ 120
3 منظم شدن امور؛ قال على عليه السلام : بخفض
الجناح تنظم الامور. غررالحكم /3/329
4 نردبان ترقى ؛ قال على عليه السلام : التواضع
سلّم الشرف . غرر الحكم /1/263
5 كامل شدن نعمت ؛ قال على عليه السلام :
بالتواضع تتمّالنعمة . نهج البلاغه /
حكمت 224
6 عدم خستگى از طاعت الهى ؛ قال على عليه السلام :
من تواضع قلبه لله لم يساءم بدنه من طاعة الله
. بحار / 78 / 9
7 محبت ؛ قال على عليه السلام : ثمرة التواضع
المحبّة . غرر الحكم /327/3
8 بزرگ ترين عبادت ؛ قال على عليه السلام : عليك
بالتواضع فانّه من اعظم العبادة .
كافى /2 / 123
اشاره
روزى حضرت رضا عليه السلام وارد حمّام شدند شخصى كه امام را نمى
شناخت از آن حضرت تقاضا كرد او را دلاّكى نمايد. امام عليه السلام
اجابت نمودند بعد از لحظاتى كه امام را شناخت عذرخواهى نمود. حضرت به
دلاكى خود ادامه دادند. بحار/49/99
تكبّر
1 نكوهش از تكبر
قال رسول الله صلّى اللّه عليه و آله :
ان ابعدكم يوم القيامة منى الثرثارون و هم المستكبرون .بحار/73
/ 232
قال رسول الله صلّى اللّه عليه و آله : امقت
الناس المتكبر. بحار / 73 / 231
2 حقيقت تكبر
عن ابى عبدالله عليه السلام قال : من ذهب
ان له عليه فضلا بالعافيه اذا راءه مرتكبا للمعاصى فقال هيهات هيهات
فلعلّه ان يكون غفر له ما اتى و انت موقوف محاسب اما تلوت قصّة سحرة
موسى . بحار / 73 / 36
3 علت تكبر
قال الصادق عليه السلام : ما من رجل
تكبّر او تجبر الاّ لذلّة وجدها فى نفسه .
بحار/73/225
4 معناى تكبر
عن عبدالاعلى عن ابى عبدالله عليه السلام قال :
قلت له ما الكبر؟ فقال اعظم الكبر ان تسفه الحق
و تسفه الناس قلت و ما سفه الحق قال يجهل الحق و يطعن على اهله
.اصول كافى / 2 / 311
5 زمينه هاى تكبر
الف عبادت
عن احدهما قال دخل رجلان المسجد احدهما عابد و
الاخر فاسق فخرجا من المسجد و الفاسق صديق و العابد فاسق و ذلك انه
يدخل العابد المسجد مدلاًّ بعبادته يدلّ بها فتكون فكرته فى ذلك و تكون
فكرة الفاسق فى التندم على فسقه و يستغفر الله عزّ و جلّ مما صنع من
الذنوب . اصول كافى / 2 / 236
ب حسب و نسب ؛ (الهاكم التكاثر # حتى زرتم المقابر).
تكاثر / 1 2
قال على عليه السلام : افبمصارع ابائهم يفخرون
ام بعديدالهلكى يتكاثرون . نهج البلاغه
/خطبه2 21
عن الصادق عليه السلام قال اتى النبى صلّى اللّه عليه و آله رجل فقال :
يا رسول الله انا فلان بن فلان حتى عدّ تسعة . فقال عليه السلام :
اما انّك عاشرهم فى النار.
كافى / 2 / 329
ج ثروت
راءى رسول الله صلّى اللّه عليه و آله رجلا غنيا جلس بجنبه فقير فانقبض
عنه و جمع ثيابه . فقال صلّى اللّه عليه و آله :
اخشيت ان يعدو اليك فقره .
محجة البيضاء / 6 / 287
د جهل قال الصادق عليه السلام : الجهل فى ثلاث
الكبر و شدّة المراء و الجهل بالله فاولئك هم الخاسرون .
بحار / 1 / 131
6 آثار كبر
الف ظهور رذايل نفسانى ؛ قال على عليه السلام :
التكبر يظهر الرذيله .
غررالحكم /141/1
ب آفت عقل ؛ عن ابى جعفر عليه السلام : شر آفات
العقل الكبر. مستدرك / 4 / 329
ح اساس طغيان ؛ قال على عليه السلام : احذر
الكبر فانه راءس الطغيان و معصية الرحمن .غرر
الحكم
د دوست نيافتن ؛ قال على عليه السلام : ليس
لمتكبر صديق . غرر الحكم /75/5
ه اساس نابودى ؛ قال على عليه السلام : التكبر
اسّ التلف . غرر الحكم /263/1
و ذلت و خوارى ؛ قال على عليه السلام : التكبر
يضع الرفيع . غرر الحكم /82/1
ز از دست دادن فضيلت و شرافت ؛ قال على عليه السلام :
من لبس الكبر و السرّف خلع الفضل و الشرف
. غررالحكم /293/2
7 راه درمان تكبر
1 نماز؛ قال على عليه السلام : فرض الله
الايمان تطهيرا من الشرك و الصلوة تنزيها عن الكبر ....
نهج البلاغه / حكمت 252
2 تحمل سختى ها
قال على عليه السلام : ولكن الله يختبر عباده
بانواع الشدائد و يتعبّدهم بانواع المجاهد و يبتليهم بضروب المكاره
اخراجا للتكبر من قلوبهم . نهج البلاغه
/خطبه1 92
3 ساده زيستى و انجام كارهاى شخصى
قال الصادق عليه السلام : من رقى جيبه و خصف
نعله و حمل سلعته فقد برى ء من الكبر.وسائل
/ 3 / 346
قال رسول الله صلّى اللّه عليه و آله : خمس لا
ادعهنّ حتى الممات الاكل على الارض مع العبيد و ركوبى الحمار و حلبى
العنز بيدى و لبس الصوف و التسليم على الصّبيان لتكون سنة من بعدى
.بحار / 16 / 215
4 توجه به خلقت
قال الباقر عليه السلام : عجبا للمختال الفخور و
انما خلق من نطفة ثم يعود جيفة و هو فيما بين ذلك لا يدرى ما يصنع به
. بحار / 73 / 229
اشاره
الف ثروتمندى نزد پيامبر صلّى اللّه عليه و آله بود. فقيرى وارد
شد و در كنار ثروتمندى كه مغرور به ثروت خود بود نشست . آن شخص لباس
خود را جمع كرد، فقير ناراحت شد. پيامبر از او پرسيد: آيا ترسيدى از
فقر او چيزى به تو برسد يا از ثروت تو به او چيزى برسد؟ ثروتمند گفت :
حاضرم نصف ثروتم را بدهم ، فقير نپذيرفت و گفت : ممكن است من نيز روحيه
ى تو را پيدا كنم ؛ اخاف ان يدخلنى ما دخلك .كافى
/ 3 / 262
ب مگسى چندين بار روى صورت منصور دوانيقى نشست . منصور نتوانست او را
از خود دفع كند ناراحت شد و از امام صادق عليه السلام پرسيد: خداوند
چرا مگس را آفريده است ؟ حضرت فرمود: براى اين كه متكبران را ذليل كند؛
لاىّ شى ء خلق الله الذّباب ؟ قال عليه السلام :
ليذلّ به الجبّارين . سفينة البحار / 1 /
840
زبان
1 زبان وسيله ى شناسايى
قال على عليه السلام : تكلموا تعرفوا فان
المرء مخبوء تحت لسانه . نهج البلاغه
/حكمت 392
2 زبان ميزان عقل
قال على عليه السلام : يستدل على عقل كل
امرء بما يجرى على لسانه . غرر الحكم /
10957
قال على عليه السلام : لسانك ترجمان عقلك
. بحار / 77 / 231
3 زبان عامل سلامت عقل
قال رسول الله صلّى اللّه عليه و آله :
لا يستقيم ايمان عبد حتى يستقيم قلبه و لا يستقيم قلبه حتى يستقيم
لسانه . كنز العمال / 24925
4 حقوق زبان
قال السجاد عليه السلام : حق اللسان
اكرامه عن الخنا (الفحش ) و تعويده الخير و ترك الفضول التى لا فائدة
فيها و البر بالناس و حسن القول فيهم .
بحار / 71 / 286
5 زبان عاقل
قال على عليه السلام : لسان العاقل وراء
قلبه وقلب الاحمق وراءلسانه . نهج
البلاغه /حكمت 40
6 زبان كليد خوبى ها و
بدى ها
قال الباقر عليه السلام : انّ هذا اللسان
مفتاح كل خير و شرّ فينبغى للمؤ من ان يختم على لسانه كما يختم على
ذهبه و فضّته . تحف العقول / 298
7 آثار حفظ زبان
الف سلامتى ؛ قال رسول الله صلّى اللّه عليه و آله :
سلامة الانسان فى حفظ اللسان .
بحار/68/286
ب تكريم ازخويشتن ؛ قال على عليه السلام : من
حفظ لسانه اكرم نفسه . ناسخ التواريخ
/6/ 39
ج نجات ؛ قال الصادق عليه السلام : نجاة المؤ من
فى حفظ لسانه . ثواب الاعمال / 405
د پوشاندن عيب ؛ قال على عليه السلام : من حفظ
لسانه سترالله عورته .ثواب الاعمال /405
ه عزت ميان مردم ؛ قال الرضا عليه السلام :
احفظ لسانك تعزّ. كافى / 2 / 175
و تسلط بر شيطان ؛ قال رسول الله صلّى اللّه عليه و آله :
اخزن لسانك الاّ من خير فانّك بذلك تغلب الشيطان
. محجة البيضاء / 5 / 195
8 خطرات زبان
الف خونريزى ؛ قال على عليه السلام : كم
من دم سفكه فم . غرر الحكم / 6928
ب هلاكت ؛ قال على عليه السلام : كم من انسان
اهلكه لسان . غرر الحكم 6929
ج سلب نعمت ؛ قال على عليه السلام : ربّ كلمه
سلبت نعمة . بحار / 71 / 287
د رنج و مصيبت ؛ قال رسول الله صلّى اللّه عليه و آله :
بلاء الانسان من اللسان .
بحار / 68 / 286
ه آتش جهنم ؛ قال رسول الله صلّى اللّه عليه و آله :
من كثر كلامه كثر سقطه و من كثر سقطه كثرت ذنوبه
و من كثرت ذنوبه كانت النار اولى به .محجة
البيضاء/ 5 / 196
اشاره
امام صادق عليه السلام دوستى داشت كه همواره ملازم امام بود.
روزى با امام در بازار مى رفتند و او غلامى داشت كه پشت سرش مى آمد. آن
شخص نگاه به عقب كرد غلام را نديد تا سه مرتبه ، بار چهارم كه او را
ديد به او نسبت ناروا داد حضرت ناراحت شدند و فرمودند:
سبحان الله تقذف امّه قد كنت ارى انّ لك ورعا
فاذا ليس لك ورع . آن شخص گفت : مادرش مشرك است . حضرت فرمود:
آيا نمى دانى هر قومى براى خود ازدواجى دارند، بنا بر اين از من دور
شو. راوى گويد: ديگر نديدم امام با آن شخص راه برود.كافى
/ 2 /3 24
سفارشات اخلاقى
1 سفارش خداوند به حضرت موسى عليه السلام
قال على عليه السلام : قال الله تبارك و
تعالى لموسى : يا موسى ! احفظ وصيتى لك باربعة اشياء اولهنّ: ما دمت لا
ترى ذنوبك تغفر فلا تشتغل بعيوب غيرك و الثانية : ما دمت لا ترى كنوزى
قد نفدت فلاتغّتم بسبب رزقك و الثالثة : ما دمت لا ترى زوال ملكى فلا
ترج احدا غيرى و الرابعة : ما دمت لا ترى الشيطان ميتا فلا تاءمن مكره
.خصال / 217
2 سفارش خضر عليه السلام
به موسى عليه السلام
قال رسول الله صلّى اللّه عليه و آله :
... قال الخضر يا طالب العلم ان القائل اقل ملالة من المستمع فلا تملّ
جلسائك اذا حدّثتهم و لا تكوننّ مكثارا بالنطق ... فان كثرة النطق تشين
العلماء و تبدى مساوى السخفاء. كنز
العمال /4 4176
3 سفارش پيامبر صلّى
اللّه عليه و آله به ابى ايوب خالد
قال رسول الله صلّى اللّه عليه و آله :
اوصيك بخمس بالياءس عما فى ايدى الناس فانّه الغنى و اياك و الطمع فانه
الفقر الحاضر و صلّ صلوة مودّع و اياك و ماتعتذر منه و احبّ لاخيك ما
تحب لنفسك .امالى طوسى / 508
4 سفارش حضرت على عليه
السلام به هنگام شهادت
قال على عليه السلام : وصيتى لكم ان لا
تشركوا بالله شيئا و محمد صلّى اللّه عليه و آله فلا تضيّعوا سنّته
اقيموا هذين العمودين و اوقدوا هذين المصباحين .
نهج البلاغه / نامه 23
اشاره
امام باقر عليه السلام به جابر بن يزيد جعفى فرمودند: به پنج
امر تو را سفارش مى نمايم :
1- اگر به تو ستم شد، ستم نكن 2- اگر به تو خيانت كردند، خيانت نكن
3- اگر تو را تكذيب كردند، خشم نكن 4- اگر از تو تعريف كردند، خوشحال
مباش 5- اگر از تو مذمت كردند، جزع نكن .
و بدان كه در صورتى دوست ما هستى كه اگر همه مردم از تو ستايش يا نكوهش
بكنند براى تو تفاوتى نداشته باشد و نفس خود را بر قرآن كريم عرضه كن .
اوصيك بخمس ان ظلمت فلا تظلم و ان خانوك فلا تخن
و ان كذّبت فلا تغضب و ان مُدحت فلا تفرح و ان ذممت فلا تجزع ... و
اعلم بانّك لا تكون لنا وليا حتّى لو اجتمع عليك اهل مصرك و قالوا انّك
رجل سوء لم يحزنك ذلك ولو قالوا انّك رجل صالح لم يسرك ذلك و لكن اعرض
نفسك على كتاب الله .... بحار / 78 / 163
آداب سخن گفتن
1 اثر كم سخن گفتن
قال على عليه السلام : ان احببت سلامة
نفسك و ستر معايبك فاقلل كلامك و اكثر صمتك يتوفّر فكرك و يستيز قلبك
. غرر الحكم / 3725
2 اثر زياد سخن گفتن
قال على عليه السلام : من كثر كلامه كثر
خطاؤ ه و من كثر خطاؤ ه قلّ حياؤ ه و من قلّ حياؤ ه قلّ ورعه و من قلّ
ورعه مات قلبه و من مات قلبه دخل النار.
بحار / 71 / 286
3 بهترين سخن
الف سخن راست ؛ قال على عليه السلام :
خيرالكلام الصدق . غرر/4 99
ب همراه با عمل ؛ خير المقال ما صدّقه الفعال
. سفينة البحار / 7 / 383
ج ملال آور نباشد؛ قال على عليه السلام : خير
الكلام ما لا يملّ و لا يقلّ. غرر الحكم
/ 4969
د منظم و همه فهم ؛ قال على عليه السلام : احسن
الكلام مازانه حسن النظام و فهمه الخاص و العامّ.
غرر الحكم / 3304
ه متقن و استوار؛ قال على عليه السلام : احسن
القول السداد. غرر الحكم / 2865
4 آداب سخن گفتن
1 پاكيزه باشد؛ قال رسول الله صلّى اللّه عليه و آله :
ثلاث من ابواب البر: سخاء النفس و طيب الكلام و
الصبر على الاذى . محاسن / 1 / 66
2 زيبا باشد؛ قال على عليه السلام : اجملوا فى
الخطاب تسمعواجميل الجواب .
غررالحكم /2568
3 خريدار داشته باشد؛ قال على عليه السلام : لا
تتكلّمن اذا لم تجد للكلام موقعا.غررالحكم
/ 10274
4 نرم و ملايم باشد؛ قال على عليه السلام : عوّد
لسانك لين الكلام و بذل السلام يكثر محبّوك و يقلّ مبغوضك .
غرر الحكم / 6231
5 از روى علم و آگاهى باشد؛ قال على عليه السلام :
لا تقل بما لا تعلم فتتّهم باخبارك بما تعلم
.غرر الحكم / 10426
6 بى فايده نباشد؛ قال رسول الله صلّى اللّه عليه و آله :
من حسن اسلام المرء تركه الكلام فيما لا يعنيه
. بحار / 28 / 136
7 مستهجن نباشد؛ قال على عليه السلام : اياك و
مستهجن الكلام فانه يوغر القلوب .غرر
الحكم / 2675
8 پاسخ آن انسان را ناراحت ننمايد؛ قال على عليه السلام :
لا تقولنّ ما يسئوك جوابه .غرر
الحكم / 10155
اشاره
الف پيامبر اكرم صلّى اللّه عليه و آله فرمود: هنگامى كه موسى
بن عمران عليه السلام با خضر عليه السلام ملاقات كرد موسى عليه السلام
به وى گفت : مرا موعظه كن . خضر گفت : اى كسى كه جوياى دانشى ! بدان كه
گوينده كمتر از شنونده خسته مى شود، پس هيچ گاه اهل مجلس خود را خسته
مكن . بحار / 1 /2 26
ب عمار ياسر گويد: پيامبر اكرم صلّى اللّه عليه و آله به ما دستور داد
تا اين كه سخنرانى ها را كوتاه قرار دهيم ؛
امرنا رسول الله باقصار الخطب . سنن ابى
داود / 1106
آداب معاشرت
1 سلام كردن
قال رسول الله صلّى اللّه عليه و آله :
الا اخبركم بخير اخلاق اهل الدنيا و الاخرة قالوا: بلى يا رسول
الله . فقال : افشاء السلام فى العالم .
بحار / 76 / 11
2 - مصافحه نمودن
قال الباقر عليه السلام : ان المؤ من
ليلقى المؤ من فيصافحه فلا يزال الله ينظر اليهما و الذنوب تتحاتّ عن
وجوههما كما تتحاتّ الورق من الشجر. كافى
/ 3 / 261
3 رعايت احترام
قال السجاد عليه السلام : للزهرى اما
عليك ان تجعل المسلمين منك بمنزلة اهل بيتك فتجعل كبيرهم بمنزلة والدك
و تجعل صغيرهم بمنزلة ولدك و تجعل تربك (همسال ) بمنزلة اخيك فاىّ
هولاء تحبّ ان تظلم ؟. بحار / 74 / 156
4 جستجو نكردن از عقايد
مردم
قال الصادق عليه السلام : لاتفتشّالناس
عن اديانهم فتبقى بلا صديق . بحار/75/253
5 احسان و خدمت 6- خوش
خلقى
قال على عليه السلام : فى وصية لمحمد بن
حنفيه و احسن الى جميع الناس كما تحبّ ان يحسن اليك و ارض لهم ما ترضاه
لنفسك و استقبح لهم ما تستقبحه من غيرك و حسّن خلقك حتى اذا غبت عنهم
حنّوا اليك و اذا متّ بكوا عليك و قالوا انا لله و انا اليه راجعون و
لا تكن من الذين قالوا عند موته الحمد لله ربّ العالمين .
وسائل / 8 / 541
6 طلب آمرزش هنگام جدايى
قال الصادق عليه السلام : اذا تلاقيتم
فتلاقوا بالتسليم و التصافح و اذا تفرقتم فتفرقوا بالاستغفار.
بحار / 76 / 5
7 مدارا نمودن
قال رسول الله صلّى اللّه عليه و آله :
اعقل الناس اشدّهم مداراة للناس و اذل الناس من اهان الناس .بحار
/ 75 / 52
8 برخورد با روى خوش
قال على عليه السلام : اذالقيتم اخوانكم
فتصافحوا و اظهروا لهم البشاشة و البشر.
خصال / 633
9 پذيرفتن عذر
قال السجاد عليه السلام : ان شتمك رجل عن
يمينك ثم تحوّل الى يسارك و اعتذر اليك فاقبل عذره .
بحار / 78 / 141
اشاره
الف امام سجاد عليه السلام روزى از مسجد خارج شدند شخصى با حضرت
ملاقات كرد و امام عليه السلام را دشنام داد. غلامان حضرت خواستند او
را تنبيه كنند. آن حضرت اجازه نداد و فرمود: آنچه از كارهاى ما بر تو
پوشيده است بيشتر است ما سترعنك من امرنا اكثر
بعد فرمودند: آيا نيازى دارى تا تو را كمك كنيم ؟ آن شخص شرمنده شد.
امام عليه السلام دستور دادند كه هزار درهم به او بدهند بعد از آن زمان
هرگاه آن شخص امام را مى ديد مى گفت : گواهى مى دهم كه شما فرزند رسول
خدا هستى . منتهى الا مال /2/6
ب شخصى خدمت امام صادق عليه السلام رسيد و گفت : پسر عمويت به شما
ناسزا مى گويد. حضرت به كنيز خود دستور داد تا برايش آب حاضر نمودند
وضو گرفت و مشغول نماز شد. راوى گويد: من در قلب خود گفتم : حضرت نفرين
خواهند كرد. بعد از نماز ديدم دست به دعا برداشت و گفت : خدايا من از
حق خود گذشتم جود و كرم تو از من بيشتر است او را ببخش .منتهى
الامال 2 / 144
آداب مجالست
1 رو به قبله نشستن
قال رسول الله صلّى اللّه عليه و آله :
ان لكل شى ء شرفا و انّ اشرف المجالس ما استقبل به القبلة .بحار
/ 75 / 469
2 پايين مجلس نشستن
كان رسول الله صلّى اللّه عليه و آله اذادخل منزلا قعد فى ادنى
المجلس حين يدخل .
بحار/16/ 240
3 پا را دراز نمودن در
برابر ديگران
فى اوصاف النبى صلّى اللّه عليه و آله : و ما راءى مقدما رجله
بين يدى جليس له قطّ.
بحار / 16 / 236
4 نجوى نكردن
قال رسول الله صلّى اللّه عليه و آله : و
لا تناج مع رجل و انت مع آخر. بحار / 84
/ 354
5 ترك گناه
قال رسول الله صلّى اللّه عليه و آله :
من كان يؤ من بالله و باليوم الاخر فلا يجلس يسبّ فيه امام او يغتاب
فيه مسلم .... بحار / 75 / 371
(ان اللّه يقول اذا راءيت الذين يخوضون فى ءاياتنا فاعرض عنهم ).
انعام /6 8
6 افشا نكردن اسرار
قال رسول الله صلّى اللّه عليه و آله :
المجالس بالامانة و افشاء سرّ اخيك خيانة .
بحار / 77 / 89
7 مجالست با مردان الهى
قال الحواريون لعيسى عليه السلام : يا روح الله ! فمن نجالس اذا
قال : من يذكّركم الله رؤ يته و يزيد فى عملكم
منطقه و يرغبكم فى الا خرة عمله .بحار/
77/ 147
8 شركت درمجالس ذكر
؛ قال رسول الله صلّى اللّه عليه و آله :
عليك بمجالس الذكر. بحار/75/465
9- مجالست با افراد
شايسته
قال النبى صلّى اللّه عليه و آله : لا
تجلسوا الاّ عند من يدعوكم من خمس الى خمس من الشكّ الى اليقين و من
الكبر الى التواضع و من العداوة الى المحبة و من الرياء الى الاخلاص و
من الرغبة الى الزهد.مجموعه ورام /322
10- مجالست نيكو با غير
مسلمان
قال على عليه السلام :
و ان جالسك يهودى فاحسن مجالسته
سفينة /1/692
11 پرهيز از نشستن در صدر
مجلس
قال على عليه السلام : لا تسرعنّ الى
ارفع موضع فى المجلس فانّ الموضع الذى ترفع اليه خير من الموضع الذى
تحطّ عنه . غرر الحكم / 10283
12 پرهيز از نشستن در بين
راه
قال رسول الله صلّى اللّه عليه و آله :
اياك و الجلوس فى الطرقات . بحار / 75 /
464
اشاره
سليمان جعفرى گويد: حضرت رضا عليه السلام به پدرم گفت : چرا با
عبدالرحمن بن يعقوب مجالست دارى ؟ پدرم گفت : او دايى من است . حضرت
فرمودند: او درباره خداوند اعتقادات نادرستى دارد. بنابراين يا با ما
نشست و برخاست داشته باش يا با او مجالست كن
فامّا جلست معه و تركتنا او جلست معنا و تركته .مستدرك
/ 2 / 66
آداب ميهمانى
1 وظايف مهمان
الف اجابت دعوت ؛ قال الصادق عليه السلام :
من الحقوق الواجبات للمؤ من على المؤ من ان يجيب
دعوته . محاسن برقى / 2 / 179
ب فرزند را به همراه نبردن
قال رسول الله صلّى اللّه عليه و آله : اذا دعى
احدكم الى طعام فلايستتبعنّ ولده فانه ان فعل ذلك كان حراما و دخل
عاصيا. محاسن برقى /2/181
ج كم نشمردن غذاى ميزبان
قال الصادق عليه السلام : هلك امرؤ احتقر لاخيه
ما يحضره و هلك امرؤ احتقر من اخيه ما قدم اليه .
محجة البيضاء / 3 / 30
د نشستن در مكان پيشنهادى ميزبان
قال الباقر عليه السلام : اذا دخل احدكم على
اخيه فى رحله فليقعد حيث ياءمر صاحب الرحل فانّ صاحب الرحل اعرف بعورة
بيته من الداخل عليه . بحار / 75 / 451
2 وظايف ميزبان
1 به رنج نيافتادن ؛ قال رسول الله صلّى اللّه عليه و آله :
لا يتكلّفن احد لضيفه ما لا يقدر.
كنز العمال / 25876
2 به رنج افتادن در صورت دعوت ؛ قال الصادق عليه السلام :
اذا اتاك اخوك فاته بما عندك و اذا دعوته فتكلّف
له . محاسن برقى / 2 / 179
3 سؤ ال نكردن از ميهمان در ميل به غذا؛ قال الصادق عليه السلام :
لا تقل لاخيك اذا دخل عليك اكلت اليوم شيئا.
بحار / 75 / 455
4 كار نكشيدن از مهمان ؛ قال الرضا عليه السلام :
اخدم اخاك فان استخدمك فلا و لا كرامة له
. بحار/74/178
قال الصادق عليه السلام : نهى رسول الله ان
يستخدم الضيف . سفينة البحار / 5 / 270
5 غذا خوردن با مهمان ؛ قال رسول الله صلّى اللّه عليه و آله :
من احبّ ان يحبه الله و رسوله فلياءكل مع ضيفه
. مدينة البلاغه / 2 / 552
6 آماده كردن خلال ؛ قال رسول الله صلّى اللّه عليه و آله :
ان من حقّ الضيف ان يعدله الخلال .
بحار/75 / 455
7 دير از غذا دست كشيدن ؛ كان رسول الله صلّى اللّه عليه و آله اكل معه
(الضيف ) و لم يرفع يده من الخوان حتى يرفع الضيف يده .
فروع كافى / 6 /2 85
8 به زحمت نيانداختن همسر؛ شخصى حضرت على عليه السلام را به مهمانى
دعوت كرد. حضرت فرمود: با شرايطى دعوت تو را مى پذيرم :
لا تدخل علىّ شيئا من خارج و لا تدّخر علىّ شيئا
فى البيت و لا تجحف بالعيال . بحار / 75
/ 4511
9 تكريم از مهمان ؛ قال على عليه السلام : اكرم
ضيفك و ان كان حقيرا و قم عن مجلسك لابيك و معلّمك و ان كنت اميرا.
غرر الحكم / 1 / 114
10 بدرقه ى مهمان ؛ قال رسول الله صلّى اللّه عليه و آله :
من حقّ الضيف ان تمشى معه فتخرجه من حريمك الى
الباب . بحار / 75 / 451