بخش چهارم محرمات

منهيّات عملى

انسان براى زندگى فردى و اجتماعى خود، نياز به آشنايى و شناخت قوانين و مقرراتى دارد كه او را از رسيدن به مسير تكامل و سعادت باز مى دارد. قرآن عواملى را كه موجب ركود شخصيت و مانع حركت وى به سوى كمال مى گردد، تحت عنوان «محرمات» ذكر مى كند و انسان را از ارتكاب آنها برحذر مى دارد.

كشتن فرزند

وَ لَا تَقْتُلُواْ أَوْلَدَكُمْ خَشْيَةَ إِمْلَقٍ نَّحْنُ نَرْزُقُهُمْ وَ إِيَّاكُمْ إِنَّ قَتْلَهُمْ كَانَ خِطْئاً كَبِيراً (1) .

فرزندان خود را از بيم فقر و بى چيزى مكشيد. ما، هم شما را روزى مى دهيم و هم ايشان را. كشتنشان خطاى بسيار بزرگى است.

زنا

وَ لَا تَقْرَبُواْ الزِّنَى إِنَّهُ كَانَ فَحِشَةً وَ سَآءَ سَبِيلاً (2) .

و به زنا نزديك مشويد. زنا، كارى زشت و شيوه اى بسيار زننده و ناپسند است.

سرقت

وَ السَّارِقُ وَ السَّارِقَةُ فَاقْطَعُواْ أَيْدِيَهُمَا جَزَآءً بِمَا كَسَبَا نَكَلاً مِّنَ اللَّهِ وَ اللَّهُ عَزِيزٌ حَكِيمٌ (3) .

دست مرد دزد و زن دزد را به كيفر كارى كه كرده اند ببريد. اين عقوبتى است از جانب خدا، كه او پيروزمند و حكيم است.

ربا

يَأيُّهَا الَّذِينَ ءَامَنُواْ اتَّقُواْ اللَّهَ وَ ذَرُواْ مَا بَقِىَ مِنَ الرِّبَواْ إِن كُنتُم مُّؤْمِنِينَ فَإِن لَّم تَفْعَلُواْ فَأْذَنُواْ بِحَرْبٍ مِّنَ اللَّهِ وَ رَسُولِهِ (4) .

اى كسانى كه ايمان آورده ايد، از خدا بترسيد، و اگر ايمان آورده ايد، از ربا هر چه باقى مانده است، رها كنيد و هر گاه چنين نكنيد بدانيد كه با خدا و رسول او به جنگ برخاسته ايد.

كم فروشى

وَيْلٌ لِّلْمُطَفِّفِينَ * الَّذِينَ إذا اكْتَالُواْ عَلَى النَّاسِ يَسْتَوْفُونَ* وَ إِذَا كَالُوهُمْ أَو وَّزَنُوهُمْ يُخْسِرُونَ (5) .

واى بر كم فروشان! آنان كه چون از مردم، پيمانه مى ستانند آن را پر مى كنند و چون براى مردم وزن مى كنند از آن مى كاهند.

قتل نفس

وَ لَا تَقْتُلُواْ النَّفْسَ الَّتِى حَرَّمَ اللَّهُ إِلَّا بِالْحَقِ (6) .

كسى را كه خدا كشتنش را حرام كرده است مكشيد. مگر به حق.

مَن قَتَلَ نَفْساً بِغَيْرِ نَفْسٍ أَوْ فَسَادٍ فِى الْأَرْضِ فَكَأَنَّمَا قَتَلَ النَّاسَ جَمِيعاً (7) .

هر كس انسانى را نه به قصاص قتل كسى يا ارتكاب فسادى بر روى زمين بكشد، چنان است كه همه مردم را كشته باشد.

وَ مَن يَقْتُلْ مُؤْمِناً مُّتَعَمِّداً فَجَزآؤُهُ جَهَنَّمُ خَلِداً فِيهَا وَ غَضِبَ اللَّهُ عَلَيْهِ وَ لَعَنَهُ وَ أَعَدَّ لَهُ عَذَاباً عَظِيماً (8) .

و هر كس مؤمنى را به عمد بكشد، كيفر او جهنم است كه همواره در آن خواهد بود و خدا بر او خشم گيرد و لعنتش كند و برايش عذابى بزرگ آماده سازد.

اختلاس

فَأَوْفُواْ الْكَيْلَ وَ الْمِيزَانَ وَ لَا تَبْخَسُواْ النَّاسَ أَشيَآءَهُمْ (9) .

در پيمانه و ترازو خيانت مكنيد و به مردم كم مفروشيد.

حيف و ميل كردن مال يتيم

وَ لَا تَقْرَبُواْ مَالَ الْيَتِيمِ إِلَّا بِالَّتِى هِىَ أَحْسَنُ حَتَّى يَبْلُغَ أَشُدَّهُ وَ أَوْفُواْ بِالْعَهْدِ إِنَّ الْعَهْدَ كَانَ مَسْئُولاً (10) .

جز به وجهى نيكوتر، به مال يتيم نزديك مشويد تا آن گاه كه به حد بلوغ و رشد برسد و به عهدخويش وفا كنيد كه بازخواست خواهيد شد.

وَ لَا تَأْكُلُوهَآ إِسْرَافاً وَ بِدَاراً أَن يَكْبَرُواْ (11) .

و از بيم آن كه مبادا [يتيمان ] به سن رشد رسند و بزرگ شوند، اموالشان را به ناحق و شتاب مخوريد.

خيانت به امانت

يَا أَيُّهَا الَّذِينَ ءَامَنُوا لَا تَخُونُوا اللَّه وَ الرَّسُولَ وَ تَخُونُوا أَمَاناتكُمْ وَ أَنْتُمْ تَعْلَمُون (12) .

اى كسانى كه ايمان آورده ايد، مى دانيد كه نبايد به خدا و پيامبر خيانت كنيد و نيز نبايد به امانت خيانت ورزيد.

اذيّت مؤمن

وَ الَّذِينَ يُؤْذُونَ الْمُؤْمِنِينَ وَ الْمُؤْمِنَتِ بِغَيْرِ مَا اكْتَسَبُوا فَقَدِ احْتَمَلُواْ بُهْتَناً وَ إِثْماً مُّبِيناً (13) .

و كسانى كه مردان مؤمن و زنان مؤمن را بى هيچ گناهى كه كرده باشند مى آزارند، تهمت و گناه آشكارى را بر دوش مى كشند.

ظلم و ستم

وَ مَن يَظْلِم مِّنكُمْ نُذِقْهُ عَذَاباً كَبِيراً (14) .

و هر كسى از شما كه ستم كند عذابى بزرگ مى چشانيم.

إِنَّمَا السَّبِيلُ عَلَى الَّذِينَ يَظْلِمُونَ النَّاسَ وَ يَبْغُونَ فِى الْأَرْضِ بِغَيْرِ الْحَقِّ أُوْلَئِكَ لَهُمْ عَذَابٌ أَلِيمٌ (15) .

ملامت در خور كسانى است كه به مردم ستم مى كنند و به ناحق در روى زمين سركشى مى كنند. براى آنهاست عذابى دردآور.

همكارى در گناه

وَ لَا تَعَاوَنُواْ عَلَى الْإثْمِ وَ الْعُدْوَنِ وَ اتَّقُواْ اللَّهَ إِنَّ اللَّهَ شَدِيدُ الْعِقَابِ (16) .

در گناه و تجاوز همكارى نكنيد و از خداى بترسيد كه او به سختى عقوبت مى كند.

پشتيبانى از خيانتكار

وَ لاَ تَكُن لِّلْخَآئِنِينَ خَصِيماً (17) .

و به نفع خائنان به مبارزه بر مخيز.

وَ لاَتُجَدِلْ عَنِ الَّذِينَ يَخْتَانُونَ أَنفُسَهُمْ إِنَّ اللَّهَ لَايُحِبُّ مَن كَانَ خَوَّاناً أَثِيماً (18) .

و به خاطر كسانى كه به خود خيانت مى ورزند، مجادله مكن، كه خدا خائنان گنهكار را دوست ندارد.

وَ لَا تَنقُضُواْ الْأَيْمَنَ بَعْدَ تَوْكِيدِهَا (19) .

و چون سوگند اكيد خورديد آن را مشكنيد.

خدعه و حيله

يُخَدِعُونَ اللَّهَ وَ الَّذِينَ ءَامَنُواْ وَمَا يَخْدَعُونَ إِلَّا أَنفُسَهُمْ وَ مَا يَشْعُرُونَ (20) .

اينان خدا و مؤمنان را مى فريبند، و نمى دانند كه تنها خود را فريب مى دهند.

وَ الَّذِينَ يَمْكُرُونَ السَّيِّئَاتِ لَهُمْ عَذَابٌ شَدِيدٌ (21) .

و براى آنان كه از روى مكر به تبهكارى مى پردازند، عذابى است سخت.

تغذيه از مال حرام و رشوه

وَ لَا تَأْكُلُواْ أَمْولَكُم بَيْنَكُم بِالْبَطِلِ وَتُدْلُواْ بِهَآ إِلَى الْحُكَّامِ لِتَأْكُلُواْ فَرِيقاً مِّنْ أَمْولِ النَّاسِ بِالْإِثْمِ وَ أَنتُمْ تَعْلَمُونَ (22) .

اموال يكديگر را به ناشايست مخوريد و آن را به رشوت به حاكمان مدهيد تا بدان سبب اموال گروهى ديگر را به ناحق بخوريد و شما خود مى دانيد.

سخنان دروغ

وَ اجْتَنِبُواْ قَوْلَ الزُّورِ (23) .

از سخن باطل و دروغ اجتناب ورزيد.

إِنَّ اللَّهَ لَا يَهْدِى مَنْ هُوَ كَذِبٌ كَفَّارٌ (24) .

خدا آن را كه دروغگو و ناسپاس باشد هدايت نمى كند.

فَنَجْعَل لَّعْنَتَ اللَّهِ عَلَى الْكذِبِينَ (25) .

و لعنت خدا را بر دروغگويان بفرستيم.

أَنَّ لَعْنَتَ اللَّهِ عَلَيْهِ إِن كَانَ مِنَ الْكَذِبِينَ (26) .

لعنت خدا بر او باد، اگر از دروغگويان باشد.

پنهان كردن حق

إِنَّ الَّذِينَ يَكْتُمُونَ مَآ أَنزَلْنَا مِنَ الْبَيِّنَتِ وَ الْهُدَى مِن بَعْدِ مَا بَيَّنَّهُ لِلنَّاسِ فِى الْكِتَبِ أُوْلَئِكَ يَلْعَنُهُمُ اللَّهُ وَ يَلْعَنُهُمُ اللَّعِنُونَ (27) .

كسانى را كه دلايل روشن و هدايت كننده ما را، پس از آن كه در كتاب براى مردم بيانشان كرده ايم، كتمان مى كنند، هم خدا لعنت مى كند و هم ديگر لعنت كنندگان.

وَ لَا تَكْتُمُوا الشَّهَدَةَ وَ مَن يَكْتُمْهَا فَإِنَّهُ ءَاثِمٌ قَلْبُهُ وَ اللَّهُ بِمَا تَعْمَلُونَ عَلِيمٌ (28) .

هر كس كه شهادت را كتمان كند، به دل گناهكار است و خدا از كارى كه مى كنيد آگاه است.

اشاعه فحشا

لا يُحِبُّ اللَّهُ الْجَهْرَ بِالسُّوءِ مِنَ الْقَوْلِ اِلّا مَنْ ظُلِمَ (29) .

خدا بلند كردن صدا را به بدگويى دوست ندارد. مگر آن كس كه به او ستمى شده باشد.

إِنَّ الَّذِينَ يُحِبُّونَ أَن تَشِيعَ الْفَحِشَةُ فِى الَّذِينَ ءَامَنُواْ لَهُمْ عَذَابٌ أَلِيمٌ فِى الدُّنْيَا وَ الْأَخِرَةِ وَ اللَّهُ يَعْلَمُ وَ أَنتُمْ لَاتَعْلَمُونَ (30) .

براى كسانى كه دوست دارند درباره مؤمنان تهمتهاى ناروا شايع شود، در دنيا و آخرت عذابى دردناك مهياست. خدا مى داند و شما نمى دانيد.

عمل فحشا

وَ يَنْهَى عَنِ الْفَحْشاءِ وَ الْمُنْكَرِ وَ الْبَغْىِ يَعِظُكُمْ لَعَلَّكُمْ تَذَكَّرُونَ (31) .

خدا شما را از فحشاء و منكر و تجاوز (به حقوق مردم) نهى فرموده و شما را پندى دهد، شايد متذكّر شويد.

فتنه انگيزى

وَ الْفِتْنَةُ أَشَدُّ مِنَ الْقَتْلِ (32) .

كه فتنه از قتل بدتر است.

جنگ با ولى خدا

إنَّمَا جَزَؤُاْ الَّذِينَ يُحَارِبُونَ اللَّهَ وَ رَسُولَهُ وَ يَسْعَوْنَ فِى الْأَرْضِ فَسَادًا أَن يُقَتَّلُواْ أَوْ يُصَلَّبُواْ أَوْ تُقَطَّعَ أَيْدِيهِمْ وَ أَرْجُلُهُم مِّنْ خِلَفٍ أَوْ يُنفَوْاْ مِنَ الْأَرْضِ ذلِكَ لَهُمْ خِزْىٌ فِى الدُّنْيَا وَ لَهُمْ فِى الْأَخِرَةِ عَذَابٌ عَظِيمٌ (33) .

جزاى كسانى كه با خدا و رسولش جنگ مى كنند و در زمين به فساد مى كوشند، آن است كه كشته شوند، يا بردار گردند يا دستها و پاهايشان -يكى از چپ و يكى از راست- بريده شود يا از سرزمين خود تبعيد شوند. اينها رسوايى شان در اين جهان است و در آخرت نيز به عذابى بزرگ گرفتار مى آيند.

جنگ در مكان حرام

وَ لَا تُقَتِلُوهُمْ عِندَ الْمَسْجِدِ الْحَرَامِ حَتَّى يُقَتلُوكُمْ فِيهِ فَإن قَاتَلوكُم فَاقْتُلُوهُمْ كَذلِكَ جَزَآءُ الْكَفِرِينَ (34) .

و در مسجدالحرام با آنها مجنگيد، مگر آن كه با شما بجنگند و چون با شما جنگيدند،بكشيدشان، كه اين است پاداش كافران.

قمار و شراب

يَسْئَلُونَكَ عَنِ الْخَمْرِ وَ الْمَيْسِرِ قُلْ فِيهِمَآ إِثْمٌ كَبِيرٌ (35) .

تو را از شراب وقمار مى پرسند، بگو: در آن دو گناهى بزرگ است.

يَأَيُّهَا الَّذِينَ ءَامَنُواْ إِنَّمَا الْخَمْرُ وَ الْمَيْسِرُ وَ الْأَنصَابُ وَ الْأَزْلَمُ رِجْسٌ مِّنْ عَمَلِ الشَّيْطَنِ فَاجْتَنِبُوهُ لَعَلَّكُمْ تُفْلِحُونَ (36) .

اى كسانى كه ايمان آورده ايد، شراب و قمار و بتها و گروبندى با تيرها، پليدى و كار شيطان است، از آن اجتناب كنيد تا رستگار شويد.

فرار از جهاد

يَأَيُّهَا الَّذِينَ ءَ امَنُواْ إِذَا لَقِيتُمُ الَّذِينَ كَفَرُواْ زَحْفاً فَلاَ تُوَلُّوهُمُ الْأَدْبَارَ* وَ مَن يُوَلِّهِمْ يَوْمَئِذٍ دُبُرَهُ إِلَّا مُتَحَرِّفاً لِّقِتَالٍ أَوْ مُتَحَيِّزاً إِلَى فِئَةٍ فَقَدْ بَآءَ بِغَضَبٍ مِّنَ اللَّهِ وَ مَأْوَيهُ جَهَنَّمُ وَ بِئْسَ الْمَصِيرُ (37) .

اى كسانى كه ايمان آورده ايد، چون كافران را حمله ور ديديد به هزيمت پشت مكنيد؛ جزآنها كه براى ساز و برگ نبرد باز مى گردند يا آنها كه به يارى گروهى ديگر مى روند، هركس كه به دشمن پشت كند، مورد خشم خدا قرار مى گيرد و جايگاه او جهنم است و جهنم، بدجايگاهى است.

سحر

وَلَكِنَّ الشَّيَطِينَ كَفَرُواْ يُعَلِّمُونَ النَّاسَ السِّحْرَ... وَ يَتَعَلَّمُونَ مَا يَضُرُّهُمْ وَ لاَ يَنفَعُهُمْ (38) .

ولى شيطانها كه مردم را جادوگرى مى آموختند كافر بودند... و آنچه مردم مى آموختند به آنها زيان مى رسانيد، نه سود.

اسراف

كُلُوا وَ اشْرَبُوا وَ لاَ تُسْرِفُوا إِنَّهُ لاَ يُحِبُّ الْمُسْرِفِينَ (39) .

بخوريد و بياشاميد ولى اسراف مكنيد، كه خدا اسرافكاران را دوست ندارد.

حكم ناحق

وَ مَن لَّمْ يَحْكُم بِمَا أَنزَلَ اللَّهُ فَأُوْلَئِكَ هُمُ الْكَفِرُونَ (40) .

و هر كه بر وفق آياتى كه خدا نازل كرده حكم نكند، كافر است.

وَ مَن لَّمْ يَحْكُم بِمَآ أَنزَلَ اللَّهُ فَأُوْلَئِكَ هُمُ الظَّلِمُونَ (41) .

و هر كه به آنچه خدا نازل كرده حكم نكند، از ستمكاران است.

وَ مَن لَّمْ يَحْكُم بِمَآ أَنزَلَ اللَّهُ فَأُوْلَئِكَ هُمُ الْفَسِقُونَ (42) .

و هر كس به آنچه خدا نازل كرده است داورى نكند، از تجاوز كاران است.

تهمت زدن

وَ مَن يَكْسِبْ خَطِيئَةً أَوْ إِثْماً ثُمَّ يَرْمِ بِهِ بَرِيًا فَقَدِ احْتَمَلَ بُهْتَناً وَإِثْماً مُّبِيناً (43) .

و هر كس كه خود خطا يا گناهى كند، آن گاه بى گناهى را بدان متهم سازد، هر آينه بار تهمت و گناهى آشكار را بر دوش خود كشيده است.

وَ الَّذِينَ يُؤْذُونَ الْمُؤْمِنينَ وَ الْمُؤْمِناتِ بِغَيْرِ مَا اكْتَسَبُوا فَقَدِ احْتَمَلُوا بُهْتاناً وَ إثْماً مُبيْناً (44) .

و كسانى كه مردان و زنان مؤمن را بى هيچ گناهى كه كرده باشند، مى آزارند، تهمت و گناه آشكارى را بر دوش مى كشند.

خوردن مردار و خون و گوشت خوك

حُرِّمَتْ عَلَيْكُمُ الْمَيْتَةُ وَ الدَّمُ وَلَحْمُ الْخِنزِيرِ وَ مَآ أُهِلَّ لِغَيْرِ اللَّهِ بِهِ وَ الْمُنْخَنِقَةُ وَ الْمَوقُوذَةُ وَ الْمُتَرَدِّيَةُ وَ النَّطِيحَةُ وَ مَآ أَكَلَ السَّبُعُ إِلَّا مَا ذَكَّيْتُمْ وَ مَا ذُبِحَ عَلَى النُّصُبِ وَ أَن تَسْتَقْسِمُواْ بِالْأَزْلَمِ ذلِكُمْ فِسقٌ (45) .

حرام شد بر شما مردار وخون وگوشت خوك وهر حيوانى كه به هنگام كشتنش نام ديگرى جز اللَّه را بر او بگويند و آنچه خفه شده باشد، يا به سنگ زده باشند، يا از بالا درافتاده باشد، يا به شاخ حيوانى ديگر بميرد يا درندگان از آن خورده باشند، مگر آن كه ذبحش كنيد و نيز هر چه بر آستان بتان ذبح شود و آنچه به وسيله تيرهاى قمار قسمت كنيد كه اين كار خود نافرمانى است.

پى‏نوشتها:‌