فسيدخلهم فى رحمة منه و فضل و يهديهم اليه صراطا مستقيما پس خدا آنان را مشمول رحمت و فضل خويش مى‏سازد و به راهى مستقيم راهبريشان مى‏كند. (نساء - 175 - 174)

والذين جاهدوا فينا النهدينهم سبلنا و آنكسانيكه در راه ما (و بخاطر هدف‏هاى الهى) مجاهدت كنند، به راه‏هاى خود (كه راه‏هاى سعادت و تكامل انسان است) راهبريشان مى‏كنيم.

و ان الله لمع المحسنين و بيگمان خدا با نيكوكاران است. (عنكبوت - 69)

2. نور

الله ولى الذين امنوا يخرجهم من الظلمات الى النور خدا سرپرست و هم جبهه مومنان است، آنان را از ظلمت‏ها (ظلمت‏هاى جهل، خرافه، غرور، نظام‏هاى تحكم‏آميز و ضد انسانى) مى‏رهاند و به نور (نور معرفت، دانش و ارزشهاى انسانى) مى‏رساند.

و الذين كفروا اولياؤهم الطاغوت يخرجونهم من النور الى الظلمات و آنانكه كفر و انكار ورزيدند، سرپرستان و اربابانشان طاغوت‏ها و سركشان و تجاوزكارانند، آنان را از نور و معرفت دور ساخته به زندان ظلمت‏ها و تاريكى‏ها مى‏كشانند.

اولئك اصحاب النار هم فيها خالدون آنها همگى مصاحبان آتش و در آن جاودانه‏اند. (بقره / 257)

يا ايها الذين امنوا اذكروا الله ذكرا كثيرا اى كسانيكه ايمان آورده‏ايد! خدا را بسيار ياد كنيد.

و سبحوه بكرة و اصيل و در هر بامداد و شامگاه، او را به پيراستگى و پاكى بستائيد.

هو الذى يصلى عليكم و ملئكته ليخرجكم من الظلمات الى النور اوست كه بر شما درود مى‏فرستد - و فرشتگانش نيز - تا شما را از ظلمت‏ها برهاند و به نور و روشنى رهنمون گردد. (احزاب / 41 - 43)

يا ايها الذين امنوا اتقواالله و امنوا برسوله. اى كسانيكه در دائره مومنان در آمديد! از خدا پروا گيريد و به پيامبرش به درستى بگرويد.

يؤتكم كفلين من رحمته تا به شما دو بخش و دو بهره از رحمتش، نصيب فرمايد.

و يجعل لكم نورا تمشون به و براى شما فروغ و نورى كه با آن بتوانيد راه پيمود، قرار دهد. (حديد / 28)

6. نويدها (2)

3. اطمينان و سكون و امن:

رهائى از دغدغه و وسوسه و اضطراب يكى از مهمترين ويژگيهاى مؤمن است. و قرآن نويد اين حالت بسيار ارزشمند روحى:

الذين امنوا و تطمئن قلوبهم بذكرالله انانكه ايمان آوردند و دلهايشان با ياد خدا ثبات و اطمينان يافت (بسوى خدا هدايت ميشوند.)

الا بذكرالله تطمئن القلوب همانا بوسيله ياد خدا، دلها طمأنينه و ثبات ميگيرد.

الذين امنوا و عملوا الصالحات طوبى لهم و حسن مأب آنانكه ايمان آوردند و عمل شايسته كردند، فرخنده باد امروزشان و نيكو باد آينده‏شان. (رعد / 28 - 29)

ابراهيم (عليه السلام)، همين واقعيت را با مشركان سرگردان زمان خود، كه چون از مكتب و مسلكى مشخص و حساب شده و مقرون به دليل، پيروى نمى‏كردند نمى‏توانستند دلى آرام و روحى مطمئن داشته باشند در ميان نهاد و سكون نفس و امنيت درونى خود را كه از ايمانى راسخ، مايه مى‏گرفت به رخ آنان كشيد:

و حاجه قومه و قوم او (ابراهيم) با او به مجادله پرداختند.

قال اتحاجونى فى الله و قد هدين گفت: آيا با من درباره خدا مجادله مى‏كنيد و حال آنكه خدا مرا هدايت كرده است.

ولا اخاف ما تشركون به الا ان يشاء ربى شيئا و از آنچه شما شريك خدا دانسته‏ايد هيچ بيمى ندارم مگر آنكه خدا در باره من چيزى اراده كند.

وسع ربى كل شى علما اولا تتذكرون پروردگارم به همه چيز دانشش گسترده است. با اينحال آيا بخود نمى‏آئيد؟

و كيف اخاف ما اشركتم و لا تخافون انكم اشركتم بالله ما لم ينزل به عليكم سلطانا چگونه من از آنچه شما شريك خدا قرار داده‏ايد بترسم و شما از اينكه بدو شرك آورده‏ايد نترسيد؟ با اينكه شما را هيچ حجت و برهانى بر اين نيست.

فاتى ألفريقين احق بالا من ان كنتم تعلمون كداميك از ما دو گروه، به ايمنى سزاوارتريم (من كه خدا را شناخته و با بصيرت و آگاهى بدو راه يافته‏ام؟ يا شما كه بر پندار باطل خود هيچ حجتى نداريد؟) اگر مى‏دانستيد!!

الذين امنوا و لم يلبسوا ايمانهم بظلم آنها كه ايمان آورده‏اند و ايمان خود را به ظلم و ستم نيالوده‏اند.

اولئك لهم ألا من و هم مهتدون فقط آنها را ايمنى هست و آنهايند هدايت يافتگان. (انعام / 80 - 82)

4. ثمر بخش بودن:

مومن مى‏داند كه هر گامش، او را يك قدم به هدف نزديك مى‏سازد، حركت و تلاشش اثرى مثبت و نيكو به جاى مى‏گذارد، كمترين كوشش او ضايع و خنثى نمى‏ماند و فعاليت هايش عموما ثمر بخش مى‏گردد:

و ما جعلنا القبلة التى كنت عليها الا لنعلم من يتبع الرسول ممن ينقلب على عقبه قبله پيشين تو (بيت المقدس) را معين نكرده بوديم مگر براى آنكه پيروان واقعى پيامبر، از دنباله روان سنت‏هاى جاهلى، معلوم و ممتاز گردند.

و ان كانت لكبيرة الا على الذين هدى الله هر چند كه بسى بزرگ و مهم مى‏نمود مگر براى كسانيكه خدا هدايتشان كرده است.

و ما كان الله ليضيع ايمانكم و خدا هرگز ايمان شما را ضايع نمى‏كرد.

ان الله بالناس لرؤف رحيم همانا خدا بر مردمان مهربان و داراى رحمت است. (بقره: بخشى از آيه 143)

فمن يعمل من الصالحات و هو مؤمن فلا كفران لسعيه هر كس همراه با ايمان، از كارهاى شايسته چيزى به عمل آورد، كوشش او پوشيده و ناسپاس نخواهد ماند.

و ان له كاتبون و يقينا ما براى او نويسنده (اى امين) خواهيم بود. (انبياء / 94)

توحيد

7. توحيد در جهان بينى اسلام

در جهان بينى (بينش فلسفى و زيربنائى) اسلام، همه پديده‏هاى جهان، وابسته و آفريده و بنده يك قدرت برترند. اين قدرت برتر، خدا است (الله) و به همه خصلت‏هاى اساسى نيك، همچون: علم، قدرت، اراده، حيات،... آراسته است.

از اعماق ذره ناچيز تا اوج افلاك و كهكشانها و جهان‏هاى ناشناخته، يكسره ساخته و پرداخته و تحت اختيار او است. موجودات جهان - انسان و ديگرها - بندگان مقهور اويند و در عبوديت او، همگان شريك و همطرازند. و هيچ چيز زير عنوان: فرزندى، همسرى، همشانى... از دايره: عبوديت خدا بيرون نيست.

بندگان، همه چيز خود را - فكر و هوش و قدرت تصميم و امكانات مادى و... از او دارند و او سر رشته دار پيدايش و ادامه حيات آنهاست:

اين بينش، زير بنا و قاعده اساسى تمام طرحها و برنامه‏ها و افكار عملى و زندگيساز (ايده‏ئولوژى) در اسلام است.

آهنگ توحيد، در صدها آيه قرآن، گوشنواز و چشمگير است. براى نمونه به آيات زير توجه كنيد:

الله لا اله الا هو الله، هيچ معبودى (اله) بجز او نيست.

الحى القيوم آن زنده پاينده و نگهدار و نگهبان.

لا تأخذه سنة و لا نوم او را چرت و خواب، نمى‏ربايد (لحظه‏اى بيخودى و غفلت بدو راه نمى‏يابد.)

له ما فى السموات و ما فى الارض از او است، هر چه در آسمانها و هر چه در زمين.

من ذا الذى يشفع عنده الا باذنه كيست كه در نزد او، جز به اذن و رخصت او، شفاعتى كند؟!

يعلم ما بين ايديهم و ما خلفهم هر آنچه پيش روى و هر آنچه پشت سر آنها (بندگان) است، مى‏داند.

و لا يحيطون بشى‏ء من علمه الا بماشاء و آنان (بندگان) به چيزى از دانش او - مگر آنچه خود او بخواهد - احاطه و آگهى ندارند.

وسع كرسيه السموات و الأرض تخت قدرت و حكمرانى او، بر آسمانها و زمين گسترده است.

و لا يؤوده حفظهما و نگهبانى آسمان و زمين او را گران نمى‏آيد.

و هو العلى العظيم و او است بلند مرتبه و بزرگ. (بقره / آيه 255)

و قالوا اتخذ الرحمن ولدا و گفتند كه خداى رحمان، فرزندى گرفته است.

لقد جئتم شيئا ادا همانا چيزى سهمگين فرا آورديد...

تكاد السموات يتفطرن منه و تنشيق الارض و تخر الجبال هدا چيزى كه كم مانده بود بسبب آن، آسمان‏ها از هم گسيخته و زمين شكافته شود، و كوه‏ها درهم فرو ريزند.

ان دعوا للرحمن ولدا (و آن اين بود) كه براى خداى رحمان، فرزندى قائل شدند.

و ما ينبغى للرحمن ان يتخذ ولدا در حاليكه براى خداى رحمان، فرزند داشتن، شايسته نيست.

ان كل من فى السموات والارض الا اتى الرحمن عبدا همه اشياء و اشخاص در آسمانها و زمين، نيستند مگر فراهم آمدگان نزد خداى رحمان به عبوديت.

لقد احصيهم وعدهم عدا همانا همگى آنان را به ضبط آورده و ايشان را بر شرمده است، بر شمردنى. (مريم / 88 - 94)