سنن النبی

علامه سید محمدحسین طباطبائی

- ۱۵ -


18آداب و سنن آن حضرت در اعتکاف‏

.339 امام صادق علیه السّلام فرمود: رسول خدا صلّى اللّه علیه و آله در ماه رمضان (سال اول‏هجرت) در دهه اول در مسجد اعتکاف کرد، و سال دوم در دهه دوم و در سال‏سوم در دهه آخر اعتکاف نمود، ولى پس از آن همیشه در دهه آخر ماه رمضان‏اعتکاف مى‏نمود.

.340 امام صادق علیه السّلام فرمود: جنگ«بدر»در ماه رمضان (سال دوم هجرت) اتفاق افتاد، به این جهت رسول خدا صلّى اللّه علیه و آله در آن سال در مسجد معتکف نشد. اما سال‏بعد، آن حضرت دو دهه اعتکاف کرد: یک دهه براى همان سال، و دهه دیگر براى‏قضاء اعتکاف سال قبل.

.341 امام صادق علیه السّلام فرمود: رسول خدا صلّى اللّه علیه و آله چون دهه آخر ماه رمضان‏مى‏شد در مسجد اعتکاف مى‏کرد؛برایش خیمه‏اى مویین مى‏زدند و حضرت کمرهمّت براى عبادت مى‏بست و بستر خوابش را برمى‏چید. یکى گفت: از زنان نیز کناره‏مى‏گرفت؟فرمود: نه، از زنان کناره نمى‏گرفت.

مؤلف: این معنى در روایات زیادى نقل شده که بعضى از آنها در باب هفدهم‏گذشت. و گفته‏اند که مقصود از«عزلت»کناره‏گیرى از آنان در بستر بوده است نه درمعاشرت و مصاحبت با آنان .

19آداب و سنن آن حضرت در صدقه دادن‏

.342 در وصیت رسول خدا صلّى اللّه علیه و آله به على علیه السّلام آمده است: ششم آنکه در نماز وروزه و صدقه از سنّت من پیروى کنى. . . و اما راجع به صدقه، به قدرى در آن کوشاباشى که گمان کنى در صرف مال براى صدقه اسراف کرده‏اى.

.343 امام صادق علیه السّلام فرمود: رسول خدا صلّى اللّه علیه و آله هیچ گاه سائلى را از خود نراند، اگر چیزى داشت به او مى‏داد، و اگر نداشت مى‏فرمود: خدا برساند.

مؤلف: این مطلب در اخبار شیعه و سنّى به قدرى زیاد نقل شده که شاید به حدتواتر رسیده باشد. ما بعض از آن روایات را در باب دوم (آداب معاشرت) و غیر آن‏ذکر کردیم.

.344 امام صادق علیه السّلام ضمن حدیثى فرمود: ما اهل بیت آنچه در راه خداداده‏ایم پس نمى‏گیریم.

ملحقات‏

352) رسول خدا صلّى اللّه علیه و آله فرمود: من چند چیز را ترک نمى‏کنم. سوار شدن برالاغ پالان‏دار، با بردگان روى حصیر غذا خوردن، و با دست خود به سائل کمک‏کردن.

353) رسول خدا صلّى اللّه علیه و آله فرمود: جوانمردى ما اهل بیت در این است که از آن که‏به ما ستم کرده درمى‏گذریم، و به آن که ما را محروم ساخته بخشش مى‏کنیم.

354) روایت است که جود و بخشش رسول خدا صلّى اللّه علیه و آله در خیر از همه مردم‏بیشتر و از تندباد سریع‏تر بود. بذل و عطایش ادامه داشت و بخلى از او نمودار نمى‏شدو ممانعتى سر نمى‏زد.

355) على علیه السّلام فرمود: ما اهل بیت، کسانى را که به نظر مى‏رسد غیر مستحق‏هستند رد نمى‏کنیم از ترس اینکه مبادا مستحق واقعى را رد کرده باشیم.

356) امیر المؤمنین علیه السّلام فرمود: چون چیزى از رسول خدا صلّى اللّه علیه و آله مى‏خواستند، اگر قصد انجام آن را داشت جواب مثبت مى‏داد، و اگر قصد انجام آن را نداشت‏سکوت مى‏کرد و کلمه«نه»بر زبان جارى نمى‏ساخت.

357) حسن بن على بن فضّال گوید: از حضرت رضا علیه السّلام پرسیدم: چرا وقتى ‏امیر المؤمنین علیه السّلام در ظاهر به خلافت رسید«فدک»را[به بنى فاطمه علیهم السّلام‏]برنگردانید؟ !فرمود: زیرا ما خاندانى هستیم که فقط خداوند حقوق غصب شده ما رااز ستمگران مى‏گیرد. ما سرپرست مؤمنان هستیم، به نفع آنان حکم کرده، حقوقشان‏را از ستمگران گرفته، به آنان باز مى‏گردانیم، اما براى بازگرفتن حقوق خود اقدام‏نمى‏کنیم.