میرزا جواد آقا ملكى

احمد لقمانى

- فهرست مطالب -


سخن پژوهشكده

جان پرور است قصه ارباب معرفت در اين‏جا برآنيم تا از چگونگى ميلاد مجموعه «ديدار با ابرار» سخن بگوييم.

قم است و ساحل حوزه، هزاران عالم و فاضل و طلبه علوم دينى با شور و شوق فراوان در جوار بارگاه ملكوتى حضرت معصومه‏عليها السلام گرد آمده‏اند، اينان از شهر و روستاهاى دور و نزديك، آهنگ دارالايمان قم كرده‏اند و در جستجوى نور به شهر جهاد و اجتهاد روى آورده‏اند. حوزويان رسالت‏خويش را تحصيل، تدريس و تبليغ دين خدا مى‏دانند و در پاسدارى از مكتب و براى اجراى دستورهاى الهى با تمام توان مى‏كوشند.

حوزه قم هم اكنون گسترده‏ترين و عميق‏ترين پايگاه آموزشى، پژوهشى، تبليغى، تربيتى و سياسى جهان شيعه است كه هزاران دانشجوى تشنه معارف دين را در ده‏ها مركز آموزشى، تحقيقاتى و هنرى و در حلقه درس صدها فقيه، مفسر، اسلام شناس، اديب و اصولى و... گردآورده و مرزبانان فكر و فرهنگ شيعى را پرورش مى‏دهد.

در گوشه‏اى از اين اقيانوس عظيم نور و معنويت، مجمعى با نام «مجمع اهل قلم‏» شكل گرفت. گروهى از طلاب مخلص به انگيزه نجات نسل جوان از شبيخون فرهنگى دشمن، در پژوهشكده باقرالعلوم‏عليه السلام نشستى علمى، ادبى تشكيل دادند و در زمينه‏هاى گوناگون فكرى - فرهنگى به پژوهش و نگارش پرداختند. استاد حجة‏الاسلام والمسلمين جواد محدثى با لطف و فروتنى مسؤوليت نقد و ارزيابى آثار ارائه شده به مجمع را برعهده گرفت و راهيان جبهه قلم را نور و نيرو بخشيد.

در يكى از اين جلسات پيشنهاد نگارش زندگينامه عالمان بزرگ و فقيهان فداكار شيعه به زبان زمانه و براى نسل نو، مطرح شد و با استقبال قبيله قلم روبه‏رو گرديد هر كس گلى از باغ ايمان و فضيلت را برگزيد و آهنگ ديدار چهره‏اى منور از ياران حضرت مهدى - عجل‏الله فرجه - كرد و بدين‏گونه كاروان «ديدار با ابرار» بانگ رحيل برآورد و در روزگار محروميت از رؤيت‏خورشيد، راهى زيارت ستاره‏ها گرديد. فرزندان ميهن بزرگ اسلامى را به «ميقات ملاقات‏» فراخواند و نغمه چاووشى سرداد كه:

بر خيز تا بار سفر بر باره بنديم.

اين كاروان تا كنون به زيارت هفتاد ستاره از قبيله ابرار رسيده و لذت «عبادت نگاه به چهره عالم‏» را در عمق جان احساس كرده است. از اين رو، چشم بر بلنداى تاريخ و پهناى افق دوخته تا ستاره‏هاى ديگر بيابد و در پرتو آنان لحظه‏اى بيارمد.

ديدار عالمان ربانى و مطالعه زندگى ياوران خورشيد، مايه حيات دل‏هاى افسرده و پژمرده است. پرده‏هاى اوهام نان و نام و ريا و رياست را كنار مى‏زند و در نيرنگستان دنيا، راه صداقت و صفا را نشان مى‏دهد و چهره‏هاى زيباى «ايمان‏»، «عدالت‏» و «جهاد» را در افقى فراتر از «رفاه‏» و «توسعه‏» به نمايش مى‏گذارد.

براى انسان‏هاى مؤمن و آگاه، فراغت از كار و جهاد، عبادت و تحصيل، دانش و هنر و انجام وظايف زندگى، نه مطلوب است و نه مقدور. جوانان بيدار و با ايمان هميشه در اين انديشه‏اند كه چگونه كوله‏بار وظايف فراوان و سنگين را در اين وقت اندك و فرصت كوتاه به مقصد رسانند.

اينان فرزندان قبيله ابرارند و الگوهاى صبر و ايثار. كرامت انسان را در ايمان و كار مى‏دانند و از تنبلى، خوشگذرانى و تسامح عقيدتى و اخلاقى به سختى مى‏گريزند.

گريزد از صف ما هر كه مرد غوغا نيست

هر آن كه كشته نشد از قبيله ما نيست

«ابرار» انسان‏هايى طراز مكتبند و همسنگ ترازوى ايمان و در حد نصاب قرآن. آنان در كليه امور زندگى از خانه و لباس، ورزش و اقتصاد، فرهنگ و سياست و اخلاق هيچ نيازى به تصويب و تاييد دنياى كفر و شرك و نفاق و فسق و گناه نمى‏بينند و براى ضابطه‏هاى بين‏المللى منهاى اصول‏عقلانى و پيام آسمانى پشيزى اعتبار به رسميت نمى‏شناسند.

ابرار نمونه‏هاى انسانيتند و انسان‏هاى نمونه انسان‏هايى به عمق اقيانوس به روشنايى خورشيد به سخاوت دريا به خرمى بهار به آرامش مهتاب به آزادگى سرو به صلابت موسى‏عليه السلام به استوارى صخره به مهربانى مسيح‏عليه السلام به ايثار ابراهيم‏عليه السلام و به خلق و خوى محمدصلى الله عليه وآله

اينان در عصر غيبت، كشتى طوفان زده بشر را هدايت مى‏كنند و پيوند زمين و آسمان را برقرار مى‏سازند و در ميان هزاران موج فلسفى، اقتصادى و سياسى برخاسته از كرانه‏هاى جهل و جور «صراط مستقيم‏» را به بشر نشان مى‏دهند.

ما مدعى «عصمت‏» ابرار نيستيم; ولى توفيق شناخت و تدوين زندگينامه اين فرزانگان و آشنايى با انديشه‏ها و رفتار آنان را از نعمت‏هاى بزرگ الهى مى‏دانيم و فرزندان امام خمينى‏قدس سره را به حضور در محضر و مزار اين پاكان و پيوستن به زايران ابرار فرامى‏خوانيم و از رهنمودهاى صادقانه و منطقى استادان و محققان تاريخ و سيره و رجال و تراجم و همه اهل نظر استقبال مى‏كنيم. تمنا داريم ديدگاه‏هاى اصلاحى، تكميلى و هر رهنمودى را به نشانى قم - صندوق پستى 135/37185 ارسال داريد و اين مؤسسه و ياران همراه را قرين محبت و الطاف خويش فرماييد. و ما عندالله خير للابرار.

قم - پژوهشكده باقر العلوم‏عليه السلام

سخن نويسنده

روزهاى حيات انسان، ايام هجرت او از «باغ ملكوت‏» است. پروردگار بزرگ چنين تدبير كرده است كه آدمى در سايه رهنمودهاى انبياى الهى و اولياى حق، دوره تربيتى «كلاس زندگانى‏» را در «مدرسه آفرينش‏» طى كرده، به ابديت رجعت كند و در ديار قرب، قرار گيرد.

در اين ميان، چهره‏هايى تابناك كلاس زندگى را با بهترين امتياز پشت‏سر گذاشته، با دست‏يابى به قله قدس، «مقام آدميت‏» را كسب كرده اند.

عارف فرزانه و عالم وارسته «حاج ميرزا جواد آقا ملكى تبريزى‏» از جمله انسان‏هاى هوشمندى بود كه سرمايه عمر خويش را با خداى‏خود سودا كرد. روزهاى زندگى‏اش را با تحصيل، تدريس و تهذيب خود و ديگران گذراند و سرانجام با نفس مسيحايى خويش «روح الله‏» پروريد و «چلچراغ هدايت و رستگارى‏» در شبستان حوزه آويخت.

اينك با هم «يادواره آفتاب‏» را پى مى‏گيريم و از ابعاد آسمانى اين شخصيت ملكوتى بهره بيشتر مى‏بريم. والسلام

بهار 1376; احمد لقمانى