بسم الله الرحمن الرحيم
به نام خداوندى كه بخشنده و مهربان است .الحمدلله - حمد و ستايش مخصوص ذات پاك اوست و هيچ كس در عالم وجود سزاوار حمد و ستايش نيست و اگر كسى و چيزى مستحق ستايش و مدح است به جهتى است كه در آن است و آن جهت اولا، بالذات و اصالتا به خدا تعلق دارد و اوست كه مرجع و منتهى همه خوبيها و زيباييهاست .رب العالمين - خداوندى كه پرورش ‍ دهنده جهانيان است . اصل هدايت عامه عوالم هستى از مُلك تا ملكوت و از ماده و حس تا مثال و از آنجا تا عالم عقول ، همه و همه در تحت هدايت خداوندى است كه هم خالق و پديد آورنده آنهاست و هم تربيت كننده و رشد دهنده آنها. و نيز بر آنچه كه مى كند دانا و حكيم است .الرحمن الرحيم - او هم رحمان است و هم رحيم ، هم بخشنده است گناهان را و هم مهربان است نسبت به بندگان و انسانها.مالك يوم الدين - اختياردار روز جزا، اوست . هم اوست كه هر كس را بخواهد مى آمرزد و هر كس را بخواهد به بهشت مى برد و هر كس را بخواهد به دوزخ مى كند و هر كس را بخواهد مورد شفاعت قرار مى دهد. اختيار همه چيز در دست اوست ، كما اينكه در عالم دنيا و قبل از مرگ چنين است . اما در آن سراى ديگر كه همه خلائق به محشر گرد مى آيند و مورد حساب و سؤ ال دقيق قرار مى گيرند، در آن روز مالكيت و تسلط خداوند آشكارتر است و هر كس به قلب و تمام وجودش در خواهد يافت كه اى كاش در دنيا نيكوكار مى زيست . اياك نعبد و اياك نستعين - فقط تو را مى پرستيم و تنها از تو كمك مى جوييم ، بايد گفت كه اگر نمازگزار تنها همين جمله را حقيقتا راست گويد و براستى آنچه را كه در قلب خويش دارد و از اعمالش ظاهر مى سازد بر زبان آورد، هم نمازش مقبول خداوند است و هم خداوند به نظر لطف و رحمت به او مى نگرد و خطاهاى ديگرش را ناديده مى گيرد. نفى عبوديت غير خدا و نفى استعانت از غير خدا، اگر در اعمال جوارحى و جوانحى جارى و سارى شود، بزودى عبد را به مقامات معنوى بالا مى رساند. اهدنا الصراط المستقيم - خداوندا ما را به راه راست و مستقيم هدايت فرما. راه راست تنها يك راه است ، اما طرق باطله فراوان است و حد و حصر ندارد. آن يك راه را خداوند از طريق وحى و انبياء و پيامبران و رسول گرامى اسلام و ائمه معصومين عليه و عليهم السلام بيان فرموده و ضلالت و گمراهى را از هدايت و حقيقت جدا ساخته است . ما در نماز، هر روز چند بار از خداوند مى خواهيم كه ما را در راه مستقيم قرار دهد. راه مستقيم راه رسول خدا و ائمه هدى است . صراط مستقيم ، راه ائمه معصومين ، راهنمايان و امامان مظلوم است . صراط الذين انعمت عليهم غير المغضوب عليهم و لا الضالّين - صراط آنان كه به ايشان نعمت عطا فرمودى ، نه آنان كه مورد غضب قرار دادى و نه گمراهان .
سجده
يكى از اجزاى نماز، سجده است . سجده افضل اعمال بدنى است و اگر در معناى باطنى آن دقت كنيم شايد بتوان گفت كه افضل اعمال قلبى است . در حالت بدنى ، جسم نمازگزار و خصوصا مهمترين و بهترين عضو بدن يعنى سر بر خاك گذارده مى شود. اين كمال خضوع بدنى همراه با ادب است و اين حالت ، كمال ذلت بدن و بيان كمال مقام ربوبيت حق تعالى است . در حالت باطنى سجده كه هر كس بايد سعى در تحصيل آن كند، بايد گفت سجده فناى از ماسوى الله و حضور در محضر خداست . اين حال باطنى ، حال نيكو و افضلى است . همان طور كه در حالت بدنى همه چيز از ديده نمازگزار پوشيده و پنهان مى شود، در حالت قلبى هم بايد همه امور از قلب نمازگزار بيرون شود و روح و جان وى به هيچ مطلبى توجه نكند و تنها و تنها، توجه او به خدا باشد تا بتواند لطف و رحمت و انعام الهى را جلب كند.
در روايتى كه از حضرت صادق عليه السلام نقل شده ، آمده است كه : آن حضرت فرمودند: نور را در دو چيز يافتم . در گريه و سجده . گريه از خوف خدا و براى غمومى كه از فراق يار حقيقى پديدار شده است ، امرى بسيار پسنديده است و نور را در جان انسان به وجود مى آورد. همچنين اگر سجده كه كمال ذلت عبد و كمال رفعت مولا را بيان مى دارد، همراه با وجد باطنى آن صورت گيرد، مفيد اثر خواهد بود.
از اميرالمؤ منين عليه السلام از معناى سجده اول سؤ ال شد. حضرت فرمود: تاءويل آن اين است كه بارالها تو ما را از اين خاك آفريدى ، و چون سر از سجده اول بردارى ، تاءويلش اين است كه ما را از اين خاك خارج ساختى . و سجده دوم يعنى دوباره ما را به اين خاك برمى گردانى ، و چون سر از سجده دوم بردارى ، يعنى ما را دوباره از اين خاك خارج خواهى كرد.