روايتى از سرگذشت انسان در هماوردى با ابليس
(ترجمه خطبه قاصعه )

بنياد نهج البلاغه

- ۲ -


نقش انسان در پيروزى بر شيطان
 
 
38 - وَ عـَنْ ذَلِكَ مـَا حـَرَسَ اللَّهُ عـِبَادَهُ الْمُؤْمِنِينَ بِالصَّلَوَاتِ وَ الزَّكَوَاتِ وَ مُجَاهَدَةِ الصِّيَامِ فـِي الْأَيَّامِ الْمـَفـْرُوضـَاتِ تـَسـْكـِيـنـاً لِأَطـْرَافـِهـِمْ وَ تـَخـْشـِيـعاً لِأَبْصَارِهِمْ وَ تَذْلِيلًا لِنـُفـُوسـِهـِمْ وَ تـَخْفِيضاً لِقُلُوبِهِمْ وَ إِذْهَاباً لِلْخُيَلَاءِ عَنْهُمْ وَ لِمَا فِي ذَلِكَ مِنْ تَعْفِيرِ عـِتـَاقِ الْوُجـُوهِ بـِالتُّرَابِ تـَوَاضـُعـاً وَ الْتـِصـَاقِ كَرَائِمِ الْجَوَارِحِ بِالْأَرْضِ تَصَاغُراً وَ لُحـُوقِ الْبُطُونِ بِالْمُتُونِ مِنَ الصِّيَامِ تَذَلُّلًا مَعَ مَا فِي الزَّكَاةِ مِنْ صَرْفِ ثَمَرَاتِ الْأَرْضِ وَ غَيْرِ ذَلِكَ إِلَى أَهْلِ الْمَسْكَنَةِ وَ الْفَقْرِ
و از اينجاست كه خدا بندگان مؤ من خود را با ((نماز)) و ((زكات)) و سختكوشى ايـام روزه دارى ، حـفظ مى فرمايد تا اندامشان از گناه بيمه گردد و چشمانشان فروتنى آموزد و جانشان خاكسارى گيرد و دلهايشان فروهشتگى پذيرد و خودپسندى از آن به كلى رخـت بـربندد. چرا كه در نماز چهره هاى كريم از روى فروتنى بر خاك سائيده گردد و سـر و روئى كـه هـميشه بر بلنداى انسان سرورى دارد از سر خاكسارى و كوچك شمارى در برابر خداوند بر زمين نهاده شود و از سر فروتنى در روزه ، پروارى و شكمبارگى فراموش ‍ گردد و به بركت زكات ، بهره هاى زمين و جز اين در راه مستمندان مصرف شود.

راز نماز
 
 
39 - انْظُرُوا إِلَى مَا فِي هَذِهِ الْأَفْعَالِ مِنْ قَمْعِ نَوَاجِمِ الْفَخْرِ وَ قَدْعِ طَوَالِعِ الْكِبْرِ
بـه اسـرار آنـچـه در ايـن كـارهـاى ((پـرسـتـش سـو)) اسـت با همه وجود بنگريد: از سركوبى جوانه هاى نازيدن و ريشه كن كردن درختان كبر ورزيدن .

انگيزه هاى تعصب
 
 
40 - وَ لَقَدْ نَظَرْتُ فَمَا وَجَدْتُ أَحَداً مِنَ الْعَالَمِينَ يَتَعَصَّبُ لِشَيْءٍ مِنَ الْأَشْيَاءِ إِلَّا عَنْ عِلَّةٍ تـَحـْتـَمِلُ تَمْوِيهَ الْجُهَلَاءِ أَوْ حُجَّةٍ تَلِيطُ بِعُقُولِ السُّفَهَاءِ غَيْرَكُمْ فَإِنَّكُمْ تَتَعَصَّبُونَ لِأَمـْرٍ مـَا يـُعـْرَفُ لَهُ سـَبَبٌ وَ لَا عِلَّةٌ أَمَّا إِبْلِيسُ فَتَعَصَّبَ عَلَى آدَمَ لِأَصْلِهِ وَ طَعَنَ عَلَيْهِ فـِي خـِلْقـَتـِهِ فـَقَالَ أَنَا نَارِيٌّ وَ أَنْتَ طِينِيٌّ وَ أَمَّا الْأَغْنِيَاءُ مِنْ مُتْرَفَةِ الْأُمَمِ فَتَعَصَّبُوا لِآثـَارِ مـَوَاقـِعِ النِّعـَمِ فَ ق الُوا نـَحـْنُ أَكـْثـَرُ أَمـْو الًا وَ أَوْل اداً وَ م ا نَحْنُ بِمُعَذَّبِينَ
هر چه نگريستم ، آدمى نيافتم كه به چيزى تعصب ورزد مگر آنكه از روى انگيزه و علتى بـوده اسـت ، نـظـيـر آنـچـه در چـشـم نـادانـان آب و رنـگـى دارد، يـا دليـلى كـه لايـق عـقـل بـيـخردان و سفيهان است ، جز شما كه در چيزى تعصب داريد كه براى آن سببى نمى تـوان يـافـت ، امـا شـيطان : بر آدم به خاطر اصل و طينت او تعصب ورزيد و خلقتش را به مـسـخـره گـرفت و به او گفت : من از آتشم و تو از خاك و ديگر ثروتمندان زر اندوز ناز پـرورده از هـر امـت : ايـنـان بـه آثـار فراوانى نعمتها تعصب مى ورزيدند و مى گفتند: ما دارايى و فرزندانمان بيشتر است و هرگز عقاب و عذاب نخواهيم ديد.

اينست تعصب صحيح
 
 
41 - فـَإِنْ كـَانَ لَا بـُدَّ مـِنَ الْعـَصـَبـِيَّةِ فـَلْيـَكـُنْ تـَعـَصُّبُكُمْ لِمَكَارِمِ الْخِصَالِ وَ مَحَامِدِ الْأَفْعَالِ وَ مَحَاسِنِ الْأُمُورِ الَّتِي تَفَاضَلَتْ فِيهَا الْمُجَدَاءُ وَ النُّجَدَاءُ مِنْ بُيُوتَاتِ الْعَرَبِ وَ يـَعَاسِيبِ القَبَائِلِ بِالْأَخْلَاقِ الرَّغِيبَةِ وَ الْأَحْلَامِ الْعَظِيمَةِ وَ الْأَخْطَارِ الْجَلِيلَةِ وَ الْآثَارِ الْمَحْمُودَةِ
بـارى ، اگـر ايـنـطـور كه بايد حتما تعصبى داشت ، پس شمايان بايد تعصبتان براى خصلت هاى والا و كردارهاى ستوده و امور نيكو و پسنديده يى باشد كه انسانهاى شريف و بـزرگـوار و دلاوران خـانـدان هـاى عـرب و پـيـشـاهـنـگـان و بـزرگـان قـبـايـل بـه وسـيـله آنـهـا در خوى هاى دلپسند و انديشه هاى سترگ و مراتب بلند و آثار پسنديده بر يكديگر برترى مى جويند.

تفسير تعصب پسنديده
 
 
42 - فـَتـَعَصَّبُوا لِخِلَالِ الْحَمْدِ مِنَ الْحِفْظِ لِلْجِوَارِ وَ الْوَفَاءِ بِالذِّمَامِ وَ الطَّاعَةِ لِلْبِرِّ وَ الْمَعْصِيَةِ لِلْكِبْرِ وَ الْأَخْذِ بِالْفَضْلِ وَ الْكَفِّ عَنِ الْبَغْيِ وَ الْإِعْظَامِ لِلْقَتْلِ وَ الْإِنْصَافِ لِلْخَلْقِ وَ الْكَظْمِ لِلْغَيْظِ وَ اجْتِنَابِ الْفَسَادِ فِي الْأَرْضِ
پس براى خصلت هاى پسنديده تعصب داشته باشيد مانند: نگهداشت حق همسايه ، وفا به پـيـمـان ، فـرمانبردارى از نيكوكاران و نافرمانى گردنكشان ، احسان به هنگام چيرگى تـان ، خـوددارى از سـتـم و گـردنكشى ، مهم شمردن خونريزى و انصاف نسبت به مردم و فرونشاندن خشم و دورى جستن از فساد در زمين .

تاريخ ، آينه عبرت
 
 
43 - وَ احـْذَرُوا مـَا نـَزَلَ بـِالْأُمـَمِ قـَبـْلَكـُمْ مـِنَ الْمـَثـُلَاتِ بـِسـُوءِ الْأَفْعَالِ وَ ذَمِيمِ الْأَعْمَالِ فَتَذَكَّرُوا فِي الْخَيْرِ وَ الشَّرِّ أَحْوَالَهُمْ وَ احْذَرُوا أَنْ تَكُونُوا أَمْثَالَهُمْ
تـاريـخ ، آينه گذشتگان است ، در اين آينه عبرت نيك بنگريد و از آنچه بر سر امت هاى پـيـشـيـن آمـده بـهـراسـيـد: از عـذابهايى كه نتيجه بد رفتارى و زشتكارى آنها بود. و در هـنـگـامـه خـوبـى هـا و بـدى هـا، يـعـنـى : در قـوس ‍ صـعـود و نزول ، حالاتشان را به ياد آوريد تا در سراشيبى سقوط درنغلطيد.

بدان كارها تاسى كنيد كه ره آورد عزت باشد
 
 
44 - فـَإِذَا تـَفـَكَّرْتـُمْ فـِي تـَفـَاوُتِ حـَالَيْهِمْ فَالْزَمُوا كُلَّ أَمْرٍ لَزِمَتِ الْعِزَّةُ بِهِ شَأْنَهُمْ وَ زَاحـَتِ الْأَعـْدَاءُ لَهُ عـَنـْهـُمْ وَ مـُدَّتِ الْعـَافـِيَةُ بِهِ عَلَيْهِمْ وَ انْقَادَتِ النِّعْمَةُ لَهُ مَعَهُمْ وَ وَصَلَتِ الْكـَرَامـَةُ عـَلَيـْهِ حـَبـْلَهـُمْ مـِنَ الِاجْتِنَابِ لِلْفُرْقَةِ وَ اللُّزُومِ لِلْأُلْفَةِ وَ التَّحَاضِّ عَلَيْهَا وَ التَّوَاصِي بِهَا وَ اجْتَنِبُوا كُلَّ أَمْرٍ كَسَرَ فِقْرَتَهُمْ وَ أَوْهَنَ مُنَّتَهُمْ مِنْ تَضَاغُنِ الْقُلُوبِ وَ تَشَاحُنِ الصُّدُورِ وَ تَدَابُرِ النُّفُوسِ وَ تَخَاذُلِ الْأَيْدِي
پـس ، آنـگـاه كـه در آيـنـه تـاريـخ نـگـريستيد و سرگذشت ناهمگون پيشينيان را از نظر گـذرانـديـد و بازتاب كردار زشت و زيبايشان را به تماشا نشستيد، البته بدان كارها تـاسـى كنيد كه ره آورد عزتشان و نابودى و ذلت دشمنشان بود و موجب دوام و رستگارى آنـان گـرديـد و بـه بـركـت آن ، درهـاى نـعـمـت بـه رويـشـان بـاز شـد و رشـتـه اسـتوار بـزرگـوارى و ارجـمـنـدى ، آنـان را از جدايى دور داشت و به يكديگر پيوند داد و فرهنگ الفـت و تربيت يكدلى را سفارش ‍ كرد و از هر چيز كه پابر جايى و سرفرازى آنها را شكست و توانشان را در سايه شوم كينه ورزى ،دشمنخويى ناهماهنگى و كارشكنى گسست دورى كنيد.

رنج آزمون
 
 
45 - وَ تـَدَبَّرُوا أَحـْوَالَ الْمَاضِينَ مِنَ الْمُؤْمِنِينَ قَبْلَكُمْ كَيْفَ كَانُوا فِي حَالِ التَّمْحِيصِ وَ الْبَلَاءِ أَ لَمْ يَكُونُوا أَثْقَلَ الْخَلَائِقِ أَعْبَاءً وَ أَجْهَدَ الْعِبَادِ بَلَاءً وَ أَضْيَقَ أَهْلِ الدُّنْيَا حَالًا اتَّخـَذَتـْهـُمُ الْفـَرَاعِنَةُ عَبِيداً فَسَامُوهُمْ سُوءَ الْعَذَابِ وَ جَرَّعُوهُمُ الْمُرَارَ فَلَمْ تَبْرَحِ الْحَالُ بِهِمْ فِي ذُلِّ الْهَلَكَةِ وَ قَهْرِ الْغَلَبَةِ لَا يَجِدُونَ حِيلَةً فِي امْتِنَاعٍ وَ لَا سَبِيلًا إِلَى دِفَاعٍ
و در احوال گـذشـتـگـان مـومـن خود انديشه كنيد كه در رنج آزمون چگونه بودند؟ آيا از همه مـردم پـرمـسئوليت تر و گرانبارتر و در بوته آزمايش ‍ سختكوش تر نبودند؟ و از همه جـهانيان بيشتر در تنگنا قرار نمى گرفتند؟ فرعون ها آنان را به بردگى گرفتند و داغ شـكـنـجـه هـاى سـخـت بـرايـشـان نـهـادنـد و زهـر تـلخ سـختى را جرعه جرعه به آنها نـوشـانـدنـد چـنـانـكـه هـمواره ابر شوم و مرگ آفرين و استيلاء ظالمانه بر آنان سايه افكنده بود، همه درهاى اعتراض ‍ و مخالفت به رويشان بسته و همه راههاى دفاع و نجات قطع و مسدود بود؟

پيروزى در سايه شكيبايى
 
 
46 - حـَتَّى إِذَا رَأَى اللَّهُ سـُبـْحـَانَهُ جِدَّ الصَّبْرِ مِنْهُمْ عَلَى الْأَذَى فِي مَحَبَّتِهِ وَ الِاحْتِمَالَ لِلْمـَكـْرُوهِ مِنْ خَوْفِهِ جَعَلَ لَهُمْ مِنْ مَضَايِقِ الْبَلَاءِ فَرَجاً فَأَبْدَلَهُمُ الْعِزَّ مَكَانَ الذُّلِّ وَ الْأَمْنَ مـَكـَانَ الْخـَوْفِ فـَصـَارُوا مُلُوكاً حُكَّاماً وَ أَئِمَّةً أَعْلَاماً وَ قَدْ بَلَغَتِ الْكَرَامَةُ مِنَ اللَّهِ لَهُمْ مَا لَمْ تَذْهَبِ الْآمَالُ إِلَيْهِ بِهِمْ
تـا آنـگـاه كـه خداى متعال نهايت شكيبايى و پايدارى آنان را در برابر آزارها، به پاس مـحبت خويش ، ديد و نيز شاهد تحمل ناملايمات جانكاه آنان به خاطر ترس الهى بود، به يـكـبـاره ابـرهاى تيره ستم را پراكنده و از تنگناهاى رنج ، راهى گشود و خوارى شان را بـه عزت و ترسشان را به امنيت و آرامش بدل كرد و آنان فرمانروايان و پيشوايان بنام شدند و كرامت خداوندى ، فراسوى آرزو، بدانان رسيد.

وحدت ، راز پيروزى
 
 
47 - فـَانـْظـُرُوا كـَيـْفَ كـَانُوا حَيْثُ كَانَتِ الْأَمْلَاءُ مُجْتَمِعَةً وَ الْأَهْوَاءُ مُؤْتَلِفَةً وَ الْقُلُوبُ مـُعـْتَدِلَةً وَ الْأَيْدِي مُتَرَادِفَةً وَ السُّيُوفُ مُتَنَاصِرَةً وَ الْبَصَائِرُ نَافِذَةً وَ الْعَزَائِمُ وَاحِدَةً أَ لَمْ يَكُونُوا أَرْبَاباً فِي أَقْطَارِ الْأَرَضِينَ وَ مُلُوكاً عَلَى رِقَابِ الْعَالَمِينَ
ايـنـك بـنـگـريـد كـه چـگـونـه بـودنـد هـنـگـامـى كـه گـروه هـا هـمـدل و خـواستها همگون و دلها همراه و دستها همسو و شمشيرها در يارى يكديگر و بينش ها ژرف و اراده ها يگانه بود. آيا سروران همه سوى زمين و فرمانروايان مردم جهان نبودند؟

سرانجام شوم اختلاف
 
 
48 - فـَانـْظـُرُوا إِلَى مـَا صـَارُوا إِلَيـْهِ فـِي آخـِرِ أُمـُورِهِمْ حِينَ وَقَعَتِ الْفُرْقَةُ وَ تَشَتَّتَتِ الْأُلْفـَةُ وَ اخـْتـَلَفَتِ الْكَلِمَةُ وَ الْأَفْئِدَةُ وَ تَشَعَّبُوا مُخْتَلِفِينَ وَ تَفَرَّقُوا مُتَحَارِبِينَ وَ قـَدْ خـَلَعَ اللَّهُ عـَنـْهـُمْ لِبـَاسَ كـَرَامَتِهِ وَ سَلَبَهُمْ غَضَارَةَ نِعْمَتِهِ وَ بَقِيَ قَصَصُ أَخْبَارِهِمْ فِيكُمْ عِبَراً لِلْمُعْتَبِرِينَ مِنْكُمْ
و بـنـگـريـد كـه سـرانـجام بر سرشان چه آمد؟! وقتى كه بين آنها جدايى افتاد و رشته الفتشان گسيخت و يگانگى زبان و دلشان از ميان رفت و با اختلاف شاخه شاخه شدند و در جـنـگ بـاهـم پـراكـنـدنـد، خـداونـد خـلع لبـاس بـزرگـوارى از ايشان نمود و فراوانى نعمت خود را از آنان ستاند و تنها داستان سر گذشت آنان در ميان شما باز ماند تا عبرتى براى پند آموزان شما باشد.

سرنوشت پراكندگى در دودمانهاى اصيل
 
 
49 - فَاعْتَبِرُوا بِحَالِ وَلَدِ إِسْمَاعِيلَ وَ بَنِي إِسْحَاقَ وَ بَنِي إِسْرَائِيلَ ع فَمَا أَشَدَّ اعْتِدَالَ الْأَحـْوَالِ وَ أَقـْرَبَ اشـْتـِبَاهَ الْأَمْثَالِ تَأَمَّلُوا أَمْرَهُمْ فِي حَالِ تَشَتُّتِهِمْ وَ تَفَرُّقِهِمْ لَيَالِيَ كـَانـَتِ الْأَكَاسِرَةُ وَ الْقَيَاصِرَةُ أَرْبَاباً لَهُمْ يَحْتَازُونَهُمْ عَنْ رِيفِ الْآفَاقِ وَ بَحْرِ الْعِرَاقِ وَ خُضْرَةِ الدُّنْيَا إِلَى مَنَابِتِ الشِّيحِ وَ مَهَافِي الرِّيحِ وَ نَكَدِ الْمَعَاشِ
و از سـرگـذشـت دودمـان پيامبران عاليمقدار: اسماعيل اسحق و يعقوب - درود بـر آنـان - پـند گيريد، چقدر سرگذشتها همگون و همانندى داستانها نزديك است . اينك سرنوشت پراكندگى و جدايى آنان را به تماشا بنشينيد در روزگاران تيره اى كـه كـسـرى هـا و قـيـصـرهـا سـرور آنـان بـودنـد: پـايـشـان را از همه كشتزارهاى سرسبز و از دجله و فرات بريدند و آنها را از سبزه زار جهان بيرون راندند: به سوى سرزمين هاى علفهاى خودرو و گذرگاه بادهاى سخت و تنگناى معاش .

وحدت در پرتو دعوت انبياء
 
 
50 - فـَتـَرَكـُوهـُمْ عَالَةً مَسَاكِينَ إِخْوَانَ دَبَرٍ وَ وَبَرٍ أَذَلَّ الْأُمَمِ دَاراً وَ أَجْدَبَهُمْ قَرَاراً لَا يَأْوُونَ إِلَى جـَنـَاحِ دَعـْوَةٍ نـهـج البـلاغـة ص : 298يَعْتَصِمُونَ بِهَا وَ لَا إِلَى ظِلِّ أُلْفَةٍ يَعْتَمِدُونَ عَلَى عِزِّهَا
آنـهـا را درويـش و مـستمند به شتر چرانى و زندگى مشقت بار وا گذاشتند، در پست ترين خـانـه هـاى روى زمـيـن و خـشـك تـريـن و بـى آب تـريـن جـاى هـا. آنـان نـه زيـر بال قانون و دعوتى جمع مى شدند تا چنگ آويز نجاتى شوند و نه به سايه مهربانى و همدلى پناه مى بردند تابه شوكت آن پشت گرم و عزيز باشند.

سيماى جاهليت
 
 
51 - فَالْأَحْوَالُ مُضْطَرِبَةٌ وَ الْأَيْدِي مُخْتَلِفَةٌ وَ الْكَثْرَةُ مُتَفَرِّقَةٌ فِي بَلَاءِ أَزْلٍ وَ أَطْبَاقِ جَهْلٍ مِنْ بَنَاتٍ مَوْءُودَةٍ وَ أَصْنَامٍ مَعْبُودَةٍ وَ أَرْحَامٍ مَقْطُوعَةٍ وَ غَارَاتٍ مَشْنُونَةٍ
پـريـشـانـى و نـگـرانـى ، سـيـمـاى آنـان ، دستها تنها و بى صدا، انبوه ها پراكنده و در بـلائى سـخـت و زيـر لايـه هـاى گـرانـبـار جـهل - چون زنده به گور كردن دختران و بت پرستى و گسستن پيوند خويشاوندى و از هر سو در چنبر غارت - به سر مى بردند.

پيامبر رحمت و جامعه ى برين
 
 
52 - فـَانـْظـُرُوا إِلَى مـَوَاقـِعِ نـِعـَمِ اللَّهِ عـَلَيـْهـِمْ حـِينَ بَعَثَ إِلَيْهِمْ رَسُولًا فَعَقَدَ بِمِلَّتِهِ طَاعَتَهُمْ وَ جَمَعَ عَلَى دَعْوَتِهِ أُلْفَتَهُمْ
ايـنـك فـراز آيـيد و از بلنداى تفكر بنگريد كه نعمت هاى الهى چسان چون باران بيكران بـر آنـان فـرو بـاريـد بـه هـنـگـامـى كـه خـدا پـيـامـبـرى بـه سـويـشـان گـسـيـل داشـت و آن وجـود مـبـارك در زيـر سـايـه آيـيـن نـورانى اسلام ، جامعه برين يعنى فرمانبر الهى را پديد آورد و با پيام آسمانى خويش ، الفت آنان را فراهم ساخت .

نسيم جامعه ايده ال الهى
 
 
53 - كـَيـْفَ نَشَرَتِ النِّعْمَةُ عَلَيْهِمْ جَنَاحَ كَرَامَتِهَا وَ أَسَالَتْ لَهُمْ جَدَاوِلَ نَعِيمِهَا وَ الْتَفَّتِ الْمـِلَّةُ بـِهـِمْ فـِي عـَوَائِدِ بـَرَكـَتِهَا فَأَصْبَحُوا فِي نِعْمَتِهَا غَرِقِينَ وَ فِي خُضْرَةِ عَيْشِهَا فَكِهِينَ قَدْ تَرَبَّعَتِ الْأُمُورُ بِهِمْ فِي ظِلِّ سُلْطَانٍ قَاهِرٍ وَ آوَتْهُمُ الْحَالُ إِلَى كَنَفِ عِزٍّ غَالِبٍ وَ تـَعـَطَّفـَتِ الْأُمـُورُ عـَلَيـْهـِمْ فِي ذُرَى مُلْكٍ ثَابِتٍ فَهُمْ حُكَّامٌ عَلَى الْعَالَمِينَ وَ مُلُوكٌ فِي أَطـْرَافِ الْأَرَضـِيـنَ يَمْلِكُونَ الْأُمُورَ عَلَى مَنْ كَانَ يَمْلِكُهَا عَلَيْهِمْ وَ يُمْضُونَ الْأَحْكَامَ فِيمَنْ كَانَ يُمْضِيهَا فِيهِمْ لَا تُغْمَزُ لَهُمْ قَنَاةٌ وَ لَا تُقْرَعُ لَهُمْ صَفَاةٌ
بينديشيد كه چگونه كاميابى ها، شهبال كرامت برايشان بگسترد و جويبار ناز و نعمت بر سـرزمـيـن وجـودشـان جـارى سـاخـت و شريعت پاك محمدى (صلى الله عليه وآله ) به آنان زنـدگـى سـود آور و پـر بـركـت ارزانـى فـرمـود و نـسـيـم جـامـعـه ايـده ال الهـى وزيـدن گـرفت و چنين شد كه درياى پر نعمت دين ، ايشان را فراگرفت و چهره زيـبا و پر طراوت زندگى به آنان لبخند زد و در پرتو حكومت فراگير پيامبر، كارها بـه سـامـان رسـيـد و مردم در پناهگاه عزت و پيروزى مستقر شدند و در راستاى دستيابى به ستيغ بلند سرورى كارها روى خوش نشان دادند و همه بر وفق مراد شدند و در نتيجه مـسلمانان بر جهانيان حكومت يافتند و در سراسر گيتى حكمروا شدند، بدانسان كه اختيار پـادشـاهـان و سـرنوشت آنان در دست مسلمين قرار گرفت و دستورات و احكام از سوى آنان به امضاء مى رسيد، ديگر از هيچ سو آماج نيزه و سنگ كسى نبودند و آزارى نمى ديدند.

پاسدار با روى بلند الهى باشيد
 
 
54 - أَلَا وَ إِنَّكـُمْ قـَدْ نـَفَضْتُمْ أَيْدِيَكُمْ مِنْ حَبْلِ الطَّاعَةِ وَ ثَلَمْتُمْ حِصْنَ اللَّهِ الْمَضْرُوبَ عـَلَيـْكـُمْ بـِأَحـْكـَامِ الْجـَاهـِلِيَّةِ فَإِنَّ اللَّهَ سُبْحَانَهُ قَدِ امْتَنَّ عَلَى جَمَاعَةِ هَذِهِ الْأُمَّةِ فِيمَا عَقَدَ بـَيـْنـَهُمْ مِنْ حَبْلِ هَذِهِ الْأُلْفَةِ الَّتِي يَنْتَقِلُونَ فِي ظِلِّهَا وَ يَأْوُونَ إِلَى كَنَفِهَا بِنِعْمَةٍ لَا يَعْرِفُ أَحَدٌ مِنَ الْمَخْلُوقِينَ لَهَا قِيمَةً لِأَنَّهَا أَرْجَحُ مِنْ كُلِّ ثَمَنٍ وَ أَجَلُّ مِنْ كُلِّ خَطَرٍ
ايـنـك شـمـا - پـس از عـروج مـلكـوتـى پـيـامبر - با قضاوتهاى جاهلانه ، دست از ريسمان فـرمـانـبـرى خـدا رهـا كرديد و در باروى بلند الهى كه شما را از شر خطرها در مهد امنيت قـرار مـى داده ، شـكـاف ايـجـاد كرديد، در حالى كه خدا - منزه است نام وى - بر اين امت با پيوند اين همدلى منت نهاده بود، همان همدلى و الفتى كه در سايه آن مى خراميده و در پناه آن مـى آرامـيـدنـد، وه چـه نـعمت گرانسنگ و سترگى كه هيچ آفريده يى توان شناخت آنرا نمى داشت ، چون برتر از هر بهاء و گرانقدرتر از هر پر بهاء بود.

چرا بازگشت به جاهليت ؟!
 
 
55 - وَ اعـْلَمـُوا أَنَّكـُمْ صِرْتُمْ بَعْدَ الْهِجْرَةِ أَعْرَاباً وَ بَعْدَ الْمُوَالَاةِ أَحْزَاباً مَا تَتَعَلَّقُونَ مِنَ الْإِسْلَامِ إِلَّا بِاسْمِهِ وَ لَا تَعْرِفُونَ مِنَ الْإِيمَانِ إِلَّا رَسْمَهُ
و بدانيد كه پس از هجرت از ذلت كفر، و تماشاى فروغ ايمان ، دوباره به جاهليت سياه و نـكـبـت بـار بـاز گـشـتـيـد و بـعـد از ورود در سـايـه سـار نـخـل وحدت و دوستى ، گروه گروه شديد، تنها نام اسلام را يدك مى كشيد و ديگر هيچ و از ايمان جز مراسم خشك و بى محتوا نمى دانيد.

اسلام ، حرم امن عدالت
 
 
56 - تَقُولُونَ النَّارَ وَ لَا الْعَارَ كَأَنَّكُمْ تُرِيدُونَ أَنْ تُكْفِئُوا الْإِسْلَامَ عَلَى وَجْهِهِ انْتِهَاكاً لِحَرِيمِهِ وَ نَقْضاً لِمِيثَاقِهِ الَّذِي وَضَعَهُ اللَّهُ لَكُمْ حَرَماً فِي أَرْضِهِ وَ أَمْناً بَيْنَ خَلْقِهِ
اطـاعـت از امام و پذيرش حق را ننگ مى دانيد و ميگوئيد در آتش مى رويم اما تن به ننگ نمى دهـيم ، گويى ميخواهيد اسلام را در آينه افكار عمومى وارونه جلوه دهيد تا حرمت و عظمت آن شـكـسـتـه و پـيـمـان الهـى اسـلام كـه حـرم امن عدالت و تربيت و پناهگاه مردمى است در هم كوبيده شود.

مسلمان در سايه اسلام ، و اسلام در سايه ولايت
 
 
57 - وَ إِنَّكـُمْ إِنْ لَجَأْتُمْ إِلَى غَيْرِهِ حَارَبَكُمْ أَهْلُ الْكُفْرِ ثُمَّ لَا جَبْرَائِيلُ وَ لَا مِيكَائِيلُ وَ لَا مُهَاجِرُونَ وَ لَا أَنْصَارٌ يَنْصُرُونَكُمْ إِلَّا الْمُقَارَعَةَ بِالسَّيْفِ حَتَّى يَحْكُمَ اللَّهُ بَيْنَكُمْ
بـه هـوش بـاشـيـد كه عزت مسلمان و پيروزى حكومت اسلامى ، در سايه اسلام و امـدادهـاى غـيـبـى اسـت كـه فـرشـتـگـان الهـى چـون جـبـرئيـل و مـيـكـائيـل ، حـامـل آنـنـد و مـسـلمـانـان مخلص و مبارز، ياور آن و اگر شما پرچم پر افتخار ولايـت را از سـر بـرگـيـريـد و اطـاعـت امـام را وانـهيد و با او بستيزيد، كـافران بر شما يورش برند و آنگاه ديگر نه از امدادهاى غيبى خبرى است و نه از ايثار و جهاد مهاجر و انصار، تنها شما مى مانيد و شمشيرهايتان كه بر يكديگر فرود آريد، تا خدا چه حكم كند و چه مقرر دارد.

كيفر الهى دور نيست
 
 
58 - وَ إِنَّ عـِنـْدَكـُمُ الْأَمـْثـَالَ مـِنْ بَأْسِ اللَّهِ وَ قَوَارِعِهِ وَ أَيَّامِهِ وَ وَقَائِعِهِ فَلَا تَسْتَبْطِئُوا وَعـِيـدَهُ جـَهـْلًا بـِأَخـْذِهِ وَ تـَهـَاوُناً بِبَطْشِهِ وَ يَأْساً مِنْ بَأْسِهِ فَإِنَّ اللَّهَ سُبْحَانَهُ لَمْ يَلْعَنِ الْقـَرْنَ الْمـَاضـِيَ بَيْنَ أَيْدِيكُمْ إِلَّا لِتَرْكِهِمُ الْأَمْرَ بِالْمَعْرُوفِ وَ النَّهْيَ عَنِ الْمُنْكَرِ فَلَعَنَ اللَّهُ السُّفَهَاءَ لِرُكُوبِ الْمَعَاصِي وَ الْحُلَمَاءَ لِتَرْكِ التَّنَاهِي
شـمـايـان نـمـونه هايى از خشم خدا و بلاهاى كوبنده او و روزهاى پر نشيب و فراز و پر حـادثـه را پـيـش چـشـم داريـد، پـس چـرا از روى نـادانـى نـسـبـت بـه مـواخـذه الهـى و بـا سـهـل انـگـارى غـضـب وى و بـى اعـتـنـايـى بـه شـدت خـشم او كيفر الهى را دير و دور مى پـنـداريد؟! خداوند - كه منزه باد نام وى - گذشتگان نزديك شما را از رحمت محروم نفرمود مگر به خاطر وا نهادن امر به معروف و نهى از منكر پس ، نفرين خدا بر بيخردان ، به انجام گناه و بر تماشاگران بى تفاوت ، به جرم باز نداشتن از گناه .

جهاد با ناكثين و قاسطين و مارقين
 
 
59 - أَلَا وَ قـَدْ قـَطـَعـْتـُمْ قَيْدَ الْإِسْلَامِ وَ عَطَّلْتُمْ حُدُودَهُ وَ أَمَتُّمْ أَحْكَامَهُ أَلَا وَ قَدْ أَمَرَنِيَ اللَّهُ بـِقِتَالِ أَهْلِ الْبَغْيِ وَ النَّكْثِ وَ الْفَسَادِ فِي الْأَرْضِ فَأَمَّا النَّاكِثُونَ فَقَدْ قَاتَلْتُ وَ أَمَّا الْقـَاسـِطـُونَ فـَقـَدْ جـَاهـَدْتُ وَ أَمَّا الْمـَارِقـَةُ فـَقـَدْ دَوَّخـْتُ وَ أَمَّا شـَيْطَانُ الرَّدْهَةِ فَقَدْ كُفِيتُهُ بِصَعْقَةٍ سُمِعَتْ لَهَا وَجْبَةُ قَلْبِهِ وَ رَجَّةُ صَدْرِهِ
بـدانـيـد كـه شـمـا رشـتـه اسـلام را گـسـيـخـتـيـد و آن فـضـاى نـورانـى و جـامـه ايـده آل انـسـانـى را در هـم كـوبـيـديـد و دسـتـورات قـضـايـى آنـرا تـعـطـيـل كـرديـد و احـكـام آنـرا مـيـرانـديـد و بـدانيد كه خدا به من فرمان داده است كه با سـركشان و پيمان شكنان و مفسدان زمين بجنگم ، پس با پيمان شـكـنـان (نـاكثين ) جنگيدم و با آنانكه دست از حق برداشتند (قاسطين ) جهاد كردم و كسانى كـه از ديـن خـدا بـيـرون رفـتـنـد (مـارقـيـن ) زبـون و ذليل ساختم و اما (شيطان ردهه )(6) را تنها به نعره يى بسنده كردم و با همان نعره ، تپش ‍ مرگ آلود دل و لرزه سينه اش را شنيدم .

نابودى خوارج
 
 
60 - وَ بَقِيَتْ بَقِيَّةٌ مِنْ أَهْلِ الْبَغْيِ وَ لَئِنْ أَذِنَ اللَّهُ فِي الْكَرَّةِ عَلَيْهِمْ لَأُدِيلَنَّ مِنْهُمْ إِلَّا مَا يَتَشَذَّرُ فِي أَطْرَافِ الْبِلَادِ تَشَذُّراً
و تـتـمـه يـى از سركشان باقى ماندند،(7) كه اگر خداوند حمله بر ايشان را رخصت فـرمـايـد، دولت و يـارايـى را از آنـهـا گـرفته و بر كرسى حق خواهم نشاند و تباهشان خواهم ساخت مگر اندكى از آنان كه در اطراف شهرها پراكنده شوند.

شجاعت و شخصيت امام
 
 
61 - أَنـَا وَضَعْتُ فِي الصِّغَرِ بِكَلَاكِلِ الْعَرَبِ وَ كَسَرْتُ نَوَاجِمَ قُرُونِ رَبِيعَةَ وَ مُضَرَ وَ قـَدْ عـَلِمـْتـُمْ مـَوْضـِعـِي مـِنْ رَسـُولِ اللَّهِ ص بـِالْقـَرَابـَةِ الْقـَرِيبَةِ وَ الْمَنْزِلَةِ الْخَصِيصَةِ وَضـَعـَنـِي فـِي حِجْرِهِ وَ أَنَا وَلَدٌ يَضُمُّنِي إِلَى صَدْرِهِ وَ يَكْنُفُنِي فِي فِرَاشِهِ وَ يُمِسُّنِي جـَسَدَهُ وَ يُشِمُّنِي عَرْفَهُ وَ كَانَ يَمْضَغُ الشَّيْءَ ثُمَّ يُلْقِمُنِيهِ وَ مَا وَجَدَ لِي كَذْبَةً فِي قَوْلٍ وَ لَا خـَطـْلَةً فـِي فـِعـْلٍ وَ لَقـَدْ قـَرَنَ اللَّهُ بـِهِ ص مـِنْ لَدُنْ أَنْ كـَانَ فـَطـِيـماً أَعْظَمَ مَلَكٍ مِنْ مَلَائِكَتِهِ يَسْلُكُ بِهِ طَرِيقَ الْمَكَارِمِ وَ مَحَاسِنَ أَخْلَاقِ الْعَالَمِ لَيْلَهُ وَ نَهَارَهُ
من در نوجوانى پشت قهرمانان عرب را به خاك افكندم و شاخ هاى نو دميده ربيعه و مـضـر را شـكـسـتـم و سـركـردگـان آنـهـا را بـه هـلاكـت رسـانـدم و شـما موقعيت خويشاوندى نزديك و منزلت ويژه مرا نزد پيامبر مى دانيد: از همان اوان شير خوارگى مرا بـه دامـن مـى گـرفـت و بـه سينه اش ‍ مى چسبانيد و در بستر خويش در پناه مى گرفت و بدنش را به بدنم مى ساييد و بوى دلاويزش را در مشام جانم ميريخت ، لقمه را مى جويد و آنـگـاه بـه دهـانـم مـى نهاد. آن پيامبر عزيز از سوى من ، نه دروغى در گفتار ديد و نه خـطـايـى در كـردار. و خـداوند از همان آغاز شيرخوارگى بر آن بزرگوار، سترگ ترين فـرشـتـگـان خـويـش را گـمـارده بـود تـا شـب و روز او را بـه راه فضيلت ها و نيكى هاى اخلاقى جهان ، رهنمون باشند.

پيامبر (ص ) در جبهه تربيت ، فرمانده ام بود
 
 
62 - وَ لَقـَدْ كـُنـْتُ أَتَّبـِعـُهُ اتِّبَاعَ الْفَصِيلِ أَثَرَ أُمِّهِ يَرْفَعُ لِي فِي كُلِّ يَوْمٍ مِنْ أَخْلَاقِهِ عَلَماً وَ يَأْمُرُنِي بِالِاقْتِدَاءِ بِهِ
من نيز از او پيروى مى كردم ، درست مانند نوباوه يى كه پا به پاى مادر ره مى سپارد و او در جبهه تربيت ، فرمانده ام بود و من نيز براى او چون لشگرى ، لذا هر روز پرچمى بر مى افراخت و به من فرمان مى داد از آن پيروى كنم .

پيامبر (ص ) در خلوت انس
 
 
63 - وَ لَقـَدْ كـَانَ يـُجـَاوِرُ فـِي كـُلِّ سَنَةٍ بِحِرَاءَ فَأَرَاهُ وَ لَا يَرَاهُ غَيْرِي وَ لَمْ يَجْمَعْ بَيْتٌ وَاحِدٌ يَوْمَئِذٍ فِي الْإِسْلَامِ غَيْرَ رَسُولِ اللَّهِ ص وَ خَدِيجَةَ وَ أَنَا ثَالِثُهُمَا
پيامبر هر سال در غار حرا مدتى به خلوت مى نشست و تنها من او را مى ديدم و جز مـن ديـگـرى بـه ديـدار او تـوفـيـق نـمـى يـافـت . هـنـوز اسـلام در هـيـچ خـانـواده يـى شكل نيافته بود مگر آنجا كه رسول خدا بود و خديجه و من سومين آنان بودم .

تو! محرم آستان ملكوتى
 
 
64 - أَرَى نـُورَ الْوَحـْيِ وَ الرِّسـَالَةِ وَ أَشـُمُّ رِيحَ النُّبُوَّةِ وَ لَقَدْ سَمِعْتُ رَنَّةَ الشَّيْطَانِ حِينَ نَزَلَ الْوَحْيُ عَلَيْهِ ص فَقُلْتُ يَا رَسُولَ اللَّهِ مَا هَذِهِ الرَّنَّةُ فَقَالَ هَذَا الشَّيْطَانُ قَدْ أَيِسَ مِنْ عـِبَادَتِهِ إِنَّكَ تَسْمَعُ مَا أَسْمَعُ وَ تَرَى مَا أَرَى إِلَّا أَنَّكَ لَسْتَ بِنَبِيٍّ وَ لَكِنَّكَ لَوَزِيرٌ وَ إِنَّكَ لَعَلَى خَيْرٍ
نـور وحـى و رسـالت را مـى ديـدم و شميم پيامبرى را مى شنودم ، آواز اندوهناك شيطان را بـه هـنـگـام رسـيـدن وحـى بـر پـيـامبر - درود خدا بر او و خاندانش - شنيدم و پرسيدم يا رسـول الله ايـن چـه آوايى است ؟ فرمود: اين شيطان است كه از پيروى شدن به نوميدى رسيده است ، تو! محرم آستان ملكوتى و آنچه من مى شنوم مى شنوى و چشمهاى حق بين تو نيز ملكوت را شاهد است و آنچه مى بينم تو نيز مى بينى جز آنكه تو پيامبر نيستى ، اما تو وزيرى و خير با تو باد.

على (ع ) شاهد صادق معجزات پيامبر (ص )
 
 
65 - وَ لَقـَدْ كـُنـْتُ مـَعـَهُ ص لَمَّا أَتـَاهُ الْمـَلَأُ مِنْ قُرَيْشٍ فَقَالُوا لَهُ يَا مُحَمَّدُ إِنَّكَ قَدِ ادَّعَيْتَ عـَظـِيـمـاً لَمْ يـَدَّعـِهِ آبـَاؤُكَ وَ لَا أَحَدٌ مِنْ بَيْتِكَ وَ نَحْنُ نَسْأَلُكَ أَمْراً إِنْ أَنْتَ أَجَبْتَنَا إِلَيْهِ وَ أَرَيْتَنَاهُ عَلِمْنَا أَنَّكَ نَبِيٌّ وَ رَسُولٌ وَ إِنْ لَمْ تَفْعَلْ عَلِمْنَا أَنَّكَ سَاحِرٌ كَذَّابٌ فَقَالَ ص وَ مَا تـَسـْأَلُونَ قـَالُوا تـَدْعـُو لَنـَا هـَذِهِ الشَّجـَرَةَ حَتَّى تَنْقَلِعَ بِعُرُوقِهَا وَ تَقِفَ بَيْنَ يَدَيْكَ فـَقـَالَ ص إِنَّ اللّ هَ عَلى كُلِّ شَيْءٍ قَدِيرٌ فَإِنْ فَعَلَ اللَّهُ لَكُمْ ذَلِكَ أَ تُؤْمِنُونَ وَ تَشْهَدُونَ بـِالْحـَقِّ قـَالُوا نَعَمْ قَالَ فَإِنِّي سَأُرِيكُمْ مَا تَطْلُبُونَ وَ إِنِّي لَأَعْلَمُ أَنَّكُمْ لَا تَفِيئُونَ إِلَى خـَيـْرٍ وَ إِنَّ فـِيـكـُمْ مـَنْ يـُطـْرَحُ فـِي الْقـَلِيـبِ وَ مـَنْ يُحَزِّبُ الْأَحْزَابَ ثُمَّ قَالَ ص يَا أَيَّتُهَا الشَّجـَرَةُ إِنْ كـُنـْتِ تـُؤْمِنِينَ بِاللَّهِ وَ الْيَوْمِ الْآخِرِ وَ تَعْلَمِينَ أَنِّي رَسُولُ اللَّهِ فَانْقَلِعِي بـِعـُرُوقـِكِ حـَتَّى تـَقـِفـِي بـَيـْنَ يـَدَيَّ بـِإِذْنِ اللَّهِ فـَوَالَّذِي بـَعـَثَهُ بِالْحَقِّ لَانْقَلَعَتْ بـِعـُرُوقـِهَا وَ جَاءَتْ وَ لَهَا دَوِيٌّ شَدِيدٌ وَ قَصْفٌ كَقَصْفِ أَجْنِحَةِ الطَّيْرِ حَتَّى وَقَفَتْ بَيْنَ يَدَيْ رَسُولِ اللَّهِ ص مُرَفْرِفَةً وَ أَلْقَتْ بِغُصْنِهَا الْأَعْلَى عَلَى رَسُولِ اللَّهِ ص وَ بِبَعْضِ أَغـْصـَانـِهـَا عـَلَى مـَنْكِبِي وَ كُنْتُ عَنْ يَمِينِهِ ص فَلَمَّا نَظَرَ الْقَوْمُ إِلَى ذَلِكَ قَالُوا عُلُوّاً وَ اسـْتـِكـْبـَاراً فـَمـُرْهـَا فَلْيَأْتِكَ نِصْفُهَا وَ يَبْقَى نِصْفُهَا فَأَمَرَهَا بِذَلِكَ فَأَقْبَلَ إِلَيْهِ نـِصـْفُهَا كَأَعْجَبِ إِقْبَالٍ وَ أَشَدِّهِ دَوِيّاً فَكَادَتْ تَلْتَفُّ بِرَسُولِ اللَّهِ ص فَقَالُوا كُفْراً وَ عُتُوّاً فَمُرْ هَذَا النِّصْفَ فَلْيَرْجِعْ إِلَى نِصْفِهِ كَمَا كَانَ فَأَمَرَهُ ص فَرَجَعَ
و من با پيامبر بودم آنگاه كه جمعى از بزرگان قريش نزد من آمدند و گفتند: اى محمد! تو دعـويـدار امـر عظيمى شده اى كه نه پدران تو و نه هيچيك از تبار تو به خود اجازه چنين بـلنـد پـروازى را نـداده انـد و ايـنك ما براى آزمايش ‍ تو آمده ايم تا معجزه يى بنمايى ، اگـر بـدانـچه مى خواهيم ، پاسخ مثبت دادى و خواسته ما را در معرض نمايش ما نهادى ، مى دانيم كه همانا تو رسول خدايى و گرنه خواهيم دانست كه جادوگر و بسيار دروغگويى . پـيـامـبـر فـرمـود: چه ميخواهيد؟ گفتند: اين درخت را فراخوان تا از ريشه كنده شود و پيش روى تـو ايـسـتـد، پـيـامـبـر - درود خـدا بـر او و خاندان وى - فرمود: خداوند بر هر كارى تـوانـاسـت ، امـا اگـر خـدا ايـن كـار را بـراى شما انجام داد آيا ايمان خواهيد آورد و به حق شـهـادت خـواهـيـد داد؟ گـفـتـنـد: آرى .
فـرمـود: پـس ‍ مـن هـم اكـنـون آنـچـه مـى خـواهـيد جامه عمل مى پوشانم ، اما شما اهل گرايش ‍ به حق نيستيد و در ميان شما كسى است كه در چاه بـدر(8) افـكـنـده خـواهـد شد، و نيز كسى(9) كه گروههاي مخالف را راه خواهد انـداخـت .
- سپس فرمود: اى درخت ! اگر به خدا و روز واپسين ايمان دارى و مى دانى كه من پـيـامـبـر خـدا هستم ، به اذن پروردگار از ريشه بر كنده شو و پيش من بايست ! سوگند بـه آنـكـه پـيامبر را به حق برانگيخت ، درخت از ريشه بر آمد و آمد و صدايى مهيب داشت و صـفـيـرى چـون آواى بـال پـرنـدگـان تـا آنـكـه پـيـش ‍ روى رسول خدا - درود خدا بر او و بر خاندان وى - پرزنان ايستاد و شاخه فرازين خود را بر سر پيامبر و برخى را بر شانه من گسترد و من در سوى راست پيامبر ايستاده بودم . آنها چـون چـنـيـن ديدند از روى برترى جويى و كبر ورزى گفتند: فرمان بده نيمى از آن به سوى تو بيايد و نيمى ديگر بماند، پيامبر فرمان داد و نيمى از درخت با حركتى شگفت و بـا آوايـى سـهـمـگـيـن تـر پـيـش دويـد، چـنـانـكـه نـزديـك بـود بـه رسـول خدا (صلى الله عليه وآله ) بپيچد، آنها از سر ناسپاسى و ستيزه گفتند: به اين نـيـمـه فـرمان بده به جاى خود باز گردد تا درخت همان شود كه بود، پيامبر - درود خدا بر او و خاندان وى - فرمان داد و درخت باز گشت .

فرياد توحيد
 
 
66 - فـَقـُلْتُ أَنـَا لَا إِلَهَ إِلَّا اللَّهُ إِنِّي أَوَّلُ مـُؤْمـِنٍ بـِكَ يـَا رَسـُولَ اللَّهِ وَ أَوَّلُ مـَنْ أَقـَرَّ بِأَنَّ الشَّجـَرَةَ فـَعـَلَتْ مـَا فـَعـَلَتْ بـِأَمْرِ اللَّهِ تَعَالَى تَصْدِيقاً بِنُبُوَّتِكَ وَ إِجْلَالًا لِكَلِمَتِكَ فـَقـَالَ الْقَوْمُ كُلُّهُمْ بَلْ س احِرٌ كَذّ ابٌ عَجِيبُ السِّحْرِ خَفِيفٌ فِيهِ وَ هَلْ يُصَدِّقُكَ فِي أَمْرِكَ إِلَّا مِثْلُ هَذَا يَعْنُونَنِي
مـن پـس از مـشـاهـده ايـن هـمـه اعـجـاز فـريـاد بـر آوردم : لا اله الا الله ، اى رسول خدا من نخستين گرونده به تو هستم و نخستين كسى كه اقرار دارد اين درخت آنچه را كه به امر خدا در تصديق پيامبر و بزرگداشت سخن تو بود، انجام دادم . آن جمع همه با هـم گـفـتـنـد: نـه ، او جـادوگـرى سـخت درغگوست ، جادوگرى شگرف و تردست و چابك و گفتند: مگر چنين كودكى ترا در كارت تصديق كند!!(مقصودشان من بودم ).

على (ع ) پاك و از تبار پاكان
 
 
67 - وَ إِنِّي لَمـِنْ قـَوْمٍ لَا تـَأْخـُذُهُمْ فِي اللَّهِ لَوْمَةُ لَائِمٍ سِيمَاهُمْ سِيمَا الصِّدِّيقِينَ وَ كَلَامُهُمْ كـَلَامُ الْأَبْرَارِ عُمَّارُ اللَّيْلِ وَ مَنَارُ النَّهَارِ مُتَمَسِّكُونَ بِحَبْلِ الْقُرْآنِ يُحْيُونَ سُنَنَ اللَّهِ وَ سـُنـَنَ رَسـُولِهِ لَا يـَسـْتـَكْبِرُونَ وَ لَا يَعْلُونَ وَ لَا يَغُلُّونَ وَ لَا يُفْسِدُونَ قُلُوبُهُمْ فِي الْجِنَانِ وَ أَجْسَادُهُمْ فِي الْعَمَلِ
مـن از تـبـار كـسـانـى هستم كه در راه خدا سرزنش هيچ سرزنشگرى در آنها در نمى گيرد، چـهـره هـايـشـان چـهـره راسـتـگـويـان اسـت و سـخنانشان سخن نيكان ، شب زنده داران و روز پيشوايان ، به رشته محكم قرآن با همه وجود چنگ انداخته اند، سنت هاى خدا و پيامبرش را زنـده مـى كـنند، نه كبر مى ورزند و نه برترى مى جويند، و نه فريبكارى و تباهى مى نمايند، دلهاشان به بهشت ، و بدنهاشان وقف كار خير است .