|
روايتى از سرگذشت انسان در هماوردى با ابليس
(ترجمه خطبه قاصعه )
بنياد نهج البلاغه
- ۱ -
على (ع) فريادى در سكوت زمان ،
و نهج البلاغه شفاى دل ها و روح زندگى است ،
كـتـابـى كـه مـوجـد تـاءمـل هـاى عـمـيـق و شـورانـگـيـز
آدمـى ، و نـقـطـه وصل انسان باخداست .
نـهـج البـلاغه ، طلوع مهربانى و زلال جادويى عميقترين رازهاى
رشد و تربيت ، و چشمه جوشان حكمت و سياست است .
و عـلى (ع ) بـر بـلنـداى جـبـل النـور، از حـراى نهج البلاغه
، پيام آور اسرار حيات است ، و پژواك صداى رسايش در سينه ساكت
كوهستانهاى دور، انفجار نور.
او مؤ ذن بلند آوازه معبد ايمان ، و بشارت آرامش توحيد است .و
ما با همه توان به چنين روحى نزديك مى شويم و نزديكتر...
تـا دورنـمـايـى از تـصـويـرهـا و مـعـنى ها را با امواج
احساسمان دريابيم ، و به نيروى پـارسـايـى در خود حلول دهيم و
آنك ، نم نم بارانها، و ريزش نهرها، و هياهوى آبشارها و معراج
قلب سليم ...و تولدى ديگر...
كتاب دوم از ترجمه نهج البلاغه بر گردان خطبه قاصعه (كه در
نسخه مصحح بنياد به شماره 234است ) ميباشد كه اينك پيش رو
داريد،
شـيوه بر اينست كه محتواى كلام بلند امام (ع )، تا آنجا كه
مقدور است با بيانى ملموس و امـروزيـن به نسل حاضر عرضه گردد،
اميد آنكه توانسته باشيم موجى از امواج بيكران دريـاى عـلوم
عـلوى را بـه جـان شـيـفـتـگـان آنـحـضـرت منتقل كنيم .
از پـروردگـار مـنـان مـسـئلت داريـم كـه عـنـايـت بـر مـا
نـازل فـرمـايـد تا با خامه يى به شيوايى و زيبايى عطر شقايق ،
و رسايى پيام لاله هاى سرخ فام ، ترجمه ديگر خطبه ها را به
دوستداران فرهنگ علوى تقديم داريم .
انه سميع مجيب
گروه ترجمه نهج البلاغه
تهران - اسفند ماه 1369 |
و مـن خـطـبة له ع و من الناس من
يسمى هذه الخطبه بالقاصعة و هي تتضمن ذم إبليس لعنه اللّه ،
عـلى اسـتـكـبـاره و تـركـه السـجـود لادم عـليـه السـلام ، و
أنـه أول من أظهر العصبية و تبع الحمية ، و تحذير الناس من
سلوك طريقته .
از خـطـبـه هـاى آن گرامى - بر او درود - خطبه يى است كه قاصعه
(1) ناميده ميشود و نكوهش ابليس - نفرين خدا بر
او - را در بر دارد، به جهت خود بزرگ بينى وى و وانهادن سجده
بر آدم - درود خدا بر او - كه طى آن خطبه ، حضرت (ع ) مردم را
از پيمودن راه ابـليـس بـر حـذر مـى دارد، زيـرا هـمـانـا وى
نخستين كسى است كه تعصب نشان داد و از غيرت بيجا پيروى كرد.
شريف رضى |
1- الْحَمْدُ لِلَّهِ الَّذِي
لَبِسَ الْعِزَّ وَ الْكِبْرِيَاءَ وَ اخْتَارَهُمَا
لِنَفْسِهِ دُونَ خَلْقِهِ وَ جَعَلَهُمَا حِمًى وَ حَرَماً
عَلَى غَيْرِهِ وَ اصْطَفَاهُمَا لِجَلَالِهِ وَ جَعَلَ
اللَّعْنَةَ عَلَى مَنْ نَازَعَهُ فِيهِمَا مِنْ عِبَادِهِ
سپاس ويژه خداست ، آنكه عزت و ستردگى را در پوشيده و آن هر دو
را براى خويش و نه آفريدگانش برگزيده و قرقگاه و حريمى مخصوص
خود قرار داده و آسـتانه جلال و شكوهش ساخته است
(2) و بر هر بنده يى كه در اين دو خصلت با وى
بستيزد نفرين نهاده است .
|
2- ثـُمَّ اخْتَبَرَ بِذَلِكَ
مَلَائِكَتَهُ الْمُقَرَّبِينَ لِيَمِيزَ الْمُتَوَاضِعِينَ
مِنْهُمْ مِنَ الْمُسْتَكْبِرِينَ فَقَالَ سُبْحَانَهُ وَ هُوَ
الْعَالِمُ بِمُضْمَرَاتِ الْقُلُوبِ وَ مَحْجُوبَاتِ
الْغُيُوبِ إِنِّي خ الِقٌ بَشَراً مـِنْ طـِيـنٍ فـَإِذ ا
سـَوَّيـْتـُهُ وَ نـَفـَخـْتُ فـِيـهِ مـِنْ رُوحـِي
فـَقـَعـُوا لَهُ س اجـِدِيـنَ فـَسـَجـَدَ الْمَل ائِكَةُ
كُلُّهُمْ أَجْمَعُونَ إِلّا إِبْلِيسَ
آنـگـاه بـه همين كبرياء، فرشتگان مقرب خويش را آزمود تا
فروتنان از مستكبران شناخته شـونـد، پـس خـداى - پـاكـيزه باد
نام وى - در حاليكه داناى پنهانى دلها و فروپوشيده غيبتهاست
فرمود: من انسانى از خاك مى آفرينم و چون او را موزون و بهنجار
ساختم و در او از روح خود دميدم ،
همه بر او سجده بريد. آنگاه فرشتگان ، او را سجده بردند مگر
ابليس
(3)
|
3 - اعـْتـَرَضَتْهُ الْحَمِيَّةُ
فَافْتَخَرَ عَلَى آدَمَ بِخَلْقِهِ وَ تَعَصَّبَ عَلَيْهِ
لِأَصْلِهِ فَعَدُوُّ اللَّهِ إِمـَامُ الْمـُتـَعـَصِّبـِيـنَ
وَ سَلَفُ الْمُسْتَكْبِرِينَ الَّذِي وَضَعَ أَسَاسَ
الْعَصَبِيَّةِ وَ نَازَعَ اللَّهَ رِدَاءَ الْجَبْرِيَّةِ وَ
ادَّرَعَ لِبَاسَ التَّعَزُّزِ وَ خَلَعَ قِنَاعَ التَّذَلُّلِ
نـخـوت ، گـريـبـان او را گـرفـت و بـه خـلقـت خـويـش بـر آدم
باليد و به خاطر طينت و اصـل خـود بـر او تعصب ورزيد، پس دشمن
خدا - شيطان - پيشواى متعصبان و پيشاهنگ خود بـزرگ بـينان است
، همانكه بنياد تعصب را بر نهاد و با خدا در رداى بزرگمنشى ،
به ستيزه پرداخت و تنپوش تكبر را پوشيده و رويوش فروتنى را از
تن به در آورد.
|
4 - أَ لَا تـَرَوْنَ كـَيـْفَ
صـَغَّرَهُ اللَّهُ بـِتـَكـَبُّرِهِ وَ وَضـَعـَهُ
بِتَرَفُّعِهِ فَجَعَلَهُ فِي الدُّنْيَا مَدْحُوراً وَ
أَعَدَّ لَهُ فِي الْآخِرَةِ سَعِيراً
آيا نمى بينيد چگونه خداوند او را به خاطر خود بزرگ بينى و
برترى جويى ، كوچك و فرودست گردانيده و در اين جهان رانده و
مطرود ساخت و براى وى در آن جهان زبانه آتش فراهم كرد.
|
ارزش انسان ، در انتخاب اوست
|
5 - وَ لَوْ أَرَادَ اللَّهُ أَنْ
يـَخْلُقَ آدَمَ مِنْ نُورٍ يَخْطَفُ الْأَبْصَارَ ضِيَاؤُهُ
وَ يَبْهَرُ الْعُقُولَ رُوَاؤُهُ وَ طـِيـبٍ يـَأْخـُذُ
الْأَنـْفـَاسَ عـَرْفـُهُ لَفـَعَلَ وَ لَوْ فَعَلَ لَظَلَّتْ
لَهُ الْأَعْنَاقُ خَاضِعَةً وَ لَخَفَّتِ الْبَلْوَى فِيهِ
عَلَى الْمَلَائِكَةِ
و اگر خدا اراده مى فرمود كه آدم را از نورى بيافريند كه تلالو
آن چشمها را خيره سازد و زيباى آن بر خردها چيره گردد، و شميم
آن نفسها را معطر گرداند، چنين مى كرد. و اگر چـنـيـن مـى كـرد
با فروتنى گردن مى نهادند و نيز اين آزمون براى فرشتگان آسان
مى شد.
|
6 - وَ لَكـِنَّ اللَّهَ
سـُبـْحـَانـَهُ يـَبـْتـَلِي خـَلْقـَهُ بـِبـَعـْضِ مـَا
يـَجـْهـَلُونَ أَصـْلَهُ تـَمـْيِيزاً بِالِاخْتِبَارِ لَهُمْ
وَ نَفْياً لِلِاسْتِكْبَارِ عَنْهُمْ وَ إِبْعَاداً
لِلْخُيَلَاءِ مِنْهُمْ
اما خداوند - منزه باد نام وى - بندگان خود را با برخى امور كه
ريشه آنرا نمى دانند مى آزمـايـد تـا آنان را از هم متمايز
سازد و استكبار را از آنان بردارد و خودپسندى را از آنان دور
كند.
|
7 - فـَاعـْتـَبِرُوا بِمَا كَانَ
مِنْ فِعْلِ اللَّهِ بِإِبْلِيسَ إِذْ أَحْبَطَ عَمَلَهُ
الطَّوِيلَ وَ جَهْدَهُ الْجَهِيدَ وَ كَانَ قَدْ عَبَدَ
اللَّهَ سِتَّةَ آلَافِ سَنَةٍ لَا يُدْرَى أَ مِنْ سِنِي
الدُّنْيَا أَمْ مِنْ سِنِي الْآخِرَةِ عَنْ كِبْرِ سَاعَةٍ
وَاحِدَةٍ
پس ، پند گيريد از آنچه خداوند با اهريمن كرد: كردارهاى دراز
دامن و تلاشهاى پيگير او را بـيـهـوده ساخت - در حاليكه او شش
هزار سال خداى را پرستيده بود، آن هم دانسته نيست كه از سالهاى
دنياست يا آخرت - تنها به خاطر يك لحظه خود بزرگ بينى و تكبر.
|
8 - فـَمـَنْ ذَا بـَعـْدَ
إِبـْلِيـسَ يَسْلَمُ عَلَى اللَّهِ بِمِثْلِ مَعْصِيَتِهِ
كَلَّا مَا كَانَ اللَّهُ سُبْحَانَهُ لِيُدْخِلَ الْجَنَّةَ
بَشَراً بِأَمْرٍ أَخْرَجَ بِهِ مِنْهَا مَلَكاً
پـس ، چه كسى بعد از شيطان - با گناهى همانند گناه او - از
عذاب حق سالم تواند ماند؟ هرگز خداوند - منزه است نام وى -
بشرى را با وجود انجام گناهى كه فرشته يى را به خاطر آن از
بهشت راند، بدان وارد نسازد.
|
9 - إِنَّ حُكْمَهُ فِي أَهْلِ
السَّمَاءِ وَ أَهْلِ الْأَرْضِ لَوَاحِدٌ وَ مَا بَيْنَ
اللَّهِ وَ بَيْنَ أَحَدٍ مِنْ خَلْقِهِ هَوَادَةٌ فِي
إِبَاحَةِ حِمًى حَرَّمَهُ عَلَى الْعَالَمِينَ
فـرمان وى در مورد آسمانيان و زمينيان يكسان است و خداى به
هيچكس از آفريدگانش ورود به منطقه ممنوعه و حرام را رخصت نداده
است .
|
10 - فـَاحـْذَرُوا عـِبـَادَ
اللَّهِ عـَدُوَّ اللَّهِ أَنْ يـُعـْدِيـَكـُمْ بـِدَائِهِ وَ
أَنْ يَسْتَفِزَّكُمْ بِنِدَائِهِ وَ أَنْ يـُجـْلِبَ
عـَلَيـْكـُمْ بـِخـَيـْلِهِ وَ رَجـِلِهِ فـَلَعَمْرِي لَقَدْ
فَوَّقَ لَكُمْ سَهْمَ الْوَعِيدِ وَ أَغْرَقَ إِلَيْكُمْ
بـِالنَّزْعِ الشَّدِيـدِ وَ رَمـَاكـُمْ مـِنْ مـَكـَانٍ
قـَرِيبٍ فَقَالَ رَبِّ بِم ا أَغْوَيْتَنِي لَأُزَيِّنَنَّ
لَهُمْ فِي الْأَرْضِ وَ لَأُغْوِيَنَّهُمْ أَجْمَعِينَ
پـس اى بندگان خدا! از دشمن خدا بهراسيد كه شمايان را به درد
خود مبتلا كند و با اغوا و فـراخـوانـدنـش ، شـما را به هلاكت
رساند و با سواره نظام و پيادگان خويش بر شما بتازد، سوگند به
جانم كه او تير هلاك و شر بر كمان نهاده و چله آن را به نهايت
كشيده و از جايگاهى نزديك و دقيق شما را هدف قرار داده است و
همو گفته است : پروردگار من ! بـه خـاطـر آنـكـه مرا اغوا كردى
،(4)
بى گمان كردار ناپسند بندگانت را كه روى زمين هستند در نظرشان
مى آرايم و حتما همگان را گمراه خواهم ساخت .
|
نخوت پيشگان ، ياران و همكاران
شيطانند
|
11 - قـَذْفـاً بـِغـَيـْبٍ
بـَعـِيـدٍ وَ رَجـْماً بِظَنٍّ غَيْرِ مُصِيبٍ صَدَّقَهُ بِهِ
أَبْنَاءُ الْحَمِيَّةِ وَ إِخْوَانُ الْعـَصـَبـِيَّةِ وَ
فـُرْسـَانُ الْكـِبـْرِ نهج البلاغة ص : 288وَ
الْجَاهِلِيَّةِ حَتَّى إِذَا انْقَادَتْ لَهُ الْجـَامـِحـَةُ
مـِنـْكـُمْ وَ اسـْتَحْكَمَتِ الطَّمَاعِيَّةُ مِنْهُ فِيكُمْ
فَنَجَمَتِ الْحَالُ مِنَ السِّرِّ الْخَفِيِّ إِلَى الْأَمْرِ
الْجَلِيِّ اسْتَفْحَلَ سُلْطَانُهُ عَلَيْكُمْ وَ دَلَفَ
بِجُنُودِهِ نَحْوَكُمْ
اين سخن گر چه تير افكندن به نا پيداى دور و سنگ اندازى براساس
گمان بى هدف و اشـتـبـاه اسـت ، امـا گـروه نخوت پيشگان و دسته
متعصبان و سواركاران ميدان خود بينى و نـادانـى آنـرا لبـاس
تـحـقـق پـوشـاندند، بطوريكه گردنكشان شما به فرمان شيطان
گـردن نـهـاده و طـمع او براى گمراه كردن شما پا گرفته و راز
پوشيده به رسوايى آشـكـار رخ نـمـوده و چـيرگى او بر شما عظيم
گرديده و آرام آرام با همه سپاه خويش به سوى شما راه افتاده
است .
|
دامچاله هاى خوارى در انتظار
گناهكاران
|
12 - فـَأَقـْحَمُوكُمْ وَلَجَاتِ
الذُّلِّ وَ أَحَلُّوكُمْ وَرَطَاتِ الْقَتْلِ وَ
أَوْطَئُوكُمْ إِثْخَانَ الْجِرَاحَةِ طَعْناً فـِي
عـُيـُونِكُمْ وَ حَزّاً فِي حُلُوقِكُمْ وَ دَقّاً
لِمَنَاخِرِكُمْ وَ قَصْداً لِمَقَاتِلِكُمْ وَ سَوْقاً
بِخَزَائِمِ الْقَهْرِ إِلَى النَّارِ الْمُعَدَّةِ لَكُمْ
پـس لشـگـريـان شـيطان ، شما را در دامچاله هاى خوارى و
گردابهاى هلاكت در افكندند و پـايـمال زخمهاى جانكاهتان كردند،
تا در چشمتان سر نيزه گناه بر كوبند و در گلويتان فـريـاد حـق
را بـخـشـكـانـنـد و بـيـنـى تـان را خـرد كـنـنـد و در
نـهـايـت قـصـد قـتـل و نـابـودى شـمـا نـمـايـنـد و
سـرانـجـام ، بـا ذلت قـهـرآمـيـز بـه سـوى دوزخى كه محصول
عملكردتان است رانده شويد.
|
13 - فـَأَصـْبـَحَ أَعْظَمَ فِي
دِينِكُمْ حَرْجاً وَ أَوْرَى فِي دُنْيَاكُمْ قَدْحاً مِنَ
الَّذِينَ أَصْبَحْتُمْ لَهُمْ مُنَاصِبِينَ وَ عَلَيْهِمْ
مُتَأَلِّبِينَ فَاجْعَلُوا عَلَيْهِ حَدَّكُمْ وَ لَهُ
جِدَّكُمْ
بـديـن تـرتـيب ، شيطان در ضربه زدن به دينتان بزرگتر و در
انگيزش دنيا پرستى تـان آتـش افـروزتـر از كـسانى شد كه شما
عليه آنان قيام كرده و بر ضدشان همراه و هماهنگ گرديده اند. پس
همه يارايى و توانائيتان را عليه شيطان بكار گيريد.
|
14 - فـَلَعـَمـْرُ اللَّهِ لَقـَدْ
فَخَرَ عَلَى أَصْلِكُمْ وَ وَقَعَ فِي حَسَبِكُمْ وَ دَفَعَ
فِي نَسَبِكُمْ وَ أَجْلَبَ بِخَيْلِهِ عَلَيْكُمْ وَ قَصَدَ
بِرَجِلِهِ سَبِيلَكُمْ يَقْتَنِصُونَكُمْ بِكُلِّ مَكَانٍ وَ
يَضْرِبُونَ مِنْكُمْ كُلَّ بَنَانٍ لَا تَمْتَنِعُونَ
بِحِيلَةٍ وَ لَا تَدْفَعُونَ بِعَزِيمَةٍ فِي حَوْمَةِ ذُلٍّ
وَ حَلْقَةِ ضِيقٍ وَ عَرْصَةِ مَوْتٍ وَ جَوْلَةِ بَلَاءٍ
بـه خـدا سـوگـنـد، شيطان به اصل شما كه از خاك است و پدرتان
آدم (ع ) از آن آفريده شـد فخر فروخت و شرافت شما را ناچيز
انگاشت و بر تبارتان بر تاخت و سواره نظام خود را بر ضد شما بر
انگيخت و با پيادگان ، سر راهتان را گرفت ، آنك او در هر كوى و
بـرزن ، شـمـا را بـه نـخـجير مى كشد و تمام توانتان را مى
گيرد و قدرت رويارويى شـمـا را در هم مى شكند، تا شمايان
نتوانيد با هيچ نيرنگى از دام او بگريزيد و با مشت پـولادين
اراده بر فرق او بر كوبيد، چرا كه در چنبر خفت و خوارى و
تنگناى تنگ نظرى و در كوران سختى و بلا در افتاده ايد.
|
كينه توزى و عصبيت ، موجب تيرگى
دلهاست
|
15 - فَأَطْفِئُوا مَا كَمَنَ فِي
قُلُوبِكُمْ مِنْ نِيرَانِ الْعَصَبِيَّةِ وَ أَحْقَادِ
الْجَاهِلِيَّةِ فَإِنَّمَا تِلْكَ الْحَمِيَّةُ تَكُونُ فِي
الْمُسْلِمِ مِنْ خَطَرَاتِ الشَّيْطَانِ وَ نَخَوَاتِهِ وَ
نَزَغَاتِهِ وَ نَفَثَاتِهِ
پـس ، بـياييد و آتش عصبيت و كينه هاى جاهلى را كه در دلهاتان
نهفته است خاموش كنيد كه بـى تـرديـد، اين ننگ و عار براى
مسلمان از خطرهاى شيطان و خودستايى ها و تباهى ها و وسـوسـه
هـاى اوسـت . بـر آن شـويـد كـه فـروتـنى را چون افسرى بر سر
نهيد و خود پـسـندى را در زير گامهايتان پايمال كنيد و خوار
شماريد و قلاده تكبر را و خود برتر بينى را از گردن بر كنيد
|
16 - وَ اعـْتـَمـِدُوا وَضـْعَ
التَّذَلُّلِ عـَلَى رُءُوسـِكـُمْ وَ إِلْقـَاءَ
التَّعـَزُّزِ تَحْتَ أَقْدَامِكُمْ وَ خَلْعَ التَّكَبُّرِ
مِنْ أَعْنَاقِكُمْ وَ اتَّخِذُوا التَّوَاضُعَ مَسْلَحَةً
بَيْنَكُمْ وَ بَيْنَ عَدُوِّكُمْ إِبْلِيسَ وَ جُنُودِهِ
فَإِنَّ لَهُ مِنْ كُلِّ أُمَّةٍ جُنُوداً وَ أَعْوَاناً وَ
رَجِلًا وَ فُرْسَاناً
در ستيز با دشمنتان شيطان و لشگريانش فروتنى را، سپاه مسلح خود
گيريد. زيرا شيطان از هر گروه ، سربازان و ياران و سواره نظام
و پيادگانى دارد.
|
متكبر، برتر نيست ، خود بزرگ بين
است
|
17 - وَ لَا تـَكـُونُوا
كَالْمُتَكَبِّرِ عَلَى ابْنِ أُمِّهِ مِنْ غَيْرِ مَا فَضْلٍ
جَعَلَهُ اللَّهُ فِيهِ سِوَى مَا أَلْحـَقـَتِ الْعـَظَمَةُ
بِنَفْسِهِ مِنْ عَدَاوَةِ الْحَسَدِ وَ قَدَحَتِ الْحَمِيَّةُ
فِي قَلْبِهِ مِنْ نَارِ الْغَضَبِ وَ نـَفـَخَ الشَّيـْطـَانُ
فـِي أَنـْفـِهِ مـِنْ رِيحِ الْكِبْرِ الَّذِي أَعْقَبَهُ
اللَّهُ بِهِ النَّدَامَةَ وَ أَلْزَمَهُ آثَامَ الْقَاتِلِينَ
إِلَى يَوْمِ الْقِيَامَةِ
و چـون قـابـيـل نـباشيد كه بر فرزند مادر خويش سركشى كرد، بى
آنكه خدا در وى هيچ بـرتـرى نـهـاده بـاشـد مـگـر هـمـان بـزرگ
بـيـنـى نـاشـى از حـسـادت و دشـمـنـى حـاصـل از آن و فـروزش
آتـش خـشـم بـر خـاسـتـه از تـعصب در قلب او و دميدن باد نخوت
شـيـطانى در بينى اش ، آنچنانكه خداوند او را به پشيمانى ،
كيفر داد و سنگينى گناهان همه قاتلان تاريخ را تا قيامت بر
گرده او نهاد.
|
تباهى زمين ، محصول ستيز با خدا و
مومنان
|
18 - أَلَا وَ قـَدْ أَمـْعَنْتُمْ
فِي الْبَغْيِ وَ أَفْسَدْتُمْ فِي الْأَرْضِ مُصَارَحَةً
لِلَّهِ بِالْمُنَاصَبَةِ وَ مُبَارَزَةً لِلْمُؤْمِنِينَ
بِالْمُحَارَبَةِ
هـان !بـدانـيـد كـه نـافرمانى و ستمگرى را به نهايت رسانديد و
زمين را در اثر دشمنى آشكار با خدا و ستيز با مومنان به تباهى
كشانده ايد.
|
19 - فـَاللَّهَ اللَّهَ فـِي
كـِبـْرِ الْحـَمـِيَّةِ وَ فَخْرِ الْجَاهِلِيَّةِ فَإِنَّهُ
مَلَاقِحُ الشَّنَئَانِ وَ مَنَافِخُ الشَّيـْطـَانِ الَّتـِي
خـَدَعَ بـِهَا الْأُمَمَ الْمَاضِيَةَ وَ الْقُرُونَ
الْخَالِيَةَ حَتَّى أَعْنَقُوا فِي حَنَادِسِ جـَهـَالَتـِهِ
وَ مـَهـَاوِي ضـَلَالَتِهِ ذُلُلًا عَنْ سِيَاقِهِ سُلُساً
فِي قِيَادِهِ أَمْراً تَشَابَهَتِ الْقُلُوبُ فِيهِ وَ
تَتَابَعَتِ الْقُرُونُ عَلَيْهِ وَ كِبْراً تَضَايَقَتِ
الصُّدُورُ بِهِ
پـس ، از خـدا بـهراسيد، از خدا بهراسيد در مورد نخوت ، تعصب و
فخر فروشى جاهلى ، زيـرا نـخـوت رويـشـگـاه بـذر دشـمـنـى ها و
راه نفوذ شيطان است كه وى با همان ، امت هاى گـذشـتـه و
پـيـشـيـنيان را فريفت ، بگونه يى كه در ظلمات نادانى و دامهاى
گمراهى او فرو رفتند، در حالى كه چون مى راندشان رام و چون مى
كشيدشان آرام بـودنـد. وه ! كـه اين حميت جاهلى و بلاى كبر و
خود بزرگى بينى كه سينه ها راسخت در فـشـار و تـنـگـنـا قـرار
داده اسـت ، چه ويرانگر و شكننده است و افسوس كه همه دلها به
يكسان گرفتار آنند و در همه عصرها و نسلها جارى بوده است .
|
بترسيد از اطاعت گردنكشان فرومايه
|
20 - أَلَا فـَالْحـَذَرَ
الْحـَذَرَ مـِنْ طـَاعـَةِ سـَادَاتـِكُمْ وَ كُبَرَائِكُمْ
الَّذِينَ تَكَبَّرُوا عَنْ حَسَبِهِمْ وَ تـَرَفَّعـُوا
فـَوْقَ نـَسـَبـِهـِمْ وَ أَلْقَوُا الْهَجِينَةَ عَلَى
رَبِّهِمْ وَ جَاحَدُوا اللَّهَ عَلَى مَا صَنَعَ بِهِمْ
مـُكـَابـَرَةً لِقـَضـَائِهِ وَ مـُغـَالَبـَةً لِآلَائِهِ
فـَإِنَّهـُمْ قـَوَاعـِدُ أَسـَاسِ الْعـَصَبِيَّةِ وَ
دَعَائِمُ أَرْكَانِ الْفِتْنَةِ وَ سُيُوفُ اعْتِزَاءِ
الْجَاهِلِيَّةِ
هـان !آگـاه بـاشيد و بپرهيزيد، بپرهيزيد از فرمانبرى مهتران و
بزرگان متكبر كه به حسب خود نازيدند و بر پلكان تبار خويش فراز
آمدند و زشتى ها و پلشتى ها را بـه پـروردگـارشـان نـسـبـت
دادنـد و آنچه خداوند بدانان از سر لطف بخشيده بود انكار
كردند، انكارى آگاهانه و از سرستيز با قضاء الهى و چيرگى بر
نعمتهاى وى ،(5)
زيـرا ايـنـان پـايـه هاى تعصب و ستونهاى اصلى فتنه و شمشيرهاى
آهيخته از پيوندهاى جاهلى هستند.
|
21 - فـَاتَّقـُوا اللَّهَ وَ لَا
تَكُونُوا لِنِعَمِهِ عَلَيْكُمْ أَضْدَاداً وَ لَا لِفَضْلِهِ
عِنْدَكُمْ حُسَّاداً وَ لَا تـُطـِيـعـُوا الْأَدْعـِيـَاءَ
الَّذِيـنَ شـَرِبـْتُمْ بِصَفْوِكُمْ كَدَرَهُمْ وَ
خَلَطْتُمْ بِصِحَّتِكُمْ مَرَضَهُمْ وَ أَدْخَلْتُمْ فِي
حَقِّكُمْ بَاطِلَهُمْ
پس ، از خدا پروا كنيد و در برابر نعمتهايى كه به شما عنايت
فرموده ناسپاسى مكنيد و نـسـبـت بـه احـسـان الهـى كـه بـه
شـمـا ارزانـى فـرمـوده رشـك نـبـريـد و مـوجـبـات زوال آن را
فراهم نسازيد و از نابكاران بى ريشه ، فرمانبردارى نكنيد،
همانا كه آب پـاك و زلال خـود را وانـهـاده و گـنـداب تيره
آنان را نوشيده ايد و بيمارى آنان را با سلامت خويش در هم
آميخته ايد و باطل آنها را به حق خود راه داده ايد.
|
22 - وَ هـُمْ أَسـَاسُ
الْفـُسـُوقِ وَ أَحـْلَاسُ الْعـُقُوقِ اتَّخَذَهُمْ
إِبْلِيسُ مَطَايَا ضَلَالٍ وَ جُنْداً بِهِمْ يـَصـُولُ
عـَلَى النَّاسِ وَ تـَرَاجِمَةً يَنْطِقُ عَلَى
أَلْسِنَتِهِمْ اسْتِرَاقاً لِعُقُولِكُمْ وَ دُخُولًا فِي
عُيُونِكُمْ وَ نَفْثاً فِي أَسْمَاعِكُمْ فَجَعَلَكُمْ
مَرْمَى نَبْلِهِ وَ مَوْطِئَ قَدَمِهِ وَ مَأْخَذَ يَدِهِ
و ايـنـان ، بـنيادهاى فسق و خروج از اطاعت خداوند و ملازمان و
همپيمانان عصيان اند، شيطان بـر آنـان در جـاده گـمـراهـى
سـوار گرديده و از ايشان لشگريانى فراهم آورده كه به
پـشـتـيـبـانـى آن بـر مـردم مى تازد و از زبان آنان سخن مى
گويد، تا بتواند عقلتان را بـدزدد و در چـشـم شـمـا
بـنـشـيـنـد و در گـوشتان بدمد و در نتيجه ، هدف تيرهاى او
قرار گيريد و جاى پا و دستاويز وى گرديد.
|
23 - فَاعْتَبِرُوا بِمَا أَصَابَ
الْأُمَمَ الْمُسْتَكْبِرِينَ مِنْ قَبْلِكُمْ مِنْ بَأْسِ
اللَّهِ وَ صَوْلَاتِهِ وَ وَقَائِعِهِ وَ مَثُلَاتِهِ
اكـنـون از سـرگـذشـت امـتـهـاى مـسـتكبر پيشين بخود آييد: از
سخت گيرى و خشم الهى ، از سطوت و هيبت وى ، از كيفر و عذاب او.
|
24 - وَ اتَّعِظُوا بِمَثَاوِي
خُدُودِهِمْ وَ مَصَارِعِ جُنُوبِهِمْ وَ اسْتَعِيذُوا
بِاللَّهِ مِنْ لَوَاقِحِ الْكِبْرِ كَمَا تَسْتَعِيذُونَهُ
مِنْ طَوَارِقِ الدَّهْرِ
از آرامـگـاه صـورتها و پهلوهايشان عبرت گيريد و از آنچه نخوت
را بارور كند به خدا پناه مى بريم .
|
پيامبران الهى ، پيشاهنگ فروتنان
|
25 - فـَلَوْ رَخَّصَ اللَّهُ فـِي
الْكـِبـْرِ لِأَحـَدٍ مـِنْ عـِبـَادِهِ لَرَخَّصَ فـِيهِ
لِخَاصَّةِ أَنْبِيَائِهِ وَ أَوْلِيـَائِهِ وَ لَكـِنَّهُ
سـُبـْحـَانـَهُ كـَرَّهَ إِلَيـْهـِمُ التَّكـَابُرَ وَ
رَضِيَ لَهُمُ التَّوَاضُعَ فَأَلْصَقُوا بِالْأَرْضِ
خُدُودَهُمْ وَ عَفَّرُوا فِي التُّرَابِ وُجُوهَهُمْ وَ
خَفَضُوا أَجْنِحَتَهُمْ لِلْمُؤْمِنِينَ
و اگـر تـكـبـر، در آستان ربوبى مجاز بود پيامبران و اولياء
ويژه او در اين اجازت مقدم بودند، اما خداوند سبحان نه تكبر
را، كه فروتنى را بر آنان پسنديد و دانست كه آنان خـاكـسـار
درگـاه الهـى شـده و گـونـه هاى خويش به رسم عبوديت و تواضع ،
محرم زمين سـاخـتـه ، و چـهـره هـاى خود را عاشقانه بر خاك
ساييدند و در برابر مومنان به نهايت ، فروتنى و مهربانى كردند.
|
پيامبران نيز در بوته آزمايش
|
26 - وَ كـَانـُوا قـَوْماً
مُسْتَضْعَفِينَ قَدِ اخْتَبَرَهُمُ اللَّهُ بِالْمَخْمَصَةِ
وَ ابْتَلَاهُمْ بِالْمَجْهَدَةِ وَ امـْتـَحـَنـَهـُمْ
بـِالْمَخَاوِفِ وَ مَخَضَهُمْ بِالْمَكَارِهِ فَلَا
تَعْتَبِرُوا الرِّضَى وَ السُّخْطَ بِالْمَالِ وَ الْوَلَدِ
جـَهـْلًا بـِمـَوَاقـِعِ الْفـِتـْنـَةِ وَ الِاخـْتِبَارِ
فِي مَوْضِعِ الْغِنَى وَ الِاقْتِدَارِ فَقَدْ قَالَ
سـُبـْحـَانـَهُ وَ تَعَالَى أَ يَحْسَبُونَ أَنَّم ا
نُمِدُّهُمْ بِهِ مِنْ م الٍ وَ بَنِينَ نُس ارِعُ لَهُمْ فِي
الْخَيْر اتِ بـَلْ ل ا يـَشـْعـُرُونَ فـَإِنَّ اللَّهَ
سُبْحَانَهُ يَخْتَبِرُ عِبَادَهُ الْمُسْتَكْبِرِينَ فِي
أَنْفُسِهِمْ بِأَوْلِيَائِهِ الْمُسْتَضْعَفِينَ فِي
أَعْيُنِهِمْ
پـيامبران همگى ، از مستضعفان بودند كه خداوند آنان را با
گرسنگى آزمود و به سختى و سختكوشى مبتلا ساخت و با موقعيتهاى
ترسناك امتحان فرمود و با صافى ناكامى ها و رنجها وجود آنان را
پالايش داد. پس ، از روى نشناختن فلسفه قدرت و ثروت - كه
آزمايش انـسـان اسـت - داشـتـن مـال و اولاد را نشانه خوشنودى
و يا نداشتن آنها را علامت خشم و قهر الهـى مـشـمـاريـد، زيـرا
خـداونـد - كـه مـنزه است ذات وى - فرمود: آيا مردم مى پندارند
مـال و فـرزنـدى كـه بـه كـمـكـشـان فـرسـتاده ايم خير سريعى
است كه بدانان نـازل كـرده ايـم ؟!نـه چـنـيـن اسـت ، بـلكـه
آنـان ، راز خـلقـت و تدبير الهى را در نيافته انـد پـس
خـداونـد سـبحان ، بندگان خود برتر بين را به محك دوستانش - كه
درديد مستكبران ضعيف انگاشته مى شوند - مى آزمايند و اينك شاهد
صادق آن :
|
ساده زيستى پيامبران ، رمز قدرت و
پيروزى
|
27 - وَ لَقـَدْ دَخـَلَ مـُوسـَى
بـْنُ عـِمـْرَانَ وَ مـَعـَهُ أَخـُوهُ هـَارُونُ ع عَلَى
فِرْعَوْنَ وَ عَلَيْهِمَا مَدَارِعُ الصُّوفِ وَ
بـِأَيـْدِيـهـِمـَا الْعـِصـِيُّ فـَشـَرَطَا لَهُ إِنْ
أَسْلَمَ بَقَاءَ مُلْكِهِ وَ دَوَامَ عِزِّهِ فَقَالَ أَ لَا
تَعْجَبُونَ مِنْ هَذَيْنِ يَشْرِطَانِ لِي دَوَامَ الْعِزِّ
وَ بَقَاءَ الْمُلْكِ وَ هُمَا بِمَا تَرَوْنَ مِنْ حَالِ
الْفَقْرِ وَ الذُّلِّ فـَهـَلَّا أُلْقـِيَ عـَلَيْهِمَا
أَسَاوِرَةٌ مِنْ ذَهَبٍ إِعْظَاماً لِلذَّهَبِ وَ جَمْعِهِ وَ
احْتِقَاراً لِلصُّوفِ وَ لُبْسِهِ
مـوسـى پـسر عمران با برادرش هارون - درود خدا بر هر دو باد -
بر فرعون در آمدند و بـا جـامـه هـاى پـشـمـيـنه و بى اعتنا به
شوكت سلطنت و چوب دستى به نشانه مبارزه با اسـتـكـبـار در دسـت
؛ پـس بـا وى حـجـت تـمـام كـردند كه اگر تسليم حق گردد، حكومت
وى بـرقرار و عزتش مستدام بماند، ولى فرعون به اطرافيانش گفت
:آيا از اين دو شگفت نمى آييد كه دوام سرورى و سلطنت مرا در
دست خويش مى بينند و بر من شرط مى گذارند، در حـاليكه درويشى و
بينوايى را در سر و وضع آنان مى بينيد، پس دسبندهاى طلايشان
كجاست ؟ آرى ، فرعون طلا را مى شناخت و گرد آوردن آنرا بزرگ مى
داشت و لباس پشمينه و پشمينه پوشى را ناچيز مى انگاشت .
|
28 - وَ لَوْ أَرَادَ اللَّهُ
سـُبـْحـَانـَهُ لِأَنْبِيَائِهِ حَيْثُ بَعَثَهُمْ أَنْ
يَفْتَحَ لَهُمْ كُنُوزَ الذِّهْبَانِ وَ مـَعـَادِنَ
الْعـِقـْيـَانِ وَ مـَغـَارِسَ الْجـِنـَانِ وَ أَنْ
يـَحـْشُرَ مَعَهُمْ طُيُورَ السَّمَاءِ وَ وُحُوشَ
الْأَرَضِينَ لَفـَعـَلَ وَ لَوْ فـَعـَلَ لَسـَقـَطَ
الْبـَلَاءُ وَ بـَطـَلَ الْجـَزَاءُ وَ اضـْمـَحـَلَّتِ
الْأَنْبَاءُ وَ لَمَا وَجَبَ لِلْقـَابـِلِيـنَ أُجـُورُ
الْمـُبـْتـَلَيـْنَ وَ لَا اسـْتـَحـَقَّ الْمـُؤْمِنُونَ
ثَوَابَ الْمُحْسِنِينَ وَ لَا لَزِمَتِ الْأَسْمَاءُ
مَعَانِيَهَا
و اگـر خـداى پاك به هنگام بعثت پيامبران اراده مى فرمود، كه
گنجينه هاى طلا و كانهاى زر ناب و باغهاى پر درخت به رويشان
بگشايد و پرندگان آسمان و جانوران زمين دست آموز آنان باشند،
چنين مى كرد. اما ديگر آزمايش انسان از دست مى شد و دفتر جزا
بسته مى گـرديد و پيامهاى آسمان از ميان مى رفت و آنها كه به
فرمان الهى مخلصانه گردن مى نهادند، پاداش آزمايش شدگان رو
سپيد را در يافت نمى كردند و نام ها با معانى تطبيق نمى كرد و
ايمان و كفر، اطاعت و معصيت ، تنها در حوزه الفاظ معاير بود.
|
پيامبران در ديد دنياپرستان
|
29 - وَ لَكـِنَّ اللَّهَ
سـُبـْحـَانـَهُ جـَعـَلَ رُسـُلَهُ أُولِي قُوَّةٍ فِي
عَزَائِمِهِمْ وَ ضَعَفَةً فِيمَا تَرَى الْأَعْيُنُ مِنْ
حَالَاتِهِمْ مَعَ قَنَاعَةٍ تَمْلَأُ الْقُلُوبَ وَ
الْعُيُونَ غِنًى وَ خَصَاصَةٍ تَمْلَأُ الْأَبْصَارَ وَ
الْأَسْمَاعَ أَذًى
امـا خـداى سـبحان ، پيامبرانش را خداوندان اراده سترگ قرار
داد، با قناعتى به وسعت بى نـيـازى چشم و دلها، و با تنگدستى و
رنجى چشمگير و گوش آزار، ولى دنيا پرستان ، سـادگـى و
تـواضـع آنـان را ضـعف انگاشتند. در حاليكه پارسائى و رو
گردانيشان از ثـروت دنيا، چشمها و دلها را بى نيازى مى بخشيد
ديدن و شنيدن تنگدستيشان ، رنج آور بود.
|
عظمت پيامبران ، شوكت ظاهرى نبود
|
30 - وَ لَوْ كـَانـَتِ
الْأَنـْبـِيـَاءُ أَهـْلَ قـُوَّةٍ لَا تـُرَامُ وَ عـِزَّةٍ
لَا تُضَامُ وَ مُلْكٍ تُمَدُّ نَحْوَهُ أَعْنَاقُ الرِّجَالِ
وَ تُشَدُّ إِلَيْهِ عُقَدُ الرِّحَالِ لَكَانَ ذَلِكَ
أَهْوَنَ عَلَى الْخَلْقِ فِي الِاعْتِبَارِ وَ أَبْعَدَ
لَهُمْ فـِي الِاسـْتـِكـْبـَارِ وَ لَآمـَنـُوا عـَنْ
رَهـْبَةٍ قَاهِرَةٍ لَهُمْ أَوْ رَغْبَةٍ مَائِلَةٍ بِهِمْ
فَكَانَتِ النِّيَّاتُ مُشْتَرَكَةً وَ الْحَسَنَاتُ
مُقْتَسَمَةً
و اگـر پـيـامـبـران بـر اريـكـه قدرتى تكيه مى زدند كه دسترس
هيچ آزارى نبودند و از هيمنه سلطه يى برخوردار بودند كه دست
ستم از آنان كوتاه بود و پادشاهى و شوكتى مى داشتند كه گردنها
به سويشان كشيده مى شد و همه از اكناف جهان به آستانشان روى
مـى آوردنـد. مردم ، آسانتر به اطاعتشان گردن مى نهادند و
ديرتر به گردنكشى و خود بـرتـر بـيـنـى تـن در مى دادند، ولى
ايمانشان يا از ترس حكومت بود و يا اميد پاداش و عـطـوفت ، اما
ديگر، نيت ها خالص نبود و شرك در آن ها راه مى يافت و نيكيها
با دو انگيزه بيم و اميد شكل ميگرفت .
|
اطاعت از پيامبران ، تسليم در برابر
خداست
|
31 - وَ لَكـِنَّ اللَّهَ
سـُبـْحـَانـَهُ أَرَادَ أَنْ يـَكـُونَ الِاتِّبـَاعُ
لِرُسـُلِهِ وَ التَّصـْدِيقُ بِكُتُبِهِ وَ الْخـُشـُوعُ
لِوَجـْهِهِ وَ الِاسْتِكَانَةُ لِأَمْرِهِ وَ الِاسْتِسْلَامُ
لِطَاعَتِهِ أُمُوراً لَهُ خَاصَّةً لَا تَشُوبُهَا مِنْ
غَيْرِهَا شَائِبَةٌ وَ كُلَّمَا كَانَتِ الْبَلْوَى وَ
الِاخْتِبَارُ أَعْظَمَ كَانَتِ الْمَثُوبَةُ وَ الْجَزَاءُ
أَجْزَلَ
امـا، خـداى پـاك و مـنـزه چنين اراده فرمود كه پيروى از
پيامبران و باور داشت كتاب آنان و فروتنى در برابر آفريدگار و
گردن نهادن به فرمان وى و تسليم بودن در اطاعت و بـنـدگى او،
همه ويژه آستانش باشد و در حريم كوى الهى نامحرمى وارد نگردد.
بديهى اسـت هـر چـه ابـتـلاء و امـتـحـان سترگ تر باشد، پاداش
و كيفر بهتر و بيشتر خواهد بود.
|
حج و كعبه ، آزمون بزرگ الهى
|
32 - أَ لَا تـَرَوْنَ أَنَّ
اللَّهَ سـُبـْحـَانـَهُ اخـْتـَبـَرَ الْأَوَّلِينَ مِنْ
لَدُنْ آدَمَ ص إِلَى الْآخِرِينَ مِنْ هَذَا الْعـَالَمِ
بـِأَحْجَارٍ لَا تَضُرُّ وَ لَا تَنْفَعُ وَ لَا تُبْصِرُ وَ
لَا تَسْمَعُ فَجَعَلَهَا بَيْتَهُ الْحَرَامَ الَّذِي
جَعَلَهُ لِلنَّاسِ قِيَاماً
آيا در نمى نگريد كه خداوند - منزه باد نام وى - انسانها را از
آغاز خلقت آدم (ع ) تا انجام ايـن جـهان ، با سنگهايى كه سود و
زيانى ندارند و بينوا و شنوا نيستند آزموده است و آن سـنـگـهـا
را خـانـه مـحـتـرم خـويـش قـرار داده اسـت تـا مـردم در
پـرتـو آن و جـامـعـه بـيـن الملل اسلامى را بسازند.
|
كعبه : بنيادى ترين بنيادها
|
33 - ثـُمَّ وَضـَعـَهُ بـِأَوْعَرِ
بِقَاعِ الْأَرْضِ حَجَراً وَ أَقَلِّ نَتَائِقِ الدُّنْيَا
مَدَراً وَ أَضْيَقِ بُطُونِ الْأَوْدِيَةِ قُطْراً بَيْنَ
جِبَالٍ خَشِنَةٍ وَ رِمَالٍ دَمِثَةٍ وَ عُيُونٍ وَشِلَةٍ وَ
قُرًى مُنْقَطِعَةٍ لَا يَزْكُو بِهَا خُفٌّ وَ لَا حَافِرٌ وَ
لَا ظِلْفٌ
و خـداونـد، خـانـه خـود را بر سنگلاخ ترين بقعه خاكدان زمين
نهاد، رملستانى با كمترين اسـتـعـداد رويـش در دنـيا و خالى از
هر گياه ، در تنگترين دره فرومانده لابلاى كوهساران نـاهـمـوار
و بـر ريـگـهاى نرم و كنار چشمه هاى بيرمق و روستاهاى پراكنده
، كه نه شتر آنجا پروار تواند شد و نه اسب و نه گوسفند.
|
حج : مجتمع معنوى - تجارى مسلمانان
|
34 - ثـُمَّ أَمـَرَ آدَمَ ع وَ
وَلَدَهُ أَنْ يـَثـْنُوا أَعْطَافَهُمْ نَحْوَهُ فَصَارَ
مَثَابَةً لِمُنْتَجَعِ أَسْفَارِهِمْ وَ غـَايـَةً
لِمـُلْقـَى رِحـَالِهِمْ تَهْوِي إِلَيْهِ ثِمَارُ
الْأَفْئِدَةِ مِنْ مَفَاوِزِ قِفَارٍ سَحِيقَةٍ وَ مَهَاوِي
فِجَاجٍ عـَمـِيـقـَةٍ وَ جـَزَائِرِ بِحَارٍ مُنْقَطِعَةٍ
حَتَّى يَهُزُّوا مَنَاكِبَهُمْ ذُلُلًا يُهَلِّلُونَ لِلَّهِ
حَوْلَهُ وَ يَرْمُلُونَ عَلَى أَقْدَامِهِمْ شُعْثاً غُبْراً
لَهُ قَدْ نَبَذُوا السَّرَابِيلَ وَرَاءَ ظُهُورِهِمْ وَ
شَوَّهُوا بِإِعْفَاءِ الشُّعُورِ مـَحـَاسـِنَ خـَلْقـِهـِمُ
ابـْتِلَاءً عَظِيماً وَ امْتِحَاناً شَدِيداً وَ اخْتِبَاراً
مُبِيناً وَ تَمْحِيصاً بَلِيغاً جَعَلَهُ اللَّهُ سَبَباً
لِرَحْمَتِهِ وَ وُصْلَةً إِلَى جَنَّتِهِ
آنـگـاه ، خـداونـد به آدم (عليه السلام ) و فرزندانش فرمان
داد كه به سوى آن خـانـه روى آورنـد، تـا آنجا مركز داد و ستد
و بورس بازرگانى از كاروان هاى آنان گردد. سويداى دلها به سوى
آن حرم ، از عشق او پر مى زند و از صحراى سوزان و برهوت سوخته
و از كوره راههاى كوهها و دره هاى ژرف ، از درياها و جزيره هاى
دور افتاده و فـرامـوش شـده ، هـمه دلدادگان عاشق سر از پا
نشناخته سرازير حرم گرديده تا به سـعـى و طـواف كـعـبـه مقدس و
خانه مطهر الهى پرداخته و رسوم كبر و در غرور زيـر پـا نـهـاده
، مـجـنون وار و هروله كنان به سوى يار دويده و گرداگرد وى
پروانه وش پر زده و سوخته و همه وجودشان فرياد توحيد بر آورده
و زبانش ترجمان روحـشـان گـرديـده . سـيـنـه چاك و غبار آلوده
، پابرهنه و ژوليده ، پيراهن ها را به دور افـكـنده و جامه
احرام در پوشيده اند و چنان شيداى معبود شده اند كه چهره زيباى
خويش را در انـبوه موهاى پريشان ، ناخوشايند ساخته اند تا مس
وجودشان در كوره بزرگ ابتلاء و سـخـتـى هـا دگـرگـون شـده و از
كـدورات و نـاخـالصـى هـا صـيـقـل يـافـته و براى سينه يار
طلاى ناب گرديده و به نهايت پاكى و خلوص رسيده انـد. خـداونـد
زيارت خانه خويش را كه زيارت و لمس همه پاكى ها و زيبايى هاست
وسيله رحمت و راه رسيدن به بهشت مينو قرار داده است .
|
هركه در اين بزم مقرب تر است ...
|
35 - وَ لَوْ أَرَادَ
سـُبـْحـَانَهُ أَنْ يَضَعَ بَيْتَهُ الْحَرَامَ وَ
مَشَاعِرَهُ الْعِظَامَ بَيْنَ جَنَّاتٍ وَ أَنْهَارٍ وَ
سَهْلٍ وَ قَرَارٍ جَمَّ الْأَشْجَارِ دَانِيَ الثِّمَارِ
مُلْتَفَّ الْبُنَى مُتَّصِلَ الْقُرَى بَيْنَ بُرَّةٍ
سَمْرَاءَ وَ رَوْضـَةٍ خـَضـْرَاءَ وَ أَرْيـَافٍ
مـُحـْدِقَةٍ وَ عِرَاصٍ مُغْدِقَةٍ وَ رِيَاضٍ نَاضِرَةٍ وَ
طُرُقٍ عَامِرَةٍ لَكَانَ قَدْ صَغُرَ قَدْرُ الْجَزَاءِ عَلَى
حَسَبِ ضَعْفِ الْبَلَاءِ
و اگـر خـداى پـاك اراده مـى فـرمـود، خانه محترم خود و
عبادتگاههاى سترگ آن را لابلاى باغستانها و جويباران و بر دشت
و ماهروى هموار با درختانى انبوه و ميوه هايى در دسترس كـنـار
سـاخـتـمـانـهـايـى تـو در تو و آبادى هاى به هم پيوسته و گند
مزارهاى طلايى و بوستان سرسبز و خرم با مرغزارى بر گرد آن و در
منطقه يى پر باران و هميشه بهار و كـشـت هـاى تـازه و شـاداب و
بزرگراههاى مجهز و آباد، قرار مى داد. اما آسانى آزمون و كمبود
سختى ها ارزش پاداش را اندك و ناچيز مى گرداند.
|
ايمان در پايگاه معرفت و يقين
|
36 - وَ لَوْ كـَانَ الْإِسـَاسُ
الْمـَحـْمـُولُ عَلَيْهَا وَ الْأَحْجَارُ الْمَرْفُوعُ بِهَا
بَيْنَ زُمُرُّدَةٍ خَضْرَاءَ وَ يَاقُوتَةٍ حَمْرَاءَ وَ
نُورٍ وَ ضِيَاءٍ لَخَفَّفَ ذَلِكَ مُصَارَعَةَ الشَّكِّ فِي
الصُّدُورِ وَ لَوَضَعَ مُجَاهَدَةَ إِبـْلِيـسَ عـَنِ
الْقـُلُوبِ وَ لَنـَفـَى مـُعـْتَلَجَ الرَّيْبِ مِنَ
النَّاسِ وَ لَكِنَّ اللَّهَ يَخْتَبِرُ عِبَادَهُ
بـِأَنـْوَاعِ الشَّدَائِدِ وَ يـَتـَعـَبَّدُهـُمْ
بـِأَنـْوَاعِ الْمَجَاهِدِ وَ يَبْتَلِيهِمْ بِضُرُوبِ
الْمَكَارِهِ إِخْرَاجاً لِلتَّكـَبُّرِ مـِنْ قـُلُوبـِهِمْ
وَ إِسْكَاناً لِلتَّذَلُّلِ فِي نُفُوسِهِمْ وَ لِيَجْعَلَ
ذَلِكَ أَبْوَاباً فُتُحاً إِلَى فَضْلِهِ وَ أَسْبَاباً
ذُلُلًا لِعَفْوِهِ
و اگـر سـنـگـپايه هاى كعبه كه خانه بر آنها استوار است و سنگ
ديواره هاى آن ، از زمرد سـبـز گـون و يـاقـوت سـرخ فـام ، و
در هـاله يـى از نـور و فـروغ بـود، جـدال شـك را در سـيـنـه
ها كم مى كرد و كوشش ابليس را از دلها مى زدود و امواج ترديد و
گمان در بين مردم فروكش مى كرد، اما خداوند، بندگانش را به
آزمونهاى گوناگون مى آزمـايـد و بـه كوششهاى رنگارنگ در مسير
تعبد و بندگى خالص قرار مى دهد و بـه انـواع سـخـتـى هـا
مـبـتـلايـشـان مـى سـازد تـا خـانـه دل را از لوث خـود خـواهى
و تكبر فروشويد و فروتنى را در عمق جانشان بر نشاند تا درهاى
فضل و رحمت به سويشان گشوده شود و به سهولت وسيله بخشايش فراهم
گردد
|
37 - فـَاللَّهَ اللَّهَ فـِي
عـَاجـِلِ الْبـَغـْيِ وَ آجـِلِ وَخـَامـَةِ الظُّلْمِ وَ
سُوءِ عَاقِبَةِ الْكِبْرِ فَإِنَّهَا مَصْيَدَةُ إِبْلِيسَ
الْعُظْمَى وَ مَكِيدَتُهُ الْكُبْرَى الَّتِي تُسَاوِرُ
قُلُوبَ الرِّجَالِ مُسَاوَرَةَ السُّمُومِ الْقَاتِلَةِ فَمَا
تُكْدِي أَبَداً وَ لَا تُشْوِي أَحَداً لَا عَالِماً
لِعِلْمِهِ وَ لَا مُقِلًّا فِي طِمْرِهِ
پس از خدا بترسيد، از خدا بترسيد، از كيفر سركشى در اين جهان و
سرانجام وخيم ستم در آن سـرا و بـد فرجامى نخوت ، زيرا اين كبر
و نخوت دام بزرگ شيطان و نيرنگ سترگ اوسـت كـه چـونان زهر
كشنده بر دلها مى جهد، پس ، شيطان هرگز به ناتوانى نـرود و از
كـار بـاز نايستد و دقيقا هدف را نشانه مى گيرد و از هيچكس هم
در نمى گذرد، نه از علم دانشمند پروا دارد و نه از جامه ژنده
مستمند.
|
|
