 |
|
رواق عصمت سيد علي حسيني - ۲۶ - السلام عليكِ يا بنت رسول الله در اين زيارت نامه پر محتوا يك سير خاص، معنوي و منطقي طي شده است، تا اين جا به پنج پيامبر بزرگ الهي، امير مؤمنان، فاطمه زهرا و ديگر معصومان عليهم السلام سلام داده شده است و اين سلام هاي مؤدبانه و فرو تنانه و اظهار محبت و ارادت در واقع مقدمه است براي سلام بر فاطمه معصومه عليها السلام، صد البته نه از آن نوع مقدماتي كه اهميت نداشته يا اهميت چنداني ندارد و ارزش آن در گرو مقدمه بودن براي هدف اصلي است بلكه از مقدمه هايي است كه خود گران است و ارزشمند و ارزش آفرين، چه اين سلام بر پيامبران و معصوم از آدم تا خاتم انبيا و خاتم اوصيا، بسيار مفيد و ارزنده حتي براي خود مقدمه است و در واقع نوعي ادب، فروتني، اداي حق پيامبران و معصومان عليهم السلام و دعا براي آنان است و پس از سلام به آن ها، نوبت به سلام به حضرت معصومه عليها السلام مي رسد و سلام بر آن حضرت در اين زيارت نامه بدين قرار است: سلام بر شما باد اي دختر رسول خداصلي الله عليه وآله وسلم؛ سلام بر شما باد اي دختر فاطمه و خديجه عليهما السلام؛ سلام بر شما باد اي دختر امير مؤمنان عليه السلام؛ سلام بر شما باد اي دختر حسن و حسين عليهما السلام؛ سلام بر شما باد اي دختر ولي خدا؛ سلام بر شما باد اي خواهر وليّ خدا؛ سلام بر شما باد اي عمه ولي خدا سلام بر شما باد اي دختر موسي بن جعفر عليهما السلام و رحمت و بركت هاي خدا بر شما باد. و اين است شناسنامه سراسر نور حضرت معصومه عليها السلام او دختر خاتم پيامبران، اميرمؤمنان، فاطمه و خديجه، حسن و حسين است و نيز دختر، خواهر و عمه ولي خدا و بالاخره دخت بي همتاي موسي بن جعفر عليه السلام است. پيش از اين در باب فضيلت هاي آن حضرت شرح داديم كه برخي از فضايل به دليل پاكي و فضيلت ها و كرامت پدر و مادر و اجداد آن بزرگوار است. و اين سلام ها به اين نكته مهم اشاره دارد. فاطمه معصومه در مكتب پرورش يافته است كه به فاطمه، خديجه، اميرمؤمنان و خاتم پيامبران منتهي مي شود؛ از اين رو زمينه دستيابي به فضيلت ها و گريز از رذيلت ها به طور كامل در او فراهم است. اما به نظر مي رسد اين سلام ها معناي فراتري از اين نكته دارد چه اين كه خواهر و عمّه ولي خدا بودن در اين مسأله تأثيري ندارد؛ درود، رحمت و نعمت هاي جامع، شامل، پيوسته و ناگسسته خدا و همه مومنان بر شما باد اي دختر رسول خدا. چنين سلام بلندي به حضرتش بدان جهت است كه او دختر رسول گرامي اسلام بوده و روش و منش و اخلاق و رفتار و كردارش همچون رسول خداصلي الله عليه وآله است، زيرا پيامبر خداصلي الله عليه وآله وسلم فريادگر توحيد در سرتاسر گيتي است، فاطمه معصومه عليها السلام نيز همانند جدش رسول خداصلي الله عليه وآله چون از سرشت و ذاتي پاك برخوردار است. در پي استوار سازي و گسترانيدن توحيد است در جهان و قبر او در قم و مانند قبر رسول الله صلي الله عليه وآله در مدينه به پايگاهي عظيم و جاودان براي اسلام تبديل شده است و سبب گرد آمدن شيفتگان اهل بيت عليهم السلام و عاشقان دانش هاي آل محمّد در اين مركز توحيد و ولايت گرديده است. امام صادق عليه السلام فرمود: حرم رسول خدا مدينه و... و حرم ما اهل بيت قم است. رواياتي كه درباره قم آمده است روايات شگفت انگيزي است. بر پايه اين روايات قم پايگاه اهل بيت عليهم السلام و شهر ايشان و شيعيانشان(1)، حرم آنان، آشيانه و پناهگاه شيعيان(2) و قم شهري است كه از ضلالت و جهالت و بلا بدور مي ماند ( در آن بلا و جهل كمتر است) و دانش هاي اهل بيت از آن شهر به مردمان گيتي مي رسد(3) به گونه اي كه خداوند به قم احتجاج مي كند و با تبليغ و ترويج علوم اهل بيت، فضيلت ها، حقيقت ها و احكام شرعي رايج در آن شهر حجت را بر (بسياري از مردم) تمام مي كند.(4) قمِ فاطمه معصومه به مدينه رسول الله و كوفه امير مؤمنان عليه السلام مي ماند و همان طور كه پيش تر اشاره شد، هجرت، غربت و مظلوميت فاطمه معصومه عليها السلام بود كه اساس و بدنه اين فضيلت ها را در قم پديد آورد؛ بدين سان او فرزند رسول و فرزند اميرمؤمنان و ادامه دهنده راه آنان و تحقق بخش آرمانهاي بلند ايشان است. السلام عليك يا بنت فاطمة و خديجة عليهما السلام او از جهات مختلف مانند فاطمه و خديجه عليهما السلام بود، فاطمي بود و خديجي به لحاظ حسب و نسب به فاطمه عليها السلام مي ماند، چه اينكه فاطمه عليها السلام فرزند رسول خدا و خديجه بود و او فرزند موسي بن جعفر و نجمه عليهما السلام. فاطمه را مردم نشناختند و قدر او را ندانستند و شخصيت و جايگاه والاي حضرت معصومه عليهما السلام از اين زاويه به فاطمه مي ماند، چه اين كه مردم حرم مطهرش و قم را نشناخته اند و حتي قمي ها فضيلت هاي ايشان اهداف او - كه همانند اهداف فاطمه زهرا و خديجه كبري بود - به عنوان يك بانوي بزرگ كه محدوديت ها و ويژگي هايي دارد و در اوضاع و احوال خاصي قرار گرفته در پي آن بود كه معنويت را در جان ها خردورزي و حقيقت جويي را در انديشه ها و عدالت را در جامعه بگستراند و امام علي بن موسي الرضا عليه السلام را كه حجت خدا در زمين بود به حق خويش برساند، به همان سان كه فاطمه زهرا نيز همين اهداف را داشت با اين تفاوت كه در پي دست يابي اولين علي عليه السلام به حقوق ايشان بود و حضرت معصومه عليها السلام به دنبال رسانيدن سومين علي عليه السلام به جايگاه در خور خويش. حركت به سوي اين هدف سترگ مشكلات و دشواري هاي فراواني داشت كه جز با فداكاري بسيار، شكيبايي و از خود گذشتگي گام نهادن در اين مسير خطير ممكن نبود و فاطمه زهرا عليها السلام و خديجه به درستي الگو و جلوه بارز اين فداكاري ها بودند. حضرت معصومه عليها السلام براي اين هدف هجرت كرد دشواري هاي سفر و غربت را به جان خريد، و در برابر دوري، زنداني شدن پدر و فراق برادر كه برايش طاقت فرسا بود، شكيبايي ورزيد. به همان سان كه فاطمه زهرا عليها السلام نيز چنين بود، پس از تحمّل او اذيت و آزارهاي فراوان و در نهايت غربت و اوج مظلوميت از دنيا رفت و... فاطمه آل موسي عليها السلام مانند فاطمه زهرا عليها السلام از تقوا و دانشي فراوان برخوردار بود و در تاريخ تشيع و اسلام مؤثر به همان سان كه فاطمه زهرا عليها السلام اين گونه بود. و بالاخره او همانند جده اش خديجه هستي خود را براي برادرش علي بن موسي الرضا عليه السلام در طبق اخلاص نهاده و از هر چه داشت در راه او دريغ نورزيد و آن گونه كه شايسته او و علي بن موسي الرضا عليهما السلام بود رفتار كرد، به همان سان كه فاطمه و خديجه عليهما السلام در برابر رسول خدا و امير مؤمنان عليه السلام چنين كردند. از اين رو به حق مي توان گفت كه:(5) «درود و رحمت خدا بر تو باد اي دختر فاطمه و خديجه». «السلام عليك يا بنت فاطمة و خديجة» السلام عليك يا بنت امير المؤمنين پيش از اين اشاره شد كه قم فاطمه معصومه عليها السلام به كوفه اميرمؤمنان مي ماند و در كلام بلند امام صادق عليه السلام به درستي و دقت به اين واقعيت اشاره شده است، اما او به زينب دختر بلا واسطه علي عليه السلام نيز شباهت هايي دارد، زينب آن بانوي يگانه و بي همتاي عصر و زمان قيام و خون و حماسه پرچم مبارزه را عليه يزيد و يزيديان بر افراشت و آن چه داشت عاشقانه در راه حسين داد و زينب ثاني معصومه عليها السلام هم با هجرت به ايران و قم پرچم و علم مبارزه با نفاق سپاه عباسي و تزوير و نيرنگ مأموني برافراشت و پس از ايفاي رسالت زينب گونه خود روح بلندش به عالم ملكوت پركشيد و با مدفون شدن در قم، پايگاه عظيمي براي حسينيان و رضويان تاريخ ساخت؛ هجرت او به هجرت زينب به كوفه و شام ماند كه هر كدام در زمان و مكان و شرايط خاص به خود، تاثير شگرفي داشت. السلام عليك يا بنت الحسن و الحسين فاطمه معصومه عليها السلام، حسني بود و حسيني، حسني بود چون با مخالفان و معاندان صلح و مدارا كرد و زندگاني او نيز همانند جدش حسن عليه السلام با زهري كه به او خورانيدند فرجام يافت و در راه پاسداري از حريم اسلام و حقيقت شكيبايي بزرگ و عزت مندي كرد؛ مانند ابا عبدالله الحسين عليه السلام بود چه اين كه هجرت كرد و در غربت، مظلومانه برادران و همراهانش به خاك و خون غلطيدند و در همان جا خود نيز به آنان پيوست. قم او مانند كربلا به پايگاهي عظيم براي شيعه و جايگاهي بزرگ براي تحقيق و تبليغ معارف اسلامي مبدل گشت و معصومان عليهم السلام بر آن تأكيد بسيار داشته اند. همان طور كه درباره كربلا چنين بوده است. السلام عليكِ يا بنت ولي الله، السلام عليكِ يا اخت ولي الله، السلام عليكِ يا عمة ولي الله، السلام عليكِ يا بنت موسي بن جعفر و رحمة الله و بركاته دانشوران و كارشناسان زبان عربي گفته اند: تعليق حكم به وصف شعر به عليت آن است. در اين سلام ها، همانند سلام هاي گذشته به جاي يادكردن نام حضرت معصومه عليها السلام، با يكي از اوصاف ايشان؛ يعني دختر، خواهر و عمه ولي خدا به آن حضرت سلام داده شده است و اين نكته بي حكمت نيست؛ فاطمه معصومه عليها السلام آن گونه كه ولي خدا مي خواست و موسي بن جعفر عليهما السلام در پي آن بود دختري كرد از اين رو پدر بزرگوارش درباره او فرمود: «پدرش فدايش باد»(6) و آن گونه كه ولي خدا؛ يعني حضرت علي بن موسي الرضا عليهما السلام مي خواست خواهري كرد، از اين رو آن حضرت درباره خواهرش فرمود: كسي كه او را زيارت كند از اهل بهشت است.(7) خواننده هوشيار مي داند آن حضرت نزديك بيست خواهر داشت(8) و آن چه در فضيلت حضرت فاطمه معصومه عليها السلام فرموده درباره هيچ يك از خواهرانش نفرموده است. و او عمه ولي خدا بود، چه اين كه به گونه اي عمل كرد كه حضرت جواد عليه السلام از او به بزرگي ياد كرده و فرموده است: «هر كس عمه مرا در قم زيارت كند سزامند است در زمره بهشتيان قرار گيرد.»(9) و به طور خلاصه زندگاني او طوري بود كه حضرت جواد مي پسنديدند و خلاصه او معصومانه زيست و راه پدر، برادر و برادر زاده اش را رفت و مرزهاي موفقيت و سرافرازي و سربلندي را درنورديد و در ميان فرزندان موسي بن جعفر عليه السلام بهترين روش زندگي؛ يعني راه و روش خدايي را برگزيد. پس سلام و رحمت و بركت هاي خدا بر او باد. «رحمة الله و بركاته؛ يعني همه رحمت ها و نعمت هاي خدا كه قابل افاضه به مخلوق است شامل حال شما باد. پي نوشت: 1) قم بلدنا و بلد شيعتنا...سفينة البحار، ج 2، ص 447.
|
