نگين قم

جواد محدثي

- ۱ -


بسم الله الرحمن الرحيم

مقدمه

بانوى بزرگوار ، حضرت فاطمه معصومه (س) دختر امام هفتم موسى بن جعفر (ع) ، چنان شخصيت و عظمتي دارد كه حرم مطهّر و مرقد منوّرش كه حرم ائمه (ع) است . كانون تجمّع علماى دين وشيفتگان معنويت است .

در طول سال ، از همه جا زائرانى به افتخار زيارت بارگاه اين بانو نائل مى شوند و بهره ها و توشه هاى معنوى مى برند .

در اين نوشته كوتاه ، سعى شده تا گوشه اى از جلالت ومقام آن حضرت براى علاقه مندان وى، بويژه زائران گرانقدر حرمش ترسيم شود . (1)

اميد است كه توفيق زيارت اين مرقد نورانى ،‌ به همه آرزومندان نصيب گردد و زيارت عارفان زائران ، مقبول پيشگاه خداوند و اولياء دين و ذخيره آخرت قرار گيرد .

قم ، جواد محدثي

1378ش

قـم ، حـرم ائـمـه (ع)

گروهى از مردم " رى " به زيارت امام ششم حضرت صادق (ع) رفته بودند . هنگامى كه به محضر امام شرفياب شدند ، در معرف خود چنين گفتند : ما اهل "رى" هستيم . حضرت فرمود : مرحبا به برادران قمى ما گفتند : ما از رى آمده ايم . حضرت دوباره همان سخن را فرمود . چند بار ديگر تأكيد كردند كه ما اهل رى هستيم . پاسخ حضرت همان بود . سپس امام چنين فرمود :

خداوند حرمي دارد كه آن " مکه " است .پيامبر (ص) هم حرمى دارد و آن " مدينه " است . اميرالمؤمنين (ع) نيز حرمى دارد كه " كوفه " است . ما - ائمه ديگر - هم حرمى داريم و آن " شهر قم " است . بزودى دخترى از فرزندانم به نام " فاطمه " در آنجا به خاك سپرده مي شود ؛ هر كس قبر او را زيارت كند ؛ بهشت براى و واجب مى شود".

اين سخن را - به گفته راوى - امام صادق در زمانى فرمود كه هنوز امام كاظم ( ع ) ، پدر حضرت فاطمه معصومه (ع) به دنيا نيامده بود . (2)

ستايش هاى عظيم و اوصاف بلندى كه درباره اين شهر ، در روايات ديده مى شود ، بى جهت نيست .

در احاديث ، از قم با عناوينى همچون ؛ سرزمين نجيبان ، حجّت بر شهرهاى ديگر ، معدنِ‌ دانش و فضل ، منزلگاه آل محمد ، پايگاه و جايگاه شيعيان ، مأواى فاطميان ، محلّ باز شدن درِ بهشت ، سالم ترين شهر و بهترين جاها ، شهر امن ، شهر ياوران ائمه ، حرم اهل بيت و ... ياد شده است و در حديثى امام صادق (ع) ، بر اهل قم سلام و درود فرستاده و آنان را اهل ركوع و سجود و قيام و قعود دانسته و از آنان با وصفِ‌ دانشوران و فهميدگان و اهل درايت و عبادتِ نيكو ياد شده است . (3)

آرى ... " قم " ، طبق روايات ، حرم اهل بيت و حريم امامان و پناهگاه شيعيان است .

بانويى در آن مدفون است كه بارگاهش چون نگينى در اين خطّه كويرى مى درخشد و حرمش چشمه اى پرفيض و كرامت جوش است و نه تنها كبوتران بر آسمان مزارش عاشقانه طواف مي كنند ؛ بلكه پروانگانى شيفته علم و معنويت ، از سراسر ايران ، بلكه از كشورهاى ديگري همچون حجاز ، بحرين ، هند ، پاكستان ، تركيه ، عراق ، سوريه، لبنان ، و كشورهاي آفريقايى و آسياى دور به اين وادى نور آمده اند .

حوزه علميه قم ، به بركت مرقد پاك اين بانو ، پديد آمده و دوام يافته است .

ايران ما ، از فروغ رضوى و عصمت فاطمى روشن و مطهر است .

اين دوبرادر و خواهر ، يكى از شرق كشور ، همچون خورشيد مى درخشد و بر ايران بزرگ ، نور مى افشاند ، ديگرى در قلب كشور ، در خاستگاه نهضت ، مركزيّت حوزه فقاهت و عاصمه تشيع را گرم و پر جنب و جوش نگهداشته است .

سخن از " فاطمه " دختر موسى بن جعفر(ع) است ، كه به " حضرت معصومه " شهرت يافته و مدفنش زيارتگاه دلهاى شيدا و شيفتگان فضيلت و عفاف است .

سخن ا زشرافت بخش قم و طراوت بخش اين شهر كويرى است كه از زلال فيض اين " دختر امام " ، همواره خرّم و هميشه شاداب است .

كـريـمـه اهـل بـيـت (ع)

نهالى كه در بوستان امامت برويد و از آب عفاف و نور فضيلت سيراب شود و توان بگيرد و با گذشت زمان خود به شاخه اى پربار و زيبا از " شجره طيبه " دودمان رسول تبديل گردد ، اگر " كريمه اهل بيت " نام نگيرد ، پس چيست ؟

اين دختر فرزانه كه به " فاطمه معصومه " مي شناسيمش ، در روز اول ذي القعده سال 183 هجرى در مدينه ديده به دنيا گشوده است د رخانه اي كه پدرى چون " امام كاظم " (ع) و برادري چون رضا (ع) در آن مي زيسته ، بزرگ مي شود . نام مادرش را " خيزران " ، يا " نجمه " يا " اروي " دانسته اند ، كه كنيزي است لايق و پاك ، و چون حضرت رضا (ع) را به دنيا مي آورد ، " طاهره " ناميده مي شود .

فاطمه معصومه ، در دامان ايمان و پاكي مي كند و در چشمه عفاف و عصمت و علم و حكمت ، به طهارت روح و جان مي رسد . نسب و تبارش نبوي و فاطمي و علوي است . از طرف مادر به امام مجتبي (ع) و از طرف پدر به امام حسين (ع) مي رسد . (4)

عبادت و ادب ، شاخ و برگ روييده بر اين " سروِ پاكدامني " است.

ويژگيهاي روحي و خصايص فردي سبب شده كه با لقب " كريمه اهل بيت " در زبان عالمان و فقيهان شيعه ياد شود . لقبي كه از ميان بانوان اهل بيت ، تنها به او اختصاص يافته است . لقبهاي ديگرش نيز ، هر يك گوياي كمالات والاي اوست ؛ از جمله " محدّثه " ، " عابده " ،‌ " مقدامه" و " معصومه " ، كه هم نامها و لقبهايش و هم ارزشها و فضايلش ، يادآور مادر والا قدرش ، عصمت هستي و حبيبه خدا ، حضرت زهرا (س) ست . از ميان دختران امام كاظم (ع) اين بانو با فضيلت ترين آنان به شمار مي رود .

از جمله فضيلت هاي اين بانو ، " مقام شفاعت " است . در روايتي از امام صادق (ع) تصريح شده است كه با شفاعت آن حضرت ، عدّه بسياري از شيعيان وارد بهشت مي شوند .

در متن زيارتنامه آن حضرت نيز درخواست مي شود كه شفيع ما براي ورود به بهشت شود ( يا فاطمه اشفعي لي في الجنّه ) ، چرا كه نزد خداوند شأن و مقام والايي دارد ( فانّ لكِ عندالله شأناً مِنَ الشأن).