معادشناسی : جلد اول
علامه سيّد محمّد حسين حسينی طهرانی
- فهرست -
مقدمه
مجلس أوّل: حـقـائـق و اعـتـبـاريّـات
حـقـائـق و اعـتـبـاريّـات افضليّت انسان برملائكه (پاورقي). مقام انسان در ميان موجودات پست‌ترين عوالم، حكومت منطق حسّ است دين تنظيم كنندة روابط ميان امور حقيقي و اعتباري است فرق مؤمن و كافر در پيروي از عقل و حسّ..... تقسيم مراحل اعتباري در طول حيات انسان از نظر قرآن مجيد.. داستان پيرمرد حريص و هارون الرّشيد در آرزوي دراز.. تمثيل زندگي دنيا به نباتات سرسبز و خشكيدن آنها. استفادة لطيف علاّمة طباطبائي از قرآن مبني بر آنكه آخرت باطن دنياست فرق كردار مردان خدا و بردگان دنيا. معناي زينت و غرور بودن دنيا، و اثر آن خطبة «نهج البلاغة» دربارة دنيا. دنيا براي عزّت و غني و راحتي است تأثير ميزان وابستگي به دنيا در سهولت و سختي مرگ خطبة رسول الله در جمعة آخر ماه شعبان
مجلس دوم: زندگي موقّت و حيات جاودان
دنيا ظاهر حيات، و آخرت باطن آن است سرآمد زندگي و اجل معيّن در قرآن كريم فرار از مرگ، عين برخورد و رسيدن به آنست داستان حضرت سليمان با مرد وحشت‌زده و ملك الموت معني دو نوع اجل در قرآن مجيد: اجل و اجل مسمّي اجل دنيوي و اجل مسمّي يك حقيقت است به دو وجه كلام ابن سينا در علّت ترس مردم از مرگ معيار قرآن براي شناسائي مؤمن، اشتياق به مرگ است مؤمن مشتاق مرگ است و كافر گريزان از آن مرگ در نزد ابراهيم خليل و أميرالمؤمنين عليهما السّلام انس و اشتياق أميرالمؤمنين به مرگ معني أشقي الا´خرين، و إخبار آنحضرت به شهادت خود به دست ابن ملجم
مجلس سوم: سـبـب تـرس از مـرگ
دو نظريّة متفاوت از ابن سينا و صدر المتألّهين دربارة كيفيّت حدوث نفس عقيدة ابن سينا در مبدأ آفرينش نفس انسان عقيدة ملاّ صدرا در مبدأ آفرينش نفس انسان كيفيّت احاطة فرشتگان به انسان مردن يقيني‌ترين امري است كه با آن به مثابة امور مشكوكه رفتار ميشود. علّت حقيقي ترس و فرار مردم از مرگ مؤمن بواسطة ربط با خداوند هيچ نگراني از مرگ ندارد. اشتياق مؤمن به مرگ داستان حاج مؤمن و ملاقات او با يكي از مردان خدا در راه مشهد.. داستان حكيم هيدجي و مرگ اختياري مرد عامي ملاقات حاج هادي ابهري با شيخ مرتضي طالقاني إخبار شيخ مرتضي از مرگ خود. إشراق سيماي سيّد الشّهداء هرچه زمان مرگ نزديكتر ميشد..
مجلس چهارم: بهترين سرماية تكامل وتعالي...
گفتار أبوذر در علّت ترس از مرگ راه بهشت، پافشاري و صبر در ناملايمات است زندگي انساني و حيواني؛ حيات دنيا و عليا. معناي دنياي مذموم زندگي در روي زمين بر اساس تقوي و عدالت زندگي دنيا نيست برخورد محمّد بن منكدر با حضرت باقر عليه السّلام بدن، آلت ترقّي و تكامل نفس است اشتياق مؤمن به لقاء خداي تعالَي إخبار رسول امين بر عوالم بعد از موت دفع ضرر محتمل، حكم عقلي ارتباط افراد پاك سيرت، با عالم برزخ داستان محدّث قمّي در وادي السّلام نجف داستان آية الله گلپايگاني در تخت فولاد اصفهان ملاقات آية الله گلپايگاني با ارواح در وادي السّلام نجف برخورد آية الله گلپايگاني با حوريان بهشتي هشدار خداوند دربارة قيامت اشتياق أمير المؤمنين به لقاءخداي تعالي...
مجلس پنجم: مجانست خواب و مرگ....
خوابيدن، مردن كم اثر است مردن تطهير و تزكيه است احوالات پس از مرگ همانند حالات مختلف خواب ديدن است فرق خواب و مرگ تمثيل عوالم مردن به أطوار تحوّلات كرم ابريشم تشبيه براي عالم طبع و مثال و نفس افعال انسان در حال خواب و مرگ با بدن مثالي اوست كردار در حال خواب شديدتر از بيداري و در مرگ شديدتر از خواب است خواب عجيب جواني در مسجد گوهرشاد كه دلالت بر عالم غيب دارد (طيف و رؤيا در زمان كوتاه است). وسعت اطّلاع در حال تجرّد و خلع مادّه گلاية والد علاّمة طباطبائي بواسطة ارتباط با عالم غيب و ارتباط با ارواح در عالم خواب داستان خواب پدر مرحوم آية الله حاج شيخ آقا بزرگ طهراني نامة أميرالمؤمنين به يكي از اصحابي كه خبر مرگش رسيده بود. خطبه‌هاي هشدار دهندة أميرالمؤمنين عليه السّلام راجع به مرگ
مجلس ششم: عمل فرشتگان قبض ارواح و ملك الموت عين عمل خداست
كيفيّت قبض روح ارواح طيّبه و نفوس ستمگران.. معناي توحيد ذاتي، صفاتي و أفعالي كيفيّت ظهور نور فعل الهي در مظاهر عالم امكان و پيدايش موجودات( افعال موجودات عين فعل خداست به دو نسبت). جمع بين إسناد قرآن فعل را به خدا و به مخلوقات، و عدم تناقض : در آن كيفيّت قبض روح ملك الموت افراد كثيري را در يك لحظه تمثيل قبض روح ملك الموت و اعوان او نفوس را به كارخانة برق كيفيّت ظهور و نزول نور توحيد در مظاهر عالم امكان عدم تضادّ و تزاحم در عالم معاني و مجرّدات كيفيّت طلوع نور واجب الوجود در ملك الموت و اعوان او.. بيان أميرالمؤمنين در جواب از ادّعاي تناقض در آيات قرآن صاحبان علم و بصيرت نمي‌توانند هر علمي را براي عموم مردم بيان كنند.. قبض روح توسّط موجوداتي برتر از ملائكه موسوم به «عالين».. زنده شدن شير و دريدن حاجب مأمون، به امر حضرت امام رضا (پ). زنده شدن شير و دريدن مرد ساحر، به امر حضرت موسي بن جعفر.. ميراندن مار توسّط مرحوم قاضي، و نمونه‌اي از تجلّي اسم «المُميت».. قبض روح مقربان درگاه الهي دست خود خدا اختلاف قبض ارواح بر حسب اختلاف ايمان و عمل ملك الموت مانند آينه است و محتضر خود را در آن مي‌نگرد. فرشتگان موجودات مجرّده هستند.. ملك و شيطان در ذات و جوهرة خود تغيير شكل نمي‌دهند.. حضور ولايت كلّيّه عند الموت
مجلس هفتم: قبض روح و مشاهدات در حال مردن با باطن است
علّت خفاي موجودات مادّيّه زمان و مكان است مقرّبين و اصحاب يمين و اصحاب شمال‌واختلاف كيفيّت قبض روح مقرّبين و اصحاب يمين و مكذّبين مشاهدات د رحال احتضارباچشم ملكوتي است.... دنيا و آخرت موضوعاً دو عالم متفاوت هستند.. در آخرت خريدار متاع عبوديّت و تقوي هستند.. تعيّنات دنيويّه بازارش در آن دنيا كساد است.... كيفيّت قبض روح ستم‌پيشگان به منطق قرآن در وقت مرگ تمام جهات مورد اعتماد در دنيا نابود ميشوند.. شؤون آخرت متناسب با آخرت است.... خطبة أميرالمؤمنين عليه السّلام دربارة كيفيّت حال احتضار مردم كوردل موعظة أميرالمؤمنين عليه السّلام در تهيّة استعداد مرگ.... عيادت رسول خدا از أميرالمؤمنين و شرح مطالبي راجع به موت سكرات موت مانند تصفيه و غربال گناهان است.... داستان ملاقات با ملك الموت و خمسة طيّبه و حضرت موسي ابن جعفر.. ملاقات عيال يكي از اعاظم نجف با أميرالمؤمنين در حال سكرات موت شرح حال لحظة ارتحال أميرالمؤمنين عليه السّلام
