سئوال 1 = تزكيه نفس

بسم اللّه الرحمن الرحيم .
محضر حضرت آيت اللّه العظمى صافى گلپايگانى (دامت بركاته ) .
سلام عليكم .
تقاضا دارم به سؤالات زير پاسخ بفرماييد:
بـا تـوجـه به اينكه خداوند در سوره شمس , يازده قسم براى تزكيه نفس ياد كرده است , عده اى تزكيه وتهذيب نفس را واجب مى دانند, آيا صحيح است ؟ .
تزكيه و تصفيه نفس , واجب است و بر حسب آيه كريمه ((قد افلح من زكيها)), ((1)) هر كس تزكيه نفس كند, رستگار مى باشد .
مـسـالـه پـاكـسازى , تهذيب اخلاق , تصفيه , تحليه , صفاى روح و جلاى قلب در برنامه هاى عبادى واخلاقى و اعتقادى اسلام منظور شده است , و همه در صفاى باطن و بردن زنگار از قلب و تهذيب نفس وتنوير ضمير مؤثرند .
بخشى از تعاليم عاليه اسلام , تزكيه و تصفيه و بخشى هم تكميل و تحليه و بلكه بيشتر يا همه تعاليم دين مبين , متضمن هر دو فايده تزكيه و تحليه است .
تـوبـه , اسـتـغـفـار, تقوا, اجتناب از محرمات , اهتمام در حليت غذا, پوشاك , مسكن , كسب , شغل و انجام عبادات و رياضات شرعيه از نماز, دعا, ذكر خدا, روزه , حج , اداى زكات و ساير حقوق شرعيه و احـسـان بـه والـدين , احترام معلم , صله رحم , كظم غيظ, ياد موت , زيارت مشاهد و قبور, اعتبار از حوادث روزگار,مجالست با نيكان و علما و بيشتر هدايتها و ارشادات دينى كه يا به عنوان واجب يا مـسـتحب يا حرام يامكروه عنوان شده است , همه اسباب صفاى باطن , كمال نفس , تزكيه و تحليه اسـت , هـمه سير و سلوك است و مخصوصا اعتقادات صحيح معرفة اللّه , معرفت انبيا, معرفت ائمه و ساير معارف كه بر اساس توحيد و ايمان به عالم غيب و جزا و پاداش و معاد, استوار است .
در ايـن خـودسـازى , انـسان نقش اساسى و بنيادى دارد, انجام وظايف و تكاليف و عبادات و ترك گناه كه ادامه يافت , روشنى باطن بيشتر و بيشتر مى شود, و سفر آنان الى اللّه و به سوى خدا شتاب مـى گيرد تاتمام قلب , روشن و منور گردد, و به عكس ارتكاب محرمات , گناهان و ترك عمل به هدايتهاى دينى قلب را تاريك و سياه و روح را آلوده و تباه مى سازد .
بـنـابـرايـن , ديـن , همه اش سلوك و سير الى اللّه و تهذيب و تصفيه و تحليه و تكميل است اين سير وسـلـوك , عـمـل اسـت كـه ((من عمل صالحا من ذكر او انثى و هو مؤمن فلنحيينه حياة طيبة و لـنـجزينهم اجرهم باحسن ما كانوا يعملون )) ((2)) موجب حيات طيبه مى گردد و باعمل , التزام , ايـمـان , تـعـهد, خلوص نيت و خلاصه , دو بال علم و عمل , انسان به اين مقامات نايل مى شودو در مشاهد عاليه , حضور مى يابد .
پـيـر, مـرشـد, قـطـب و تلقين ذكر از اين و آن غير از قرآن و احاديث اهل بيت عصمت و طهارت , عـلـيهم السلام , نمى خواهد و نبايد به اسم سير و سلوك , افرادى دين را به شريعت و طريقت تجزيه نـمـايـنـد وگـروه بندى كنند و حتى علما را به اين عناوين تقسيم بندى كرد و برنامه هايى را كه اصالت اسلامى ندارند,عنوان نمايند .
سير و سلوك همه كتابهايى مثل مصباح المتهجد شيخ توسى , انجام فرايض , نوافل , امر به معروف و نهى از منكر و سعى در اعلاى كلمه اسلام و عزت مسلمين و قضاى حوايج مؤمنين و انتظار واقعى فرج ,به ظهور حضرت مهدى , ارواح العالمين له الفدا, است .
خداوند متعال همگان را به دين خود, در راه راست ـ كه اسلام است ـ هدايت فرمايد .
تـ گاهى گفته مى شود اگر كسى مى خواهد به كمالات معنوى برسد بايد ادعيه و اذكار را مانند دارو بـداند و آن را زير نظر طبيب روحانى و مجتهد مصرف كند, زيرا ادعيه ما داراى مراتب روحى است , آيا صحيح است ؟ .
تـ در ايـن جـهت , همين مقدار كه ادعيه و اذكار را از كتابهاى معتبر مثل كتابهاى علا مه مجلسى وكـتـاب مـصـبـاح شيخ توسى و مفاتيح الجنان بخواند كافى است و نيز نظر شخص خاص و اجازه , لازم نـيـسـت , بـلكه بعضى برنامه هايى به اين عناوين ـ كه بايد با اجازه باشد و صوفيه و بعض ديگر عـنـوان كـرده ومـى كـنـنـد ـ بى اصل و بعضى صورتهاى آن بدعت و حرام است , غرض اينست كه برنامه هاى دعا و عبادت وهمه وظايف از شرع و از حضرات معصومين , عليهم السلام , رسيده باشد و شخص از اختراعات اشخاص تقليد ننمايد .
قم / لطف اللّه صافى .

سئوال 2 = عدم پاى بندى اعضاى خانواده به وظايف و دستورات اسلامى

باسمه تعالى .
حضور مبارك مرجع عظيم الشان شيعه , حضرت آيت اللّه العظمى صافى (دام ظله العالى ) .
با سلام ! .
حـضـرت آيت اللّه , محيط زندگانى براى اينجانب بسيار مشكل شده و اين به خاطر عدم پاى بندى اعـضـاى خـانـواده مان , به وظايف و دستورات اسلامى است به همين جهت تصميم به ترك خانه را دارم تـا در جـايـى ديگر, با فراغ بال , به وظايف شرعيم رسيدگى كنم در ضمن حافظه ام نيز قوى نيست و اين مشكلى ديگربراى من است .
خواهشمندست در اين دو مورد اينجانب را, با اندرزهاى گهربارتان , راهنمايى نماييد .
ت بسم اللّه الرحمن الرحيم .
مـرقـوم شـمـا واصل شد از خداوند متعال مسالت مى نمايم مشكلات شما به احسن وجه حل شود وحسن عاقبت داشته باشيد .
احـسـاسـات ديـنـى , عـلاقـه و تـعـهـد شـمـا به احكام و وظايف شرعى مورد تقدير است انشااللّه مـشـمول الطاف حضرت بقية اللّه , ارواح العالمين له الفدا, باشيد فعلا اگر چه محيط خانواده براى انـجـام وظـايف مذهبى چنانكه لازم است آماده نباشد, ولى شما استقامت كنيد و با همين شرايط, وظـايـف خـود را انـجام دهيد به نظر مى رسد تغيير وضع زندگى قبل از پايان تحصيلات , موجب اشكالات بيشتر براى شما شود .
شما وضع مسلمانان صدر اسلام را در نظر بگيريد كه جوانهايى در خانواده هاى كفر اسلام آوردند و بـاوجـود چه مشكلات و متاعبى , استقامت مى ورزيدند انشااللّه شما موفق مى شويد مايوس نباشيد ضـعـف حافظه هم مساله اى نيست بسيار ديده شده اشخاص با هوش و استعداد در حافظه ضعيف بوده اند وبعكس هم اتفاق افتاده است كه آن ضعف را آن قوت جبران مى نمايد .
خداوند متعال شما را يارى كند .
والسلام عليكم و رحمة اللّه و بركاته .
لطف اللّه صافى .

سئوال 3 = نصيحت درباره سعادت دنيا و آخرت

ت محضر مرجع عاليقدر, حضرت آيت اللّه العظمى حاج شيخ لطف اللّه صافى (دام ظله الشريف ) .
با سلام ! .
بـا تـوجـه بـه ايـنـكـه جـنابعالى با بزرگان زيادى مانوس بوده ايد, مستدعى است نصيحتى را كه راهگشاى سعادت دارين باشد, مرقوم فرماييد كه : ((فان الذكرى تنفع المؤمنين )) ((3)) .
بسم اللّه الرحمن الرحيم .
تـ عالم و هر چه در آن است و همه حوادثى كه در آن واقع مى شود, گردش سال و گذشت عمر و شـب و روز, زمـيـن و آسمان , فقر و توانگرى , تندرستى و بيمارى , جوانى و پيرى , زندگى و مرگ , ذلـت و عـزت وهـر چـه را مـى بينيم و پيدايش هر چيز و نشو و نماى آن و تغييراتى كه در آن پيدا مى شود, تا مرگ و فناى آن , همه پند و نصيحت است .
اگـر نـظـر انـسـان , نـظر عبرت باشد و از ظاهر دنيا, باطن آن را بشناسد, نگاهش به هر چيزى و هـرپـديده اى او را از جهات متعدد هشيار و بيدار مى سازد و در هر ذره اى از ذرات عالم امكان و هر برگى ازبرگهاى درختان , ابوابى از معرفت و راههايى براى نيل به سعادت مى يابد, به شرط اينكه در زمـره آنـان بـاشد كه : ((و يتفكرون فى خلق السماوات ربنا ما خلقت هذا باطلا)) ((4)) در شان آنهااست و از مردمانى كه وصف آنها ((لهم قلوب لايفقهون بها ولهم اعين لايبصرون بهاو لهم اذان لا يسمعون بها)) ((5)) است , نباشد .
بـنـابـرايـن , كـتاب تكوين ـ سراسرش و تمام ذراتش , كلمات , آيات و حروفش ـ پر است از موعظه ونصيحت , به شرط اينكه , شخص , سواد خواندن آن و عقل فهم معانى آن را داشته باشد .
كـتـاب بـزرگ وحـى و تـشريع قرآن مجيد نيز مثل همان كتاب تكوين , متضمن هدايت , نصيحت وارشـاد اسـت هـر چـه انسان آن را بيشتر بخواند و در معانى آيات آن بيشتر تامل كند, به مواعظ و نصايح بيش و بيشتر راهنمايى مى شود شما در هر رشته اى نصيحت بخواهيد مى توانيد از اين كتاب اعظم آسمانى دريافت كنيد .
اوصاف عبادالرحمن را در سوره مباركه فرقان بخوانيد .
تـعـلـيـمات اخلاقى و اجتماعى را در مثل سوره اسرى , آيات 22 تا 39, قرائت كنيد آيات بشارت و انذارآن , همه نصيحت و هشدار دهنده است بيان اوصاف مؤمنين , اصحاب ميمنه , اصحاب يمين و اصـحـاب شـمال , آموزنده و نصحيت است قصص قرآن , سرگذشت انبيا و رجال الهى و سؤ عاقبت كفار, ارباب معاصى , فراعنه و جباران , پند و اندرز و هدايت به صراط مستقيم است , همه را بخوانيد و پيوسته تكراركنيد و در مضامين آنها تامل نماييد در مثل اين آيات كريمه تامل كنيد و سعى كنيد بـه حـقيقت مفاد آنهابرسيد: ((تلك الدار الاخرة نجعلها للذين لايريدون علوا فى الارض و لافسادا والـعـاقبة للمتقين )) ((6)) , ((واضرب لهم مثل الحيوة الدنيا كما انزلناه من السمافاختلط به نبات الارض فاصبح هشيما تذروه الرياح و كان اللّه على كل شئ مقتدرا)) ((7)) , ((فمن يعمل مثقال ذرة خـيـرا يـره و من يعمل مثقال ذرة شرايره )) ((8)) , ((و كاين من آية فى السماوات و الارض يمرون عـلـيـهـا و هـم عـنهامعرضون )) ((9)) , ((كم تركوا من جنات و عيون و زروع و مقام كريم و نعمة كـانـوافيها فاكهين )) ((10)) , ((افرايت ان متعناهم سنين ثم جاهم ماكانوا يوعدون مااغنى عنهم ما كانوا يمتعون )) ((11)) .
خـلاصـه , قـرآن نورى است كه اگر از آن روشنى طلب شود, همه تاريكيها را از ميان مى برد اگر بـه زبـان عربى , آشنايى نداريد, تفسير اين آيات را در تفاسير فارسى , مثل منهج الصادقين و تفسير ابوالفتوح رازى , بخوانيد .
هـمـراه بـا قـرآن , مـواعـظ و نصايح رسول خدا, صلى اللّه عليه و آله , و مواعظ اميرالمؤمنين , عليه السلام , را درنهج البلاغه و كتابهاى ديگر, و نصايح ساير ائمه معصومين , عليهم السلام , را كه حاملان علوم قرآن ومفسران حقيقى كتاب خدا مى باشند, بخوانيد .
سـعـى كـنـيـد در حـدى كـه مـى تـوانيد, حقوق برادران و خواهران ايمانى را رعايت كنيد, براى قـضـاى حـوايـج مـردم , خصوصا طبقات ضعيف تلاش كنيد, حضور در جماعات و جلسات دينى و مذهبى را ترك نكنيد .
تـوفـيـق بـه نـماز شب را بسيار مهم و مغتنم بدانيد و از ياد خدا در هر حال غافل نباشيد, شبهاى جمعه دعاى كميل و روزهاى آن , دعاى ندبه را بخوانيد .
سـخـت تـر از آنـچه شخص در امور مالى , از شريك و طرف معامله خود حساب مى خواهد, خودتان به دقت , به حساب كارهاى خودتان برسيد كه فرمودند: ((ليس منا من لم يحاسب نفسه فى كل يوم فان عمل حسنا استزاداللّه و ان عمل سيئا استغفراللّه منه و تاب اليه )) ((12)) .
نيت خود را خالص كنيد و خود را به هيچ كس و هيچ چيز, جز خدا و ثواب خدا نفروشيد .
بـا حـضـرت بـقـيـة اللّه , قـطب عالم امكان , ارواح العالمين له الفدا, ارتباط قلبى را مستمر بداريد فـرامـوش نـكـنـيـد كه رعيت آن حضرت و تحت ولايت آن حضرت هستيم هر چه بتوانيم كارهاى خـودمـان را بـه حساب ايشان و خدمت به اهداف و مقاصد بلند ايشان , كه اعلا كلمه اسلام و عزت مسلمين است ,بگذاريم و همه دوستان , شيعيان و منتظران ظهور آن بزرگوار را صميمانه دوست بداريم .
امـيـد اسـت سـعـادتـمـند باشيد و به مقامات عاليه , كه فقط با پيروى از اهل بيت , عليهم السلام , حاصل مى شود, نايل گرديد .
خـداوند, شما و ما و همه مؤمنين را, از گرفتار شدن در دامهاى شياطين انسى و جنى و اهل بدع , حفظفرمايد .
اگـر در مـظان اجابت دعوات , حقير را از دعاى خير, مخصوصا براى سلامتى ايمان , حسن عاقبت وتوفيق فراموش ننماييد, بسيار متشكر خواهم بود .
والسلام عليكم و رحمة اللّه و بركاته .
لطف اللّه صافى .

سئوال 4 = راهنمائى در مسير سلوك

خدمت مرجع عظيم القدر, آيت اللّه العظمى آقاى صافى گلپايگانى ! .
مـستدعى است اينجانب را در مسير سلوك راهنمايى فرماييد آيا در اين راه از قطب و مرشد پيروى نمايم ؟در اين زمينه , چه كتابى را پيشنهاد مى فرماييد؟ .
بسم اللّه الرحمن الرحيم .
مكتوب جنابعالى واصل و از مضمون آن اطلاع حاصل شد .
چـون در مـقـام تـهـذيـب اخـلاق و بـه گـفـته خودتان , در سير و سلوك , راهنمايى از اين حقير خـواسـتـه ايـد,بـه شـمـا تـذكـر مـى دهم كه كل تعاليم اسلام , از واجبات , محرمات , مستحبات و مكروهات ,سير و سلوك است .
هر مسلمانى , سالك الى اللّه است , با اين تفاوت كه در اين سلوك , بر حسب قوت و ضعف , اشخاص در تعهد به انجام واجبات و ترك محرمات , همه در يك درجه و رتبه نيستند .
هـر چـه مـواظـبـت انـسـان بر اطاعت از خداوند متعال و دستورات شرع بيشتر باشد, در اين سير وتحصيل تقرب به خدواندموفق تر مى شود .
تـعـالـيـم عـبـادى , نـمـاز, حـج , روزه , دعا, قرائت قرآن , نماز شب , مواظبت بر خواندن نمازهاى نوافل يوميه , عبادات شب و روز جمعه , ترك دروغ و غيبت , محاسبه با نفس , قضاى حوايج بندگان خـدا, احـسـان بـه پـدر و مادر, صله رحم , حسن جوار, حفظ امانت , مصاحبت و همنشينى با علما, تـجديد توبه و استغفار,مواظبت بر اذكار تهليل و تسبيح و تحميد و تكبير, حسن معاشرت با مردم , امـر بـه مـعـروف و نـهـى از مـنـكـر,رعـايت حقوق برادران دينى تا حدى كه در روايات معلى بن خـنـيـس ((13)) بـيـان شـده , حفظ اعضا و جوارح ازمعاصى و حتى ترك مشتبهات , تفكر در عالم آفـريـنش و عظمت ظهور قدرت خدا در خلقت مخلوقات ,تفكر در فناى دنيا, نظر عبرت به كوه و دريـا و موجودات كوچك و بزرگ و امور بسيار ديگر, كه در آيات قرآن مجيد بيان شده است و شرح مختصر آن نياز به نوشتن يك كتاب دارد, همه سير و سلوك است .
دسـتـور سـير و سلوك , همين كتابهاى دعا, رساله ها, تفاسير قرآن مجيد و كتابهاى حديث فارسى وعـربـى اسـت محتاج به قطب و مرشد نيست و همه اين امور راه رفتن به سوى خدا است , و استاد همه ,قرآن و تعليمات ائمه , عليهم السلام , و احاديث شريفه است .
خلاصه , همه مسلمانها, اعم از زن و مرد, در پنج وقت نماز,سير الى اللّه دارند زن در خانه شوهر, با خانه داريش و انجام وظايف شرعيه خود, و مرد در بيرون خانه باكد يمين و عرق جبينش , مى توانند اين سير را ادامه دهند فقط بايد دستور ((ولاتكن من الغافلين )) ((14)) را رعايت كنند و در همه اين اعمال , چشم به رضاى خدا و تقرب به او داشته باشند وخدا را فراموش نكنند .
راه , بـه بـركـت تعاليم اسلام , باز است و بسته نيست , و اگر هم بعضى معاصى , سد راه شده باشد, باتوبه , باز مى شود .
اشـخاص منزوى , گوشه گير و تارك امر به معروف و نهى از منكر, راهنما نيستند راه بلدها, علما وشـاگـردان مكتب ائمه , عليهم السلام , مى باشند به شما هشدار مى دهم كه از اين فرقه اى كه به آنـها اشاره كرده ايد, حتما بپرهيزيد, زيرا راهها و روشهاى آنان , گاه به كفر و شرك منتهى مى شود دعواى ارشاد آنها,اضلال است .
بـه شـما برادرانه نصحيت مى كنم , اگر خودتان با پاى خودتان , به مدد خواندن نماز در اول وقت , حفظزبان و برنامه هايى كه به آن اشاره شد, به سوى خدا برويد, به خداوند نزديك مى شويد .
((والذين جاهدوا فينا لنهدينهم سبلنا و ان اللّه لمع المحسنين )) ((15)) .
حـقـيـر هـم براى توفيق شما و حفظ ايمان شما از خطر وساوس شياطين جن و انس , دعا مى كنم شماهم بنده را فراموش ننماييد .
والسلام عليكم و رحمة اللّه و بركاته .
لطف اللّه صافى .

سئوال 5 = رهايى از گرفتاريهاى روحى

خدمت مرجع عالى مقام شيعه , آيت اللّه العظمى صافى (مدظله ) .
با عرض ادب و ارادت ! .
ت براى رهايى از گرفتارى هاى روحى و سلب توفيقاتى كه قبلا داشته ام , چه بايد كرد؟ .
بسم اللّه الرحمن الرحيم .
ت نامه شكايت آميز شما از حالات روحى و تاسف بر سلب بعضى توفيقاتى كه داشته ايد, واصل شد .
ايـن روحـيـه گـلـه از نـفـس و تـوجـه بـه منابع روحانى يا [توجه به ] ابتلا به خسارتها و زيانهاى مـعـنـوى ,دلـيـل بـيدارى ضمير و حيات قلب و آگاهى و سلامتى روح است و ضد حالت غفلت و بى اعتنايى به گناه است و حالت معاتبه نفس است , كه در اصلاح باطن بسيار مؤثر است .
در احـاديـث شـريـفه , قريب به اين مضمون آمده است كه در امم گذشته , شخصى بود كه ساليان درازعـبادت مى كرد, سپس به رسم آن زمان ها قربانى كرد و مقبول درگاه الوهيت , عزاسمه , نشد او خـود را ونـفـس خود را مخاطب قرار داد و گفت : ((به من نرسيد آنچه رسيد مگر از تو و نيست گناه , مگر از تو)) خطاب شد كه اين نكوهش و توبيخ نفس , از آن سالها عبادت , بهتر است .
بـايـد شـما با ايمانى كه داريد, همين حالت شايسته را داشته باشيد از فوت ثواب و محروم شدن از كـارنيك ناراحت شويد بنابراين در مقام جبران گذشته برآييد و شكر و سپاس خداى متعال را بجا آوريـد كه اين وجدان روشن را به شما عطا فرموده است به شكرانه آن برنامه هايى را كه داشته ايد با شـوق و نـشـاط ازسر بگيريد از خدا توفيق بخواهيد و كمك و يارى طلب كنيد انشااللّه حال شما از گذشته هم بهتر خواهدشد و صفاى باطن و نورانيت قلب شما, بيشتر مى شود .
بـايـد بـنـده , هـمـواره مراقب حالات نفسانى و قلب خود باشد كه در حديث است : ((دل نيز مانند آهن زنگ مى گيرد, و با تلاوت قرآن كريم و ياد مرگ , زنگ آن زدوده مى شود )) ((16)) .
اگر بتوانيد نفس خود را جريمه كنيد و او را در راه اطاعت و رياضت , زحمت بيشتر بدهيد .
زايـد بـر بـرنـامـه , اگـر مـى توانيد از مال خود, انفاق نماييد, يا نماز بيشتر بخوانيد يا قرآن زيادتر تـلاوت كنيد چنانچه در احوال بعضى بزرگان گفته شده است كه : وقتى نماز مغرب را مختصرى از اول وقت تاخيرانداخت , به كفاره آن و تاديب خود, بنده اى را آزاد كرد .
ايـن فقرات دعاوى شريف ابى حمزه ثمالى ((17)) را با توجه بخوانيد و اگر عيبى در كارتان است , آن رااصلاح كنيد: ((مالى كلما قلت قد صلحت سريرتى و قرب من مجالس التوابين مجلسى عرضت لـى بـلية ازالت قدمى و حالت بينى و بين خدمتك سيدى لعلك عن بابك طردتنى و عن خدمتك نـحيتنى او لعلك رايتنى مستخفابحقك فاقصيتنى او لعلك رايتنى معرضا عنك فقليتنى او لعلك وجدتنى فى مقام الكاذبين فرفضتنى او لعلك رايتنى غير شاكر لنعمائك فحرمتنى اولعلك فقدتنى من مجالس العلما فخذلتنى او لعلك رايتنى فى الغافلين فمن رحمتك ايستنى او لعلك رايتنى الف مجالس البطالين فبينى و بينهم خليتنى )) ((18)) .
ايـنـهـا اشـاره به يك سلسله از عوامل قلت يا سلب توفيق است كه به هر حال توجه آموز, بيدارگر وعافيت بخش است .
مـن امـيـدوارم كـه شـما تحت تاثير هيچيك از عواملى كه در اين دعا ياد شده قرار نگرفته باشيد بـه امـيد خدا برنامه ها را, مانند گذشته , اجرا كنيد, جلو برويد, قدم برداريد كه سعادتهاى بزرگ و درجات عالى و مقامات بلند در انتظار شماست .
بـه حـضـرت بقية اللّه , مولانا المهدى , ارواح العالمين له الفدا, متوسل باشيد و براى فرج ايشان دعا كنيد .
به اين بنده ضيعف سرمايه از دست داده و در بند نفس گرفتار مانده , از راه مرحمت دعا كنيد .
ثـبـتـكـم اللّه و ايـانا بالقول الثابت فى الحياة الدنيا و الاخرة بحق محمد و آله الطاهرين صلوات اللّه عليهم اجمعين .
والسلام عليكم و رحمة اللّه .
لطف اللّه صافى .

سئوال 6 = نصيحت در ايام تولد حضرت زهرا (س)

به نام خدا .
بـه لـحـاظ مبارك مرجع عزيزم , حضرت آيت اللّه العظمى آقاى حاج شيخ لطف اللّه صافى (مد ظله العالى ) برسد .
بـا سـلام و تـبـريـك ايـام ولادت حـضـرت فـاطمه زهرا, سلام اللّه عليها, خواهشمند است در اين روزهاى خجسته , اينجانب را نصيحتى فرماييد تا بتوانم هر چه بيشتر در راه اسلام , ثابت قدم باشم .
بسم اللّه الرحمن الرحيم .
الـحمدللّه رب العالمين و الصلوة والسلام على سيدنا و نبيناابى القاسم محمد و آله الطاهرين , سيما بقية اللّه فى الارضين .
((قـال اللّه تـعـالى : و ان هذا صراطى مستقيما فاتبعوه و لا تتبع السبل فتفرق بكم عن سبيله ذلكم وصيكم به لعلكم تتقون )) ((19)) .
نـصـيـحـتـى كـه به شما مى نمايم , برگرفته و اقتباس از نصيحت و سفارش مرحوم علا مه حلى , بـه فرزندش , فخرالمحققين , قدس سرهما, مى باشد ايشان از بزرگترين علماى اسلام است كه در هـمـه عـلـوم نـقـلـى و عـقلى از اساتيد كم نظيرند آن بزرگوار در خاتمه كتاب ارزنده قواعد, به فـرزنـدش , كـه او نيز ازشخصيتهاى برجسته علمى و از مفاخر عالم علم و تحقيق و فضيلت است , سفارشاتى فرموده است .
آن فـقـيـه عـظـيـم , فـرزنـد جـلـيل خود را مخاطب قرار داده و بعد از دعاى خير, او را به تقوا و پـرهـيـزكـارى ,كـه سپر نگهدارنده و وسيله پايدار و سودمندى است و انسان را براى قيامت آماده مـى نـمـايـد, وصـيت مى فرمايد و به اطاعت اوامر خدا, آنچه موجب رضاى او و دورى از آنچه نهى فرموده , دستور مى دهد .
از او مـى خواهد كه عمرش را در تحصيل كمالات و كسب فضايل و صعود از پستى نقصان و نادانى , به اوج علم , كمال , مدارج معارف , آداب و مقامات انسانى و اعمال صالحه صرف نموده و اوقات خود را بيهوده تلف نسازد .
از جـمـلـه اين وصايا, احسان , مساعدت , كمك به برادران ,قضاى حوايج محتاجان و مقابله بدى به نيكى و تشكر و امتنان از نيكوكاران است .
نيز او را به ترك صحبت و هم نشينى و معاشرت با مردم نادان و فاسدالاخلاق , سفارش مى كند .
و از طـرف ديـگـر, فـرزنـدش را بـه مـلازمت محضر علما و مجالست فضلا, كه سبب رفع جهل و موجب اخلاق حسنه است ,توصيه مى فرمايد .
بـه صـبـر و تـوكـل , رضـا و حسابرسى نفس و استغفار و پرهيز از ظلم , خصوصا به يتيمان و ضعفا وصيت مى كند و مى فرمايد: خداوند در كيفر كسى كه شكسته اى را برنجاند و ضعيف و افتاده اى را بيازارد, گذشت نمى فرمايد .
و بـعـد از آن مـى فرمايد: در اداى نماز شب , مواظبت داشته باش كه پيامبر عظيم الشان , صلى اللّه عـلـيـه وآلـه , بر آن ترغيب و تشويق فرموده است , آنجا كه مى فرمايد: ((من ختم له بقيام الليل ثم مات فله الجنة )) ((20)) .
صـلـه رحـم و پـيـونـد با خويشان را كه سبب زيادتى عمر است انجام بده و در حسن خلق , هر چه مى توانى اهتمام كن كه پيامبر اكرم , صلى اللّه عليه و آله , مى فرمايد: ((انكم لن تسعوا الناس باموالكم فسعوهم باخلاقكم )) ((21)) .
در پـيـوند با ذريه طيبه ـ فرزندان معصومين , سلام اللّه عليهم اجمعين , ـ سادات كرام و خدمت و احـترام به آنها تلاش داشته باش كه خداوند متعال در سفارش آنها تاكيد فرموده و مودت و دوستى ايشان را اجررسالت قرار داده است : ((قل لااسئلكم عليه اجرا الا المودة فى القربى )) ((22)) .
و حـضـرت خـتـمـى مـرتـبت , صلى اللّه عليه و آله , فرمودند: ((من از چهار گروه , در روز قيامت شـفاعت مى كنم , اگر چه به مقدار گناهان اهل دنيا, گناه بياورند: كسى كه ذريه مرا يارى كرده بـاشـد, شخصى كه درتنگدستى مالش را به فرزندان من بذل كرده باشد, آن كس كه اولاد مرا, به زبان و دل , دوست داشته باشدو شخصى كه براى قضاى حاجتهاى ذريه من , در وقتى كه طرد شده و كنار گذاشته شده باشند, سعى وتلاش نمايد )) ((23)) .
و هـمـچـنين بر تو باد به تعظيم فقها و اكرام علما, كه پيامبر عالى قدر اسلام , صلى اللّه عليه و آله , فرمودند:
((مـن اكـرم فـقـيها مسلما لقى اللّه يوم القيامة و هو عنه راض و من اهان فقيها مسلما لقى اللّه يوم القيامة و هو عليه غضبان )) ((24)) .
نـگـاه كـردن بـر عـالـم عبادت است , نظر به در خانه عالم عبادت است و مجالست و همنشينى با عالم عبادت است .
بـر تـو باد به تحصيل علم و فهم دين ! مبادا علمى را كه دارى , از آنان كه نياز دارند, كتمان كنى و اظهارننمايى .
در قـرآن مـجـيـد است : ((آن كس كه دانش خود را كتمان كند, خدا و همه لعنت كنندگان او را لعنت مى كنند)) ((25)) .
خـصـوصـا اگر بدعتها ظاهر شود, واجب است بر عالم كه علم خود را اظهار كند و بدعتها را دفع نمايد ونگذارد كه مردم گمراه شده , در اشتباه بيفتند .
قـال رسول اللّه صلى اللّه عليه و آله : ((اذا ظهرت البدع فى امتى فليظهرالعالم علمه فمن لم يفعل فعليه لعنة اللّه )) ((26)) .
تـوصـيـه حقير, اضافه بر آنچه علامه حلى , رحمة اللّه عليه , فرموده , اين است كه ياد خدا را در هيچ حـال فـرامـوش مـكـن و خدا را چنان عبادت و پرستش كن كه گويى او را مى بينى و اگر تو او را نمى بينى , او تو رامى بيند, ((اعبداللّه كانك تراه فان كنت لا تراه فانه يراك )) ((27)) .
بـر ياد او به دل و زبان مستمر و مداوم باش ! يقينا خدا هم تو را ياد مى نمايد, ((فاذكرونى اذكركم )) ((28)) .
و از شـكـر نـعمتهاى او, اگر چه كسى از حق شكر آنها بر نمى آيد, غافل مباش و از كفران نعمت و ايـنـكـه بـا نـعـمت خدا او را معصيت كنى , بر حذر باش كه ((ولئن شكرتم لا زيدنكم و لئن كفرتم ان عذابى لشديد)) ((29)) .
در مـعامله با مردم , طريق انصاف را رعايت كن ! مبادا حقى را از كسى , اگر چه كوچك باشد, انكار كنى و تا بتوانى با برادران دينى مواسات داشته باش ! ((اشد الاعمال ثلاثة مواساة الاخوان فى المال و انصاف الناس من نفسك و ذكراللّه على كل حال )) ((30)) .
حـق بـرادران و خـواهران مؤمن و مؤمنه را رعايت كن !آسانترين آن , اين است كه براى آنها دوست بـدارى , آنـچـه را بـراى خودت دوست مى دارى , و ناخوش داشته باشى , آنچه را براى خود ناخوش مى دارى .
و با آنها كه از تو مى برند, تو پيوند كن و آنها را كه به تو ستم مى كنند عفو كن ! .
بـپرهيز از خودبينى و غرور و تكبر و نظر حقارت به ديگران , ((اليس فى جهنم مثوى للمتكبرين )) ((31)) .
بـه هـيـچ يـك از بـنـدگـان خدا و برادران و خواهران ايمانى , به نظر كم قدرى , نگاه مكن ! شايد همان كسى كه تو او را كم گرفته و كم مى بينى , از اولياى خدا باشد .
مـظـاهـر دنيا و مقامات ظاهرى , معيار, نشان قدر معنوى و حقيقى و شان اشخاص نيست كه ((الا كثرون هم الا قلون يوم القيامة )) ((32)) .
هـر چـه خـود را در مـقـايـسـه با ديگران كمتر بشمارى و تواضع بيشتر داشته باشى , به مقامات و درجات بالاتر نايل مى شوى .
امـر بـه مـعـروف و نـهـى از مـنكر, سعى و كوشش در اعلاى كلمه اسلام و تبليغ مكتب اهل بيت , عـلـيهم السلام , را كه مكتب اصل و اصيل اسلام است , هميشه وجهه همت خود قرار بده و حب فى اللّه و بغض فى اللّه را در همه احوال و كارها مراعات كن ! ((اوثق عرى الا يمان الحب فى اللّه و البغض فى اللّه )) ((33)) .
بـر راسـتـى و صداقت , درستى و امانت و حفظ عهد و وفاى به وعده كه از موجبات مهم عزت دنيا وآخرت و اعتلا و اعتبار جامعه است , ملازمت و مداومت داشته باش كه در حديث است : ((به نماز و روزه بـسـيـار شـخـص نـظر نكنيد, بلكه به صدق و راستى او در گفتار و اداى امانت او نظر كنيد )) ((34)) و از رسـول اكـرم , صـلـى اللّه عليه و آله و سلم , است كه فرمود: امت من همواره در خير هـستند, مادامى كه امانت را غنيمت وصدقه دادن را غرامت و خسارت نبينند, ((لاتزال امتى بخير مالم ترالا مانة مغنما والصدقة مغرما)) ((35)) .
از دوستى با دشمنان خدا سخت پرهيز كن و در اين سه آيه پيوسته تامل كن ! .
((لاتـجـد قـومـا يـؤمنون باللّه و اليوم الاخر يوادون من حاداللّه و رسوله و لوكانوا آباهم او ابناهم او اخوانهم او عشيرتهم اولئك كتب فى قلوبهم الا يمان )) ((36)) .
((قل ان كان آباؤكم و ابناؤكم و اخوانكم و ازواجكم و عشيرتكم و اموال اقترفتموها و تجارة تخشون كـسـادهـا و مـساكن ترضونها احب اليكم من اللّه ورسوله و جهاد فى سبيله فتربصوا حتى ياتى اللّه بامره و اللّه لايهدى القوم الفاسقين )) ((37)) .
((تلك الدار الا خرة نجعلها للذين لايريدون علوا فى الا رض و لافسادا والعاقبة للمتقين )) ((38)) .
و تلاوت قرآن را ترك مكن كه بر حسب روايات , قرآن , عهد خدا است و بايد شخص در اين عهدنظر كند و حداقل روزى پنجاه آيه از آن را قرائت نمايد .
از فايده و فضيلت تفكر در خلق آسمان و زمين , نفس خود و همه آيات الهى , كه سبب مزيد معرفت وخـداشـنـاسـى و بيدارى و آگاهى و ترقى روح و عقل مى شود, هيچ گاه غفلت مكن كه خداوند خردمندان را درقرآن به اين صفت توصيف و تعريف نموده است و هم در قرآن مى فرمايد: ((و فى الا رض آيات للموقنين و فى انفسكم )) ((39)) .
مـبـادا از آنـهـا بـاشـى كـه از نـظـر بـه ظاهر اين عالم , به باطن آن نمى رسند و به همين تماشا و سيرظاهرى جهان اكتفا كرده , مشمول اين آيه شريفه مى شوند:
((و كاين من آية فى السماوات و الارض يمرون عليها و هم عنهامعرضون )) ((40)) .
و در تـوسـل بـه حـضـرات مـعصومين , عليهم السلام , و حضور در مجالس ذكر فضايل و مناقب و مـصـايـب ايـشـان , خـصوص مجالس روضه و تعزيه حضرت سيدالشهدا, عليه افضل التحية و الثنا, كـوتـاهـى نـنما و اين مجالس را كه متضمن كمال روح و تهذيب نفس و كسب ثواب و اجر بسيار و ازدياد بصيرت و معرفت است مغتنم بشمار! .
و خـصـوصـا ياد ولى نعمت حقيقى و آن آقايى كه همه نعمت هاى الهى و فيوض ظاهريه و باطنيه , ازبـركـت وجـود مـقـدس او بـه ما مى رسد, يعنى حضرت بقية اللّه , مولانا المهدى , ارواحنا فداه , را فـراموش ننما و تامى توانى با گفتار و كردار خود خوشنودى و مسرت خاطر شريف ايشان را فراهم نـما!, براى تعجيل فرج وظهور آن حضرت و نزديك شدن روزگار رهايى دعا كن و سعى كن كه از منتظران حقيقى و متعهد آن حضرت باشى ! .
بر صلوات بر محمد و آل محمد, صلوات اللّه عليهم اجمعين , مداومت داشته باش ! .
و اين حقير فقير سراپا تقصير را از دعاى خير و طلب مغفرت , حيا و ميتا, فراموش ننما! .
فـان اللّه يـحـب الـمـحسنين و لا حول و لا قوة الا باللّه العلى العظيم و آخردعوانا ان الحمدللّه رب العالمين و صلى اللّه على سيدنا محمد و آله الطاهرين .
والسلام عليكم و رحمة اللّه .
لطف اللّه صافى .

سئوال 7 = بهترين و مهمترين آرزو از خداى سبحان

ت بسم اللّه الرحمن الرحيم .
محضر مبارك حضرت آيت اللّه العظمى آقاى حاج شيخ لطف اللّه صافى , مد ظله العالى .
با سلام و تحيت , خواهشمند است به سؤالات اين جانب پاسخ دهيد:
1 ـ اگر روزى قرار شد كه خداوند متعال , يك آرزوى شما را برآورده كند, در اين صورت بهترين و مهمترين آرزو و خواسته حضرتعالى از خداى سبحان چه خواهد بود؟ .
ت بسم اللّه الرحمن الرحيم .
نـامـه جـنابعالى متضمن دو سؤال و درخواست پند و اندرز, واصل شد سؤالها و درخواست , كاشف ازحـسـن نيت و بصيرت مذهبى و حيات وجدانى است حقير, اين ضمير و ايمان و اعتقاد را به شما تبريك گفته و از خداوند متعال برايتان دوام توفيق , كمال ايمان و يقين , مسالت مى نمايم .
اگـر چـه بـه واسـطـه كثرت مشاغل و قلت فرصت , سعى بر اين بود كه در جواب ايجاز و اختصار رعايت شود, ولى معنويت اين مطالب و حلاوت و لذتى كه براى روح انسان در تذكار و يادآورى آنها فـراهـم مـى شـود, خود به خود, موجب بسط كلام مى گردد, به طورى كه اگر عنان قلم كشيده نـشـود, نـفس هيچ گاه ازبيان اين معانى دلپذير, سير نگشته و قلم از نوشتن آن باز نمى ماند, ((و الحمدللّه الذى هدانالهذا و ما كنا لنهتدى لولا ان هدانا اللّه )) ((41)) .
اما پند و اندرز براى خودم و براى شما و همگان :
اوضـاع جـهـان و دگرگونى احوال مردمان , و تغيير و تحولات در هر عصر و هر زمان , بلكه در هر لحظه است كه همه مشتمل بر پند و موعظه و معرفت آموز و هدايت بخش است , هر ذره اى از ذات , هـر برگ درخت , هر قطره باران , هر سلول , هر جنبنده و هر حيوان , جماد, نبات , انسان , كوه , دريا, سـتاره , منظومه وكهكشان و هر كدام و هر يك , عالمى از حقايق و كتابى از معانى و معارف و راه و طـريـقـى به سوى خداست سنت الهى لبس و خلع , حيات و موت , عوض شدن مظاهر و تازه شدن نـعـمتها و كهنه شدن نوها,پيدايش ها و آغازها, و فرجامها و پايان مهلتها و عمرها و انقراض دولتها, بـراى خـردمندان همواره بهترين موعظه بوده و هست , ((ذلك بان اللّه هو الحق و ان مايدعون من دونه الباطل و ان اللّه هو العلى الكبير)) ((42)) .
كدام نقطه و حرف و كلمه اى از كتاب آفرينش و كدام پديده و مخلوق كوچك و بزرگ است كه در آن آثـار قـدرت بى نهايت و حكمت و علم نامنتهاى الهى مشهود نباشد, و آدميان غافل را با نهيب و هشدار ازخواب غفلت بيدار نكند و به انديشه در عاقبت كار, وادار نسازد و در برابر عظمت آفريننده يـگـانـه و يكتاى اين جهان هستى , خاضع و خاشع ننمايد و به سجده نيندازد و زبانش را به توحيد, تهليل , تسبيح و تكبيرنگشايد و مثل مضامين اين دعا را بر گوش جان او نخواند:
((الـلـهـم انـه فـى السموات دورات و لا فى الارض حركات و لا فى العيون لحظات و لا فى البحار قـطـرات و لا فـى الا شجار ورقات و الا و هى لك شاهدات و عليك دالا ت و فى ملكك متحيرات )) ((43)) .
آرى , همه شواهد, وجود خدا و دلايل علم و حكمت وقدرت اويند, .
برگ درختان سبز در نظر هوشيار ـــــ هر ورقش دفترى است معرفت كردگار .
((ان نـظـرت الى الا شجار رايتها دفاتر سطرت على اوراقها ادلة وجوده اوالى البحار وجدتها زاخرا مـن بحر كرمه و جوده جميع ما فى الكون ناطق بتسبيحه و مجده و ان من شئ الا يسبح بحمده )) ((44)) .
در حـالـى كـه تـمـام اجزا و اعضاى جهان , از اتم تا كهكشانها و هر جرم و كره اى كه از آن بزرگتر يـاكـوچكتر نيست , همه به قدرت الهى در حركت و سير و گردشند, و اين حركت تكوينى در خود انسان و دراعضا و اجزاى ذرات وجودش , در جريان است , همه با زبان بى زبانى , هشدار مى دهند كه در عرصه اراده واختيار نبايد از قافله حركت باز ماند, بايد حركت كرد, به جلو رفت و سكون و توقف جايز نيست .
حـيـف اسـت كـه انسان اين همه مواعظ و هشدارها را با گوش دل نشنود, و عمرش را به غفلت و بطالت و عبث و بازى تمام كند .
در احـاديـث شـريـفـه اسـت كـه : ((هـر كـس دو روز او مساوى باشد, مغبون و زيانكار است و هر كس امروزش از ديروزش بدتر باشد,ملعون است )) ((45)) .
هـر چـه مى بينيم , همه به ما مى گويند بهوش باشيد كه وقت مى گذرد, فرصت از دست مى رود, جوانى را پيرى , تندرستى را بيمارى و زندگى را مرگ و ممات در پى است , تا فرصت هست و توان داريـد بپاخيزيد و براى راهى كه در پيش داريد و بسيار دور و دراز است , زاد و توشه فراهم نماييد, فراموش نكنيدكه اميرالمؤمنين , عليه السلام , مى فرمايد:
((كفى بذلك واعظا لمن عقل و معتبرا لمن جهل )) ((46)) .
امـا جـواب سـؤال اول , كـه اگـر قـرار باشد خداوند متعال يك آرزوى شما را برآورده كند, در اين صـورت بـهـترين و مهمترين آرزوى شما چيست ؟ سؤال بسيارمهمى است كه غير ازائمه طاهرين , عـلـيهم السلام , كه راسخين در علم و معادن بصيرت و معرفت و كمالات عاليه و ملهم به الهامات خاصه ربانيه هستند, كسى نمى تواند جواب كافى و شافى از آن بدهد .
نـمـى دانـم از خـدا بـا چنين شرطى كه يك آرزو و حاجتم برآورده باشد, چه درخواستى بنمايم و كدام يك از حوايج خود را مسالت كنم ؟ .
آيا از درگاه او ايمان ثابت , رضا و رضوان او را بخواهم ؟ .
يا فرج و ظهور آقا, حضرت صاحب الامر, ارواح العالمين له الفدا, را مسالت نمايم ؟ .
يا عرض كنم ((الهى اجعلنى كما تحب و كما تريد))؟ ((47)) .
يا براى همه بندگان خدا, خير و سعادت دنيا و آخرت و هدايت بخواهم و يا .
ولـى مـن خـدا را باسطاليدين بالعطيه مى دانم , مى دانم كه از خزاين رحمت و كرم او هر چه انفاق وبـخشش و عطا شود, چيزى كم نمى شود همه دعاها را مستجاب مى فرمايد او فياض مطلق است , ((لايـشـغـلـه سـمع عن سمع يعطى من ساله و يعطى من لم يساله )) ((48)) است كرم وعطاى او محصور و معدود نمى شود, ((لاتنفد خزائنه و لا تزيده كثرة العطا الا جودا وكرما)) ((49)) .