51. باب ان العرش خلق أرباعا
51. در مورد اين كه
عرش الهى، چهارمين آفريده بود.
1 حَدَّثَنَا
مُحَمَّدُ بْنُ الْحَسَنِ بْنِ أَحْمَدَ بْنِ الْوَلِيدِ رَحِمَهُ اللَّهُ
قَالَ حَدَّثَنَا مُحَمَّدُ بْنُ الْحَسَنِ الصَّفَّارُ عَنْ عَلِيِّ بْنِ
إِسْمَاعِيلَ عَنْ حَمَّادِ بْنِ عِيسَى عَنْ إِبْرَاهِيمَ بْنِ عُمَرَ
الْيَمَانِيِّ عَنْ أَبِي الطُّفَيْلِ عَنْ أَبِي جَعْفَرٍ عَنْ عَلِيِّ بْنِ
الْحُسَيْنِ ع قَالَ إِنَّ اللَّهَ عَزَّ وَ جَلَّ خَلَقَ الْعَرْشَ أَرْبَاعاً
لَمْ يَخْلُقْ قَبْلَهُ إِلَّا ثَلَاثَةَ أَشْيَاءَ الْهَوَاءَ وَ الْقَلَمَ وَ
النُّورَ ثُمَّ خَلَقَهُ مِنْ أَنْوَارٍ مُخْتَلِفَةٍ فَمِنْ ذَلِكَ النُّورِ
نُورٌ أَخْضَرُ اخْضَرَّتْ مِنْهُ الْخُضْرَةُ وَ نُورٌ أَصْفَرُ اصْفَرَّتْ
مِنْهُ الصُّفْرَةُ وَ نُورٌ أَحْمَرُ احْمَرَّتْ مِنْهُ الْحُمْرَةُ وَ نُورٌ
أَبْيَضُ وَ هُوَ نُورُ الْأَنْوَارِ وَ مِنْهُ ضَوْءُ النَّهَارِ ثُمَّ
جَعَلَهُ سَبْعِينَ أَلْفَ طَبَقٍ غِلَظُ كُلِّ طَبَقٍ كَأَوَّلِ الْعَرْشِ
إِلَى أَسْفَلِ السَّافِلِينَ لَيْسَ مِنْ ذَلِكَ طَبَقٌ إِلَّا يُسَبِّحُ
بِحَمْدِ رَبِّهِ وَ يُقَدِّسُهُ بِأَصْوَاتٍ مُخْتَلِفَةٍ وَ أَلسِنَةٍ غَيْرِ
مُشْتَبِهَةٍ وَ لَوْ أُذِنَ لِلِسَانٍ مِنْهَا فَأَسْمَعَ شَيْئاً مِمَّا
تَحْتَهُ لَهَدَمَ الْجِبَالَ وَ الْمَدَائِنَ وَ الْحُصُونَ وَ لَخَسَفَ
الْبِحَارَ وَ لَأَهْلَكَ مَا دُونَهُ لَهُ ثَمَانِيَةُ أَرْكَانٍ عَلَى كُلِّ
رُكْنٍ مِنْهَا مِنَ الْمَلَائِكَةِ مَا لَا يُحْصِي عَدَدَهُمْ إِلَّا اللَّهُ
عَزَّ وَ جَلَّ- يُسَبِّحُونَ اللَّيْلَ وَ النَّهارَ لا يَفْتُرُونَ وَ لَوْ
حَسَّ شَيْءٌ مِمَّا فَوْقَهُ مَا قَامَ لِذَلِكَ طَرْفَةَ عَيْنٍ بَيْنَهُ وَ
بَيْنَ الْإِحْسَاسِ الْجَبَرُوتُ وَ الْكِبْرِيَاءُ وَ الْعَظَمَةُ وَ
الْقُدْسُ وَ الرَّحْمَةُ ثُمَّ الْعِلْمُ وَ لَيْسَ وَرَاءَ هَذَا مَقَالٌ
ترجمه :
1. امام باقر (عليه السلام) از امام سجاد
(عليه السلام) نقل مىكنند كه آن حضرت فرمودند: خداوند بزرگ، عرش را چهارمين
آفريده، خلق نمود، به طورى كه قبل از آن فقط سه چيز را آفريده بود: هوا، قلم و
نور. سپس عرش را از نورهاى گوناگون خلق كرد. يكى از نورها، نور سبزى بود كه
سبزها از او سبز شدند و نور زردى كه زردها از او زرد شدند و نور قرمزى كه از او
قرمز شدند و نور سفيدى كه نور تمام نورها است و روشنايى روز از آن است.
سپس آن را هفتاد هزار طبقه قرار داد كه
اندازه هر كدام به اندازه اول عرش تا پايينترين حد است و هيچ طبقهاى نيست،
مگر اين كه ستايش پروردگار خود را مىگويند و با صداهاى گوناگون و زبانهاى
متفاوت او را پاك مىخوانند.
و اگر براى زبانى از آنها اجازه داده مىشد
كه چيزى را كه زير آن است را به گوش ديگران برساند، كوهها، شهرها، قلعهها
نابود مىشدند و درياها خشك مىگشتند و غير از خدا، همه چيز نابود مىشدند.
براى عرش، هشت ستون وجود دارد كه بر هر ستونى، فرشتگانى كه تعدادشان را فقط خدا
مىداند، فرشته است كه شبانه روز تسبيح خداوند مىگويند و افتراء (به خدا)
نمىبندند.
و اگر طبقه پايينتر، چيزى از طبقه بالا را
احساس و درك كند، بين اين دو طبقه، احساس، جبروت، كبرياء، بزرگى، پاكى، رحمت و
سپس علم، حتى به اندازه يك چشم به هم زدن، باقى نمىماند و بيشتر از اين سخنى
نيست.
52 باب معنى قول الله عز و جل وَسِعَ كُرْسِيُّهُ
السَّماواتِ وَ الْأَرْضَ
52. در مورد سخن خداى
متعال كه مىفرمايد: كرسى الهى، آسمانها و زمين را فرا گرفته است.
1 حَدَّثَنَا أَبِي
رَحِمَهُ اللَّهُ قَالَ حَدَّثَنَا سَعْدُ بْنُ عَبْدِ اللَّهِ عَنِ الْقَاسِمِ
بْنِ مُحَمَّدٍ عَنْ سُلَيْمَانَ بْنِ دَاوُدَ الْمِنْقَرِيِّ عَنْ حَفْصِ بْنِ
غِيَاثٍ قَالَ سَأَلْتُ أَبَا عَبْدِ اللَّهِ ع عَنْ قَوْلِ اللَّهِ عَزَّ وَ
جَلَّ- وَسِعَ كُرْسِيُّهُ السَّماواتِ وَ الْأَرْضَ قَالَ عِلْمُهُ
ترجمه :
1. حفض بن غياث مىگويد: از امام صادق
(عليه السلام)، درباره سخن خدا پرسيدم كه فرموده است: كرسى
الهى، آسمانها و زمين را فرا گرفته است. آن حضرت فرمودند: منظور (از
كرسى) علم الهى است.
2 حَدَّثَنَا أَبِي
رَضِيَ اللَّهُ عَنْهُ قَالَ حَدَّثَنَا عَلِيُّ بْنُ إِبْرَاهِيمَ عَنْ
أَبِيهِ عَنِ ابْنِ أَبِي عُمَيْرٍ عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ سِنَانٍ عَنْ
أَبِي عَبْدِ اللَّهِ ع فِي قَوْلِ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ- وَسِعَ كُرْسِيُّهُ
السَّماواتِ وَ الْأَرْضَ فَقَالَ السَّمَاوَاتُ وَ الْأَرْضُ وَ مَا
بَيْنَهُمَا فِي الْكُرْسِيِّ وَ الْعَرْشُ هُوَ الْعِلْمُ الَّذِي لَا
يَقْدِرُ أَحَدٌ قَدْرَهُ
ترجمه :
2. عبدالله بن سنان از امام صادق (عليه
السلام) در مورد فرموده خداوند كه كرسى الهى، آسمانها و
زمين را فرا گرفته است. نقل مىكند كه آن حضرت مىفرمايد: آسمانها و
زمين و آن چه بينشان است، در كرسى هستند و عرش، همان علمى است كه كسى به مقدار
آن قدرت ندارد.
3 حَدَّثَنَا
مُحَمَّدُ بْنُ الْحَسَنِ بْنِ أَحْمَدَ بْنِ الْوَلِيدِ رَحِمَهُ اللَّهُ
قَالَ حَدَّثَنَا مُحَمَّدُ بْنُ الْحَسَنِ الصَّفَّارُ قَالَ حَدَّثَنَا
يَعْقُوبُ بْنُ يَزِيدَ عَنْ حَمَّادِ بْنِ عِيسَى عَنْ رِبْعِيٍّ عَنْ
فُضَيْلِ بْنِ يَسَارٍ قَالَ سَأَلْتُ أَبَا عَبْدِ اللَّهِ ع عَنْ قَوْلِ
اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ- وَسِعَ كُرْسِيُّهُ السَّماواتِ وَ الْأَرْضَ فَقَالَ
يَا فُضَيْلُ السَّمَاوَاتُ وَ الْأَرْضُ وَ كُلُّ شَيْءٍ فِي الْكُرْسِيِّ
ترجمه :
3. فضيل بن يسار مىگويد: از امام صادق
(عليه السلام) در مورد سخن خداوند پرسيدم كه مىفرمايد:
كرسى الهى، آسمانها و زمين را فرا گرفته است. آن حضرت فرمودند: اى
فضيل! آسمانها و زمين و آن چه بينشان وجود دارد، در كرسى هستند.
4 حَدَّثَنَا
أَحْمَدُ بْنُ مُحَمَّدِ بْنِ يَحْيَى الْعَطَّارُ رَحِمَهُ اللَّهُ عَنْ
أَبِيهِ عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدِ بْنِ عِيسَى عَنِ الْحَجَّالِ عَنْ
ثَعْلَبَةَ بْنِ مَيْمُونٍ عَنْ زُرَارَةَ قَالَ سَأَلْتُ أَبَا عَبْدِ اللَّهِ
ع عَنْ قَوْلِ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ- وَسِعَ كُرْسِيُّهُ السَّماواتِ وَ
الْأَرْضَ السَّمَاوَاتُ وَ الْأَرْضُ وَسِعْنَ الْكُرْسِيَّ أَمِ الْكُرْسِيُّ
وَسِعَ السَّمَاوَاتِ وَ الْأَرْضَ فَقَالَ بَلِ الْكُرْسِيُّ وَسِعَ
السَّمَاوَاتِ وَ الْأَرْضَ وَ الْعَرْشَ وَ كُلَّ شَيْءٍ فِي الْكُرْسِيِّ
ترجمه :
4. زراره مىگويد: از امام صادق (عليه
السلام)، در مورد سخن خداوند پرسيدم كه مىفرمايد: كرسى
الهى، آسمانها و زمين را فراگرفته است. آيا آسمانها و زمين، كرسى را
در بر گرفتهاند و يا كرسى، آسمانها و زمين را در برگرفته است؟ آن حضرت
فرمودند: اين كرسى است كه آسمان و زمين و عرش را در برگرفته است و تمام چيزها،
در كرسى هستند.
5 حَدَّثَنَا
مُحَمَّدُ بْنُ الْحَسَنِ بْنِ أَحْمَدَ بْنِ الْوَلِيدِ رَحِمَهُ اللَّهُ
قَالَ حَدَّثَنَا الْحُسَيْنُ بْنُ أَبَانٍ عَنِ الْحُسَيْنِ بْنِ سَعِيدٍ عَنْ
فَضَالَةَ عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ بُكَيْرٍ عَنْ زُرَارَةَ قَالَ سَأَلْتُ
أَبَا عَبْدِ اللَّهِ ع عَنْ قَوْلِ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ- وَسِعَ
كُرْسِيُّهُ السَّماواتِ وَ الْأَرْضَ السَّمَاوَاتُ وَ الْأَرْضُ وَسِعْنَ
الْكُرْسِيَّ أَمِ الْكُرْسِيُّ وَسِعَ السَّمَاوَاتِ وَ الْأَرْضَ فَقَالَ
إِنَّ كُلَّ شَيْءٍ فِي الْكُرْسِيِّ
ترجمه :
5. زراره مىگويد: از امام صادق (عليه
السلام) درباره سخن خداوند پرسيدم كه مىفرمايد: كرسى
الهى، آسمانها و زمين را در برگرفته است. آيا آسمانها و زمين، كرسى را
در برگرفتهاند و يا كرسى، آسمانها و زمين را در بر دارد؟
آن حضرت فرمودند: تمام چيزها، در كرسى
هستند.
53. باب فطرة الله - عزوجل - الخلق على التوحيد
53. در مورد اين كه
خداشناسى در درون مخلوقات فطرى مىباشد.
1 أَبِي رَحِمَهُ
اللَّهُ قَالَ حَدَّثَنَا سَعْدُ بْنُ عَبْدِ اللَّهِ عَنْ أَحْمَدَ بْنِ
مُحَمَّدِ بْنِ عِيسَى عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ سِنَانٍ عَنِ الْعَلَاءِ بْنِ
فُضَيْلٍ عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ سَأَلْتُهُ عَنْ قَوْلِ اللَّهِ
عَزَّ وَ جَلَّ- فِطْرَتَ اللَّهِ الَّتِي فَطَرَ النَّاسَ عَلَيْها قَالَ
التَّوْحِيدُ
ترجمه :
1. علاء بن فضيل مىگويد: از امام صادق
(عليه السلام)، درباره فرموده خداوند پرسيدم كه مىفرمايد:
سرشت و فطرت الهى كه خداوند مردم را بر اساس آن سرشته است. آن حضرت
فرمودند: منظور، خداشناسى است. (كه در درون انسان از همان ابتداء نهادينه شده
است.)
2 حَدَّثَنَا
مُحَمَّدُ بْنُ الْحَسَنِ بْنِ أَحْمَدَ بْنِ الْوَلِيدِ رَحِمَهُ اللَّهُ
قَالَ حَدَّثَنَا مُحَمَّدُ بْنُ الْحَسَنِ الصَّفَّارُ عَنْ إِبْرَاهِيمَ بْنِ
هَاشِمٍ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ أَبِي عُمَيْرٍ عَنْ هِشَامِ بْنِ سَالِمٍ
عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ قُلْتُ
فِطْرَتَ اللَّهِ الَّتِي فَطَرَ النَّاسَ عَلَيْها قَالَ التَّوْحِيدُ
ترجمه :
2. هشام بن سالم مىگويد: به امام صادق
(عليه السلام) عرض كردم:
منظور از فطرت و سرشت
الهى كه خداوند مردم را بر اساس آن آفريده است چيست؟
آن حضرت فرمودند: منظور، خداشناسى است.
3 حَدَّثَنَا
مُحَمَّدُ بْنُ مُوسَى بْنِ الْمُتَوَكِّلِ رَحِمَهُ اللَّهُ قَالَ حَدَّثَنَا
عَلِيُّ بْنُ إِبْرَاهِيمَ قَالَ حَدَّثَنَا مُحَمَّدُ بْنُ عِيسَى بْنِ
عُبَيْدٍ عَنْ يُونُسَ بْنِ عَبْدِ الرَّحْمَنِ عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ
سِنَانٍ عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ سَأَلْتُهُ عَنْ قَوْلِ اللَّهِ
عَزَّ وَ جَلَّ- فِطْرَتَ اللَّهِ الَّتِي فَطَرَ النَّاسَ عَلَيْها مَا تِلْكَ
الْفِطْرَةُ قَالَ هِيَ الْإِسْلَامُ فَطَرَهُمُ اللَّهُ حِينَ أَخَذَ
مِيثَاقَهُمْ عَلَى التَّوْحِيدِ فَقَالَ أَ لَسْتُ بِرَبِّكُمْ وَ فِيهِ
الْمُؤْمِنُ وَ الْكَافِرُ
ترجمه :
3. عبدالله بن سنان مىگويد: از امام صادق
(عليه السلام) درباره سخن خداوند پرسيدم كه مىفرمايد:
فطرت و سرشت الهى كه خداوند مردم را بر اساس آن آفريده است منظور از
فطرت و سرشت چيست؟
حضرت فرمودند: فطرت، همان اسلام و تسليم
شدن در مقابل خداوند است كه خداوند، آن را به هنگام گرفتن پيمان براى خداشناسى،
در درونشان، نهاده است و خداوند فرمود: آيا پروردگار شما
نيستم؟ و در ميان آنها، مؤمن و كافر وجود داشت.
4 حَدَّثَنَا
مُحَمَّدُ بْنُ الْحَسَنِ بْنِ أَحْمَدَ بْنِ الْوَلِيدِ رَحِمَهُ اللَّهُ
قَالَ حَدَّثَنَا مُحَمَّدُ بْنُ الْحَسَنِ الصَّفَّارُ عَنْ إِبْرَاهِيمَ بْنِ
هَاشِمٍ وَ يَعْقُوبَ بْنِ يَزِيدَ عَنِ ابْنِ فَضَّالٍ عَنْ بُكَيْرٍ عَنْ
زُرَارَةَ عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ ع فِي قَوْلِهِ عَزَّ وَ جَلَّ فِطْرَتَ
اللَّهِ الَّتِي فَطَرَ النَّاسَ عَلَيْها قَالَ فَطَرَهُمْ عَلَى التَّوْحِيدِ
ترجمه :
4. زراره، از امام صادق (عليه السلام)، در
مورد سخن خداوند كه فرمود: فطرت و سرشت الهى كه خداوند
مردم را بر اساس آن آفريده است نقل مىكند كه آن حضرت فرمودند: خداوند،
مردم را بر اساس خداشناسى، آفريده است.
5 أَبِي رَحِمَهُ
اللَّهُ قَالَ حَدَّثَنَا عَلِيُّ بْنُ إِبْرَاهِيمَ بْنِ هَاشِمٍ عَنْ أَبِيهِ
عَنِ ابْنِ فَضَّالٍ عَنْ أَبِي جَمِيلَةَ عَنْ مُحَمَّدٍ الْحَلَبِيِّ عَنْ
أَبِي عَبْدِ اللَّهِ ع فِي قَوْلِ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ فِطْرَتَ اللَّهِ
الَّتِي فَطَرَ النَّاسَ عَلَيْها قَالَ فَطَرَهُمْ عَلَى التَّوْحِيدِ
ترجمه :
5. محمد حلبى از امام صادق (عليه السلام)،
در مورد سخن خداوند كه فرمود: فطرت و سرشت الهى كه خداوند،
مردم را بر اساس آن آفريده است نقل مىكند كه آن حضرت فرمودند: خداوند،
مردم را بر اساس خداشناسى آفريده است.
6 أَبِي رَحِمَهُ
اللَّهُ قَالَ حَدَّثَنَا سَعْدُ بْنُ عَبْدِ اللَّهِ عَنْ أَحْمَدَ وَ عَبْدِ
اللَّهِ ابْنَيْ مُحَمَّدِ بْنِ عِيسَى عَنِ ابْنِ مَحْبُوبٍ عَنْ عَلِيِّ بْنِ
رِئَابٍ عَنْ زُرَارَةَ قَالَ سَأَلْتُ أَبَا عَبْدِ اللَّهِ ع عَنْ قَوْلِ
اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ- فِطْرَتَ اللَّهِ الَّتِي فَطَرَ النَّاسَ عَلَيْها
قَالَ فَطَرَهُمُ جَمِيعاً عَلَى التَّوْحِيدِ
ترجمه :
6. زراره مىگويد: از امام صادق (عليه
السلام)، درباره سخن خداوند پرسيدم كه مىفرمايد: فطرت و
سرشت الهى كه خداوند مردم را بر اساس آن آفريده است. آن حضرت فرمودند:
خداوند، همه انسانها را بر اساس خداشناسى آفريده است.
7 حَدَّثَنَا
مُحَمَّدُ بْنُ الْحَسَنِ بْنِ أَحْمَدَ بْنِ الْوَلِيدِ رَحِمَهُ اللَّهُ
قَالَ حَدَّثَنَا مُحَمَّدُ بْنُ الْحَسَنِ الصَّفَّارُ عَنْ عَلِيِّ بْنِ
حَسَّانَ الْوَاسِطِيِّ عَنِ الْحَسَنِ بْنِ يُونُسَ عَنْ عَبْدِ الرَّحْمَنِ
بْنِ كَثِيرٍ مَوْلَى أَبِي جَعْفَرٍ عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ ع فِي قَوْلِ
اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ فِطْرَتَ اللَّهِ الَّتِي فَطَرَ النَّاسَ عَلَيْها
قَالَ التَّوْحِيدُ وَ مُحَمَّدٌ رَسُولُ اللَّهِ وَ عَلِيٌ أَمِيرُ الْمُؤْمِنِينَ
ترجمه :
7. عبد الرحمن بن كثير، غلام امام باقر
(عليه السلام) در مورد سخن خداوند كه فرمود:
فطرت الهى كه خداوند،
مردم را بر اساس آن آفريده است. حضرت فرمودند: منظور، خداشناسى حضرت
محمد (صلى الله عليه و آله و سلم) به عنوان فرستاده خدا و على، امير مؤمنان
است.
8 أَبِي رَحِمَهُ
اللَّهُ قَالَ حَدَّثَنَا سَعْدُ بْنُ عَبْدِ اللَّهِ عَنْ أَحْمَدَ بْنِ
مُحَمَّدٍ عَنْ أَبِيهِ عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ الْمُغِيرَةِ عَنِ ابْنِ
مُسْكَانَ عَنْ زُرَارَةَ قَالَ قُلْتُ لِأَبِي جَعْفَرٍ ع أَصْلَحَكَ اللَّهُ
قَوْلُ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ فِي كِتَابِهِ- فِطْرَتَ اللَّهِ الَّتِي فَطَرَ
النَّاسَ عَلَيْها قَالَ فَطَرَهُمْ عَلَى التَّوْحِيدِ عِنْدَ الْمِيثَاقِ
عَلَى مَعْرِفَتِهِ أَنَّهُ رَبُّهُمْ قُلْتُ وَ خَاطَبُوهُ قَالَ فَطَأْطَأَ
رَأْسَهُ ثُمَّ قَالَ لَوْ لَا ذَلِكَ لَمْ يَعْلَمُوا مَنْ رَبُّهُمْ وَ لَا
مَنْ رَازِقُهُمْ
ترجمه :
8. زراره مىگويد: به امام باقر (عليه
السلام) عرض كردم: خداوند امور شما را اصلاح كند، درباره سخن خداوند در قرآن كه
فرموده است: فطرت الهى كه مردم را بر اساس آن آفريده است
چه مىفرماييد؟ آن حضرت فرمودند: خداوند، به هنگام گرفتن پيمان از مردم كه او
پروردگارشان است، همگى را بر اساس خداشناسى آفريد. زراره مىگويد: عرض كردم:
آيا خداوند، آنها را مورد خطاب قرار داده است؟ حضرت، سر مبارك خود را تكان
دادند و سپس فرمودند: اگر چنين نبود، كسى نمىدانست كه پروردگار كيست و چه كسى
به آنها روزى مىدهد.
9 أَبِي رَحِمَهُ
اللَّهُ قَالَ حَدَّثَنَا سَعْدُ بْنُ عَبْدِ اللَّهِ عَنْ إِبْرَاهِيمَ بْنِ
هَاشِمٍ وَ مُحَمَّدِ بْنِ الْحُسَيْنِ بْنِ أَبِي الْخَطَّابِ وَ يَعْقُوبَ
بْنِ يَزِيدَ جَمِيعاً عَنِ ابْنِ أَبِي عُمَيْرٍ عَنِ ابْنِ أُذَيْنَةَ عَنْ
زُرَارَةَ عَنْ أَبِي جَعْفَرٍ ع قَالَ سَأَلْتُهُ عَنْ قَوْلِ اللَّهِ عَزَّ
وَ جَلَّ- حُنَفاءَ لِلَّهِ غَيْرَ مُشْرِكِينَ بِهِ وَ عَنِ الْحَنِيفِيَّةِ
فَقَالَ هِيَ الْفِطْرَةُ الَّتِي فَطَرَ اللَّهُ النَّاسَ عَلَيْها لا
تَبْدِيلَ لِخَلْقِ اللَّهِ وَ قَالَ فَطَرَهُمُ اللَّهُ عَلَى الْمَعْرِفَةِ
قَالَ زُرَارَةُ وَ سَأَلْتُهُ عَنْ قَوْلِ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ- وَ إِذْ
أَخَذَ رَبُّكَ مِنْ بَنِي آدَمَ مِنْ ظُهُورِهِمْ الآْيَةَ قَالَ أَخْرَجَ
مِنْ ظَهْرِ آدَمَ ذُرِّيَّتَهُ إِلَى يَوْمِ الْقِيَامَةِ فَخَرَجُوا
كَالذَّرِّ فَعَرَّفَهُمْ وَ أَرَاهُمْ صُنْعَهُ وَ لَوْ لَا ذَلِكَ لَمْ
يَعْرِفْ أَحَدٌ رَبَّهُ وَ قَالَ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ ص كُلُّ مَوْلُودٍ
يُولَدُ عَلَى الْفِطْرَةِ يَعْنِي عَلَى الْمَعْرِفَةِ بِأَنَّ اللَّهَ عَزَّ
وَ جَلَّ خَالِقُهُ فَذَلِكَ قَوْلُهُ- وَ لَئِنْ سَأَلْتَهُمْ مَنْ خَلَقَ
السَّماواتِ وَ الْأَرْضَ لَيَقُولُنَّ اللَّهُ
ترجمه :
9. زراره مىگويد: از امام باقر (عليه
السلام) درباره سخن خداوند پرسيدم كه فرموده است: به
خداوند رو بياوريد و نسبت به او شريك نياوريد و درباره حق گرايى هم سؤال
كردم. آن حضرت فرمودند: فطرت و سرشت همان است كه خداوند، مردم را بر اساس آن
آفريده است و هيچ تغييرى در آفرينش خداوند نيست. و فرمودند كه خداوند، مردم را
بر اساس شناخت خود آفريده است. زراره گفت: از آن حضرت درباره اين سخن خداوند
پرسيدم كه فرموده است: و زمانى كه پروردگار تو از فرزندان
آدم از پشتشان... حضرت فرمودند: خداوند، نسل آدم را تا روز قيامت از پشت
او خارج ساخت و انسانها هم مثل ذره بيرون آمدند و خداوند به آنها معرفت داد و
آفرينش خود را به آنها نشان داد و اگر چنين نبود، هيچ كس پروردگار خود را
نمىشناخت و امام فرمودند: رسول خدا (صلى الله عليه و آله و سلم) فرموده است:
هر انسانى كه به دنيا مىآيد، بر اساس فطرت يعنى شناخت متولد مىگردد به اين كه
خداوند، انسان را آفريده است و اين معناى سخن خداوند است كه مىفرمايد:
و اگر از آنها سؤال كنى كه چه كسى آسمانها و زمين را
آفريده است؟ به طور يقين مىگويند: خداوند آفريده است.
10 حَدَّثَنَا أَبُو
أَحْمَدَ الْقَاسِمُ بْنُ مُحَمَّدِ بْنِ أَحْمَدَ السَّرَّاجُ الْهَمْدَانِيُّ
قَالَ حَدَّثَنَا أَبُو الْقَاسِمِ جَعْفَرُ بْنُ مُحَمَّدِ بْنِ إِبْرَاهِيمَ
السَّرَنْدِيبِيُّ قَالَ حَدَّثَنَا أَبُو الْحَسَنِ مُحَمَّدُ بْنُ عَبْدِ
اللَّهِ بْنِ هَارُونَ الرَّشِيدِ بِحَلَبَ قَالَ حَدَّثَنَا مُحَمَّدُ بْنُ
آدَمَ بْنِ أَبِي إِيَاسٍ قَالَ حَدَّثَنَا ابْنُ أَبِي ذِئْبٍ عَنْ نَافِعٍ
عَنِ ابْنِ عُمَرَ قَالَ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ ص لَا تَضْرِبُوا أَطْفَالَكُمْ
عَلَى بُكَائِهِمْ فَإِنَّ بُكَاءَهُمْ أَرْبَعَةَ أَشْهُرٍ شَهَادَةُ أَنْ لَا
إِلَهَ إِلَّا اللَّهُ وَ أَرْبَعَةَ أَشْهُرٍ الصَّلَاةُ عَلَى النَّبِيِّ وَ
آلِهِ وَ أَرْبَعَةَ أَشْهُرٍ الدُّعَاءُ لِوَالِدَيْهِ
ترجمه :
10. ابن عمر از رسول خدا
درود خداوند بر او و خاندانش باد نقل مىكند كه آن
حضرت فرمودند: كودكان خود را به خاطر گريه كردن آنها نزنيد، زيرا گريه آنها در
چهار ماه اول شهادت دادن به اين است كه خدايى جز خداى يگانه نيست و چهار ماه
بعدى درود فرستادن بر پيامبر و خاندان اوست و چهار ماه (سوم) دعا كردن بر پدر و
مادرش مىباشد.
54. باب البداء
54. در مورد بداء
(يعنى برگشت از نيت و قصد خود)
1 أَبِي رَحِمَهُ
اللَّهُ قَالَ حَدَّثَنَا مُحَمَّدُ بْنُ يَحْيَى الْعَطَّارُ عَنْ أَحْمَدَ
بْنِ مُحَمَّدِ بْنِ عِيسَى عَنِ الْحَجَّالِ عَنْ أَبِي إِسْحَاقَ ثَعْلَبَةَ
عَنْ زُرَارَةَ عَنْ أَحَدِهِمَا يَعْنِي أَبَا جَعْفَرٍ وَ أَبَا عَبْدِ
اللَّهِ ع قَالَ مَا عُبِدَ اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ بِشَيْءٍ مِثْلِ
الْبَدَاءِ
ترجمه :
1. زراره از امام باقر يا امام صادق
(عليهما السلام) نقل مىكند كه فرمودند: خداوند بزرگ، به چيزى مثل بداء پرستش
نشده است.
2 حَدَّثَنَا
مُحَمَّدُ بْنُ الْحَسَنِ بْنِ أَحْمَدَ بْنِ الْوَلِيدِ رَحِمَهُ اللَّهُ
قَالَ حَدَّثَنَا مُحَمَّدُ بْنُ الْحَسَنِ الصَّفَّارُ عَنْ أَيُّوبَ بْنِ
نُوحٍ عَنِ ابْنِ أَبِي عُمَيْرٍ عَنْ هِشَامِ بْنِ سَالِمٍ عَنْ أَبِي عَبْدِ
اللَّهِ ع قَالَ مَا عُظِّمَ اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ بِمِثْلِ الْبَدَاءِ
ترجمه :
2. هشام بن صالم از امام صادق (عليه
السلام) نقل مىكند كه آن حضرت فرمودند: خداوند به چيزى مثل بداء، بزرگ شمرده
نشده است.
