مركز تعليمات اسلامي واشنگتن - كتابخانه معارف اسلامی - گلهاى روشنائى ۳۶۵ سخن براى روشنى همه روزها

فرومايه

قال اميرالمؤ منين على عليه السلام :
اَللَّئيمُ لايَتْبَعُ اِلاّ سَكْلَهُ وَ لا يَميلُ اِلاّ اِلى مِثْلِهِ.
ترجمه :
حضرت امام على عليه السّلام فرمود :
فرومايه جز همانند خود را پيروى نمى كند و جز به مثل خود ميل نمى كند.⁽³⁴²⁾

فقر

قال اميرالمؤ منين على عليه السلام :
اَلْفَقْرُ يُخْرِسُ الْفَطِنَ عَنْ حُجَّتِهِ.
ترجمه :
حضرت امام على عليه السّلام فرمود :
فقر و نادارى ، انسان زيرك را از حجّتش لال مى كند.⁽³⁴³⁾

قانون شكنى و منطق ستيزى

قال اميرالمؤ منين على عليه السلام :
فَاِنَّ الْبَغْىَ وَ الزُّورَ يُوتِغانِ بِالْمَرْءِ فِى دِينِه وَ دُنْياهُ وَ يُبْدِيانِ خَلَلَهُ عِنْدَ مَن يَعِيبُهُ.
ترجمه :
حضرت امام على عليه السّلام فرمود :
بى گمان ، قانون شكنى و منطق ستيزى ،آدمى را در دين و دنيايش به گرداب تباهى مى كشاند و ناتوانايى هايش را در برابر عيب جويان به نمايش ‍ مى گذارد.⁽³⁴⁴⁾

كانون عيب ها

قال اميرالمؤ منين على عليه السلام :
الْبُخْلُ جامِعٌ لِمَساوِئ الْعُيُوبِ، وَ هُوَ زِمامٌ يُقادُ بِه اِلَى كُلِّ سوءٍ.
ترجمه :
حضرت امام على عليه السّلام فرمود :
بخل كانون تمامى عيب هاست و مهارى است كه آدمى با آن به سوى هر بدى كشيده مى شود.⁽³⁴⁵⁾

كمينگاه شيطان

قال اميرالمؤ منين على عليه السلام :
الْعُيُونُ مَصائِدُ الشَّيْطانِ.
ترجمه :
حضرت امام على عليه السّلام فرمود :
چشمها كمين گاه هاى شيطان است .⁽³⁴⁶⁾

كينه

قال اميرالمؤ منين على عليه السلام :
طَهِّرُوا قُلُوبَكُمْ مِنَ الحِقْدِ فَإ نَّهُ داءٍ مُوبِىّ.
ترجمه :
حضرت امام على عليه السّلام فرمود :
قلب هاى خود را از كينه هاى نهانى پاك كنيد، چه آن يك بيمارى مهلكى همانند وبا است .⁽³⁴⁷⁾

گريز افراد شرافتمند

قال اميرالمؤ منين على عليه السلام :
اِيّاكَ وَ ما يُسْتَهْجَنُ مِنَ الْكَلامِ، فَإ نَّهُ يَحْبِسُ عَلَيْكَ اللِّئامَ وَ يُنَفِّر عَنْكَ الْكِرامَ.
ترجمه :
حضرت امام على عليه السّلام فرمود :
از حرفهاى زشت دورى كن زيرا افراد پست را به گردت جمع مى كند و افراد شرافتمند را از تو مى گريزاند.⁽³⁴⁸⁾

گفتار بيجا

قال اميرالمؤ منين على عليه السلام :
إ يّاكَ وَ فُضُول الكَلامِ فَإ نَّهُ يُظهِرُ مِن عُيوبِكَ ما بَطنَ وَ يُحركَ عَلَيْكَ مِنْ اَعدائك ما سَكَنَ.
ترجمه :
حضرت امام على عليه السّلام فرمود :
از گفتار غير ضرورى پرهيز كن زيرا آن سخنان ، عيوب باطنى تو را آشكار مى كند، و دشمنان آرام را بر ضد تو تهييج مى نمايد.⁽³⁴⁹⁾

گناه در پنهانى و آشكار

قال اميرالمؤ منين على عليه السلام :
اءيُّها النّاسُ إ نَّ اللّهَ عَزَّوَجَلَّ لايُعَذِّبُ العامَّةَ بِذَنْبِ الخاصَّةِ إ ذا عَمِلَتِ الخاصَّةُ بِالمُنْكَرِ سِرّا مِنْ غَيْرِ اءنْ تَعْلَمَ العامَّةُ. فَإ ذا عَمِلَتِ الخاصَّةُ بِالمُنْكَر جهازَا فَلَمْ يُغَيِّر ذلِكَ العامَّةُ اِستَوْجَبَ الفَريقانِ العُقُوبَةَ مِنَ اللّهَ عَزَّوَجَلَّ.
ترجمه :
حضرت امام على عليه السّلام فرمود :
اى مردم ! خداى عزّوجلّ توده مردم را به گناه افراد ويژه اجتماع كه در پنهانى كار زشت مى كنند عذاب نمى كند در صورتى كه توده مردم ندانند، ولى هرگاه گروه خاصى آشكارا كار بد كنند و توده مردم هم آن را بدانند و جلوگيرى نكنند، هر دو گروه مستحق كيفر خداى عزّوجل مى شوند.⁽³⁵⁰⁾

مايه ننگ

قال اميرالمؤ منين على عليه السلام :
اِحْذَروُا الْجُبْنَ فَإ نَّهُ عارٌ وَ مَنْقَصَةٌ.
ترجمه :
حضرت امام على عليه السّلام فرمود :
از ترس بپرهيزيد، زيرا ترس ، مايه ننگ و نقصان است .⁽³⁵¹⁾

مثل اهل دنيا

قال اميرالمؤ منين على عليه السلام :
اَهْلُ الدُّنيا كَرَكْبٍ يُسارُ بِهِمْ وَ هُم نِيامٌ.
ترجمه :
حضرت امام على عليه السّلام فرمود :
اهل دنيا سوارانى را مانند كه مى برندشان ، اما خود در خوابند.⁽³⁵²⁾

مدح و نابودى

قال اميرالمؤ منين على عليه السلام :
مَنْ مَدَحَ نَفْسَهُ فَقَدْ ذَبَحَها.
ترجمه :
حضرت امام على عليه السّلام فرمود :
كسى كه خود را بستايد و تعريف كند، خود را ذبح و نابود كرده است .⁽³⁵³⁾

مذمّت سوءظنّ

قال اميرالمؤ منين على عليه السلام :
سُوءُ الظَّنِّ بِالُْمحْسِنِ شَرُّ الاِْثْمِ وَ اَقْبَحُ الظُّلْمِ.
ترجمه :
حضرت امام على عليه السّلام فرمود :
بدگمانى نسبت به شخص نيكوكار بدترين گناه و زشت ترين ستم است .⁽³⁵⁴⁾

مرض ثروت

قال اميرالمؤ منين على عليه السلام :
يا ايُّها النّاسُ، مَتاعُ الدُّنْيا حُطامٌ مُوبىٌ فَتَجَنَّبُوا مَرْعاهُ! قُلْعَتُها اءحْظَى مِنْ طُمَاءنِينَتِها، وَ بُلْغَتُها اءزْكى مِنْ ثَرْوَتِها. حُكِمَ عَلَى مُكْثِرِ بِالفاقَةِ، وَ اءَعِينَ مَنْ غَنِىَ عَنْها بِالرَّاحَةِ. وَ مَنْ راقَهُ زِبْرِجُها اءَعْقَبَتْ ناظِرَيْهِ كَمَها، و مَنِ اسْتَشْعَرَ الشَّغَفَ بِها مَلاَتْ ضَمِيرَهُ اءَشْجاعا، لَهُنَّ رَقْصٌ عَلى سُوَيْداءِ قلْبِهِ، هَمُّ يَشْغَلُهُ، وَ هَمُّ يَحْزُنُهُ، كَذلِكَ حَتَّى يَؤْخَذَ بِكَظَمِهِ فَيُلْقى بالْفَضاء مُنْقَطِعا اءَبْهَراهُ، هَيِّنا عَلى اللّهِ فَناؤُهُ، وَ عَلَى الا خْوانِ إ لْقاؤُهُ. وَ إ نَّما يَنْظُرُ الْمُؤ مِنُ إ لى الدُّنْيا بِعَيْنِ الا عتِبار، وَ يقْتاتُ مِنْها بِبَطْنِ الا ضطِرارِ، وَ يَسْمَعُ فيها بَاءُذُنِ الْمَقْتِ وَ الا بغاضِ، إ نْ قِيلَ اءثْرَى قِيلَ اءكْدَى ! وَ إ نْ فُرِحَ لَهُ بِالبَقاءِ حُزِنَ لَهُ بِالفَناء! هذا وَ لَمْ يَاءتِهِمْ يَوْمٌ فِيهِ يُبْلِسُونَ.
ترجمه :
حضرت امام على عليه السّلام فرمود :
ثروت دنيا خار و خاشاكى سازنده ((وبا)) است ، بنابراين از چراگاهاى دنيا كوچ كنيد! نفع رفتن بيشتر از ماندنش
مى باشد، غذاى بخور و نمير آن بهتر از ثروت فراوانش مى باشد، زيرا حكم فقير درباره اى ثروتمند دنيا صادر شده است .
كسى كه از دنيا بيزار است به راحتى خود كمك كرده است ، كسى كه زينت و زيبائى دنيا او را خيره كرد شب كور مى شود. كسى كه نشاط دنيا را درك كرد غم هاى دنياى وى در قلبش به رقص در مى آيند. غم ، او را آن چنان از پاى در مى آورد كه نفسش را مى گيرد، در نتيجه شاهرگهاى او گرفته مى شود و پا در هوا مى ماند، بر خدا آسان است كه او را نابود كند، دوستانش هم بايد او را در قبر بيندازند.
مؤ من به دنيا با ديده عبرت مى نگرد و به مقدار اضطرار مى خورد، سخن دنيا را با گوش ‍ غضب و عصبانيت مى شنود. اگر بگويند پولدار شده ، گفته مى شود به سختى افتاده . اگر از ماندن دنيا خوشحال شود غم نابود شدن ثروت او را فرا مى گيرد. به اضافه در قيامت ماءيوس و حيران نخواهد بود.⁽³⁵⁵⁾

مست شده گان غرور

قال اميرالمؤ منين على عليه السلام :
سَكر الغَفلَة وَ الغُرورِ أ بعَد اِفاقة مِن سَكرِ الخُمورِ.
ترجمه :
حضرت امام على عليه السّلام فرمود :
مست شدگان غفلت و غرور خيلى ديرتر از مست شدگان شراب ، به هوش ‍ مى آيند.⁽³⁵⁶⁾

معيار زشتى كارها

قال اميرالمؤ منين على عليه السلام :
وَ اءحْذَرْ كُلَّ عَمَلٍ يُعْمَلُ بِهِ فى السِّرِّ وَ يُسْتَحيَى مِنْهُ فى العَلاَّنِيِة ، وَ اَحْذَرْ كُلَّم ا إ ذا سُئلَ عَنْهُ صَاحِبُهُ اَنْكَرُه اءوِ اعْتَذَرَ مِنْهُ.
ترجمه :
حضرت امام على عليه السّلام فرمود :
از كارهايى كه در نهان انجام مى شود، و در آشكار شرم آور است ، بپرهيز و نيز از كارى كه اگر از انجام دهنده اش درباره آن بپرسند، يا انجام آن را انكار مى كند و يا به خاطر آن پوزش مى طلبد، دورى كن .⁽³⁵⁷⁾

مكر دنيا

قال اميرالمؤ منين على عليه السلام :
اِذ ا اَقْبَلَت الدُّنْيا عَلى احد اءعارته مَحَاسِنَ غَيْرِهِ، وَ اذا اَدْبَرَتْ عَنْهُ سَلَبَتْهُ مَحاسِنَ نَفْسِهِ.
ترجمه :
حضرت امام على عليه السّلام فرمود :
چون دنيا به قومى روى آورد نيكى هاى ديگران را به آنان عاريت دهد و چون روى بگرداند نيكى هاى آنان را نيز باز ستاند.⁽³⁵⁸⁾

ناسپاسى و فرار نعمت

قال اميرالمؤ منين على عليه السلام :
اِحْذَرُوا نِفارِالنِّعَمِ، فَما كُلُّ شارِدٍ بِمَرْدُودٍ.
ترجمه :
حضرت امام على عليه السّلام فرمود :
نعمت ها با ناسپاسى از دست انسان مى روند و معلوم نيست دوباره برگردند.⁽³⁵⁹⁾

ناسپاسى

قال اميرالمؤ منين على عليه السلام :
اِذا وَصَلَتْ اِلَيْكُمْ اَطْرافُ النِّعَمِ، فَلا تُنَفِّرُوا اَقْصاها بِقِلَّةِ الشُّكْرِ!
ترجمه :
حضرت امام على عليه السّلام فرمود :
چون طلايه نعمت را نزد خود بيابيد، (از هر جا به شما چيزى رسيد) مباد كه با كم سپاسى و يا ناسپاسى ، نعمت هاى دورتر را از خود بتازانيد.⁽³⁶⁰⁾

ناسزاگويى و بدزبانى

قال اميرالمؤ منين على عليه السلام :
اَلا اِنَّ الْلِسانَ بَضْعَةٌ مِنَ الاِْنْسانِ، فَلا يُسْعِدُهُ الْقَوْلُ اِذَ امْتَنَعَ وَ لا يُمْهِلُهُ النُّطْقُ اِذَ اتَّسَعَ.
ترجمه :
حضرت امام على عليه السّلام فرمود :
بدان كه زبان پاره اى از انسان است كه وقتى نخواهد صحبت كند زبان ياريش نمى كند و هرگاه ميدان سخن پيدا كند زبان را بيكار نخواهد گذاشت .⁽³⁶¹⁾

ناكامى

قال اميرالمؤ منين على عليه السلام :
فَوْتُ الْحاجَةِ اَهْوَنُ مِن طَلَبِها اِلى غَيْرِ اَهْلِها.
ترجمه :
حضرت امام على عليه السّلام فرمود :
ناكامى آسان تر است از درخواست نياز، از نااهلان .⁽³⁶²⁾

نشانه اسرافگر

قال اميرالمؤ منين على عليه السلام :
لِلمُسرفِ ثَلاثَ عَلاماتِ: يَاءكُل ما لَيسَ لَهُ وَ يَلبسُ ما لَيسَ لَهُ وَ يشتَرىِ ما لَيسَ لَهُ.
ترجمه :
حضرت امام على عليه السّلام فرمود :
اسرافگر سه نشانه دارد: خوراكى را كه مى خورد در حد او نيست ، لباسى را مى پوشد كه در حدّ او نيست و چيزى را مى خرد كه در حد او نيست .⁽³⁶³⁾

نشانه ستمگر

قال اميرالمؤ منين على عليه السلام :
للِظَّالِمِ مِنَ الرِّجَالِ ثَلاثَ عَلاماتٍ: يَظْلِمُ مَن فَوْقَهُ بِالْمَعْصييَةِ، وَ مَن دُونَهُ بِالْغَلَبَةِ، وَ يُظاهِرُ الْقَوْمَ الظَّلَمَةَ.
ترجمه :
حضرت امام على عليه السّلام فرمود :
ستمگر را سه نشانه باشد:
با سركشى به فرا دستش ستم كند، با چيرگى بر فرو دستانش ستم روا دارد و گروههاى ستمكار را پشتيبانى كند.⁽³⁶⁴⁾

نعمت و بلا در برابر...

قال اميرالمؤ منين على عليه السلام :
ما خَيْرٌ بِخَيْرٍ بَعْدَهُ النّارُ، وَ ما شَرُّ بِشَرٍّ بَعْدَهُ الْجَنَّةُ وَ كُلُّ نَعيمٍ دُونَ فَهُوَ الْجَنَّةِ مَحْقُورٌ، وَ كُلُّ بَلا ءٍ دُونَ النّارِ عافِيَةٌ.
ترجمه :
حضرت امام على عليه السّلام فرمود :
ارزشى كه آتش در پى دارد ارزش نباشد و شرى كه بهشت را فرا روى دارد شر به شمار نيايد.
هر نعمتى در برابر بهشت و هر بلايى در برابر دوزخ ناچيز باشد.⁽³⁶⁵⁾

وابستگى به اميال

قال اميرالمؤ منين على عليه السلام :
يآاَسْرَى الرَّغْبَةِ اَقْصِروُا! فَإ نَّ الْمُعَرِّجَ عَلَى الدُّنيا لايَروُعُهُ مِنْها اِلاّ صَرِيف اَني ابِ الْحدْثان !
ترجمه :
حضرت امام على عليه السّلام فرمود :
اى اسيران چنبر اميال و وابستگى ها بس كنيد! كه فراز آمده بر او مقامات اين جهان را تنها نوك نيشى از دگرگونى ها بسنده است كه به هراس افكند!⁽³⁶⁶⁾
قال اميرالمؤ منين على عليه السلام :
فَإ نّى سَمِعْتُ رَسُولَ اللّه صلى الله عليه و آله يقول : ((اَكْثَرُوا ذِكْرَ هادِم اللّذاتِ))، وَ اَعْلَمُوا اءنَّ ما بَعْدَ الْمُوْتِ لِمَنْ لَمْ يَغْفِرُ اللّهُ لَه وَ يَرْحَمُه اءشدُّ مِنَ الْمُوْتِ.
ترجمه :
حضرت امام على عليه السّلام فرمود :
حضرت على عليه السلام فرمود: من از رسول خدا صلى الله عليه و آله شنيدم كه مى فرمود:
ويران كننده لذتها را بسيار ياد كنيد و بدانيد كه دنباله مرگ براى كسى كه خدايش ‍ نيامرزد و ترحم نكند از ((مرگ )) سخت تر است .⁽³⁶⁷⁾

همنشينى با بدان

قال اميرالمؤ منين على عليه السلام :
صُحْبَةُ الاَْشْرارِ تَكْسِبُ الشَّرَّ كَالرِّيحِ بِالنَّتْنِ حَمَلَتْ نَتْنا.
ترجمه :
حضرت امام على عليه السّلام فرمود :
همنشينى با بدان ، موجب كسب بدى مى شود، مانند بادى كه هر گاه به چيز گنديده بوزد، بوى بد را با خود حمل خواهد كرد.⁽³⁶⁸⁾