پاداش رنج روحى

قال اميرالمؤ منين على عليه السلام : اءفضَلُ الاَْعْمالِ ما اءكْرَهْتَ نَفْسَكَ عَلَيْهِ. بهترين كارها كارى است كه خود را به آن مجبوركنى ! (71)

پاسدارى از دين

قال اميرالمؤ منين على عليه السلام : اَلا وَ إ نَّهُ لايَضُرُّكُمْ تَضْيِيعُ شَىٍْ مِنْ دُنْياكُمْ بَعْدَ حِفْظِكُمْ قآئِمَةَ دِينِكُمْ. اَلا وَ اِنَّهُ لايَنْفَعُكُمْ بَعْدَ تَضيْيعِ دِينِكُمْ شَىْء حافَظَتُمْ عَلَيْهِ مِنْ اَمْرِ دُنْياكُمْ. اَخَذَ اللّهُ بِقُلُوبِنا وَ قُلُوبِكُم اِلَى الْحَقِّ، وَاَلْهَمَنا وَايّاكُمْ الصَّبْرَ! ترجمه : حضرت امام على عليه السّلام فرمود : زنهار كه اگر شما از استوانه دين خويش به نيكى پاسدارى كنيد، در اين راه هر چه از دنيا نگه داريد شما را ضررى نرساند، اما اگر دين خويش را تباه كرديد، هر چه از دنيا نگه داريد شما را سودى نرساند. از خداوند مى خواهيم كه قلب هاى ما و شما را به سوى حق جذب كند و همگى مان را شكيبايى عطا فرمايد .(72)

پرهيز از دوستيهاى ...

قال اميرالمؤ منين على عليه السلام : ايّاكَ وَ مُصادَقَةَ الا حْمَقِ،فَاِنَّه يُرِيدُ اَنْ يَنْفَعَكَ فَيَضُرّكَ،وَ ايّاكَ وَ مُصادَقَةَ البَخيلِ، فَاِنَّهُ يَبْعُدُ عَنْكَ اَحْوَجَ ما تَكُونُ إ لَيهِ، وَ ايَّاكَ وَ مُصَادَقةَ الفاجِرِ، فَاَنَّهُ يَبيِعُكَ بِالتَّافِهِ، وَ ايَّاكَ وَ مُصَادَقَةَ الكَذّابِ، فَاِنَّهُ كَالسَّرابِ: يُقَرَّبُ عَلَيْكَ البَعيِدَ وَ يُبَعِّدُ عَلَيكَ القَريبَ. ترجمه : حضرت امام على عليه السّلام فرمود : از دوستى با نادان بپرهيز، چون او مى خواهد به تو سود برساند، ولى از روى نادانى زيان مى رساند، از دوستى با شخص تنگ نظر بپرهيز، چون او تو را هنگامى كه به شدت نيازمند او باشى رها مى كند، از دوستى با شخص بدكاره بپرهيز، چون او به ناچيزترين قيمت ها تو را مى فروشد، و از دوستى با دروغگو بپرهيز، چون او مانند سراب فريبت مى دهد. دور را در نظرت نزديك نشان مى دهد، و نزديك را دور جلوه گر مى سازد.(73)

پل اسلام

قال اميرالمؤ منين على عليه السلام : اُوصيكُمْ بِالزَّكاةِ فَإ نّى سَمِعْتُ نَبيَّكُمْ صلى الله عليه و آله يَقُولُ: اَلزَّكاةُ قَنْطَرَةُ الا سلامِ فَمَنْ اَدّاها جازَ الْقَنْطَرَةَ، وَ مَنْ اِحْتَبَسَ دُونَها وَ هِىَ تُطْفى غَضَبَ الرِّبِّ. ترجمه : حضرت امام على عليه السّلام فرمود : شما را به زكات وصيّت و سفارش مى كنم ، از پيامبر شما كه درود خدا بر او و خاندانش باد شنيدم كه مى فرمود: زكات پل اسلام است ، پس كسى كه زكات بپردازد از پل مى گذرد، و كسى كه آن را نگهدارد به پايين آن سقوط خودهد كرد، و (پرداخت ) زكات خشم پرودگار را فرو مى نشاند.(74)

پاداش سلام

قال اميرالمؤ منين على عليه السلام : لِلسَّلامِ سَبْعُونَ حَسَنَةٌ، تِسْعَةٌ وَ سِتُّونَ لِلْمُبْتَدى وَ واحِدَةٌ لِلرّادِّ. ترجمه : حضرت امام على عليه السّلام فرمود : سلام هفتاد حسنه دارد كه شصت ونه حسنه اش براى سلام كننده و فقط يك حسنه اش ، براى پاسخ دهنده است . (75)

پرهيز از گناه در خلوت

قال اميرالمؤ منين على عليه السلام : اتَّقُوا مَعاصِىَ اللّهِ فِى الْخَلَواتِ فَإ نَّ الشّاهِدَ هُوَ الْحَاكِمُ. ترجمه : حضرت امام على عليه السّلام فرمود : از نافرمانى خدا در خلوتگاهان بپرهيزيد كه در دادگاه خداوندى گواه و داور يكى است .(76)

پسنديده ترين كار براى زمامداران

قال اميرالمؤ منين على عليه السلام : وَ لْيَكُنْ اَحَبَّ الاُمُورِ إ لَيْكَ اُوسَطُها فِى الْحَقِّ وَ أ عَمُّها فِى الْعَدْلِ وِ أ جْمَعُها لِرَضِى الرَّعِيَّةِ. ترجمه : حضرت امام على عليه السّلام فرمود : بايد از كارها آن را بيشتر دوست بدارى كه در حق ، ميانه تر است ، عدالت را فراگيرتر و رعيت را دلپذيرتر.(77)

پاينده گى حق

قال اميرالمؤ منين على عليه السلام : لِلحَقِّ دَولَةٌ، لِلْباطِلِ جَولَةٌ، لِلباغىِ صَرعَةٌ وَ للِظالِمِ انتِقامٌ. ترجمه : حضرت امام على عليه السّلام فرمود : حق ، پاينده و باطل گذراست : ستمگر در حال سرنگونى است و از ظلم كننده هم انتقام كشيده خواهد شد.(78)

تدارك قبل از مرگ

قال اميرالمؤ منين على عليه السلام : فَتَدارَكْ ما بَقِىَ مِنْ عُمْرِكَ، وَ لا تَقُلْ غَدا، اَوْ بَعْدَ غَدٍ، فَإ نّما هَلَكَ مَنْ كانَ قَبْلَكَ بِإ قامَتِهِمْ عَلى الاَْمانِىِّ وَ التَّسْوِيفِ، حَتّى اَتاهُمْ اَمْرُ اللّهِ بَغْتَةً وَ هُمْ غافِلوُنَ. ترجمه : حضرت امام على عليه السّلام فرمود : با آنچه از عمرت باقى مانده از گذشته جبران كن ، فردا و پس فردا نگو، زيرا گذشتگانى كه به هلاكت رسيدند به خاطر پايدارى در آرزوها و امروز و فردا كردن بود، تا آنكه كه ناگهان فرمان خدا (مرگ ) به سويشان آمد، در حالى كه غافل بودند.(79) گوهر وقت بدين تيرگى از دست نده آخر اين درّ گرانمايه بهايى دارد صرف باطل نكند عمر گرامى پروين آنكه چون پير خرد راهنمايى دارد فرّخ آن شاخك نورسته كه در باغ وجود وقت رستن هوس نشو و نمايى دارد

ترس از خدا

قال اميرالمؤ منين على عليه السلام : اءيُّهَا النّاسُ، اِتَّقُوا اللّهَ الَّذى إ نْ قُلتُمْ سَمِعَ، وَ إ نْ اءضْمَرْتُمْ عَلِمَ، وَ بادِروُا الْمُوْتَ الَّذِى إ نْ هَرَبْتُم مِنْهُ اءدْرَكَكُمْ، وَ إ نْ اءَقَمْتُمْ اءَخَذَكُمْ، وَ إِنْ نَسَيْتُمُوهُ ذَكَرَكُمْ. ترجمه : حضرت امام على عليه السّلام فرمود : اى مردم از خدائى بترسيد كه اگر حرف بزنيد مى شنود و اگر سخن نگوئيد مى داند. به استقبال آن مرگى بشتابيد كه اگر از آن فرار كرديد به شما مى رسد و اگر ايستاديد گريبانتان را مى گيرد و اگر فراموشش نموديد شما را يادآورى مى كند (پس ما در اين صورت بايد قبل از هر چيز به فكر توشه اى براى آخرت خود باشيم چون به هيچ وجه نمى توانيم از مرگ فرار كنيم .(80)

ترس از فقر

قال اميرالمؤ منين على عليه السلام : يا بُنَىَّ اِنّى اَخافُ عَلَيْكَ الفقرَ فَاَسْتَعِذْ بِاللّه مِنْهُ فِإ نَّ الْفَقْرَ مَنْقصَةٌ للدّين مُدْهشَةٌ للعَقلِ داعِيَةٌ للمَقْتِ. ترجمه : حضرت امام على عليه السّلام فرمود : فرزندم ، بر تو از ((فقر)) مى ترسم ، از آن به خدا پناه ببر، چون فقر باعثِ نقصانِ دين ، سرگردانى و تحيّر عقل و باعث (ايجاد) دشمنى است .(81)

تزلزل آرامش

قال اميرالمؤ منين على عليه السلام : مَنْ يَتَغافَلُ عَنْ كَثِيرٍ مِنَ الاُْمُورِ تَنَغَّضَتْ عَيْشَتُهُ. ترجمه : حضرت امام على عليه السّلام فرمود : كسى كه از بسيارى امور تغافل نكند، آرامش و آسايش خود را متزلزل و ناموزون نموده است .(82)

تشكر از خدمت ها

قال اميرالمؤ منين على عليه السلام : لايُزْهِدَنَّكَ فِى الْمَعْرُوفَ مَنْ لايَشْكُرُ لَكَ، فَقَدْ يَشْكُرُكَ عَلَيْهِ مَنْ لايَسْتَمْتِعُ بِشَى ءِ مِنْهُ، وَ قَدْ تُدرِكُ مِنْ شُكْر الشّاكِرَ اءكْثَرَ مِمّا اءَضاعَ الْكافِرُ، وَ اللّهُ يُحِبُ الُْمحْسِنينَ. ترجمه : حضرت امام على عليه السّلام فرمود : اگر كسى از خدماتت تشكر نمى كند تو را به كار نيك بى ميل نگرداند، زيرا كسى از تو قدر دانى مى كند كه هيچ نتيجه اى از نعمت شما نبرده است . گاهى بيشتر از آنچه كفران كننده كوتاهى كرده از سپاس سپاسگزار برخوردار خواهى شد. خدا نيكوكاران را دوست مى دارد.(83)

تعجيل در عقوبت

قال اميرالمؤ منين على عليه السلام : ثَلاثُ خِصالٍ لايمُوتُ صاحِبُهُنَّ اءَبَدا حَتّى يَرى وَبالَهُنَّ: اَلْبَغْىُ وَ قَطيعَةُ الرَّحِمِ وَ الَْيمينُ الْكاذِبَةُ. ترجمه : حضرت امام على عليه السّلام فرمود : سه صفت است كه صاحب آن هرگز نخواهد مرد تا نتيجه آن را ببيند: ظلم ، قطع رحم و سوگند دروغ .(84)

تفاوت عمل ها

قال اميرالمؤ منين على عليه السلام : شَتّانَ ما بَيْنَ عَمَلَيْنِ عَمَلٍ تَذْهَبُ لَذَّتُهُ وَ تَبْقى تَبِعَتُهُ، وَ عَمَلٍ تَذْهَبُ مَؤُونَتُهُ وَ يَبْقى اءجْرُهُ. ترجمه : حضرت امام على عليه السّلام فرمود : چه تفاوت بسيارى بين دو گونه عمل و كردار از انسانها وجود دارد: عملى كه لذت و خوشى آن به سرعت مى گذرد، ولى نتايج زيانبار و عواقب آن باقى مى ماند، و عملى كه رنج و زحمت آن ، زود تمام مى شود ولى پاداش آن بر جاى مى ماند.(85)

تفكر در قرآن

قال اميرالمؤ منين على عليه السلام : فَانْظرُوا يا مَعاشِرَ المُهاجِرينَ وَ الا نصارِ وَ اءهْلَ دينِ اللّهِ ما وُصِفْتُمْ بِهِ فى كِتابِ اللّهِ. ترجمه : حضرت امام على عليه السّلام فرمود : اى گروه مهاجرين و انصار و اهل دين خدا! تاءمل كنيد در آنچه قرآن خدا براى شما شرح داده است (و به گفته هاى پيامبران و ائمه اطهار:.(86)

تقوا كليد درستى

قال اميرالمؤ منين على عليه السلام : إ نَّ تَقْوَىَ اللّهِ مِفْتاحُ سَدادٍ وَ ذَخيرَةُ مَعادِ وَ عِتْقٌ مِنْ كُلِّ مَلَكَةِ وَ نَجاةٌ مِنْ كُلِّ هَلَكَة . ترجمه : حضرت امام على عليه السّلام فرمود : همانا ترس از خدا كليد درستى كردار است و ذخيره آن سراى ، رستن از هر بندگى است و رهايى از هر تباهى .(87)

تكيه عاقل و نادان

قال اميرالمؤ منين على عليه السلام : العاقِلُ يَعتَمِدُ عَلَى عَمَلِه وَ الجاهِلُ يَعتَمِدُ عَلَى اَملِه . ترجمه : حضرت امام على عليه السّلام فرمود : عاقل به سعى و كوشش خود تكيه مى كند، ولى نادان به آرزوهاى خويش متكى است .(88)

تنگدستى و پاكدامنى

قال اميرالمؤ منين على عليه السلام : وَ الحِرْفَةُ مَعَ العِفَّةِ خَيْرُ مِنَ الغَنَى مَعَ الفُجُورِ. ترجمه : حضرت امام على عليه السّلام فرمود : كارگرى همراه با پاكدامنى ، بهتر از داشتن ثروتى است كه با گناهكارى به دست آمده باشد.(89)

توان غذا

قال اميرالمؤ منين على عليه السلام : قُوتُ الاَْجْسادِ الطّعامُ، وَ قُوتُ الاَْرْواحِ الاِْطْعامُ. ترجمه : حضرت امام على عليه السّلام فرمود : توان بدنها غذاست و توان روح ها غذارسانى به ديگران است .(90)

توصيف اوقات

قال اميرالمؤ منين على عليه السلام : دَخَلْتُ عَلى رَسُولِ اللّهِ صلى الله عليه و آله فَقالَ: كَيْفَ اَصْبَحتَ يا عَلِىُّ؟ فَقُلْتُ اَصْبَحتُ وَ لَيْسَ فى يَدى شَى ءٌ غَيْرَ الْماءِ، وَ اءَنَا مُغْتَمُّ لِحالِ فَرْخَىَّ الْحَسَنِ وَ الْحُسَيْنِ عليهما السلام فَقال لى : يا عَلىُّ غَمُّ الْعَيالِ سَتْرٌ مِنَ النّارِ، وَ طاعَةُ الْخالِقِ اَمانٌ مِنَ الْعَذابِ، وَالصَّبْرُ عَلَى الطّاعَةِ جِهادٌ، وَ اَفْضَلُ مِنْ عِبادَةِ سِتّينَ سَنَةً وَ غَمُّ الْمُوْتِ كَفّارِةُ الذُّنُوبِ، وَ اعْلَمْ يا عَلىُّ اَنَّ اَرْزاقَ الْعِبادِ عَلَى اللّهِ سُبْحانَهُ، وَ غَمُّكَ لَهُمْ لا يَضُرُّكَ وَ لا يَنْفَعُ غَيْرُ، اَنَّكَ تُوجَرُ عَلَيْهِ، وَ اَنَّ اءغَمُّ الْغَمِّ غَمُّ الْعَيالُ. ترجمه : حضرت امام على عليه السّلام فرمود : امير المؤ منين عليه السلام فرمود: روزى به حضور پيامبر خدا صلى الله عليه و آله رسيدم حضرت فرمود: يا على چطور صبح كردى ؟ گفتم : صبح كردم در حالى كه در دستم چيزى جز آب نيست ، و براى حال دو فرزندم (امام ) حسن و حسين (كه درود خدا بر آنان باد) غمگينم . پيامبر به من فرمود: اى على غمخوارى براى خانواده سپر آتش است . و فرمانبردارى از خالق مايه امنيت از عذاب است ، و صبر بر اطاعت جهاد محسوب مى شود و از عبادت شصت سال برتر است و غم مرگ كفّاره گناهان است ، اى على بدان كه روزى بندگان به عهده خداوند سبحان است و غمگينى تو براى خاندان سود و زيانى به تو نمى رساند، جز اينكه پاداش به تو داده مى شود، و دردناك ترين غمها غم خانواده است .(91)

ثمره پرهيزكارى

قال اميرالمؤ منين على عليه السلام : اَلْمُتَّقُونَ اَنْفُسُهُمْ عَفيفَةٌ وَ حوائجَهُمْ خَفيفةً وَ خَيْراتُهُمْ مَاءموُلَةٌ وَ شُروُرُهُمْ مَاءموُنَةٌ. ترجمه : حضرت امام على عليه السّلام فرمود : پرهيزكاران جانهايشان پاك و نيازهاشان اندك و به خوبى هايشان اميد و از بدى هايشان ايمنى است .(92)

ثمره تقوا

قال اميرالمؤ منين على عليه السلام : اَيُّهَا النَّاسُ، اِتَّقُوا اللّهَ الَّذى اِنْ قُلْتُمْ سَمِعَ، وَ اِنْ اَضْمَرْتُم عَلِمَ، وَ بَادِروُا الْمَوتَ الَّذى اِنْ هَرَبْتُمْ مِنْهُ اَدْرَكَكُمْ، وَ اِنْ اَقَمْتُمْ اَخَذَكُمْ، وَ اِنْ نَسِيتُموُهُ ذَكَرَكُمْ. ترجمه : حضرت امام على عليه السّلام فرمود : اى مردم خداوندى را پروا گيريد (خدا را در همه حال در نظر داشته باشيد) كه اگر بگوييد مى شنود، و اگر پنهان كنيد مى داند، و بر مرگى پيشى گيريد كه اگر از آن بگريزيد، خود را به شما مى رساند، اگر برخيزيد دستگيرتان مى كند و اگر فراموشش كنيد او شما را در ياد دارد.(93)

ثواب و عقاب

قال اميرالمؤ منين على عليه السلام : اِنَّ اللّهَ سُبْحانَهُ وَضَعَ الثَّوابَ عَلى طاعَتِهِ، وَ الْعِقابَ عَلَى مَعْصِيَتِهِ، ذِيادةً لِعِبادِهِ عَنْ نَقْمَتِهِ وَ حِياشَةً لَهُمْ اِلى جَنَّتِهِ. ترجمه : حضرت امام على عليه السّلام فرمود : خداى عزيز ثواب را براى فرمانبردارى از خود در نظر گرفته و كيفر را براى نافرمانى اش تا بدين وسيله بندگانش را از غضب خويش نجات دهد و آنان را به سوى بهشت بكشاند.(94)

جامعيت قرآن

قال اميرالمؤ منين على عليه السلام : وَ فى الْقرآنِ نَبَاءُ ما قَبْلَكُمْ وَ خَبَرُ ما بَعْدَكُمْ وَ حُكْمُ ما بَيْنَكُمْ. ترجمه : حضرت امام على عليه السّلام فرمود : سرگذشت نسل هاى پيشين شما، و خبرهاى مربوط به نسل هاى آينده شما، و احكام و دستورات مربوط به امورى كه بين شما جارى است ، همه در قرآن آمده است .(95)

جامه شرم

قال اميرالمؤ منين على عليه السلام : مَنْ كَساهُ الْحَياءُ ثَوْبَهُ لَمْ يَرَ النّاسُ عَيْبَهُ. ترجمه : حضرت امام على عليه السّلام فرمود : هر كس كه شرم ، جامه خويش بر او پوشاند؛ مردم عيب او نبينند.(96)

جهان آخرت

قال اميرالمؤ منين على عليه السلام : اَلدُّنيا عَرَضٌ حاضِرٌ ياءكُلُ مِنْهُ الْبِرُّ وَ الْفاجِرُ وَ الاْخِرَةُ دارُ حَقٍّ يَحْكُمُ فيها مَلِكٌ قادِرٌ. ترجمه : حضرت امام على عليه السّلام فرمود : جهان متاعى حاضر است ، از (نعمتهاى ) آن نيكو كار و بد كار بهره مى برند و آخرت سراى حق است كه پادشاهى قادر و توانا در آن حكم مى راند (اين را هم بايد بدانيم كه ((الدنيا مزرعة الاخر دنيا مزرعه آخرت است )) هر آنچه كه در دنيا كاشتيم در آخرت بايد بهره آن را ببريم ، حال اگر آن خوبى باشد، پاداش و اگر بدى باشد، جزايش را خواهيم ديد).(97)

بنده ديگرى مباش

قال اميرالمؤ منين على عليه السلام : ...وَ لاتَكُن عَبْدَ غَيْرِكَ وَ قَدْ جَعَلَكَ اللّهُ حُرَّا. ترجمه : حضرت امام على عليه السّلام فرمود : بنده ديگرى مباش ، كه خدا، تو را آزاد آفريده است .(98)

حجامت

قال اميرالمؤ منين على عليه السلام : اِنَّ الْحِجامَةَ تَصِحُّ الْبَدَنَ وَ تَشُدُّ الْعَقْلَ. ترجمه : حضرت امام على عليه السّلام فرمود : حجامت ، بدن را صحت مى بخشد، و نيروى انديشه را استوار مى سازد.(99) قال اميرالمؤ منين على عليه السلام : لاتَجْعَلَنَّ اءَكْثَرَ شُغْلِكَ بِاءهْلِكَ وَ وَلَدِكَ: فَإ نْ يَكُنْ اءَهْلُكَ وَ وَلَدُكَ اءوْلِياءَ اللّهِ، فَإ نَّ اللّهَ لايُضِيعُ اءوْلِياءَه ، وَ اِنْ يَكونوُا اءعْداءَ اللّهِ، فَما هَمُّكَ وَ شُغْلُكَ بِاءَعْداء اللّهِ؟!! ترجمه : حضرت امام على عليه السّلام فرمود : بيشتر وقت خود را صرف زن و فرزندت مكن ، اگر زن و فرزندت از دوستان و مقرّبين خدا باشند خدا دوستانش را ناديده نمى گيرد و اگر دشمن خدا باشند چرا فكر و وقتت را صرف دشمن خدا مى كنى ؟(100)