155 الصدق في - القول راستگوئى‏

قال (النّبيّ) صلّى اللَّه عليه و آله: أقربكم منّي غدا في الموقف أصدقكم للحديث.

لآلي الاخبار 5/ 253

پيامبر (ص) فرمود: فردا (ى قيامت) نزديكترين شما به من در جايگاه ايستادن، راستگوترين شماست.

1445- عن جعفر بن محمد عليه السّلام عن آبائه عليهم السّلام قال:قال رسول اللَّه صلّى اللَّه عليه و آله: زينة الحديث الصّدق.

البحار 71/ 17

از امام صادق (ع) از پدرانش نقل شده كه رسول خدا (ص) فرمود: زينت سخن راستگوئى است.

1446- عن النبيّ صلّى اللَّه عليه و آله: عليكم بالصّدق فإنّه باب من‏أبواب الجنّة و إيّاكم و الكذب فإنّه باب من أبواب النّار.

نهج الفصاحة 2/ 419

از پيامبر (ص) نقل شده است: بر شما باد به راستگوئى، زيرا راستگوئى درى از درهاى بهشت است، و بپرهيزيد از دروغگوئى كه دروغگوئى درى از درهاى دوزخ است.

1447- عن عليّ عليه السّلام: خير الكلام الصّدق.

غرر الحكم/ 390 از على (ع) نقل شده است: بهترين سخن، سخن راست است.

1448- عن عليّ عليه السّلام: إذا نطقت فاصدق.

غرر الحكم/ 309 از على (ع) نقل شده است: هر گاه سخن گفتى سخن راست بگو.

1449- عن عليّ عليه السّلام: عاقبة الصّدق نجاة و سلامة. غررالحكم/ 502

از على (ع) نقل شده است: سرانجام راستگوئى رهائى و سلامت است.

156 آفات اللسان - آفتهاى زبان‏

1450- قال رسول اللَّه صلّى اللَّه عليه و آله: فتنة اللّسان أشدّ من‏ضرب السّيف.

البحار 71/ 286 مستدرك الوسائل 2/ 91

پيامبر خدا (ص) فرمود: فتنه زبان، سخت‏تر از ضربت شمشير است.

1451- قال امير المؤمنين عليه السّلام: ضرب اللّسان أشدّ من ضرب‏السّنان.

جامع الاخبار/ 109 البحار 71/ 286

امير المؤمنين (ع) فرمود: ضربت زبان، سخت‏تر از ضربت سر نيزه است.

1452- ... عن ابي عبد اللَّه عليه السّلام قال: إنّ أبغض خلق اللَّه عبداتّقى النّاس لسانه.

الكافي 2/ 323

از امام صادق (ع) نقل شده است كه فرمود: دشمن‏ترين خلق خدا بنده‏اى است كه مردم از زبانش بترسند.

1453- ... عن عبد اللَّه بن سنان قال: قال ابو عبد اللَّه عليه السّلام:من خاف النّاس لسانه فهو في النّار.

البحار 75/ 283 الوسائل 11/ 326 الكافي 2/ 327

از عبد اللَّه بن سنان نقل شده كه امام صادق (ع) فرمود: هر كه مردم از زبان او بترسند در آتش خواهد بود.

1454- قال امير المؤمنين عليه السّلام: كيف تكون مسلما و لا يسلم‏النّاس منك و كيف تكون مؤمنا و لا تأمنك النّاس و كيف تكون متّقيا و النّاس يتّقون أذاك.

مجموعة ورام 2/ 227

امير المؤمنين (ع) فرمود: چگونه تو مسلمانى و حال آنكه مردم از سوى تو در سلامت نيستند، و چگونه ايمان دارى در حالى كه مردم از دست تو امنيّت ندارند، و چگونه پرهيزگار هستى با اينكه مردم از آزار تو مى‏ترسند؟!

1455- عن النبيّ صلّى اللَّه عليه و آله: المسلم من سلم المسلمون‏من لسانه و يده.

نهج الفصاحة 2/ 625

از پيامبر (ص) نقل شده است: مسلمان كسى است كه مسلمانان از دست و زبانش سالم بمانند.

1456- ... عن عبد اللَّه بن سنان عن ابي عبد اللَّه عليه السّلام قال:قال رسول اللَّه صلّى اللَّه عليه و آله: ألا انبّئكم بشراركم قالوا: بلى يا رسول اللَّه قال صلّى اللَّه عليه و آله: المشّاءون بالنّميمة، المفرّقون بين الأحبّة، الباغون للبراء المعايب.

الكافي 2/ 369

از عبد اللَّه بن سنان از امام صادق (ع) نقل شده كه رسول‏

خدا (ص) فرمود: آيا شما را از بدكارانتان آگاه نكنم؟ گفتند: چرا، اى پيامبر خدا! فرمود: آنان كه به سخن چينى گام برمى‏دارند و ميان دوستان جدائى مى‏افكنند و براى بى‏گناهان عيب‏تراشى مى‏كنند.

1457- عن عليّ عليه السّلام: لكلّ شي‏ء بذر و بذر العداوة المزاح. غرر الحكم/ 580

از على (ع) نقل شده است: هر چيزى بذرى دارد و بذر دشمنى شوخى كردن است.

1458- عن الصادق عليه السّلام: إيّاكم و المزاح فإنّه يذهب بماءالوجه و مهابة الرّجال.

الكافي 2/ 665 مشكاة الانوار/ 191

از امام صادق (ع) نقل شده است: بپرهيزيد از شوخى كردن، زيرا آن، آبرو و هيبت مردان را مى‏برد.

1459- قال النبيّ صلّى اللَّه عليه و آله: اطلب لأخيك عذرا فإن لم‏تجد له عذرا فالتمس له عذرا.

البحار 75/ 197

پيامبر (ص) فرمود: براى برادر (دينى) خود عذرى بطلب، اگر عذرى براى او نيافتى با تلاش هر چه بيشتر آن را براى او جستجو كن.

157 ذمّ الفحش - نكوهش دشنام‏

1460- قال رسول اللَّه صلّى اللَّه عليه و آله: إيّاكم و الفحش فإنّ اللَّه‏لا يحبّ الفحش و التّفحّش.

مجموعة ورام 1/ 110

پيامبر خدا (ص) فرمود: از دشنام بپرهيزيد، زيرا خداوند دشنام و دشنام دادن را دوست نمى‏دارد.

1461- قال رسول اللَّه صلّى اللَّه عليه و آله: الجنّة حرام على كلّ‏فاحش (أن) يدخلها.

مجموعة ورام 1/ 110 المحجة البيضاء 5/ 215

رسول خدا (ص) فرمود: ورود به بهشت بر هر دشنام دهنده‏اى حرام است.

1462- عن ابي عبد اللَّه عليه السّلام قال: قال رسول اللَّه صلّى اللَّه‏عليه و آله: إذا رأيتم الرّجل لا يبالي ما قال و لا ما قيل له فهو شرك الشّيطان.

الوسائل 11/ 329

از امام صادق (ع) نقل شده كه رسول خدا (ص) فرمود: هر گاه ديديد مردى به آنچه خود گفته و به آنچه در باره او گفته‏اند، اهميّت نمى‏دهد (بدانيد) او شريك شيطان است.

1463- عن عليّ عليه السّلام: إنّ الفحش و التّفحّش ليسا من خلائق‏الإسلام.

غرر الحكم/ 218

از على (ع) نقل شده است: دشنام و دشنام دادن از خوى اسلام نيست.

1464- عن سليم بن قيس عن امير المؤمنين عليه السّلام: قال رسول‏اللَّه صلّى اللَّه عليه و آله: إنّ اللَّه حرّم الجنّة على كلّ فحّاش بذيّ قليل الحياء لا يبالي ما قال و لا ما قيل له ... الخبر.

الكافي 2/ 323 الأربعين للبهائي/ 159

سليم بن قيس از امير المؤمنين (ع) نقل كرده كه پيامبر خدا (ص) فرمود: خداوند بهشت را حرام كرده است بر هر دشنام دهنده كم شرمى كه به آنچه خود گفته و به آنچه در باره او گفته‏اند اهميّت نمى‏دهد ...

1465- ... عن ابي عبد اللَّه عليه السّلام قال: البذاء من الجفاء والجفاء في النّار.

الوسائل 11/ 320 الكافي 2/ 325

از امام صادق (ع) نقل شده كه فرمود: دشنام دادن ستم است و ستم در آتش قرار دارد.

1466- عن ابي جعفر عليه السّلام قال: إنّ اللَّه يبغض الفاحش‏المتفحّش.

مجموعة ورام 2/ 52 مشكاة الانوار/ 171 تحف العقول/ 217 الكافي 2/ 324 البحار 78/ 176

از امام باقر (ع) نقل شده كه فرمود: خداوند دشنام و دشنام دهنده را دشمن مى‏دارد.

1467- عن عليّ عليه السّلام: ما فحّش كريم قطّ.

غرر الحكم/ 737

از على (ع) نقل شده است: بزرگوار هرگز دشنام نمى‏دهد.

1468- عن عليّ عليه السّلام: من ساء كلامه كثر ملامه. غرر الحكم/659

از على (ع) نقل شده است: هر كه بد سخن باشد سرزنشش فراوان است.

1469- عن النبيّ صلّى اللَّه عليه و آله يا عليّ: حرّم اللَّه الجنّة على‏كلّ فاحش بذيّ لا يبالي ما قال و لا ما قيل له.

روضة المتقين 12/ 48

از پيامبر (ص) نقل شده است كه به على (ع) فرمود: اى على! خداوند بهشت را حرام كرده است بر هر دشنام دهنده بد زبانى كه به آنچه خود گفته و به آنچه در باره او گفته‏اند اهميّت نمى‏دهد.

158 المشاورة - مشورت‏

1470- عن عليّ عليه السّلام: أعقل النّاس من أطاع العقلاء. غررالحكم/ 175

از على (ع) نقل شده است: خردمندترين مردم كسى است كه از خردمندان پيروى كند.

1471- عن عليّ عليه السّلام: لا يستغني العاقل عن المشاورة. غررالحكم/ 842

از على (ع) نقل شده است: خردمند از مشورت بى‏نياز نيست.

1472- قال لقمان لابنه عليهما الرحمة: يا بنيّ شاور الكبير و لاتستحي من مشاورة الصّغير.

الاختصاص/ 333

لقمان به پسرش گفت: پسرم! با بزرگان مشورت كن، و از مشورت با افراد كوچك نيز شرم نداشته باش.

1473- عن عليّ عليه السّلام: ما ضلّ من استشار.

غرر الحكم/ 736 - از على (ع) نقل شده است: كسى كه مشورت كند گمراه نمى‏شود.

1474- عن جعفر بن محمد عن ابيه عن جده عن عليّ عليهم السّلام‏عن النبيّ صلّى اللَّه عليه و آله في حديث طويل و فيه: لا وحدة أوحش من العجب و لا مظاهرة أوثق من المشاورة.

تفسير نور الثقلين 1/ 404

از جعفر بن محمّد از پدرش از جدّش از على عليهم السّلام از پيامبر (ص) نقل شده كه آن حضرت در حديثى طولانى فرمود: هيچ تنهائى‏اى وحشتناكتر از خود پسندى و هيچ همكارى‏اى مطمئن‏تر از مشورت نيست.

1475- عن امير المؤمنين قال: من لم يستشر يندم.

البحار 75/ 104مستدرك الوسائل 2/ 65

از امير المؤمنين (ع) نقل شده است كه فرمود: هر كه مشورت نكند پشيمان مى‏گردد.

159 الاستبداد بالرأي - خود رأيى‏

1476- ... عن ابي عبد اللَّه عليه السّلام قال: قال أمير المؤمنين عليه‏السّلام: إعجاب المرء بنفسه دليل على ضعف عقله.

الوسائل 1/ 75 البحار 1/ 161 الكافي 1/ 27

از امام صادق (ع) نقل شده كه امير المؤمنين (ع) فرمود:

خودپسندى انسان، دليل ناتوانى عقل اوست.

1477- عن عليّ عليه السّلام: من استبدّ برأيه هلك و من شاورالرّجال‏

شاركها في عقولها.

نهج البلاغة (فيض)/ 1155 (الصالح)/ 500 البحار 75/ 104

از على (ع) نقل شده است: هر كه خود رأى باشد هلاك مى‏گردد، و هر كه با مردان مشورت كند در عقل آنان مشاركت خواهد داشت.

1478- عن عليّ عليه السّلام: لا تستبدّ برأيك فمن استبدّ برأيه‏هلك.

غرر الحكم/ 811

از على (ع) نقل شده است: خود رأى مباش كه هر كه خود رأى باشد هلاك مى‏گردد.

1479- قال ابو عبد اللَّه عليه السّلام: من أعجب بنفسه هلك و من‏أعجب برأيه هلك ... الخبر.

مستدرك الوسائل 1/ 17

امام صادق (ع) فرمود: هر كه خودپسند باشد هلاك مى‏گردد و هر كه خود رأى باشد هلاك خواهد شد ...

1480- عن عليّ عليه السّلام: من رضي عن نفسه كثر السّاخط عليه. غرر الحكم/ 659

از على (ع) نقل شده است: هر كه از خود راضى باشد، خشم‏گيرنده بر او بسيار خواهد شد.

1481- عن عليّ عليه السّلام: من استبدّ برأيه ذلّ.

غرر الحكم/ 618 از على (ع) نقل شده است: هر كه خود رأى باشد خوار مى‏گردد.

1482- عن عليّ عليه السّلام: العجب يفسد العقل.

غرر الحكم/ 26 - از على (ع) نقل شده است: خودپسندى، عقل را تباه مى‏كند.

160 حبّ الجاه و طلب الرئاسة - حبّ جاه و رياست‏طلبى‏

1483- عن النبيّ صلّى اللَّه عليه و آله: حبّك للشّي‏ء يعمي و يصمّ. الفقيه 4/ 272 روضة المتقين 13/ 21

از پيامبر (ص) نقل شده است: دوست داشتن چيزى ترا كر و كور مى‏كند.

1484- و قال صلّى اللَّه عليه و آله لعليّ عليه السّلام: إنّما هلك‏النّاس‏باتّباع الهوى و حبّ الثّناء.

المحجة البيضاء 6/ 112

پيامبر (ص) به على (ع) فرمود: مردم در اثر پيروى از هواى نفس و دوست داشتن مدح و ثنا نابود مى‏گردند.

1485- عن عليّ عليه السّلام: حبّ الرّياسة رأس المحن. غررالحكم/ 380

از على (ع) نقل شده است: حبّ رياست ريشه گرفتاريهاست.

1486- ... عن ابي عبد اللَّه عليه السّلام قال: من طلب الرّئاسة هلك. الكافي 2/ 297

از امام صادق (ع) نقل شده كه فرمود: هر كه در طلب رياست باشد نابود مى‏گردد.

1487- ... قال ابو عبد اللَّه عليه السّلام: ملعون من ترأّس ملعون من‏همّ‏

بها ملعون من حدّث بها نفسه.

المحجة البيضاء 6/ 113 الكافي 2/ 298

- امام صادق (ع) فرمود: كسى كه رياست را بپذيرد ملعون است.

كسى كه آهنگ رياست كند ملعون است. كسى كه پيش خود از رياست سخن بگويد ملعون است.

1488- ... عن الحسين بن عليّ عليهما السّلام قال: قال عليّ عليه‏السّلام: أهلك النّاس اثنان خوف الفقر و طلب الفخر.

الاثنا عشرية/ 43 البحار 72/ 39 تحف العقول/ 150 الخصال 1/ 69

- از حسين بن على (ع) نقل شده كه على (ع) فرمود: دو چيز مردم را نابود مى‏كند: ترس از بينوائى و فخرطلبى.

1489- عن عليّ عليه السّلام: أيّها النّاس إنّ أخوف ما أخاف عليكم‏اثنان اتّباع الهوى و طول الأمل فأمّا اتّباع الهوى فيصدّ عن الحقّ و أمّا طول الأمل فينسي الآخرة ... الخبر.

نهج البلاغة (فيض)/ 118 (الصالح)/ 83

- از على (ع) نقل شده است: اى مردم! ترسناكترين چيزى كه من بر شما مى‏ترسم دو چيز است: پيروى از هواى نفس و آرزوى دراز. امّا پيروى از هواى نفس، آدمى را از حقّ باز مى‏دارد و امّا آرزوى دراز، آخرت را از ياد مى‏برد.

1490- عن عليّ عليه السّلام: من اعتزّ بغير اللَّه سبحانه ذلّ. غررالحكم/ 639

- از على (ع) نقل شده است: هر كس به غير خداوند سبحان عزيز شود خوار مى‏گردد.

161 الصبر - شكيبائى‏

1491- من كلام امير المؤمنين عليه السّلام: من ركب مراكب الصّبراهتدى إلى ميدان النّصر.

كنز الفوائد/ 58

از سخن امير المؤمنين (ع) است: هر كه به مركب صبر سوار گردد به ميدان نصرت راه مى‏يابد.

1492- عن عليّ عليه السّلام: لا ظفر لمن لا صبر له. غرر الحكم/846

از على (ع) نقل شده است: كسى كه شكيبائى ندارد پيروزى نخواهد داشت.

1493- ... قال رسول اللَّه صلّى اللَّه عليه و آله: الصّبر ثلاثة: صبر عندالمصيبة و صبر على الطّاعة و صبر عن المعصية ... الخبر.

الكافي 2/ 91

پيامبر خدا (ص) فرمود: صبر بر سه گونه است: صبر در مصيبت، و صبر بر اطاعت، و صبر از گناه ...

1494- عن عليّ عليه السّلام: الصّبر صبران صبر على ما تكره و صبرعمّا تحبّ.

غرر الحكم/ 79

از على (ع) نقل شده است: صبر، دو صبر است: صبر بر آنچه براى تو ناپسند است و صبر از آنچه دوست مى‏دارى.

162 الحياء - شرم و حياء

1495- عن عليّ عليه السّلام: الحياء مفتاح الخير.

غرر الحكم/ 16 از على (ع) نقل شده است: شرم و حيا كليد خوبيها است.

1496- ... عن ابي عبد اللَّه عليه السّلام قال: لا إيمان لمن لا حياء له. البحار 71/ 331 الكافي 2/ 106

از امام صادق (ع) نقل شده كه فرمود: كسى كه شرم و حيا ندارد ايمان ندارد.

1497- ... عن الصادق عليه السّلام: الحياء من الإيمان و الإيمان في‏الجنّة.

الكافي 2/ 106 البحار 71/ 329

از امام صادق (ع) نقل شده است: حيا از ايمان است و ايمان در بهشت است.

1498- ... عن معاذ بن كثير عن احدهما عليهما السّلام قال: الحياء والإيمان مقرونان في قرن فإذا ذهب احدهما تبعه صاحبه.

البحار 71/ 331 الكافي 2/ 106

از معاذ بن كثير از امام باقر يا امام صادق عليهما السّلام نقل شده است: حيا و ايمان به يك ريسمان بسته شده‏اند، هر گاه يكى از آنها برود ديگرى نيز با او خواهد رفت.

1499- عن عليّ عليه السّلام: ثمرة الحياء العفّة.

غرر الحكم/ 359

از على (ع) نقل شده است: نتيجه شرم و حيا پاكدامنى است.

1500- عن عليّ عليه السّلام: أحسن الحياء استحياؤك من نفسك.

غرر الحكم/ 191

از على (ع) نقل شده است: بهترين شرم آن است كه از خودت شرم كنى.

1501- عن عليّ عليه السّلام: غاية الحياء أن يستحيي الرّجل من‏نفسه.

غرر الحكم/ 504

از على (ع) نقل شده است: آخرين درجه شرم و حيا آن است كه مرد از خودش حيا كند.

1502- عن عليّ عليه السّلام: من لم يستحي من النّاس لم يستحي‏من اللَّه سبحانه.

غرر الحكم/ 711

از على (ع) نقل شده است: هر كه از مردم شرم نكند از خداوند سبحان شرم نخواهد كرد.

1503- عن عليّ عليه السّلام: من كساه الحياء ثوبه لم ير النّاس عيبه. نهج البلاغة (فيض)/ 1175 (الصالح)/ 508 البحار 71/ 337

از على (ع) نقل شده است: هر كه جامه حيا به تن كند مردم عيب او را نخواهند ديد.

1504- عن النبيّ صلّى اللَّه عليه و آله: إذا لم تستح فاصنع ماشئت.

تفسير ابي الفتوح 4/ 550 مستدرك الوسائل 2/ 26

از پيامبر (ص) نقل شده است: وقتى حيا نكردى هر كارى مى‏خواهى بكن.

1505- عن عليّ عليه السّلام: من لا حياء له لا خير فيه. غرر الحكم/646

از على (ع) نقل شده است: كسى كه شرم و حيا ندارد خيرى در او نيست.

1506- (في حديث) عن امير المؤمنين عليه السّلام: و من كثر خطؤه‏قلّ حياؤه و من قلّ حياؤه قلّ ورعه، و من قلّ ورعه مات قلبه، و من مات قلبه دخل النّار.

نهج البلاغة (فيض)/ 1239 (الصالح)/ 536

در حديثى از امير المؤمنين (ع) نقل شده است: كسى كه خطايش فراوان باشد حيايش كم است و كسى كه حيايش كم باشد كمتر از گناهان خوددارى مى‏كند، و كسى كه كمتر از گناهان خوددارى كند دلش مى‏ميرد، و كسى كه دلش بميرد وارد آتش خواهد شد.

1507- عن عليّ عليه السّلام: حياء الرّجل من نفسه ثمرة الإيمان. غرر الحكم/ 386

از على (ع) نقل شده است: حيا كردن مرد از خودش، نتيجه ايمان است.

1508- عن عليّ عليه السّلام: الحياء جميل.

غرر الحكم/ 9 از على(ع) نقل شده است: شرم و حيا زيباست.