الفصل الثاني الصوم
79 مقام الصوم في الدين -
موقعيّت روزه در دين
يا أَيُّهَا الَّذِينَ
آمَنُوا كُتِبَ عَلَيْكُمُ الصِّيامُ كَما كُتِبَ عَلَى الَّذِينَ مِنْ قَبْلِكُمْ
لَعَلَّكُمْ تَتَّقُونَ.
س 2/ آية 183 اى كسانى كه ايمان آوردهايد!
روزه بر شما مقرّر شده است چنان كه بر پيشينيان شما نيز مقرّر شده بود، باشد كه
پرهيزگارى كنيد.
وَ أَنْ تَصُومُوا خَيْرٌ
لَكُمْ، إِنْ كُنْتُمْ تَعْلَمُونَ.
س 2/ آية 184 و روزه گرفتن براى شما بهتر است،
اگر بدانيد.
وَ مَنْ جاهَدَ فَإِنَّما
يُجاهِدُ لِنَفْسِهِ إِنَّ اللَّهَ لَغَنِيٌّ عَنِ الْعالَمِينَ.
س 29 آية 6
و هر كس تلاش كند به سود خود تلاش كرده، يقينا
خداوند از جهانيان بىنياز است.
782- عن موسى بن جعفر عن
آبائه عليهم السّلام قال: قال رسول اللَّه صلّى اللَّه عليه و آله: لكلّ شىء زكاة
و زكاة الأجساد الصّيام.
البحار 96/ 255
از موسى بن جعفر (ع) از پدرانش نقل شده كه رسول
خدا (ص) فرمود: هر چيزى زكات دارد و زكات بدنها روزه گرفتن است.
783- ... عن ابي جعفر
عليه السّلام قال: قال رسول اللَّه صلّى اللَّه عليه و آله: قال اللَّه عزّ و جلّ:
الصّوم لي و أنا اجزي به.
جامع احاديث الشيعة 9/ 94 روضة المتقين 3/ 225
المحجة البيضاء 2/ 123 دعائم الاسلام 1/ 270 البحار 96/ 256
از امام باقر (ع) نقل شده كه پيامبر خدا (ص)
فرمود: خداوند فرموده است: روزه اختصاص به من دارد و من خود پاداش آن را مىدهم.
784- عن الصادق عن أبيه
عليهما السّلام: قال رسول اللَّه صلّى اللَّه عليه و آله: نوم الصّائم عبادة و نفسه
تسبيح.
دعائم الاسلام 1/ 270 قرب الاسناد/ 46 البحار
96/ 248 الكافي 4/ 62
از امام صادق (ع) از پدرش نقل شده كه پيامبر
خدا (ص) فرمود: خواب روزهدار عبادت و نفس كشيدنش تسبيح است.
785- ... عن الصادق عن
آبائه عليهم السّلام قال: قال رسول اللَّه صلّى اللَّه عليه و آله: قال اللَّه عزّ
و جلّ: يا ابن آدم أطعني فيما أمرتك و لا تعلّمني ما
يصلحك.
امالي الصدوق/ 263 الوسائل 11/ 185 البحار 71/
135 الخصال 1/ 4
از امام صادق (ع) از پدرانش نقل شده كه رسول
خدا (ص) فرمود: خداوند فرموده است: اى پسر آدم! در آنچه به تو فرمان دادهام از من
اطاعت كن و آنچه را كه به صلاح تو مىباشد به من تعليم مده.
786- عن ابي عبد اللَّه
عليه السّلام قال: قال أمير المؤمنين عليه السّلام: عليكم في شهر رمضان بكثرة
الاستغفار و الدّعاء فأمّا الدّعاء فيدفع به عنكم البلاء و أمّا الاستغفار فيمحي
ذنوبكم.
الكافي 4/ 88
از امام صادق (ع) نقل شده كه امير المؤمنين (ع)
فرمود: در ماه رمضان طلب آمرزش و دعاى فراوان داشته باشيد. بوسيله دعا بلا از شما
بر طرف مىشود و طلب آمرزش نيز گناهانتان را از بين مىبرد.
787- عن عليّ عليه
السّلام: كم من صائم ليس له من صيامه إلّا الظّماء.
غرر الحكم/ 551
از على (ع) نقل شده است: بسا روزه دارى كه از
روزهاش جز تشنگى بهرهاى ندارد.
788- ... عن ابي حمزة
الثمالي قال: قال على بن الحسين عليهما السّلام: من عمل بما افترض اللَّه عليه فهو
من خير النّاس.
الوسائل 11/ 205
از ابو حمزه ثمالى نقل شده كه على بن الحسين
(ع) فرمود: هر كس به آنچه خداوند بر او واجب كرده است عمل كند از بهترين مردم است.
789- عن عليّ عليه
السّلام: طوبى لنفس ادّت لربّها فرضها.
غرر الحكم/ 468
از على (ع) نقل شده است: خوشا به حال كسى كه
واجب پروردگارش را انجام دهد.
790- عن عليّ عليه
السّلام: الصّبر على طاعة اللَّه أهون من الصّبر على عقوبته.
غرر الحكم/ 68
از على (ع) نقل شده است: شكيبائى بر اطاعت خدا
آسانتر از شكيبائى بر كيفر اوست.
791- عن عليّ عليه
السّلام: أفضل الأعمال ما أكرهت نفسك عليه.
نهج البلاغة (فيض)/ 1196 الصالح/ 511
از على (ع) نقل شده است: بهترين كارها، كارى
است كه خود را بر آن وادار كنى.
792- عن رسول اللَّه صلّى
اللَّه عليه و آله: افضل الأعمال أحمزها.
الشهاب/ 14 نهج البلاغة (فيض)/ 1196
از پيامبر خدا (ص) نقل شده است: بهترين كارها
دشوارترين آنهاست.
793- عن المفضل عن ابي
عبد اللَّه عليه السّلام قال: صوم يوم غدير خمّ كفّارة ستّين سنة.
المحجة البيضاء 2/ 141 البحار 97/ 112
از مفضّل از امام صادق (ع) نقل شده كه فرمود:
روزه روز غدير خم كفّاره شصت سال است.
80 فوائد الصوم و عوائده - فوايد
و آثار روزه
794- عن النبيّ صلّى
اللَّه عليه و آله قال: صوموا تصحّوا.
البحار 96/ 255 مستدرك الوسائل 1/ 590
از رسول خدا (ص) نقل شده كه فرمود: روزه بگيريد
تا سالم بمانيد.
795- قال رسول اللَّه
صلّى اللَّه عليه و آله: الصّوم جنّة من النّار.
المحجة البيضاء 2/ 123 البحار 96/ 251
پيامبر خدا (ص) فرمود: روزه سپرى از آتش است.
796- قال الصادق عليه
السلام: للصّائم فرحتان: فرحة عند إفطاره و فرحه عند لقاء ربّه عزّ و جلّ.
روضة المتقين 3/ 229 جامع احاديث الشيعة 9/ 97
الخصال 1/ 44 تفسير ابي الفتوح 1/ 290
امام صادق (ع) فرمود: روزهدار دو شادمانى
دارد: يكى هنگام افطار و ديگرى هنگام ديدار با پروردگار خويش.
797- قال الصادق عليه
السلام: نوم الصّائم عبادة و صمته تسبيح و عمله متقبّل و دعاؤه مستجاب.
الفقيه 2/ 64 روضة المتقين 3/ 230 البحار 96/
253
امام صادق (ع) فرمود: خواب روزهدار عبادت، و
سكوتش تسبيح و عملش پذيرفته و دعايش مستجاب است.
798- قال ابو الحسن عليه
السلام: دعوة الصّائم تستجاب عند إفطاره.
البحار 96/ 255
حضرت ابو الحسن (ع) فرمود: دعاى روزهدار هنگام
افطار مستجاب مىشود.
799- عن موسى بن جعفر عن
آبائه عليهم السلام قال: قال رسول اللَّه صلّى اللَّه عليه و آله: و كلّ اللَّه
ملائكته بالدّعاء للصّائمين.
البحار 96/ 255
از موسى بن جعفر (ع) از پدرانش نقل شده كه رسول
خدا (ص) فرمود: خداوند فرشتگان خود را به دعا براى روزهداران بر گماشته است.
800- قال رسول اللَّه
صلّى اللَّه عليه و آله: إنّ للجنّة بابا يدعى الرّيّان لا يدخل منه إلّا
الصّائمون.
البحار 96/ 252
پيامبر خدا (ص) فرمود: بهشت درى به نام «ريّان»
دارد كه تنها روزه داران از آن وارد مىشوند.
81 عقاب المفطر بلا عذر - كيفر
كسى كه بدون عذر روزه خوارى كند
801- قال الصادق عليه
السّلام: من أفطر يوما من شهر رمضان خرج روح الإيمان منه.
روضة المتقين 3/ 325 البحار 96/ 372 مستدرك
الوسائل 1/ 571 عقاب الاعمال/ 281
امام صادق (ع) فرمود: هر كس يك روز از ماه
رمضان روزه خوارى كند روح ايمان از او بيرون مىرود.
802- ... عن جعفر بن محمد
عن ابيه عن جده عليهم السّلام: أنّ عليّا
عليه السّلام اتي برجل مفطر في شهر رمضان نهارا
من غير علّة فضربه تسعة و ثلاثين سوطا حقّ شهر رمضان حيث أفطر فيه.
مستدرك الوسائل 1/ 570
از امام باقر (ع) از پدرش از جدّش نقل شده است
كه مردى را نزد على (ع) آوردند كه در روز ماه رمضان بدون عذر افطار كرده بود. على
(ع) به خاطر حقّ ماه رمضان كه اين شخص در آن افطار كرده بود 39 شلّاق به او زد.
الفصل الثالث الخمس و الزكاة
82 الخمس - خمس
وَ اعْلَمُوا أَنَّما
غَنِمْتُمْ مِنْ شَيْءٍ فَأَنَّ لِلَّهِ خُمُسَهُ وَ لِلرَّسُولِ وَ لِذِي
الْقُرْبى وَ الْيَتامى وَ الْمَساكِينِ وَ ابْنِ السَّبِيلِ إِنْ كُنْتُمْ
آمَنْتُمْ بِاللَّهِ وَ ما أَنْزَلْنا عَلى عَبْدِنا يَوْمَ الْفُرْقانِ يَوْمَ
الْتَقَى الْجَمْعانِ وَ اللَّهُ عَلى كُلِّ شَيْءٍ قَدِيرٌ.
س 8/ آية 41 بدانيد كه هر چه را به غنيمت
گرفتيد، يك پنجم آن به خدا و پيامبر و نزديكان او و به يتيمان و بينوايان و در راه
مانده اختصاص دارد، اگر به خدا و آنچه روز جدائى حقّ از باطل، روز تلاقى دو گروه،
بر بنده خود نازل كردهايم ايمان آوردهايد، و خدا بر هر چيزى تواناست.
803- عن حمّاد بن عيسى عن
بعض أصحابنا عن العبد الصالح عليه السّلام قال: الخمس من خمسة أشياء، من الغنائم، و
الغوص، و من الكنوز و من المعادن و الملاحة ... الحديث.
الفصول المهمة/ 314 الكافي 1/ 539 الوسائل 6/
339
از حمّاد بن عيسى، از بعضى از اصحاب ما، از
بنده صالح خدا (موسى بن جعفر (ع» نقل شده است كه فرمود: خمس از پنج چيز مىباشد:
غنيمت، غوّاصى، گنج، معدن و فروش نمك ...
804- ... عن سماعة قال:
سألت أبا الحسن عليه السّلام عن الخمس فقال عليه السّلام: في كلّ ما أفاد النّاس من
قليل أو كثير.
الكافي 1/ 545 الوسائل 6/ 350 جامع احاديث
الشيعة 8/ 546
سماعه مىگويد: از حضرت ابو الحسن (ع) در باره
خمس سؤال كردم، فرمود: در تمام چيزهائى كه مردم به دست مىآورند- خواه كم باشد يا
زياد- خمس مىباشد.
805- عن ابي بصير قال:
كتبت الى ابي جعفر عليه السّلام: الخمس أخرجه قبل المئونة او بعد المئونة؟ فكتب
عليه السّلام: بعد المئونة.
الكافي 1/ 545 الوسائل 6/ 354 جامع احاديث
الشيعة 8/ 554
ابو بصير مىگويد: به امام باقر (ع) نوشتم: آيا
خمس را پيش از مخارج اخراج كنم يا بعد از آن؟ امام (ع) نوشت: پس از مخارج.
83 عقاب من لم يؤدّ الخمس - كيفر
كسى كه خمس نمىدهد
806- ... عن ابي بصير عن
ابي جعفر عليه السّلام قال: كلّ شىء قوتل عليه على شهادة أن لا إله إلّا اللَّه و
أنّ محمّدا رسول اللَّه (ص) فإنّ لنا خمسه و لا يحلّ لأحد أن يشترى من الخمس شيئا
حتّى يصل إلينا حقّنا.
الوسائل 6/ 339 جامع احاديث الشيعة 8/ 529
از ابو بصير از امام باقر (ع) نقل شده كه
فرمود: هر چيزى كه بر اساس شهادت به يگانگى خدا و رسالت محمد (ص) بر سر آن
جنگيدهاند، يك پنجم آن اختصاص به ما دارد و براى هيچ كس روا نيست چيزى از خمس را
خريدارى كند تا حقّ ما به ما برسد.
807- ... عن ابي بصير عن
ابي جعفر عليه السّلام قال: سمعته يقول: من اشترى شيئا من الخمس لم يعذره اللَّه،
اشترى ما لا يحلّ له.
الوسائل 6/ 338
ابو بصير مىگويد: از امام باقر (ع) شنيدم كه
مىفرمود: هر كس چيزى از خمس را خريدارى كند، خداوند عذر او را نمىپذيرد. او چيزى
را خريده كه برايش حلال نيست.
808- عن المهدي عليه
السّلام: بسم اللَّه الرّحمن الرّحيم لعنة اللَّه و الملائكة و النّاس اجمعين على
من اكل من مالنا درهما حراما.
البحار 53/ 184 الاحتجاج 2/ 300
از حضرت مهدى (ع) نقل شده است: به نام خداوند
بخشاينده مهربان. لعنت خدا و فرشتگان و همه مردم بر كسى كه يك درهم حرام از مال ما
بخورد.
809- عن المهدي عليه
السّلام: و امّا المتلبّسون بأموالنا فمن استحلّ منها شيئا فأكله فإنّما يأكل
النّيران.
اعلام الورى/ 424 كشف الغمة 2/ 532
از حضرت مهدى (ع) نقل شده است: امّا آنان كه
اموال ما را در اختيار گرفتهاند، هر كس چيزى از آن را حلال بداند و بخورد يقينا
آتش خورده است.
810- عن عليّ عليه
السّلام إنّه قال: من كثر ماله و لم يعط حقّه فإنّما ماله حيّات ينهشه يوم القيامة.
البحار 96/ 29
از على (ع) نقل شده كه فرمود: هر كه مالش
فراوان گردد و حقّ آن را ادا نكند روز قيامت مال او تبديل به مارهائى مىشود كه
پيوسته او را مىگزند.
811- ... عن هشام بن
الحكم عن ابي عبد اللَّه عليه السّلام قال: من منع حقّا للَّه عزّ و جلّ أنفق في
باطل مثليه.
الكافي 3/ 506
از هشام بن حكم از امام صادق (ع) نقل شده كه
فرمود: هر كس حقّ خدا را ندهد، دو برابر آن را در باطل خرج خواهد كرد.
84 الزكاة - زكات
إِنَّ الَّذِينَ آمَنُوا
وَ عَمِلُوا الصَّالِحاتِ وَ أَقامُوا الصَّلاةَ وَ آتَوُا الزَّكاةَ لَهُمْ
أَجْرُهُمْ عِنْدَ رَبِّهِمْ وَ لا خَوْفٌ عَلَيْهِمْ وَ لا هُمْ يَحْزَنُونَ.
س 2/ آية 277 آنان كه ايمان آورده و كارهاى
شايسته كردهاند و نماز بر پا داشته و زكات دادهاند پاداششان نزد پروردگارشان
خواهد بود. هيچ ترسى بر آنان نيست و اندوهگين نمىشوند.
الَّذِينَ يُقِيمُونَ
الصَّلاةَ وَ يُؤْتُونَ الزَّكاةَ وَ هُمْ بِالآْخِرَةِ هُمْ يُوقِنُونَ.
س 31/ آية 4 (نيكوكاران كسانى هستند) كه نماز
بر پا مىدارند و زكات مىدهند و به آخرت يقين دارند.
الَّذِينَ لا يُؤْتُونَ
الزَّكاةَ وَ هُمْ بِالآْخِرَةِ هُمْ كافِرُونَ.
س 41/ آية 7 (مشركان آنانند) كه زكات نمىدهند
و به آخرت كفر مىورزند.
812- عن ابي عبد اللَّه
عليه السّلام قال: إنّ اللَّه فرض الزّكاة كما فرض الصّلاة ... الحديث.
الفقيه 2/ 2 الوسائل 4/ 3 البحار 96/ 18
از امام صادق (ع) نقل شده كه فرمود: همان گونه
كه خداوند نماز را واجب ساخته زكات را نيز واجب كرده است ...
813- عن ابي عبد اللَّه
عليه السّلام انّه قال: وضع رسول اللَّه صلّى اللَّه عليه و آله الزّكاة على تسعة
أشياء و عفى عمّا سوى ذلك: على الذّهب و الفضّة و الحنطة و الشّعير و التّمر و
الزّبيب و الإبل و البقر و الغنم.
الاستبصار 2/ 2 التهذيب 4/ 3 الوسائل 4/ 36
البحار 96/ 30
از امام صادق (ع) نقل شده كه فرمود: رسول خدا
(ص) زكات را در 9 چيز مقرّر ساخت و از غير آن صرف نظر كرد: طلا، نقره، گندم، جو،
خرما، كشمش، شتر، گاو، گوسفند.
814- قال رسول اللَّه
صلّى اللَّه عليه و آله: أيّها النّاس أدّوا زكاة أموالكم.
تفسير ابي الفتوح 4/ 104
پيامبر خدا (ص) فرمود: اى مردم! زكات اموال خود
را بپردازيد.
815- عن يونس عن مبارك
العقرقوفي: سمعت ابا الحسن عليه السّلام يقول: إنّما وضعت الزّكاة قوتا للفقراء و
توفيرا لأموالكم.
الفقيه 2/ 2
يونس از مبارك عقرقوفى نقل كرده كه گفت: از
حضرت- ابو الحسن (ع) شنيدم كه مىفرمود: زكات براى روزى بينوايان و افزونى اموال
شما مقرّر شده است.
816- ... عن ابي الحسن
موسى عليه السّلام قال: حصّنوا أموالكم بالزّكاة.
الفقيه 2/ 2 الكافي 4/ 61
از حضرت ابو الحسن موسى بن جعفر (ع) نقل شده كه
فرمود: با دادن زكات، اموال خود را مصون داريد.
817- ... عن عمرو بن شمر
قال: سمعت ابا عبد اللَّه عليه السّلام يقول: حصّنوا أموالكم بالزّكاة و داووا
مرضاكم بالصّدقة و ما تلف مال في برّ و لا بحر إلّا بمنع الزّكاة.
ثواب الاعمال/ 70 الوسائل 6/ 13-321
عمرو بن شمر مىگويد: از امام صادق (ع) شنيدم
كه مىفرمود: با دادن زكات، اموال خود را مصون داريد، و با دادن صدقه بيمارانتان را
درمان كنيد.
هيچ مالى جز به خاطر ندادن زكات، در خشكى و
دريا نابود نگرديد.
818- عن عليّ عليه
السّلام: بركة المال في اداء الزّكاة.
الاثنا عشرية/ 19
از على (ع) نقل شده است: بركت مال در دادن زكات
است.
819- ... عن جعفر بن محمد
عن ابيه عن آبائه عليهم السّلام قال: قال رسول اللَّه صلّى اللَّه عليه و آله:
الزّكاة قنطرة الإسلام.
مستدرك الوسائل 1/ 59 البحار 96/ 23
از جعفر بن محمّد (ع) از پدرش از پدرانش نقل
شده كه رسول خدا (ص) فرمود: زكات، پل اسلام است.
85 مانع الزكاة - كسى كه زكات
نمىدهد
820- روى محمد بن مسلم،
عن ابي جعفر عليه السّلام انه قال: ما من عبد منع من زكاة ماله شيئا إلّا جعل
اللَّه ذلك ثعبانا من نار مطوّقا في عنقه ينهش من لحمه حتّى يفرغ من الحساب و هو
قول اللَّه عزّ و جلّ: سَيُطَوَّقُونَ ما بَخِلُوا بِهِ يَوْمَ الْقِيامَةِ يعني ما
بخلوا به من الزّكاة.
الفقيه 2/ 6 روضة المتّقين 3/ 17
محمد بن مسلم از امام باقر (ع) نقل كرده كه
فرمود: هيچ بندهاى نيست كه چيزى از زكات مال خود را ندهد مگر آنكه خداوند آن را به
اژدهائى آتشين تبديل مىكند كه به گردنش مىپيچد و گوشت بدنش را مىگزد تا از حساب
فارغ شود، و همين است گفتار خداوند بزرگ: «روز قيامت آنچه نسبت به آن بخل
ورزيدهاند طوق گردنشان مىشود» يعنى زكاتى كه نسبت به آن بخل نمودهاند.
821- روى عبيد بن زرارة
عن ابي عبد اللَّه عليه السّلام انه قال: ما من رجل يمنع درهما في حقّه إلّا انفق
اثنين في غير حقّه و ما من رجل يمنع حقّا في ماله إلّا طوّقه اللَّه به حيّة من نار
يوم القيامة.
الكافي 3/ 504 الفقيه 2/ 6 روضة المتقين 3/ 18
عبيد بن زراره از امام صادق (ع) نقل كرده كه
فرمود: هيچ كس نيست كه از دادن درهمى در راه حق امتناع ورزد مگر آنكه دو برابر آن
را به ناحقّ خرج مىكند، و هيچ كس نيست كه حقّى را در مال خود منع كند مگر آنكه
خداوند آن را روز قيامت به مارى آتشين تبديل مىكند و به گردنش مىافكند.
822- و في رواية ابي
بصير، عن ابي عبد اللَّه عليه السّلام قال: من منع قيراطا من الزّكاة فليس بمؤمن و
لا مسلم و هو قول اللَّه عزّ و جلّ: حَتَّى إِذا جاءَ أَحَدَهُمُ الْمَوْتُ قالَ
رَبِّ ارْجِعُونِ لَعَلِّي أَعْمَلُ صالِحاً فِيما تَرَكْتُ روضة المتقين 3/ 19
الكافي 3/ 503 الفقيه 2/ 6
در روايت ابو بصير از امام صادق (ع) نقل شده كه
فرمود: هر كس از دادن يك قيراط زكات امتناع ورزد مؤمن و مسلمان نيست، و همين است
گفتار خداوند بزرگ: «چون مرگ يكى از آنان فرا رسد مىگويد: پروردگارا! مرا باز
گردان، شايد در مورد آنچه ترك كردهام كار پسنديدهاى انجام دهم».
823- ... عن سالم عن ابي
بصير عن ابي عبد اللَّه عليه السّلام: من منع قيراطا من الزّكاة فليمت إن شاء
يهوديّا أو نصرانيّا.
الوسائل 6/ 18 الكافي 3/ 505
از سالم از ابو بصير از امام صادق (ع) نقل شده
است: هر كه از دادن يك قيراط زكات امتناع كند، اگر مىخواهد يهودى بميرد يا نصرانى.
824- قال رسول اللَّه
صلّى اللَّه عليه و آله: ما من رجل منع زكاة ماله إلّا جعل له شجاع في عنقه يوم
القيامة.
تفسير ابي الفتوح 1/ 696
پيامبر خدا (ص) فرمود: هيچ كس نيست كه از دادن
زكات مالش امتناع كند مگر آنكه خداوند آن را روز قيامت به صورت مارى بر گردنش
مىافكند.
825- قال ابو عبد اللَّه
عليه السّلام: ما ضاع مال في برّ و لا بحر إلّا بمنع الزّكاة.
البحار 96/ 21
امام صادق (ع) فرمود: هيچ مالى جز به خاطر
ندادن زكات، در خشكى و دريا نابود نگرديد.
826- ... عن ابي جعفر
عليه السّلام قال: وجدنا في كتاب عليّ عليه السّلام قال رسول اللَّه صلّى اللَّه
عليه و آله: اذا منعت الزّكاة منعت الأرض بركاتها.
الكافي 3/ 505
از امام باقر (ع) نقل شده كه فرمود: در كتاب
على (ع) يافتيم كه پيامبر خدا (ص) فرموده است: هر گاه زكات داده نشود، زمين بركات
خود را باز خواهد داشت.
827- عن عليّ عليه
السّلام: شرّ الأموال مال لا ينفق في سبيل اللَّه و لم تؤدّ زكاته غرر الحكم/ 443
از على (ع) نقل شده است: بدترين مالها مالى است
كه در راه خدا خرج نشود و زكاتش پرداخت نگردد.
828- عن عليّ عليه
السّلام انه قال: لا يقبل اللَّه الصّلاة ممّن منع الزّكاة.
البحار 96/ 29 مستدرك الوسائل 1/ 506
از على (ع) نقل شده كه فرمود: خداوند نماز كسى
را كه از دادن زكات امتناع كرده است نمىپذيرد.
829- عن الصادق عليه
السّلام قال: قال رسول اللَّه صلّى اللَّه عليه و آله: ملعون ملعون مال لا يزكّى.
الكافي 3/ 504
از امام صادق (ع) نقل شده است كه رسول خدا (ص)
فرمود:
مالى كه زكات آن پرداخت نشود ملعون است ملعون
است.
830- قال رسول اللَّه
صلّى اللَّه عليه و آله: مانع الزّكاة في النّار.
تفسير ابي الفتوح 1/ 697
پيامبر خدا (ص) فرمود: كسى كه زكات نمىدهد در
آتش است.
الفصل الرابع
86 الحجّ - حجّ
وَ لِلَّهِ عَلَى
النَّاسِ حِجُّ الْبَيْتِ مَنِ اسْتَطاعَ إِلَيْهِ سَبِيلًا.
س 3/ آية 97 براى خدا، حجّ اين خانه بر همه
مردم، هر كه بتواند به آن راه يابد، مقرّر است.
إِنَّ الصَّفا وَ
الْمَرْوَةَ مِنْ شَعائِرِ اللَّهِ فَمَنْ حَجَّ الْبَيْتَ أَوِ اعْتَمَرَ فَلا
جُناحَ عَلَيْهِ أَنْ يَطَّوَّفَ بِهِما.
س 2/ آية 158 صفا و مروه از نشانههاى الهى
است، هر كس حجّ اين خانه كند يا عمره به جاى آورد گناهى بر او نيست كه بر آن دو
طواف كند.
831- عن ابى جعفر عليه
السّلام في قول اللَّه تبارك و تعالى قال: فَفِرُّوا إِلَى اللَّهِ إِنِّي لَكُمْ
مِنْهُ نَذِيرٌ مُبِينٌ قال: حجّوا إلى اللَّه عزّ و جلّ.
تفسير نور الثقلين 5/ 130 البحار 99/ 17
از امام باقر (ع) در باره گفتار خداوند: «بسوى
خدا فرار كنيد، من از جانب وى بر شما بيم دهنده آشكارى هستم» نقل شده است كه فرمود:
بسوى خداوند بزرگ حجّ كنيد.
832- عن الصادق عليه
السّلام قال: حجّ البيت واجب لمن استطاع إليه سبيلا و هو الزّاد و الرّاحلة مع صحّة
البدن، و ان يكون للإنسان ما يخلّفه على عياله و ما يرجع إليه من بعد حجّه.
البحار 99/ 107
از امام صادق (ع) نقل شده كه فرمود: حجّ خانه
خدا براى كسى كه بتواند به آن راه پيدا كند واجب است، و راه يافتن به آن، داشتن
توشه و مركب سوارى و سلامت بدن است. علاوه بر اين انسان مالى داشته باشد كه آن را
براى زن و فرزندش بگذارد و امكاناتي نيز داشته باشد كه پس از انجام حجّ بدان مراجعه
نمايد.
833- عن ابن عباس قال:
قال رسول اللَّه صلّى اللَّه عليه و آله: من أراد الحجّ فليتعجّل فإنّه قد يمرض
المريض و تضلّ الضالّة و تعرض الحاجة.
مستدرك الوسائل 2/ 4
از ابن عباس نقل شده كه رسول خدا (ص) فرمود: هر
كه بخواهد حجّ كند بايد شتاب نمايد، چرا كه آدمى گاه بيمار مىشود و گاهى چيزى از
دستش مىرود و گاه نيازى پيش مىآيد.
834- موسى بن القاسم عن
معاوية بن عمّار قال: سألت أبا عبد اللَّه عليه السّلام: عن رجل له مال و لم يحجّ
قطّ، قال: هو ممّن قال اللَّه تعالى: وَ نَحْشُرُهُ يَوْمَ الْقِيامَةِ أَعْمى
قال: قلت: سبحان اللَّه أعمى؟! قال: اعماه اللَّه عن طريق الجنّة.
تهذيب الأحكام 5/ 18
موسى بن قاسم از معاوية بن عمّار نقل كرده كه
گفت: از امام صادق (ع) در باره مردى كه مال داشت و هرگز حجّ نكرد، سؤال كردم.
فرمود: او از كسانى است كه خداوند فرموده: «روز قيامت او را نابينا محشور مىكنيم».
راوى مىگويد: گفتم: سبحان اللَّه! نابينا؟! فرمود: خداوند او را به راه بهشت
نابينا مىكند.
835- عن رسول اللَّه صلّى
اللَّه عليه و آله: حجّوا قبل أن لا تحجّوا فقد انهدم مرّتين و في الثّالثة يرفع من
أظهركم.
مستدرك الوسائل 2/ 8 تفسير ابي الفتوح 1/ 611
از پيامبر خدا (ص) نقل شده كه فرمود: حجّ كنيد
پيش از آنكه حجّ به جاى نياوريد، زيرا كعبه دو بار ويران گشت و براى سوّمين بار از
ميان نسل شما برداشته مىشود.
836- ... عن ابي بصير عن
ابي عبد اللَّه عليه السّلام قال: لا يزال الدّين قائما ما قامت الكعبة.
الفقيه 2/ 158 الكافي 4/ 271 الوسائل 8/ 14
از ابو بصير از امام صادق (ع) نقل شده كه
فرمود: تا وقتى كعبه بر پا باشد دين برپاست.
837- في وصية النبيّ صلّى
اللَّه عليه و آله لعليّ عليه السّلام: يا عليّ تارك الحجّ و هو مستطيع كافر يقول
اللَّه عزّ و جلّ: وَ لِلَّهِ عَلَى النَّاسِ حِجُّ الْبَيْتِ مَنِ اسْتَطاعَ
إِلَيْهِ سَبِيلًا وَ مَنْ كَفَرَ فَإِنَّ اللَّهَ غَنِيٌّ عَنِ الْعالَمِينَ يا
عليّ من سوّف الحجّ حتّى يموت بعثه اللَّه يوم القيامة يهوديّا أو نصرانيّا.
تفسير نور الثقلين 1/ 374 مكارم الاخلاق/ 441
روضة المتقين 12/ 228
در وصيّت پيامبر (ص) به على (ع) آمده است: اى
على! كسى كه توانائى انجام حجّ را داشته باشد و آن را ترك كند كافر است. خداوند
مىفرمايد:
«براى خدا، حجّ اين خانه بر همه مردم، هر كه
بتواند بدان راه يابد، مقرّر است، و هر كه
كفر ورزد يقينا خداوند از جهانيان بىنياز
است». اى على! هر كس حجّ را به تأخير اندازد تا از دنيا برود، روز قيامت خدا او را
يهودى يا نصرانى بر مىانگيزد.
838- عن ابي عبد اللَّه
عليه السّلام قال: الحاجّ لا يزال عليه نور الحجّ ما لم يلمّ بذنب.
الكافي 4/ 255 الوسائل 8/ 68
از امام صادق (ع) نقل شده كه فرمود: كسى كه حجّ
كرده، تا زمانى كه مرتكب گناه نشده پيوسته نور حجّ بر او باقى است.
839- عن ابي عبد اللَّه
عن آبائه عليهم السّلام قال: قال رسول اللَّه صلّى اللَّه عليه و آله: الحجّة
ثوابها الجنّة، و العمرة كفّارة لكلّ ذنب.
الكافي 4/ 253 الوسائل 8/ 66
از امام صادق (ع) از پدرانش نقل شده كه رسول
خدا (ص) فرمود:
پاداش يك بار حجّ كردن بهشت است، و عمره كفّاره
هر گناهى است.
840- عن عليّ عليه
السّلام: زيارة بيت اللَّه أمن من عذاب جهنّم.
غرر الحكم/ 426
از على (ع) نقل شده است: زيارت خانه خدا ايمنى
از عذاب دوزخ است.
87 حجّ المرائي و الحجّ بمال
حرام - حجّ ريائى و حجّ با مال حرام
841- عن ابي عبد اللَّه
عليه السّلام قال: الحجّ حجّان: حجّ للَّه و حجّ للنّاس، فمن حجّ للَّه كان ثوابه
على اللَّه الجنّة و من حجّ للنّاس كان ثوابه على النّاس يوم القيامة.
البحار 99/ 24
از امام صادق (ع) نقل شده كه فرمود: حجّ بر دو
گونه است: حجّ براى خدا و حجّ براى مردم. هر كه براى خدا حجّ كند پاداش او بهشت است
و آن بر عهده خداست، و هر كه براى مردم حجّ نمايد پاداش وى روز قيامت بر عهده مردم
است.
842- حدثنا عامر بن كثير
السراج عن ابي الجارود عن ابي جعفر عليه السّلام قال: قلت له بمكّة أو بمنى يا بن
رسول اللَّه ما أكثر الحاجّ قال: ما أقلّ الحاجّ ما يغفر اللَّه إلّا لك و لأصحابك
و لا يتقبّل الّا منك و أصحابك.
بشارة المصطفى/ 73 جامع احاديث الشيعة 1/ 433
عامر بن كثير سرّاج از ابو الجارود نقل كرده كه
گفت: در مكّه يا منى به امام باقر (ع) گفتم: اى فرزند رسول خدا! چقدر حاجيان
فراوانند! فرمود: چقدر حاجيان اندكند! خداوند، تنها تو و ياران ترا مىآمرزد و جز
از تو و يارانت نمىپذيرد.
843- في حديث و قال ابو
جعفر عليه السّلام: لا يقبل اللَّه عزّ و جلّ حجّا و لا عمرة من مال حرام.
البحار 96/ 163 امالي الصدوق/ 359
در حديثى امام باقر (ع) فرمود: خداوند حجّ و
عمرهاى را كه از مال حرام انجام شده است نمىپذيرد.
844- عن ابي عبد اللَّه
عليه السّلام قال: إذا اكتسب الرّجل مالا من غير حلّه ثمّ حجّ فلبّى نودي: لا لبّيك
و لا سعديك، و إن كان من حلّه فلبّى نودي: لبّيك و سعديك.
الكافي 5/ 124
از امام صادق (ع) نقل شده كه فرمود: اگر كسى
مالى از راه حرام به دست بياورد و حجّ كند و لبّيك بگويد، به او ندا داده مىشود:
«لا لبّيك و لا سعديك» ، و اگر از راه حلال به
دست بياورد و لبّيك بگويد، به او ندا داده مىشود: «لبّيك و سعديك».
845- محمد بن عليّ بن
الحسين قال: روي عن الأئمة عليهم السّلام انهم قالوا: من حجّ بمال حرام نودي عند
التّلبية: لا لبّبيك عبدي و لا سعديك.
الفقيه 2/ 206 الوسائل 8/ 102
محمد بن على بن الحسين مىگويد: از امامان
عليهم السّلام نقل شده كه فرمودهاند: هر كس با مال حرام حجّ كند، هنگام گفتن لبّيك
به او ندا داده مىشود: بنده من!
«لا لبّيك و لا سعديك»
