5 طلب العلم - طلب دانش
57- ... عن ابي عبد
اللَّه عليه السّلام قال: قال رسول اللَّه صلّى اللَّه عليه و آله: طلب العلم فريضة
على كلّ مسلم، الا انّ اللَّه يحبّ بغاة العلم .
البحار 1/ 172 جامع احاديث الشيعة 1/ 88 الكافي
1/ 30
از امام صادق (ع) نقل شده كه رسول خدا (ص)
فرمود: طلب دانش بر هر مسلمانى واجب است. بدانيد كه خدا طلبكنندگان دانش را دوست
دارد.
58- قال النبيّ صلّى
اللَّه عليه و آله: اطلبوا العلم و لو بالصّين فإنّ طلب العلم فريضة على كلّ مسلم.
الوسائل 18/ 14 البحار 1/ 180 جامع احاديث
الشيعة 1/ 88
پيامبر (ص) فرمود: دانش طلب كنيد هر چند در چين
باشد، زيرا طلب دانش بر هر مسلمانى واجب است.
59- عن ابي جعفر عليه
السّلام قال: تفقّهوا في الحلال و الحرام و إلّا فأنتم أعراب.
الفصول المهمة/ 275 المحاسن 1/ 227 البحار 1/
214
از امام باقر (ع) نقل شده كه فرمود: حلال و
حرام را فرا گيريد و گر نه باديهنشين خواهيد بود.
60- عن أبي بصير قال:
سمعت أبا عبد اللَّه عليه السّلام يقول: اكتبوا فإنّكم لا تحفظون حتّى تكتبوا.
الكافي 1/ 52 الوسائل 18/ 56
ابو بصير مىگويد: از امام صادق (ع) شنيدم كه
مىفرمود: بنويسيد، زيرا تا چيزى را ننويسيد حفظ نمىكنيد.
61- عن عبيد بن زرارة
قال: قال الصادق عليه السّلام: احتفظوا بكتبكم فإنّكم سوف تحتاجون إليها.
الكافي 1/ 52 مشكاة الانوار/ 142 الوسائل 18/
56
از عبيد بن زراره نقل شده كه امام صادق (ع)
فرمود: نوشتههاى خود را نگاه داريد، زيرا به آنها نيازمند خواهيد شد.
62- عن عليّ عليه
السّلام: الكتب بساتين العلماء.
غرر الحكم/ 33
از على (ع) نقل شده است: كتابها باغهاى
دانشمندان هستند.
63- عن معاوية بن وهب قال
سمعت أبا عبد اللَّه عليه السّلام يقول: اطلبوا العلم و تزيّنوا معه بالحلم و
الوقار و تواضعوا لمن تعلّمونه العلم و تواضعوا لمن طلبتم منه العلم و لا تكونوا
علماء جبّارين فيذهب باطلكم بحقّكم.
الكافي 1/ 36 المحجة البيضاء 1/ 157
معاوية بن وهب مىگويد: از امام صادق (ع) شنيدم
كه مىفرمود:
دانش طلب كنيد و آن را با بردبارى و وقار
آراسته سازيد، و در برابر كسى كه به او دانش مىآموزيد و نيز در برابر آنكه از او
دانش فرا مىگيريد فروتنى كنيد، و دانشمندانى سركش مباشيد كه نادرستى شما درستيتان
را از بين مىبرد.
64- عن علي (ع): اطلبوا
العلم ترشدوا.
غرر الحكم/ 130
از على (ع) نقل شده است: دانش طلب كنيد تا به
راه راست هدايت شويد.
65- عن ابن ابي عمير عن
العلاء بن محمد، قال: قال ابو عبد اللَّه و ابو جعفر عليهما السّلام: لو أتيت بشابّ
من شباب الشّيعة لا يتفقّه لأدّبته.
المحاسن 1/ 228 البحار 1/ 214
از ابن ابى عمير از علاء بن محمّد نقل شده كه
امام صادق (ع) و امام باقر (ع) فرمود: اگر جوانى از جوانان شيعه را كه در جستجوى
دانش نيست نزد من بياورند او را تأديب خواهم كرد.
66- عن الصادق عليه
السّلام: لوددت أنّ أصحابي ضربت رؤوسهم بالسّياط حتّى يتفقّهوا.
الكافى 1/ 31 جامع احاديث الشيعة 1/ 93
از امام صادق (ع) نقل شده است: دوست داشتم با
تازيانه بر سر ياران من مىزدند تا دانش فرا گيرند.
67- عن عليّ عليه
السّلام: العالم الّذي لا يملّ من تعلّم العلم.
غرر الحكم/ 47
از على (ع) نقل شده است: دانشمند كسى است كه از
آموختن دانش افسرده نمىشود.
68- عن عليّ عليه
السّلام: مجالسة الحكماء حياة العقول و شفاء النّفوس.
غرر الحكم/ 768
از على (ع) نقل شده است: همنشينى با اهل حكمت،
مايه حيات عقلها و درمان روانها است.
6 فضل طالب العلم - ارزش
طلبكننده دانش
69- قال رسول اللَّه صلّى
اللَّه عليه و آله: من خرج من بيته يطلب علما شيّعه سبعون ألف ملك يستغفرون له.
الفصول المهمة/ 182 البحار/ 170
رسول خدا (ص) فرمود: هر كس براى طلب دانش از
خانهاش خارج شود هفتاد هزار فرشته او را همراهى نموده و براى وى طلب آمرزش
مىكنند.
70- عن الباقر عليه
السّلام قال: إنّ طير السّماء و دوابّ البحر و حيتانه ليستغفرون لطلّاب العلم إلى
يوم القيامة.
مشكاة الانوار/ 138
از امام باقر (ع) نقل شده كه فرمود: پرندگان
آسمان، جنبندگان و ماهيهاى دريا تا روز قيامت براى طلبكنندگان دانش استغفار
مىكنند.
71- حدثنا ابراهيم بن
هشام عن ابن ابي عمير عن عبد الرحمن بن الحجاج عن ابي عبد اللَّه عليه السّلام قال:
طالب العلم يستغفر له كلّ شيء و الحيتان في البحار و الطّير في جوّ السّماء.
بصائر الدرجات/ 4
ابراهيم بن هشام از ابن ابى عمير از عبد الرحمن
بن حجاج از امام صادق (ع) نقل كرده كه فرمود: هر موجودى براى طلبكننده دانش
استغفار مىكند.
ماهىهاى دريا و پرندگان آسمان نيز براى او طلب
آمرزش مىكنند.
72- عن رسول اللَّه صلّى
اللَّه عليه و آله: طالب العلم تبسط له الملائكة أجنحتها رضا بما يطلب.
نهج الفصاحة 2/ 401
از پيامبر خدا (ص) نقل شده است: فرشتگان بالهاى
خود را براى طلبكننده دانش مىگسترانند، زيرا از كار او خشنود هستند.
73- عن ابي حمزة عن عليّ
بن الحسين عليهما السّلام قال: لو يعلم النّاس ما في طلب العلم لطلبوه و لو بسفك
المهج و خوض اللّجج ... الخبر.
جامع السعادات 1/ 104 جامع احاديث الشيعة 1/ 93
الكافى 1/ 35 المحجة 1/ 26
از ابو حمزه از على بن الحسين (ع) نقل شده كه
فرمود: اگر مردم مىدانستند در طلب دانش چيست، آن را هر چند با ريختن خون و فرو
رفتن در امواج آب، طلب مىكردند ...
74- عن علي عليه السّلام:
لطالب العلم عزّ الدّنيا و فوز الآخرة.
غرر الحكم/ 582
از على (ع) نقل شده است: براى طلبكننده دانش
عزّت دنيا و كاميابى آخرت است.
75- عن الصادق عن ابيه
أنّ رسول اللَّه صلّى اللَّه عليه و آله قال: لو كان العلم منوطا بالثّريّا
لتناولته رجال من فارس.
قرب الاسناد/ 52 البحار 67/ 174
از امام صادق (ع) از پدرش از رسول خدا (ص) نقل
شده كه فرمود: اگر دانش در ستاره پروين باشد مردمى از فارس آن را به دست خواهند
آورد.
76- و قال صلّى اللَّه
عليه و آله: من تفقّه في دين اللَّه كفاه اللَّه همّه و رزقه من حيث لا يحتسب.
المحجة البيضاء 1/ 15
و فرمود (ص): هر كه دين خدا را فرا گيرد، خدا
اندوهش را برطرف مىكند و از آنجا كه گمان نمىبرد به او روزى مىدهد.
77- عن رسول اللَّه صلّى
اللَّه عليه و آله: من طلب العلم تكفّل اللَّه برزقه.
الاثنا عشرية/ 10
از رسول خدا (ص) نقل شده است: هر كه دانش بجويد
خدا روزى او را ضمانت مىكند.
78- قال رسول اللَّه صلّى
اللَّه عليه و آله: من تعلّم العلم للتّكبّر مات جاهلا و من تعلّم القول دون العمل
مات منافقا و من تعلّم العلم للمناظرة مات فاسقا و من تعلّم العلم لكثرة المال مات
زنديقا و من تعلّم العلم للعمل مات مؤمنا.
لآلئ الاخبار 2/ 218
پيامبر خدا (ص) فرمود: هر كه بخاطر برترىجوئى
دانش فرا گيرد نادان مىميرد، و هر كه سخن بدون عمل ياد گيرد منافق مىميرد، و هر
كه براى مناظره، دانش بياموزد گناهكار مىميرد، و هر كه براى افزونى مال دانش فرا
گيرد زنديق مىميرد، و هر كه براى عمل، علم بياموزد مؤمن خواهد مرد.
79- قال الصادق عليه
السّلام: من تعلّم للَّه و عمل للَّه و علّم للَّه دعى في ملكوت السّماوات عظيما و
قيل: تعلّم للَّه و علّم للَّه.
مجموعة ورام 2/ 29 البحار 2/ 29
امام صادق (ع) فرمود: هر كه براى خدا دانش فرا
گيرد و بخاطر خدا عمل كند و براى خدا آموزش دهد در ملكوت آسمانها بزرگ تلقّى مىشود
و در باره او مىگويند: او بخاطر خدا دانش آموخته و بخاطر خدا به ديگران تعليم داده
است.
7 فضل العالم - ارزش دانشمند
قُلْ هَلْ يَسْتَوِي
الْأَعْمى وَ الْبَصِيرُ أَ فَلا تَتَفَكَّرُونَ.
س 6/ آية 50 بگو: آيا كور و بينا برابرند، آيا
نمىانديشيد؟
وَ ما يَسْتَوِي
الْأَعْمى وَ الْبَصِيرُ وَ لَا الظُّلُماتُ وَ لَا النُّورُ.
س 35/ آية 19- 20 كور و بينا برابر نيستند و
تاريكيها و نور يكسان نمىباشند.
80- عن امير المؤمنين
عليه السّلام قال: قال رسول اللَّه صلّى اللَّه عليه و آله: العالم بين الجهّال
كالحيّ بين الأموات ... الخبر.
امالي الطوسي 2/ 135 الوسائل 18/ 15 جامع
احاديث الشيعة 1/ 89
از امير المؤمنين (ع) نقل شده كه پيامبر خدا
(ص) فرمود: دانشمند در ميان نادانان مانند زنده در ميان مردگان است ...
81- عن عليّ عليه
السّلام: العالم حيّ و إن كان ميّتا.
غرر الحكم/ 37
از على (ع) نقل شده است: دانشمند زنده است هر
چند مرده باشد.
82- عن ابي عبد اللَّه عن
ابيه عليهما السّلام قال: قال رسول اللَّه صلّى اللَّه عليه و آله: فضل العالم على
العابد كفضل القمر على سائر النّجوم ليلة البدر.
بصائر الدرجات/ 7 البحار 2/ 18
از امام صادق (ع) از پدرش نقل شده كه رسول خدا
(ص) فرمود:
برترى عالم بر عابد مانند برترى ماه شب چهارده
بر ستارگان است.
83- و قال صلّى اللَّه
عليه و آله: إنّ مثل العلماء في الأرض كمثل النّجوم في السّماء يهتدى بها في ظلمات
البرّ و البحر فإذا طمست أوشك ان تضلّ الهداة.
المحجة البيضاء 1/ 21
و فرمود: مثل دانشمندان در روى زمين مثل
ستارگان است كه در تاريكيهاى خشكى و دريا وسيله راهيابى مردمند، ولى هر گاه ناپديد
شدند راه يافتگان در معرض گمراهى قرار مىگيرند.
84- عن عليّ عليه
السّلام: العلماء أطهر النّاس أخلاقا و أقلّهم في المطامع إغراقا.
غرر الحكم/ 97
از على (ع) نقل شده است: دانشمندان از نظر
اخلاق پاكترين مردمند و از همه كمتر در طمعها فرو مىروند.
85- عن الصادق عليه
السّلام: ركعة يصلّيها الفقيه أفضل من سبعين ألف ركعة يصلّيها العابد.
البحار 2/ 19
از امام صادق (ع) نقل شده است: يك ركعت نماز كه
دانشمند مىگزارد بهتر از هفتاد هزار ركعت است كه عابد بجاى مىآورد.
86- عن الثمالي عن ابي
جعفر عليه السّلام يقول: عالم ينتفع بعلمه أفضل من سبعين ألف عابد.
الكافي 1/ 33 تحف العقول/ 215 الوسائل 11/ 568
البحار 2/ 18 بصائر الدرجات/ 6
از ثمالى نقل شده كه امام باقر (ع) فرمود:
دانشمندى كه از دانش وى استفاده شود برتر از هفتاد هزار عابد است.
87- قال رسول اللَّه صلّى
اللَّه عليه و آله: إذا كان يوم القيامة وزن مداد العلماء بدماء الشّهداء فيرجح
مداد العلماء على دماء الشّهداء.
البحار 2/ 16 أمالي الطوسي 2/ 135 لآلئ الاخبار
2/ 272
پيامبر خدا (ص) فرمود: روز قيامت كه مىشود
مركّب دانشمندان را با خون شهيدان مىسنجند، و مركّب دانشمندان بر خون شهيدان
سنگينى مىكند.
88- قال رسول اللَّه صلّى
اللَّه عليه و آله: المؤمن إذا مات و ترك ورقة واحدة عليها علم تكون تلك الورقة يوم
القيامة سترا فيما بينه و بين النّار و أعطاه اللَّه (تبارك و تعالى) بكلّ حرف
مكتوب عليها مدينة أوسع من الدّنيا سبع مرّات ...
الحديث.
امالي الصدوق/ 40 البحار 2/ 144 الوسائل 18/ 68
جامع احاديث الشيعة 1/ 246
پيامبر خدا (ص) فرمود: هر گاه مؤمن بميرد و
برگهاى كه در آن دانشى هست از خود به جاى بگذارد روز قيامت آن برگه ميان او و آتش
پردهاى خواهد بود، و خداوند براى هر حرفى كه روى آن نوشته شده شهرى كه هفت برابر
دنياست به او خواهد داد ...
89- قال صلّى اللَّه عليه
و آله: النّظر إلى وجه العالم عبادة.
البحار 1/ 195 لآلئ الاخبار 2/ 252
و فرمود: نگاه كردن به چهره دانشمند عبادت است.
90- عن عليّ عليه
السّلام: من وقّر عالما فقد وقّر ربّه.
غرر الحكم/ 675
از على (ع) نقل شده است: هر كس به دانشمندى
احترام بگذارد پروردگار خويش را احترام كرده است.
91- عن رسول اللَّه صلّى
اللَّه عليه و آله: أكرموا العلماء فإنّهم ورثة الأنبياء فمن أكرمهم فقد أكرم
اللَّه و رسوله.
نهج الفصاحة/ 84
از رسول خدا (ص) نقل شده است: دانشمندان را
گرامى بداريد، زيرا آنان وارث پيامبرانند. هر كه آنان را گرامى بدارد خدا و رسولش
را گرامى داشته است.
92- عن ابي عبد اللَّه
عليه السّلام: إذا كان يوم القيامة بعث اللَّه العالم و العابد فإذا وقفا بين يدي
اللَّه عزّ و جلّ قيل للعابد، انطلق إلى الجنّة و قيل للعالم: قف تشفع للنّاس بحسن
تأديبك لهم.
علل الشرائع/ 394 البحار 8/ 56
از امام صادق (ع) نقل شده است: روز قيامت كه
مىشود خداوند دانشمند و عابد را برمىانگيزد. هنگامى كه هر دو در برابر خدا
ايستادند به عابد گفته مىشود: به سوى بهشت رهسپار شو، ولى به دانشمند مىگويند:
بايست و بخاطر آنكه مردم را نيكو تربيت كردى از آنان شفاعت كن.
93- عن عليّ عليه
السّلام: العلماء باقون ما بقي اللّيل و النّهار.
غرر الحكم/ 55
از على (ع) نقل شده است: تا هنگامى كه شب و روز
باقى است. دانشمندان نيز باقى خواهند بود.
94- عن ابي عبد اللَّه
عليه السّلام قال: إذا مات المؤمن الفقيه ثلم في الإسلام ثلمة لا يسدّها شيء.
الكافي 1/ 38
از امام صادق (ع) نقل شده كه فرمود: هر گاه
مؤمن دانشمند بميرد شكافى در اسلام پديد مىآيد كه هيچ چيز آن را نمىپوشاند.
الفصل الثالث
8 ما اخذ اللَّه على العلماء -
پيمانى كه خداوند از دانشمندان گرفته
فَلَوْ لا نَفَرَ مِنْ
كُلِّ فِرْقَةٍ مِنْهُمْ طائِفَةٌ لِيَتَفَقَّهُوا فِي الدِّينِ وَ لِيُنْذِرُوا
قَوْمَهُمْ إِذا رَجَعُوا إِلَيْهِمْ لَعَلَّهُمْ يَحْذَرُونَ.
س 9/ آية 122 چرا از هر گروه ايشان، دستهاى
سفر نمىكنند تا در امر دين دانش بياندوزند و چون بازگشتند قوم خود را بيم دهند
شايد آنان بترسند.
95- ... عن محمد بن ابي
عمير العبديّ قال: قال أمير المؤمنين عليّ بن أبي طالب عليه السّلام: ما أخذ اللَّه
ميثاقا من أهل الجهل بطلب تبيان العلم حتّى أخذ ميثاقا من أهل العلم تبيان العلم
للجهّال، لأنّ العلم كان قبل الجهل.
أمالي المفيد/ 49
از محمد بن ابى عمير عبدى نقل شده كه گفت: امير
المؤمنين (ع) فرمود: خداوند از مردم نادان پيمان نگرفته كه در جستجوى آشكار شدن
دانش باشند مگر آنكه از دانشمندان پيمان گرفته كه دانش را براى آنان بيان كنند،
زيرا دانش پيش از جهل بوده است.
96- قال امير المؤمنين
عليه السّلام: من نصب نفسه للنّاس إماما فعليه أن يبدأ بتعليم نفسه قبل تعليم غيره
و ليكن تأديبه بسيرته قبل تأديبه بلسانه و معلّم نفسه و مؤدّبها أحقّ بالإجلال من
معلّم النّاس و مؤدّبهم.
نهج البلاغة (فيض)/ 1107
امير المؤمنين (ع) فرمود: هر كه خود را پيشواى
مردم قرار دهد بايد قبل از آموختن به ديگران نخست خود را تعليم دهد، و بايد پيش از
آنكه ديگران را به زبان خود تأديب كند با رفتار خويش تأديب نمايد. كسى كه آموزگار و
تأديبكننده خويش است، به احترام سزاوارتر است از كسى كه آموزگار مردم و
تأديبكننده آنان است.
97- قال رسول اللَّه صلّى
اللَّه عليه و آله: إذا ظهرت البدع في أمّتي فليظهر العالم علمه فمن لم يفعل فعليه
لعنة اللَّه.
الفصول المهمة/ 201 الوسائل 11/ 510 الكافي 1/
54
پيامبر خدا (ص) فرمود: هر گاه بدعتها ميان امّت
من آشكار گرديد بايد دانشمند دانش خود را آشكار كند كه هر كه نكند لعنت خدا بر او
باد!
98- عن عبد الرحيم القصير
عن أبي عبد اللَّه عليه السّلام قال: قال رسول اللَّه صلّى اللَّه عليه و آله: كلّ
بدعة ضلالة و كلّ ضلالة في النّار.
الفصول المهمة/ 203 الكافي 1/ 57 الوسائل 11/
512
از عبد الرّحيم قصير از امام صادق (ع) نقل شده
كه فرمود: رسول خدا (ص) فرموده است: هر بدعتى گمراهى است و هر گمراهيى در آتش خواهد
بود.
99- عن علي بن ابي طالب
عليه السّلام قال: قال رسول اللَّه صلّى اللَّه عليه و آله: من أفتى النّاس بغير
علم لعنته ملائكة السّماوات و الأرض.
عيون اخبار الرضا 2/ 46 تفسير نور الثقلين 2/
24 جامع احاديث الشيعة 1/ 95
از على بن ابى طالب (ع) نقل شده كه رسول خدا
(ص) فرمود: هر كه از روى نادانى براى مردم فتوى دهد فرشتگان آسمان و زمين او را
لعنت خواهند كرد.
100- ... عن أبي عبد
اللَّه (ع) قال: إيّاك و خصلتين مهلكتين، أن تفتي النّاس برأيك، و أن تقول مالا
تعلم.
المحاسن 1/ 205
از امام صادق (ع) نقل شده كه فرمود: از دو خصلت
كه مايه هلاكت است بپرهيز: اينكه به رأى خود براى مردم فتوى بدهى، و اينكه چيزى را
بگوئى كه نمىدانى.
101- ... عن أبي عبيدة
قال: قال أبو جعفر عليه السّلام: من أفتى النّاس بغير علم و لا هدى من اللَّه،
لعنته ملائكة الرّحمة و ملائكة العذاب، و لحقه وزر من عمل بفتياه.
الوسائل 18/ 161 المحاسن 1/ 205
از ابو عبيدة نقل شده كه امام باقر (ع) فرمود:
هر كه از روى نادانى و بدون هدايت الهى براى مردم فتوى بدهد، فرشتگان رحمت و
فرشتگان عذاب، او را لعنت خواهند كرد و گناه كسى كه به فتواى وى عمل كرده است به او
خواهد پيوست.
102- عن جعفر بن محمد
عليه السّلام أنه قال: نهى رسول اللَّه صلّى اللَّه عليه و آله عن الحكم بالرّأي و
القياس و قال: أوّل من قاس إبليس، و من حكم في شيء من دين اللَّه برأيه خرج من دين
اللَّه.
جامع احاديث الشيعة 1/ 284
از امام صادق (ع) نقل شده كه فرمود: پيامبر خدا
(ص) داورى بر اساس رأى و قياس را نهى كرد و فرمود: نخستين كسى كه قياس كرد شيطان
بود، و هر كس در چيزى از دين خدا بر اساس رأى خود داورى كند، از دين خدا خارج شده
است.
103- عن محمد بن مسلم عن
أبي عبد اللَّه عليه السّلام: في كتاب أدب أمير المؤمنين عليه السّلام قال: لا
تقيسوا الدّين فإنّ أمر اللَّه لا يقاس و سيأتي قوم يقيسون و هم أعداء الدّين.
المحاسن 1/ 215 جامع احاديث الشيعة 1/ 283
الوسائل 18/ 33
محمد بن مسلم از امام صادق (ع) نقل كرده كه در
كتاب ادب- امير المؤمنين (ع) آمده است كه آن حضرت فرمود: دين را قياس مكنيد، زيرا
كار خدا قياسشدنى نيست. به زودى در آينده گروهى مىآيند كه قياس مىكنند. اينان
دشمنان دينند.
104- عن البزنطي، عن ابان
عن العلاء عن محمد عن ابي جعفر عليه السّلام قال: من علّم باب هدى كان له أجر من
عمل به و لا ينقص أولئك من أجورهم، و من علّم باب ضلال كان له وزر من عمل به و لا
ينقص أولئك من أوزارهم.
البحار 2/ 19 المحاسن 1/ 27
از بزنطى از ابان از علاء از محمّد از امام
باقر (ع) نقل شده كه فرمود: هر كه بخشى از هدايت را به ديگران تعليم دهد پاداش تمام
كسانى را كه به آن عمل مىكنند خواهد داشت و از پاداش آنان چيزى كاسته نمىشود. و
هر كه بخشى از گمراهى را به ديگران بياموزد گناه تمام كسانى كه به آن عمل مىكنند
براى او خواهد بود و از گناه آنان چيزى كم نمىگردد.
105- عن حفص بن غياث عن
ابي عبد اللَّه عليه السّلام قال: قال: يا حفص يغفر للجاهل سبعون ذنبا قبل أن يعفر
للعالم ذنب واحد.
الكافي 1/ 47 المحجة 1/ 129
حفص بن غياث از امام صادق (ع) نقل كرده كه آن
حضرت فرمود: اى حفص! هفتاد گناه از نادان آمرزيده مىشود پيش از آنكه يك گناه از
دانشمند آمرزيده شود.
9 العالم بلا عمل - عالم بىعمل
106- روى انس بن مالك
قال: قال رسول اللَّه صلّى اللَّه عليه و آله: مررت ليلة أسري بي على اناس تقرض
شفاههم بمقاريض من نار فقلت من هؤلاء يا جبرئيل؟ فقال هم خطباء من اهل الدّنيا ممّن
كانوا يأمرون النّاس بالبرّ و ينسون أنفسهم.
تفسير نور الثقلين 1/ 75 البحار 72/ 223
انس بن مالك مىگويد: پيامبر خدا (ص) فرمود:
شبى كه مرا به معراج بردند، بر گروهى عبور كردم كه لبهايشان را با مقراضهاى آتشين
مىبريدند. از جبرئيل پرسيدم: اينها كيانند؟ فرمود: اينها گويندگانى از اهل دنيا
هستند كه مردم را به كار نيك فرمان مىدادند ولى خود را فراموش مىكردند.
107- عن عليّ عليه
السّلام: أشدّ النّاس ندما عند الموت العلماء الغير العاملين.
غرر الحكم/ 197
از على (ع) نقل شده است: پشيمانترين مردم در
دم مرگ، دانشمندانى هستند كه به آنچه مىگويند عمل نمىكنند.
108- عن أبي عبد اللَّه
عليه السّلام قال: أشدّ النّاس عذابا عالم لا ينتفع من علمه بشيء.
البحار 2/ 37
از امام صادق (ع) نقل شده است: از ميان مردم،
دانشمندى كه از دانش خود هيچ بهرهاى نمىبرد سختترين كيفر را خواهد داشت.
109- عن النبيّ صلّى
اللَّه عليه و آله: يا ابن مسعود من تعلّم العلم و لم يعمل بما فيه حشره اللَّه يوم
القيامة أعمى ... الخبر.
البحار 77/ 102
پيامبر (ص) به ابن مسعود فرمود: اى پسر مسعود!
هر كه دانش فرا گيرد و به آن عمل نكند خداوند او را روز قيامت نابينا محشور مىكند
...
110- عن أبي عبد اللَّه
عليه السّلام قال: إنّ أشدّ النّاس حسرة يوم القيامة من وصف عدلا ثمّ عمل بغيره.
تفسير نور الثقلين 1/ 75 البحار 72/ 223
از امام صادق (ع) نقل شده كه فرمود: روز قيامت
پر حسرتترين مردم كسى است كه عدالت را توصيف نموده و بر طبق آن عمل نكرده است.
111- عن علي عليه
السّلام: العالم من شهدت بصحّة أقواله أفعاله. غرر الحكم/ 67
از على (ع) نقل شده است: دانشمند كسى است كه
كردارش بر درستى گفتارش گواهى دهد.
112- عن علي عليه
السّلام: أحسن المقال ما صدّقه حسن الفعال.
غرر الحكم/ 206
از على (ع) نقل شده است: نيكوترين سخن، سخنى
است كه
عمل نيكو آن را تصديق كند.
113- عن الصّادق عليه
السّلام: في قول اللَّه تعالى: «إِنَّما يَخْشَى اللَّهَ مِنْ عِبادِهِ
الْعُلَماءُ» قال: يعني بالعلماء من صدّق فعله قوله، و من لم يصدّق فعله قوله فليس
بعالم.
1 الكافي 1/ 36 المحجة البيضاء 1/ 135
امام صادق (ع) در باره گفتار خداوند: «از ميان
بندگان خدا تنها دانشمندان از او بيم دارند» فرمود: مقصود از دانشمندان كسانى هستند
كه كردارشان گفتارشان را تصديق كند. هر كس كردارش گفتارش را تصديق نكند دانشمند
نيست.
114- عن عليّ عليه
السّلام: لا ينفع قول بغير عمل.
غرر الحكم/ 848
از على (ع) نقل شده است: سخنى كه با عمل توأم
نيست سود ندارد.
115- عن عليّ عليه
السّلام: يقبح بالرّجل أن يقصر عمله عن علمه و يعجز فعله عن قوله.
غرر الحكم/ 880
از على (ع) نقل شده است: براى آدمى زشت است كه
عملش از دانشش و كردارش از گفتارش درماند.
116- عن عليّ عليه
السّلام: العلم بغير عمل وبال.
غرر الحكم/ 61
از على (ع) نقل شده است: دانشى كه با عمل همراه
نباشد مايه گرفتارى است.
117- عن عليّ عليه
السّلام: علم بلا عمل كشجر بلا ثمر.
غرر الحكم/ 498
از على (ع) نقل شده است: دانشى كه با عمل توأم
نيست مانند درختى است كه ميوه ندارد.
118- عن أبي عبد اللَّه
عليه السّلام قال: إذا رأيتم العالم محبّا لدنياه فاحذروه على دينكم فإنّ كلّ محبّ
لشيء يحوط ما أحبّ. و قال: أوحى اللَّه إلى داود عليه السّلام: لا تجعل بيني و
بينك عالما مفتونا بالدّنيا فيصدّك عن طريق محبّتى فإنّ اؤلئك قطّاع طريق عبادي
المريدين، إنّ أدنى ما أنا صانع بهم أن أنزع حلاوة مناجاتي من قلوبهم.
الكافي 1/ 46 الفصول المهمة/ 241
از امام صادق (ع) نقل شده كه فرمود: هر گاه
ديديد دانشمند دنياى خود را دوست دارد، از وى بر دين خويش بترسيد، زيرا هر كس چيزى
را دوست داشته باشد آن را در بر مىگيرد. سپس فرمود: خداوند به داود (ع) وحى
فرستاد: دانشمندى را كه شيفته دنياست ميان من و خودت قرار مده كه ترا از راه محبّت
من منصرف مىكند، زيرا اين گونه افراد راهزنان بندگان مريد من هستند و كمترين كارى
كه من در حقّ آنان انجام مىدهم اين است كه شيرينى مناجات خود را از دلهايشان سلب
مىكنم.
