 |
|
احكام خانواده در پرتو فقه اسلامى آيت الله العظمى ناصر مكارم شيرازى (مدّ ظلّه العالى) - ۲ - 5. نوع پوشش سؤال 75. در مورد پوشش لباس خاصى شرط است ؟ جواب: لباس خاصّى شرط نيست ولى پوشيدن لباسهاى تنگ و چسبان و همچنين لباسهاى زينتى اشكال دارد. سؤال 76. گفته مى شود كه «استفاده از چادر مشكى مناسب نيست، بلكه كراهت دارد. و خانم ها بايد از پوشاك روشن و رنگ هاى متنوّع استفاده نمايند. و دليلى ندارد كه توصيه شود خانم ها كفش و مانتوى تيره بپوشند». نظر شما در اين مورد چيست؟ جواب: انتخاب چادر مشكى براى زنان مكروه نيست. و استفاده از رنگ هاى ساده ديگر، مادام كه منشأ مفاسدى نشود، جايز است; البتّه رنگ هاى سنگين بهتر است. سؤال 77. آيا پوشيدن مانتو براى زنان، در صورتى كه حجاب اسلامى حفظ نشود و برجستگى هاى اندام مشخّص باشد، اشكال دارد؟ جواب: در صورتى كه لباس چسبان باشد حرام است; ولى اگر گشاد باشد اشكال ندارد. سؤال 78. پوشيدن لباسهايى كه فقط تنه را مى پوشاند براى بانوان در مقابل بانوان ديگر در مكان هاى ورزشى مخصوص بانوان كه هيچ مردى حضور ندارد چه حكمى دارد؟ جواب: در فرض مسأله مانعى نيست، مگر در موارى كه مفاسد خاصّى ظاهر گردد. سؤال 79. اگر مدرسه اى ابلاغ كند كه دختران به هنگام ورزش بايد لباس مخصوص ورزش بپوشند، چه حكمى دارد؟ جواب: پوشيدن لباس ورزشى براى دختران، در صورتى كه در محيط مخصوص خودشان باشند، مانعى ندارد. 6. پوشاندن زينت و آرايش سؤال 80. لطفاً در مورد تزيين زنان به انگشتر و حلقه نامزدى به سؤالات زير پاسخ دهيد: الف) در دست كردن حلقه نامزدى طل در جلوى مرد نامحرم چه حكمى دارد؟ جواب: اشكال ندارد. ب) اگر در مورد سؤال استعمال آن بى اشكال باشد، ولى همين عمل از نظر مرجع تقليد بنده (شوهر) جايز نباشد، آيا استفاده از آن براى همسرم منعى دارد؟ آيا لازم است از او بخواهم كه استفاده نكند؟ جواب: هركس بايد به فتواى مرجع تقليد خود عمل كند، و شما نمى توانيد او را از اين كار نهى كنيد. ج) زن از چه انگشترى مى تواند در جلوى نامحرم استفاده كند؟ جواب: هر نوع انگشترى كه منشأ مفسده خاصّى نگردد اشكالى ندارد. سؤال 81. چنانچه زن با خود زينت داشته باشد (مانند حلقه ازدواج، يا انگشتر، يا آراستن چهره) آيا واجب است صورت و دست ها را هم بپوشاند؟ جواب: در مورد حلقه و انگشتر مانعى ندارد; ولى در مورد آرايش هاى تند اشكال دارد. سؤال 82. در عرف مرسوم است كه بانوان بعد از ازدواج، خود را به امورى از قبيل برداشتن زير ابرو و زائل كردن موهاى صورت و مانند آن زينت مى كنند، آيا پوشيدن صورت در اين حالت لازم است؟ جواب: اگر تنها كم كردن موهاى صورت و ابرو و مانند آن باشد اشكالى ندارد. سؤال 83. آيا سرمه كشيدن، ابرو چيدن، استفاده از انگشتر عقيق، ساعت، عينك طبّى زيبا، براى زنان زينت به حساب مى آيد، كه پوشش آن لازم باشد؟ جواب: ظاهراً جزء زينت ممنوع نيست. سؤال 84. آيا براى زن جايز است كه با آرايش و زينتى كه جلب نظر مى كند بدون نيت سوء از منزل خارج شود؟ جواب: جايز نيست. 7. لباس زينتى و مبتذل سؤال 85. منظور از لباس زينتى، كه پوشيدن آن اشكال دارد، چيست؟ جواب: منظور لباسهايى است كه در عرف مردم آن را لباس زينت مى خوانند. سؤال 86. آيا لباس زينتى صرفاً شامل زيورآلات مى شود، يا آنچه عرفاً لباس محسوب مى شود نيز مى تواند مصداق آن باشد؟ جواب: لباس زينتى چيزى است كه زن ها براى زيبايى آن را مى پوشند، و شبيه آرايشى است كه در صورت خود انجام مى دهند. سؤال 87. پوشيدن لباسهاى مبتذل، يا لباسهاى تنگ و مهيج، يا مدل هايى كه موجب ترويج فرهنگ غرب است، بويژه براى زنان، چه حكمى دارد؟ جواب: اين گونه لباسها اشكال دارد، و بر پسران و دختران و مردان و زنان مسلمان لازم است رعايت موازين عفّت اسلامى را، كه مايه سعادت دنيا و آخرت آنهاست، بنمايند. 8. پوشش مردان سؤال 88. پوشيدن لباس آستين كوتاه براى مردان چه حكمى دارد؟ اگر حرام است آيا علّت تحريم احتمال معاونت بر اثم است؟ در اين صورت، چگونه حكم قطعى مى آورد و دوم اين كه با توجّه به كيفيت لباس احرام كه به مراتب بازتر از پيراهن آستين كوتاه است و استفاده از آن هنگام طواف براى مردان كه دوش به دوش زنان طواف مى كنند الزامى است آيا احتمال معاونت براثم در آن جا بيشتر نيست؟ جواب: استفاده از لباس آستين كوتاه براى مردان اشكالى ندارد مگر در مواردى كه بدانيم مفاسد خاصّى بر آن مترتّب مى شود. سؤال 89. حجاب مرد را در برخورد با زن نامحرم بيان فرماييد. جواب: نگاه كردن به بدن مرد نامحرم به آن مقدار كه معمولاً آن را نمى پوشانند مانند سر و صورت و گردن و مقدارى از پاها و دست ها اشكال ندارد. سؤال 90. حكم استفاده مرد از شال گردن ابريشم (يك طرف ابريشم، يك طرف پشم) چيست؟ جواب: جايز نيست. سؤال 91. استفاده از كراوات چه حكمى دارد؟ جواب: با توجّه به اين كه در حال حاضر و در كشور ما، اين امر به عنوان شعار بيگانگان و همبستگى با آنها محسوب مى شود، از آن اجتناب كنيد. ولى در كشورهايى كه جزيى از لباس مردم محسوب مى گردد، پوشيدن آن اشكالى ندارد. سؤال 92. در برخى از مراكز علمى مسائلى به وجود آمده كه سبب ايجاد ذهنيت ناخوشايند، و بدبينى به دين، و موجبات دورى جوانان از دين و مذهب را فراهم آورده است; مسائلى كه هيچ گونه ممانعتى براى انجام آن، نه از سوى دين و نه از سوى مراجع عاليقدر تقليد، ذكر نشده است. در دانشگاه «ع ك» پوشيدن لباسهاى آستين كوتاه براى مردان ممنوع است، و اين مسأله بحث و گفتگوهايى را در پى داشته است. از آن جا كه طرح تمام گفتگوهاى مطرح شده بين دانشجويان و مسئولين دانشگاه قدرى مشكل است، سعى كرده ايم خلاصه آن را در اين استفتا بگنجانيم: دانشگاه: پوشيدن لباسهاى آستين كوتاه ممنوع است. دانشجويان: در كجاى دين پوشيدن لباسهاى آستين كوتاه براى مردان حرام شمرده شده است؟ دانشگاه: بعضى از مراجع تقليد حرام دانسته اند. دانشجويان: كدام مرجع تقليد حرام شمرده است؟ شايد ما مقلّد ايشان نباشيم. دانشگاه جوابى ندارد و فقط مى گويد: شما بايد مقلّد همان كسى باشيد كه ما هستيم. چندى بعد يكى از روحانيون سرشناس به دانشگاه ما تشريف آوردند، موضوع را با ايشان در ميان گذاشتيم، ايشان فرمودند: هيچ مرجع تقليدى آن را حرام نشمرده است. نظر حضرتعالى در اين مورد چيست؟ جواب: پوشيدن لباسهاى آستين كوتاه براى مردان شرعاً حرام نيست; ولى مسئولين دانشگاه حق دارند مقرّراتى را طبق مصالحى كه در نظر دارند براى محدوده دانشگاه ها وضع كنند، مثلاً بگويند شرط ورود به دانشگاه استفاده از فلان نوع و رنگ لباس است. همان گونه كه در محيطهاى نظامى و انتظامى لباسهاى خاصّى را شرط مى كنند، بنابراين خوب است دانشجويان عزيز با مسئولين دانشگاه ها در اين گونه مسائل بطور منطقى و بدون جرّ و بحث كنار بيايند تا مشكل شرعى براى هيچ يك از دو طرف پيدا نشود. 3 احكام زينت و آرايش 1. آرايش بانوان سؤال 93. آيا براى زن جايز است كه عطر بزند و از منزل بيرون رود؟ جواب: در روايات متعدّدى (4) از اين معنا نهى شده و ظاهر بعضى از آنها حرمت است. سؤال 94. كوتاه كردن مو براى دختران چه حكمى دارد؟ جواب: در صورتى كه مثل پسران و مردان نباشد مانعى ندارد. سؤال 95. آيا زنان مى توانند موهاى سر خود را بتراشند يا كوتاه كنند؟ جواب: اشكال دارد. سؤال 96. مى خواستم نظر حضرتعالى را در مورد كوتاه نمودن موهاى زائد بدن دختران قبل از ازدواج جويا شوم; زيرا مادرم مرا از اين كار منع مى كند، ولى دبيران دينى و قرآن در مدرسه همواره نسبت به كوتاه نمودن موهاى زائد سفارش مى كنند و مى گويند: «بلند بودن اين موها باعث باطل شدن غسل مى گردد» حال وظيفه من چيست؟ جواب: كوتاه كردن موهاى زائد بدن نه تنها اشكالى ندارد، بلكه كار خوبى است; ولى بودن و نبودن آن ضررى براى غسل ندارد، امّا در مواردى كه متعارف است دوشيزه ها موهاى زائد را از بين نمى برند (مانند اصلاح ابرو و صورت) بهتر است مراعات عرف و عادت را بكنند. سؤال 97. حكم برداشتن ابرو در دختران از نظر شرعى و عرفى چه حكمى دارد؟ جواب: شرعاً اشكالى ندارد، ولى اگر در عرف محل كار خلافى محسوب مى شود بهتر اجتناب از آن است. سؤال 98. آيا دخترى كه ازدواج نكرده و قصد دارد ازدواج كند مى تواند كمى آرايش داشته باشد و خود را آراسته كند؟ جواب: آرايش براى اين گونه دختران سزاوار نيست. سؤال 99. آيا اصلاح كردن در ماه محرم و صفر براى خانم ها از نظر اسلام و فقه اشكال دارد؟ جواب: اشكالى ندارد. سؤال 100. آيا بلند بودن ناخن براى خانم ها زينت است و اشكال دارد؟ جواب: اشكالى ندارد، ولى بايد آن را براى وضو و غسل تميز نگه دارند. سؤال 101. حكم چيدن و برداشتن قسمتى از موهاى ابروى خانم ها و خالكوبى چيست؟ جواب: اشكال ندارد. 2. زينت و آرايش آقايان سؤال 102. استفاده از عينكى كه دسته آن مخلوط به طلا، يا طلاى آن ظاهر است، براى مردان چه حكمى دارد؟ جواب: اگر مخلوط به طلا باشد، اشكالى ندارد; امّا اگر قسمت طلا به صورت روكش باشد، جايز نيست. سؤال 103. آيا دندان پزشك مجاز به نصب دندان طلا براى مردان مى باشد؟ جواب: جز در موارد ضرورت و يا در جايى از دهان كه در موقع سخن گفتن نمايان نمى شود مجاز نيست. سؤال 104. آيا بلند نگاه داشتن مو جزء سيره پيامبر يا امامان آمده است؟ من شنيده ام كه پيامبر زمانى كه در شعب ابوطالب بودند مويشان به شانه هاى مباركشان مى رسيد. آيا اين صحت دارد؟ جواب: بلند بودن موى پيامبر يا ائمه هدى(عليهم السلام) بعيد نيست; زيرا در آن زمان معمول بوده است. سؤال 105. اخيراً در ميان برخى از جوانان مدل مو و لباسهايى (مانند رپ و غيره) رسم شده كه از كشورهاى اروپايى و بلاد بيگانه اخذ مى گردد نظر به اين كه پوشيدن اين لباسها و انجام اين گونه آرايش ها عرفاً از مصاديق تشبه به كفّار است چه حكمى دارد؟ جواب: با توجّه به اين كه اين امور بخشى از فرهنگ منحطّ بيگانگان است، مسلمانان بايد از آن پرهيز كرده، و فرهنگ خود را زنده كنند. سؤال 106. تراشيدن ريش چه حكمى دارد؟ جواب: احتياط در ترك آن است، ولى چنانچه قسمت چانه باقى بماند، كه گاه به آن ريش پروفسورى گفته مى شود، كافى است. و جوانانى كه محاسن آنها به صورت نامنظم روئيده مى توانند آن را بتراشند تا به صورت كامل درآيد. سؤال 107. عدّه اى از جوانان كه از نظر علمى نيز در حدّ بالايى هستند به طرز خاصّى لباس مى پوشند و بيش از اندازه محاسن مى گذارند، داشتن محاسن به حدّى كه مايه تمسخر شود، چه حكمى دارد؟ جواب: از پوشيدن لباس، يا گذاردن محاسن بيش از اندازه كه موجب تمسخر و توهين به شخص باشد بايد اجتناب كرد و شخص مؤمن هميشه بايد عزّت خود را حفظ كند. سؤال 108. آرايش و اصلاح زنانه براى مردان چه حكمى دارد؟ جواب: جايز نيست مردان خود را شبيه زنان كنند، ولى اصلاح جزيى و مرتّب كردن بعضى از قسمت ها كه منظره خوشايندى ندارد، اشكالى ندارد. سؤال 109. بسيارى از خانواده ها براساس يك سنّت غلط به داماد خود انگشترى يا ساعت يا گردنبند يا حلقه طلا هديه مى دهند و آنها نيز از آن استفاده مى كنند و در نتيجه زشتى اين كار از بين مى رود. نظر مبارك در مورد استفاده مردها از انگشتر و ديگر زيورآلات و همچنين هديه دادن آن به دامادها و جوانان و همچنين ساختن و خريد و فروش آن كه مقدّمه و زمينه ساز اين منكر است، چه مى باشد؟ جواب: زينت طلا براى مردان مطلقاً حرام است و مسلمانان و پيروان مكتب اهل بيت(عليهم السلام) بايد به پيروى از دستورات آن بزرگواران از اين امر اجتناب ورزند و فرقى ميان هديه و غير هديه و داماد و غير داماد نيست. ساختن و خريد و فروش آنها نيز اگر استفاده اش مخصوص مردان باشد اشكال دارد و اگر زينت طلا به صورت صليب باشد پوشيدن و ساختن و خريد و فروش آن گناه مضاعف دارد. 3. جرّاحى زيبايى سؤال 110. عمل هاى جراحى كه براى زيبايى است مانند عمل بينى چه حكمى دارد؟ جواب: اشكالى ندارد، ولى بايد از طريق هم جنس بوده باشد مگر اين كه لمس صورت نگيرد. سؤال 111. نظر شما در مورد عمل جرّاحى زيبايى كه بعضى انجام مى دهند چيست؟ قابل توجّه اين كه اين عمليات گاه براى از بين بردن زشتى مادرزادى است و گاه براى از بين بردن زشتى غير مادرزادى است مثل زخم ها و جراحاتى كه بعداً عارض مى شود و گاه براى از بين بردن زشتى نيست، بلكه براى زيباتر شدن است؟ جواب: در صورتى كه آميخته با حرام ديگرى نباشد در هيچ صورت اشكال ندارد; و در صورتى كه مستلزم حرامى باشد (مانند نظر و لمس نامحرم) تنها در صورت ضرورت، جايز است. 4 احكام لمس 1. لمس و بوسيدن همجنس سؤال 112. بوسيدن و لمس كردن همجنس (مثل اين كه زنى، زن ديگرى را ببوسد) اگر موجب لذّت شود، يا مصداق ريبه باشد، چه حكمى دارد؟ جواب: جايز نيست. 2. لمس در اماكن عمومى سؤال 113. تماس زن با مرد نامحرم در موقع پول دادن، يا مبادله شىء، و يا تماس بدنى در معابر، يا نشستن كنار مرد نامحرم در وسيله نقليه، چه حكمى دارد؟ جواب: اگر دست ها در موقع پول دادن و مبادله اشياء، با هم تماس پيدا كند حرام است; ولى تماس بدنها از روى لباس در وسايل نقليه يا مكان هاى پر ازدحام اشكالى ندارد; مگر اين كه مفسده خاصّى بر آن مترتّب شود. 3. لمس بيمار توسط پزشك و پرستار سؤال 114. افعال و مشاغلى براى زن و مرد هست كه مستلزم نظر و لمس بدن ديگرى است مثل دندان پزشكى، زايمان، جراحى و... در اين گونه موارد تكليف چيست؟ و آيا فرقى بين حال ضرورت و غير آن هست و ملاك ضرورت چيست؟ جواب: اين گونه امور فقط در صورت ضرورت جايز است و معيار ضرورت تشخيص عرف عام و صالح است. سؤال 115. آمپول زدن زن توسط مرد نامحرم چگونه است؟ جواب: در غير ضرورت جايز نيست. سؤال 116. آيا مى توان بيمارى كه امكان طهارت عورتين توسّط خودش وجود ندارد، را تطهير نمود؟ جواب: چنانچه مستلزم نگاه و لمس نباشد، يا اين كه به وسيله همسر انجام شود، اشكالى ندارد; در غير اين صورت تنها در موارد ضرورت مى توان انجام داد. سؤال 117. لمس عورت و بدن بيمار توسط پرستار و طبيب چه حكمى دارد؟ جواب: هرگاه پرستار يا طبيب ناچار باشد به عورت بيمار دست بزند بايد دستكش يا مانند آن در دست داشته باشد، همچنين اگر طبيب و پرستار مرد ناچار باشد دست به بدن زن بزند يا طبيب و پرستار زن دست به بدن مرد بزند، ولى در صورت ضرورت و ناچارى اشكالى ندارد. 4. لمس جهت آموزش سؤال 118. لمس و تماس دست دانشجوى پسر با دست زن موقع گرفتن نبض و معاينه و معالجه در مقام آموزش علمى كه از نظر استاد الزامى است در صورت ضرورت و غير ضرورت چه حكمى دارد؟ جواب: تنها در مورد ضرورت جايز است و اگر امكان داشته باشد كه از روى لباس بگيرد مقدّم است. سؤال 119. آيا معاينه و لمس افراد غير بيمار در مقام آموزش پزشكى جهت كنترل سلامتى واستخدام و سربازى و... درصورتى كه همجنس نباشند جايز است؟ جواب: در امورى كه براى جامعه ضرورت دارد جايز است. 5. لمس غير مسلمان سؤال 120. آيا در حكم تماس بدن مرد و زن نامحرم، فرقى بين مسلمان و غير مسلمان مى باشد؟ جواب: فرقى نيست، هر دو حرام است. سؤال 121. دست دادن با غير مسلمان چه حكمى دارد؟ جواب: در صورتى كه جنس مخالف نباشد اشكالى ندارد، و اگر رطوبت سرايت كننده اى در دست باشد، احتياطاً بعداً دست ها را بشويد; ولى با جنس مخالف جايز نيست. 6. دست دادن با نامحرم سؤال 122. دست دادن زن با مرد نامحرم با دستكش چه حكمى دارد؟ جواب: بهتر ترك اين كار است; مگر در موارد ضرورت. سؤال 123. آيا دست دادن با نامحرم از روى لباس اشكال دارد؟ جواب: تماس از روى لباس بدون قصد تلذّذ و ريبه اشكالى ندارد. سؤال 124. در منطقه ما رسم بر اين است كه گاه زن عمو دست پسر برادر شوهر خود را مى گيرد و او را مى بوسد، يا زن برادر و خواهر زن نيز خود را با برادر شوهر و شوهر خواهر محرم حساب مى كنند، و يا دست دادن، خصوصاً بوسيدن سر و دست به هنگام بازگشت از سفر و ايام عيد شديداً رايج و مرسوم گرديده، و هر چه تذكر داده مى شود نمى پذيرند، بلكه گاه ناراحت مى شوند، تكليف ما چيست؟ اگر موجب قطع صله رحم شود چه حكمى دارد؟ جواب: اين گونه كارها حرام و خلاف شرع است، و نتيجه ناآگاهى بعضى از مردم مى باشد. وظيفه شما آن است كه با زبان خوش امر به معروف و نهى از منكر كنيد، و اگر صله رحم بدون آن ميسّر نيست، صله رحم را ترك كنيد. سؤال 125. در محيطهاى دانشگاهى فرانسه، هنگام برخورد با اساتيد مرد، يا دانشجويان پسر، ناگزير به مصافحه هستيم، و گرنه حمل بر اسائه ادب دانشجويان مسلمان مى شود، در اين صورت مصافحه با مردان غير مسلمان چه صورت دارد؟ جواب: وظيفه شرعى شما دست ندادن است، و بايد اين فرهنگ اسلامى را به آنها فهماند تا حمل بر اسائه ادب نشود. 5 احكام صداى نامحرم سؤال 126. شنيدن صداى زن نامحرم چه حكمى دارد؟ جواب: شنيدن صداى زن نامحرم در صورتى كه به قصد لذّت نباشد و سبب افتادن در گناه نشود اشكالى ندارد، ولى زن نبايد لحن صداى خود را طورى كند كه هوس انگيز باشد. سؤال 127. گوش دادن به آواز زن نامحرم براى مرد در صورتى كه اشعار مذهبى بخواند و موجب مفسده هم نباشد چه حكمى دارد؟ جواب: اشكال دارد. سؤال 128. شغل بعضى از خانم ها ذكر توسّل به اهل بيت(عليهم السلام) در مجالس زنانه است، گاهى از اوقات هنگامى كه مشغول روضه خوانى هستند مرد و يا بچه هايى كه خوب و بد را مى فهمند وارد حياط آن خانه مى شوند و صداى اين خانم را مى شنوند، حكم اين قبيل روضه خوانى ها چيست؟ جواب: در اين مورد كه نوشته ايد، صداى خود را آهسته تر كند و يا بدون تكيه به صوت بخواند. سؤال 129. اگر زن با صوت قرآن بخواند، آيا مرد مى تواند به آن گوش بدهد؟ آيا تفاوتى بين نوار و غير آن هست؟ جواب: در صورتى كه زن به طور ساده قرآن بخواند مانعى ندارد، ولى اگر با آهنگ يا صداى زيبا بخواند گوش دادن مرد اجنبى جايز نيست و نوار و غير نوار فرقى نمى كند. سؤال 130. هنگامى كه در مراسم صبحگاهى مدرسه يكى از خواهران قرآن را با صوت تلاوت مى كند دبيران مرد صداى وى را مى شنوند، آيا به طور كلّى تلاوت قرآن در صورت شنيدن نامحرم توسط خواهران گناه است؟ جواب: اگر با آهنگ باشد اشكال دارد و اگر به طور ساده باشد مانعى ندارد. سؤال 131. گوش دادن به خنده زن نامحرم اگر موجب مفسده نباشد چه حكمى دارد و در صورتى كه مفسده داشته باشد چه حكمى دارد؟ جواب: در مواردى كه مفاسد خاصّى بر آن مترتب نشود مانعى ندارد. 6 احكام مراوده و معاشرت با نامحرم 1. خلوت با نامحرم سؤال 132. خلوت با نامحرم چه حكمى دارد؟ جواب: احتياط واجب آن است كه مرد و زن نامحرم در محلّ خلوتى كه كسى در آنجا نيست و ديگرى هم نمى تواند وارد شود، نمانند; حتّى اگر در آنجا نماز بخوانند نماز آنها اشكال دارد. سؤال 133. محدوده خلوت با اجنبيه چيست؟ اگر شخصى مطمئن باشد كه در خلوت با اجنبيه به گناه نمى افتد، باز هم اين كار اشكال دارد؟ جواب: اگر در مكانى هستند كه معمولاً هيچ كس رفت و آمد نمى كند، خلوت با اجنبيه محسوب مى شود. و خلوت با اجنبيه، حتّى اگر فكر مى كنند به حرام نمى افتند، اشكال دارد. سؤال 134. آيا خلوت با زن نامحرم اگر چه مطمئن باشد مرتكب حرام نمى شود جايز است؟ محدوده خلوت اجنبيه چيست؟ جواب: اگر در مكانى هستند كه معمولاً هيچ كس رفت و آمد نمى كند، خلوت با زن نامحرم محسوب مى شود و خلوت با اجنبيه اشكال دارد حتّى اگر فكر مى كنند به حرام نمى افتند. 2. مراجعه به پزشك نامحرم سؤال 135. مراجعه زن به دكتر مرد اگر دكتر حاذق زن نباشد چه حكمى دارد؟ جواب: در مورد ضرورت مانعى ندارد. سؤال 136. آيا مراجعه زن به پزشك مرد در صورتى كه بتواند پزشك زن در آن رشته بيابد جايز است؟ جواب: در صورتى كه مستلزم نگاه به غير وجه و كفّين يا مستلزم لمس كردن باشد فقط در صورت ضرورت جايز است و با وجود پزشك زن جايز نيست. 3. گفتگو و مواجهه با نامحرم سؤال 137. آيا بطور كلّى گفتگو با زن نامحرم جايز است؟ جواب: در صورتى كه بطور عادى باشد مانعى ندارد. سؤال 138. گفتگو با مردان نامحرم با چه شرائطى جايز است؟ جواب: در حدود سخنان عادى، مشروط به اين كه منشأ فسادى نباشد، جايز است. سؤال 139. آيا سلام كردن مرد بر زن نامحرم كراهت دارد؟ جواب: كراهت ندارد ; ولى از بعضى از اخبار استفاده مى شود كه سلام كردن به زن جوان مكروه است. سؤال 140. گفتگو با همكاران نامحرم چه حكمى دارد؟ جواب: در صورتى كه جهات شرعيه مراعات شود، و به جز آن دو نفر شخص ثالثى نيز وجود داشته باشد، يا امكان ورود ديگرى بدون اجازه آنها باشد، و سخنان عادى و معمولى باشد، اشكال ندارد. سؤال 141. چت كردن با نامحرم چه حكمى دارد؟ جواب: اين كار با جنس مخالف اشكال دارد، و غالباً پيامدهاى منفى به همراه دارد، مگر اين كه مقدّمه ازدواج باشد. كه در اين صورت به مقدارى كه جهت ازدواج لازم است، اشكالى ندارد. سؤال 142. دوختن لباس زنانه توسط خياط مرد، چه حكمى دارد؟ جواب: در صورتى كه مستلزم تماس بدنى و محرّمات ديگرى نشود اشكالى ندارد. سؤال 143. جوان مجرّدى در برخورد با نامحرم دچار مشكل است. اين برخوردها و نگاه هاى غير مستقيم و گاه مستقيم (كه بنا به ضرورت و از روى ناچارى انجام مى شود)، و حتّى در برخى موارد شنيدن صداى نامحرم و صداى پاى او، برايش نوعى لذّت به همراه دارد. لازم به ذكر است محدود كردن خود و خانه نشينى براى فرار از مشكل مطرح شده، تنها براى مدّتى او را از اين صحنه ها دور مى كند، امّا در برخوردهاى بعدى، كه به ناچار هر انسانى ناگزير از آن است، اوّلاً: اين حالت ها در او تشديد مى شود، به طورى كه گاه حتّى در برخورد با محارم نيز مشكل مطرح شده، بروز مى كند، ثانياً: در دراز مدّت به علّت قطع ارتباط با ديگران، و بيرون نرفتن از منزل، و حتّى ترك درس و تحصيل در دانشگاه، و چشم پوشيدن از تلويزيون و تصاوير و عكس ها، و در يك كلام به انزو نشستن، باعث بروز ناراحتى هاى مختلف جسمى و روحى از جمله افسردگى و ناراحتى هاى عصبى او خواهد شد. وظيفه شرعى چنين شخصى چيست؟ جواب: به هيچ وجه لازم نيست با مردم قطع رابطه كند، و خانه نشين شود. همين اندازه كه عمداً نگاه نكند مشكلى ندارد، حتّى اگر قهراً و بدون اختيار براى او لذّتى حاصل شود. 4. دوستى با نامحرم سؤال 144. متأسّفانه روابط بين پسر و دختر در جامعه ما بسيار بد جا افتاده، و پدر و مادرها از آن به عنوان يك كار زشت ياد مى كنند. من به عنوان يك پسر جوان موارد زيادى از اين روابط را ديده ام. اگر پسر و دختر در روابط خود، حدود را رعايت كنند، و بدون اطّلاع پدر و مادرشان رابطه اى برقرار نمايند، و بين خود دوستى پايدارى را برنامه ريزى كرده باشند، كه به احتمال قريب به يقين به ازدواج آنها منتهى شود، آيا شرعاً مشكلى دارد؟ جواب: تجربه هاى مكرّر در مكرّر نشان داده كه رابطه هاى دختران و پسران دام هاى شيطان است، و منجر به خلاف شرع مى شود. بنابراين تنها در صورتى كه قصد ازدواج داشته باشند، آن هم به مقدارى كه براى شناخت يكديگر لازم است، مى توانند تماس بگيرند. سؤال 145. لطفاً به سؤالات زير پاسخ فرماييد: الف) آيا ارتباط نوشتارى و نامه نگارى دختر و پسر بالغ نامحرم از طريق كامپيوتر و شبكه اينترنت جايز است؟ ب) پس از آشنايى طرفين از طريق بالا، آيا ملاقات عمومى تعدادى دختر و پسر بالغ و نامحرم، در مكان عمومى جايز است؟ ج) آيا مصاحبه و نگاه به چشم ها و صورت همديگر جايز است؟ د) اگر موارد بالا جايز باشد، در چه مرحله اى اجازه پدر براى ادامه ارتباط دختر يا پسر بالغ و نامحرم، حضورى يا نوشتارى، واجب است؟ جواب: با توجّه به اين كه اين گونه ارتباطها غالباً منشأ مفاسدى مى شود، جايز نيست. سؤال 146. مكالمه تلفنى پسر و دختر و مراوده طرفين جهت دوستى چه حكمى دارد؟ جواب: جايز نيست. 7 احكام اختلاط زن و مرد 1. اختلاط در مجالس خانوادگى سؤال 147. مقدار و نوع پوشش زن در ميهمانى هاى خانوادگى چه ميزان است؟ جواب: زن بايد در مقابل نامحرم بدن خود را جز صورت و دست ها تا مچ بپوشاند; و تفاوتى ميان ميهمانى خانوادگى و غير آن نيست. سؤال 148. آيا عرف در نوع پوشش زنان در ميهمانى هاى خانوادگى مؤثر است؟ جواب: اگر منظور اين است كه تمام بدن به غير از گردى صورت و دست ها تا مچ پوشيده باشد تفاوت عرفها تاثيرى ندارد، و در مقابل نامحرم در مجالس خانوادگى يا غير آن بايد پوشش اسلامى رعايت شود. سؤال 149. بوسيدن سر و دست زنان و مردان سالخورده فاميل كه نامحرم هستند به جهت احترام چه حكمى دارد؟ جواب: اشكال دارد. سؤال 150. شوخى و صحبت با اقوام نامحرم در مجالس چه حكمى دارد؟ جواب: صحبت هاى عادى مانعى ندارد ولى شوخى اشكال دارد. سؤال 151. در برخى مناطق اقوام نامحرم نزديك را جزء محارم مى دانند و حجاب را در مقابل آنها رعايت نكرده و گاه با آنها دست مى دهند و امثال آن، حكم اين امور چيست؟ جواب: بايد تمام اين امور كه خلاف شرع است ترك شود و آنان را با زبان خوب امر به معروف و نهى از منكر نمود. سؤال 152. نشستن افراد نامحرم فاميل بر سر يك سفره چه حكمى دارد؟ جواب: در صورتى كه جهات شرعى را رعايت كنند مانعى ندارد. 2. اختلاط در محيط هاى آموزشى سؤال 153. نظر حضر تعالى در مورد مدارس مختلط پسر و دختر، كه در برخى مناطق بخاطر كمبود محلّ درس ناچار از آن هستند، چيست؟ جواب: در موارد ضرورت، با رعايت حجاب اسلامى و موازين شرعى مانعى ندارد; ولى كوشش براى جدا سازى اين مدارس بايد ادامه يابد. سؤال 154. خانمى مى خواهد به تحصيل خود ادامه دهد، تا در آينده شغل مناسب و مشروعى انتخاب كند، ولى ادامه تحصيل مستلزم اين است كه با نامحرمان روبه رو شود; مثل اين كه نزد نامحرم درس بخواند، يا با دانشجويان پسر در يك كلاس بنشيند، آيا ادامه تحصيل در چنين شرايطى جايز است؟ جواب: هرگاه توأم با امر حرامى ـ مانندِ خلوت با اجنبيه يا مفاسد ديگر ـ نگردد، مانعى ندارد. سؤال 155. گاه دانشجوى پسرى در بين عدّه اى دانشجوى دختر، و يا بالعكس درس مى خواند، با توجّه با اين كه اگر با اين شرايط تحصيل را ادامه ندهد متضرّر مى شود، آيا درس خواندن در فرض مسأله جايز است؟ جواب: اگر موجب كار حرامى نمى شود اشكالى ندارد; ولى سزاوار است مسؤولين كشورهاى اسلامى برنامه اى براى جدا ساختن مراكز تحصيلى پسران و دختران تنظيم كنند. سؤال 156. آيا خواهران دانشجو مى توانند در مورد امور كلاس، يا مسائل علمى در بين برادران دانشجو، كنفراس دهند؟ جواب: هرگاه موازين شرعى در آن رعايت گردد، و مفسده خاصّى نداشته باشد مانعى ندارد. سؤال 157. خنده و شوخى استاد خانم در كلاس درس دانشجويان دختر و پسر به منظور رفع كسالت و خستگى و تجديد روحيه دانشجويان چه حكمى دارد؟ جواب: رعايت آداب عفّت در كلاس درس واجب است. سؤال 158. تبعيّت از دستور استادى كه مقيد به فرايض شرعى نيست و با وجود دانشجويان دختر به دانشجويان پسر دستور معاينه زنان بيمار را مى دهد چه حكمى دارد؟ البتّه تمرّد از دستور استاد ممكن است در نمره قبولى يا رد او دخالت داشته باشد؟ جواب: دراين مورد كه ضرورت نيست بايد به صورت معقولى تمرّد كند مگر اين كه معاينه زنان براى تكميل تحصيلات پزشكى لازم باشد (تحصيلاتى كه سبب نجات جان زنان مى شود) كه در اين صورت جايز است. 3. اختلاط در محيط كار سؤال 159. آيا اشتغال زنان در اداراتى كه محلّ مراجعه مردان است جايز است؟ جواب: با رعايت شؤون اسلامى اشكالى ندارد. سؤال 160. آيا شركت دختران و بانوان همراه با مردان و پسران در ارگان هاى انقلابى، مانند جهاد سازندگى، بنياد شهيد، سپاه پاسداران و مانند آن، و انجام امور محوّله و نشست با هم، كه ناچار از تماس و برخورد با هم مى باشند، مشروع است؟ جواب: در صورتى كه جهات شرعى رعايت شود، و منشأ فسادى نگردد، جايز است. 4. اختلاط در بازيگرى سؤال 161. آيا براى نمايش صحنه هاى تاريخى، اختلاط زن و مرد مسلمان كه در نقش كفّار بازى مى كنند و همراه با مكالمات مهيج شهوت و عاشقانه است، جايز است؟ جواب: بازى كردن در نقش كفّار به منظور اهداف آموزنده مانعى ندارد; ولى مكالمات محرّك و شهوت انگيز جايز نيست. سؤال 162. هنر پيشگى دختران و زنان در فيلم هاى تلويزيونى و سينمايى در كنار مردان نامحرم و به عنوان همسر صورى آنان چه حكمى دارد؟ آيا در هنگام اجراى نقش، مجاز به خنده و گفتگوى صميمانه با يكديگر هستند؟ جواب: صحبت هاى معمولى و ايفاء اين نقش ها، اگر مفسده خاصّى بر آن مترتّب نشود و حجاب اسلامى رعايت گردد، اشكالى ندارد. سؤال 163. فيلم هايى ساخته مى شود كه زن و مرد نامحرم در آن بازى مى كنند، و به مقتضاى نقش محوّله، با هم شوخى كرده، و به يكديگر نگاه هاى عاشقانه دارند. بازى كردن آنها در چنين فيلم هايى چه حكمى دارد؟ جواب: در صورتى كه آداب عفّت اسلامى را رعايت كنند مانعى ندارد.
|
