next page

fehrest page

back page


2- مـُحـَمَّدُ بـْنُ يـَحـْيـَى عـَنْ أَحـْمـَدَ بـْنِ مـُحَمَّدِ بْنِ عِيسَى عَنْ صَفْوَانَ بْنِ يَحْيَى قَالَ قُلْتُ لِلرِّضَا ع قَدْ كُنَّا نَسْأَلُكَ قَبْلَ أَنْ يَهَبَ اللَّهُ لَكَ أَبَا جَعْفَرٍ ع فَكُنْتَ تَقُولُ يَهَبُ اللَّهُ لِى غُلَاماً فَقَدْ وَهَبَ اللَّهُ لَكَ فَقَرَّ عُيُونُنَا فَلَا أَرَانَا اللَّهُ يَوْمَكَ فَإِنْ كَانَ كَوْنٌ فَإِلَى مَنْ فـَأَشـَارَ بـِيـَدِهِ إِلَى أَبـِى جـَعـْفـَرٍ ع وَ هُوَ قَائِمٌ بَيْنَ يَدَيْهِ فَقُلْتُ جُعِلْتُ فِدَاكَ هَذَا ابْنُ ثـَلَاثِ سـِنـِيـنَ قـَالَ وَ مـَا يَضُرُّهُ مِنْ ذَلِكَ شَيْءٌ قَدْ قَامَ عِيسَى ع بِالْحُجَّةِ وَ هُوَ ابْن ثَلَاثِ سِنِينَ
اصول كافى جلد 2 صفحه 221 روايت 2
ترجمه روايت شريفه :
صـفـوان بـن يـحيى گويد: به امام رضا عليه السلام عرض كردم : پيش از آنكه خدا ابا جـعـفـر را بـشـمـا ببخشد، از شما (درباره جانشينت ) مى پرسيدم ، مى فرموديد: خدا به من پـسـرى عـطا مى كند. اكنون خدا او را به شما عطا كرد و چشم ما روشن گشت خدا آن روز را بـه مـا نشان ندهداگر پيش آمدى كند بسوى كه برويم ؟ حضرت با دست اشاره به ابى جـعـفـر عليه السلام كرد كه در برابرش ايستاده بود، من عرض كردم : قربانت اين پسر سه ساله است !! فرمود: هيچ زيانى به امامت او ندارد، همانا عيسى بن مريم عليه السلام قيام بحجت كرد، زمانيكه كمتر از سه سال داشت (به حديث 833 رجوع شود).

3- مـُحـَمَّدُ بـْنُ يَحْيَى عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدٍ عَنْ عَلِيِّ بْنِ سَيْفٍ عَنْ بَعْضِ أَصْحَابِنَا عَنْ أَبِي جـَعـْفـَرٍ الثَّانـِى ع قـَالَ قـُلْتُ لَهُ إِنَّهـُمْ يَقُولُونَ فِى حَدَاثَةِ سِنِّكَ فَقَالَ إِنَّ اللَّهَ تَعَالَى أَوْحَى إِلَى دَاوُدَ أَنْ يَسْتَخْلِفَ سُلَيْمَانَ وَ هُوَ صَبِيٌّ يَرْعَى الْغَنَمَ فَأَنْكَرَ ذَلِكَ عُبَّادُ بَنِى إِسـْرَائِيـلَ وَ عـُلَمـَاؤُهـُمْ فَأَوْحَى اللَّهُ إِلَى دَاوُدَ ع أَنْ خُذْ عَصَا الْمُتَكَلِّمِينَ وَ عَصَا سُلَيْمَانَ وَ اجْعَلْهَا فِى بَيْتٍ وَ اخْتِمْ عَلَيْهَا بِخَوَاتِيمِ الْقَوْمِ فَإِذَا كَانَ مِنَ الْغَدِ فَمَنْ كَانَتْ عَصَاهُ قَدْ أَوْرَقَتْ وَ أَثْمَرَتْ فَهُوَ الْخَلِيفَةُ فَأَخْبَرَهُمْ دَاوُدُ فَقَالُوا قَدْ رَضِينَا وَ سَلَّمْنَا
اصول كافى جلد 2 صفحه 222 روايت 3
ترجمه روايت شريفه :
مـردى گـويـد: بـه امـام محمد تقى عليه السلام عرض كردم : مردم درباره خردسالى شما سـخـن مـى گـويـنـد: (نق مى زنند) فرمود: همانا خدايتعالى بداود وحى كرد كه سليمان را جـانـشـيـن كـنـد و او كـودكـى بـود كـه گـوسـفـنـد مـى چـرانـيـد، عـابدان و دانشمندان بنى اسرائيل او را نپذيرفتند، خدا بداود عليه السلام وحى كرد كه عصاهاى معترضين و عصاى سـليـمـان را بگير و در خانه اى بگذار و با خاتمهاى مردم مهرش كن فردا عصاى هر كس ‍ (مانند درخت سبزى ) بر گدار و ميوه دار شد، او جانشين است . داود عليه السلام اين خبر را بـه آنـهـا گـفـت (و چـون فـردا عـصـاى سـليـمـان را سـبـز ديدند) گفتند: راضى شديم و پذيرفتيم .

4- عـَلِيُّ بْنُ مُحَمَّدٍ وَ غَيْرُهُ عَنْ سَهْلِ بْنِ زِيَادٍ عَنْ يَعْقُوبَ بْنِ يَزِيدَ عَنْ مُصْعَبٍ عَنْ مَسْعَدَةَ عَنْ أَبِى بَصِيرٍ عَنْ أَبِى عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ أَبُو بَصِيرٍ دَخَلْتُ إِلَيْهِ وَ مَعِى غُلَامٌ يَقُودُنِى خـُمـَاسـِيٌّ لَمْ يـَبـْلُغْ فـَقَالَ لِي كَيْفَ أَنْتُمْ إِذَا احْتَجَّ عَلَيْكُمْ بِمِثْلِ سِنِّهِ أَوْ قَالَ سَيَلِى عَلَيْكُمْ بِمِثْلِ سِنِّهِ
اصول كافى جلد 2 صفحه 222 روايت 4
ترجمه روايت شريفه :
ابـو بـصـيـر (نـابـيـنـا) گويد: خدمت امام صادق عليه السلام رسيدم و كودك پنجساله نا بـالغـى عـصـاكش من بود: حضرت بمن فرمود: حال شما چگونه باشد زمانى كه حجت بر شـمـا هـمـسال ، اين كودك باشد؟ (يا فرمود: همسال اين كودك بر شما ولايت داشته باشد) (مـقـصـود امـام جـواد عـليـه السـلام اسـت كـه در ابـتـداى امـامـتـش بقول مشهور 8 سال و چند ماه داشت .

5- سـَهـْلُ بـْنُ زِيـَادٍ عـَنْ عـَلِيِّ بـْنِ مـَهْزِيَارَ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ إِسْمَاعِيلَ بْنِ بَزِيعٍ قَالَ سَأَلْتُهُ يَعْنِى أَبَا جَعْفَرٍ ع عَنْ شَيْءٍ مِنْ أَمْرِ الْإِمَامِ فَقُلْتُ يَكُونُ الْإِمَامُ ابْنَ أَقَلَّ مِنْ سَبْعِ سِنِينَ فـَقـَالَ نَعَمْ وَ أَقَلَّ مِنْ خَمْسِ سِنِينَ فَقَالَ سَهْلٌ فَحَدَّثَنِى عَلِيُّ بْنُ مَهْزِيَارَ بِهَذَا فِى سَنَةِ إِحْدَى وَ عِشْرِينَ وَ مِائَتَيْنِ
اصول كافى جلد 2 صفحه 222 روايت 5
ترجمه روايت شريفه :
اسـمـاعـيـل بـن بزيع گويد: از حضرت ابيجعفر عليه السلام راجع بامر امامت پرسيدم و گـفـتـم : مـمـكـن اسـت امـام از هـفـت سـال كـمـتـر داشـتـه بـاشـد؟ فـرمـود: آرى كـمـتر از پنج سـال هـم مـى شـود (اشـاره بـه امـام دوازدهـم عـليـه السـلام دارد) سهل گويد على بن مهزيار اين حديث را در سال 221 بمن گفت .

6- الْحـُسـَيْنُ بْنُ مُحَمَّدٍ عَنِ الْخَيْرَانِيِّ عَنْ أَبِيهِ قَالَ كُنْتُ وَاقِفاً بَيْنَ يَدَيْ أَبِي الْحَسَنِ ع بِخُرَاسَانَ فَقَالَ لَهُ قَائِلٌ يَا سَيِّدِى إِنْ كَانَ كَوْنٌ فَإِلَى مَنْ قَالَ إِلَى أَبِى جَعْفَرٍ ابْنِى فـَكـَأَنَّ الْقـَائِلَ اسـْتـَصـْغـَرَ سِنَّ أَبِى جَعْفَرٍ ع فَقَالَ أَبُو الْحَسَنِ ع إِنَّ اللَّهَ تَبَارَكَ وَ تـَعـَالَى بـَعـَثَ عِيسَى ابْنَ مَرْيَمَ ع رَسُولًا نَبِيّاً صَاحِبَ شَرِيعَةٍ مُبْتَدَأَةٍ فِى أَصْغَرَ مِنَ السِّنِّ الَّذِى فِيهِ أَبُو جَعْفَرٍ
اصول كافى جلد 2 صفحه 222 روايت 6
ترجمه روايت شريفه :
پـدر خـيـرانـى گـويـد: در خـراسـان برابر حضرت رضا عليه السلام ايستاده بودم كه مـردى بـه او عـرضـكرد اگر پيش آمدى كند، بسوى كه رويم ؟ فرمود بسوى پسرم ابى جـعفر مثل اينكه گوينده سن ابى جعفر عليه السلام را كوچك شمرد امام رضا عليه السلام فرمود: خداى تبارك و تعالى عيسى بن مريم عليه السلام را بنبوت و رسالت و شريعت تازه مبعوث ساخت در سنى كوچكتر از سن ابى جعفر.

7- الْحـُسَيْنُ بْنُ مُحَمَّدٍ عَنْ مُعَلَّى بْنِ مُحَمَّدٍ عَنْ عَلِيِّ بْنِ أَسْبَاطٍ قَالَ رَأَيْتُ أَبَا جَعْفَرٍ ع وَ قـَدْ خـَرَجَ عـَلَيَّ فـَأَخـَذْتُ النَّظـَرَ إِلَيـْهِ وَ جـَعـَلْتُ أَنـْظُرُ إِلَى رَأْسِهِ وَ رِجْلَيْهِ لِأَصِفَ قَامَتَهُ لِأَصْحَابِنَا بِمِصْرَ فَبَيْنَا أَنَا كَذَلِكَ حَتَّى قَعَدَ فَقَالَ يَا عَلِيُّ إِنَّ اللَّهَ احْتَجَّ فِى الْإِمَامَةِ بـِمِثْلِ مَا احْتَجَّ بِهِ فِى النُّبُوَّةِ فَقَالَ وَ آتَيْناهُ الْحُكْمَ صَبِيًّا وَ لَمّا بَلَغَ أَشُدَّهُ وَ بَلَغَ أَرْبـَعـِيـنَ سـَنـَةً فـَقـَدْ يـَجُوزُ أَنْ يُؤْتَى الْحِكْمَةَ وَ هُوَ صَبِيٌّ وَ يَجُوزُ أَنْ يُؤْتَاهَا وَ هُوَ ابْنُ أَرْبَعِينَ سَنَةً
اصول كافى جلد 2 صفحه 223 روايت 7
ترجمه روايت شريفه :
عـلى بن اسباط گويد: امام محمد تقى عليه السلام را ديدم كه بطرف من مى آيد، من نگاهم را بـه او تـيـز كـردم (با دقت باو نگريستم ، شروع بنگريستنش كردم ) و بسر و پايش نـگـاه مـى كـردم تـا انـدازه قـامـتـش را بـراى اصـحـاب اهـل مـصـر خـود (شـيعيان ) وصف كنم ، در آن ميان كه من ورانداز مى كردم ، حضرت بنشست و فـرمـود: اى عـلى ، خـدا حـجـت درباره امامت را بمانند حجت درباره نبوت آورده و فرموده است (((حـكـم نـبـوت را در كـودكـى به او داديم 13 سوره 19 ـ))) (((و چون برشد رسيد ـ 22 سوره 12 ـ))) (((و به چهل سالگى رسيد 15 سوره 46 ـ))) پس ‍ رواست كه بشخصى در كـودكـى حـكـمـت داده شـود (چـنـانـچـه بـيـحـيـى داده شـد) و رواسـت كـه در چهل سالگى داده شود (چنانچه بيوسف داده شد).

8- عـَلِيُّ بـْنُ إِبـْرَاهـِيـمَ عَنْ أَبِيهِ قَالَ قَالَ عَلِيُّ بْنُ حَسَّانَ لِأَبِى جَعْفَرٍ ع يَا سَيِّدِى إِنَّ النَّاسَ يـُنْكِرُونَ عَلَيْكَ حَدَاثَةَ سِنِّكَ فَقَالَ وَ مَا يُنْكِرُونَ مِنْ ذَلِكَ قَوْلَ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ لَقَدْ قـَالَ اللَّهُ عـَزَّ وَ جـَلَّ لِنـَبـِيِّهِ ص قـُلْ هذِهِ سَبِيلِى أَدْعُوا إِلَى اللّهِ عَلى بَصِيرَةٍ أَنَا وَ مَنِ اتَّبَعَنِى فَوَ اللَّهِ مَا تَبِعَهُ إِلَّا عَلِيٌّ ع وَ لَهُ تِسْعُ سِنِينَ وَ أَنَا ابْنُ تِسْعِ سِنِينَ
اصول كافى جلد 2 صفحه 223 روايت 8
ترجمه روايت شريفه :
عـلى بـن حـسـان بـه امـام جـواد عـليـه السـلام عـرضكرد: آقاى من ! مردم بخرد سالى شما اعـتـراض دارنـد، فـرمـود: چـه اعـتـراضـى دارنـد، در صـورتـى كـه خـداى عـزوجـل بـه پـيـغمبرش صلى اللّه عليه وآله فرموده است (((بگو راه من اينست ، من از روى بـصـيرت بسوى خدا ميخوانم ، با آنكه از من پيروى كرده 108 سوره 12 ـ))) بخدا كسى جـز عـلى عـليـه السـلام از او پـيـروى نـكـرده و او نـه سال داشت و من هم نه ساله ام .

شـرح:
ميان خاصه و عامه مورد اتفاق است كه اولين مردى كه بپيغمبر صلى اللّه عليه وآله ايـمـان آورد و اسـلام پـذيـرفـت عـلى بـن ابـيطالب عليه السلام بود و خود آنحضرت هم هميشه بدان افتخار مى كرد و آن را دليل افضليت خود مى دانست و پيغمبر صلى اللّه عليه وآله هـم بـه فاطمه مى فرمود: تو خرسند نيستى كه شوهرت دادم به كسى كه در ايمان بـر همه مقدم است و باز فرمود: اولين كسى كه از اين امت بر سر حوض وارد شود، اولين كسى است كه اسلام آورده و آن على بن ابيطالب عليه السلام است .
امـا راجـع بـسـن آنـحـضـرت در زمـان پـذيـرفـتـن اسـلامـش اخـتـلافـسـت و مـيـان هـفـت سـال تـا پـانزده سال گفته اند علامه مجلسى (ره ) گويد: سازگارتر با تاريخ همان قـول ده سـالسـت كـه از نـظـر عـدم تـوجـه بـه مـاهـهـاى مـيـان سـال بـا ايـن روايـت كـه سـن آنـحـضـرت را هـنـگـام اسـلامـش نـه سال مى داند، موافق است و نيز شكى نيست كه آنحضرت از زمانيكه ايمان آورد تا آخر عمر بـر ايـمـانـش ثـابت و مستقر بود. اگر بعضى از عثمانيهاى متعصب گفته اند: ايمانى كه پـيـش از بـلوغ بـاشـد از روى يـقـيـن و مـعرفت نيست ، جوابش اين است كه : شما كه ايمان آنـحـضرت را از اول بلوغ تا پايان عمر قبول داريد و همان مقدار را هم لازم مى دانيد، على عـليـه السـلام چند سال هم اضافه پيش از بلوغش كه به عقيده شما اثرى نداشته ايمان داشـتـه اسـت . امـا بـعـقـيـده شيعه حقيقت مطلب خيلى بالاتر از اينها است ، شيعه مى گويد: گـذشـتـه از الطـاف مـعـنوى و توفيقات مخصوصى سبحانى ، على بن ابيطالبى كه از چـهـار سـالگـى در خانه پيغمبر و زير دست پيغمبر با عنايت و توجه خاص تربيت شده اسـت ، در ده سـالگـى بـخـوبـى مـى تـوانـد، مـانـنـد مـردى در كمال رشد و عقل فكر كند و بفهمد خداپرستى از بت پرستى بهتر است : اما.
در نيابد حال پخته هيچ خام پس سخن كوتاه بايد والسلام

* امام را جز يكى از ائمه غسل نمى دهد *

بَابُ أَنَّ الْإِمَامَ لَا يَغْسِلُهُ إِلَّا إِمَامٌ مِنَ الْأَئِمَّةِ ع

1- الْحـُسـَيـْنُ بْنُ مُحَمَّدٍ عَنْ مُعَلَّى بْنِ مُحَمَّدٍ عَنِ الْحَسَنِ بْنِ عَلِيٍّ الْوَشَّاءِ عَنْ أَحْمَدَ بْنِ عُمَرَ الْحَلَّالِ أَوْ غَيْرِهِ عَنِ الرِّضَا ع قَالَ قُلْتُ لَهُ إِنَّهُمْ يُحَاجُّونَّا يَقُولُونَ إِنَّ الْإِمَامَ لَا يَغْسِلُهُ إِلَّا الْإِمَامُ قَالَ فَقَالَ مَا يُدْرِيهِمْ مَنْ غَسَلَهُ فَمَا قُلْتَ لَهُمْ قَالَ فَقُلْتُ جُعِلْتُ فِدَاكَ قُلْتُ لَهُمْ إِنْ قـَالَ مـَوْلَايَ إِنَّهُ غـَسـَلَهُ تـَحـْتَ عَرْشِ رَبِّي فَقَدْ صَدَقَ وَ إِنْ قَالَ غَسَلَهُ فِى تُخُومِ الْأَرْضِ فَقَدْ صَدَقَ قَالَ لَا هَكَذَا قَالَ فَقُلْتُ فَمَا أَقُولُ لَهُمْ قَالَ قُلْ لَهُمْ إِنِّى غَسَلْتُهُ فَقُلْتُ أَقُولُ لَهُمْ إِنَّكَ غَسَلْتَهُ فَقَالَ نَعَمْ
اصول كافى جلد 2 صفحه 224 روايت 1
ترجمه روايت شريفه :
وشـاء گـويـد: احـمـد بـن عـمـر بـود يا ديگرى كه گفت : به حضرت رضا عليه السلام عـرضـكـردم : آنـهـا (واقـفـيه كه منكر امامت امام رضا عليه السلام و نيز منكر وفات پدرش هـسـتـنـد) بـا مـا مـشـاجـره مـى كـنـنـد و مـى گـويـنـد: امـام را جـز امـام غسل نمى دهد (پس چگونه ميگوئيد موسى بن جعفر در بغداد وفات يافته ، در صورتيكه شـمـا در مـديـنـه بـوديـد) فـرمـود: آنـهـا چـه مـيـدانـنـد كـى او را غسل داده است ؟ تو به آنها چه جواب دادى ؟ عرضكردم : قربانت ، من به آنها گفتم : اگر مـولايـم بـگـويـد، خـودم او را در زيـر عـرش ‍ پـروردگـار غـسـل داده ام راسـت گـفـتـه اسـت و اگـر بـگـويـد در دل زمين غسل داده ام راست گفته ، فرمود: اينچنين نيست ، عرضكردم پس چه بگويم ؟ فرمود: به آنها بگو، من غسلش داده ام . عرضكردم : شما غسلش داده ايد؟ فرمود: آرى .

2- الْحـُسـَيـْنُ بـْنُ مـُحَمَّدٍ عَنْ مُعَلَّى بْنِ مُحَمَّدٍ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ جُمْهُورٍ قَالَ حَدَّثَنَا أَبُو مَعْمَرٍ قَالَ سَأَلْتُ الرِّضَا ع عَنِ الْإِمَامِ يَغْسِلُهُ الْإِمَامُ قَالَ سُنَّةُ مُوسَى بْنِ عِمْرَانَ ع
اصول كافى جلد 2 صفحه 225 روايت 2
ترجمه روايت شريفه :
ابـو مـعـمـر گـويـد: از امـام رضـا عـليـه السـلام پـرسـيـدم كـه امـام را امـام غسل ميدهد؟ فرمود: سنتى است از موسى بن عمران عليه السلام .

3- وَ عَنْهُ عَنْ مُعَلَّى بْنِ مُحَمَّدٍ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ جُمْهُورٍ عَنْ يُونُسَ عَنْ طَلْحَةَ قَالَ قُلْتُ لِلرِّضَا ع إِنَّ الْإِمَامَ لَا يَغْسِلُهُ إِلَّا الْإِمَامُ فَقَالَ أَ مَا تَدْرُونَ مَنْ حَضَرَ لِغُسْلِهِ قَدْ حَضَرَهُ خَيْرٌ مِمَّنْ غَابَ عَنْهُ الَّذِينَ حَضَرُوا يُوسُفَ فِى الْجُبِّ حِينَ غَابَ عَنْهُ أَبَوَاهُ وَ أَهْلُ بَيْتِهِ
اصول كافى جلد 2 صفحه 225 روايت 3
ترجمه روايت شريفه :
طـلحـه گـويـد: بـه امـام رضـا عـليـه السـلام عـرضـكـردم : امـام را جـز امـام غـسـل نميدهد؟ فرمود: آيا نمى دانيد چه كسى براى غسلش حاضر ميشود؟ كسى حاضر شود كـه بـهـتـر اسـت از آنـكـه از او غـايـب است همان كسانى كه در چاه نزد يوسف حاضر شدند زمانيكه ابوين و خانواده اش از او غايب بودند.

شـرح:
از ايـن روايـت اسـتـفـاده مـى شـود كـه جـبـرئيـل و مـلائكـه بـراى غـسل امام حاضر شوند، زيرا آنها بودند كه در چاه بيارى يوسف رسيدند، ولى اين روايت غـسـل دادن امـام را هـم نـفـى نـمـى كـنـد و شـايـد از نـظـر تـقـيـه صـادر شـده باشد. در هر حـال عـلامـه مـجـلسـى (ره ) اخـبـارى نـقـل مـيـكـنـد كـه حـضـرت رضـا بـراى غسل پدرش موسى بن جعفر عليهما السلام از مدينه به بغداد حاضر شد و همچنين امام جواد بـراى غـسـل دادن پـدرش ‍ عـليـهـمـا السـلام از مدينه به طوس آمد، كه در صورت صحت و ثـبـوت ايـن اخـبار ممكن است اين روايات را هم مؤ يد همان معنى دانست . چنانچه مجلسى (ره ) اسـتـفـاده كـرده اسـت ، در صورت خدشه و ضعف آن اخبار پيداست كه اين روايات صراحت و ظهورى در آن معنى ندارد، بعلاوه پيداست كه تحقيق درباره اين موضوع در اين زمان نتيجه عملى و بلكه اعتقادى هم ندارد و از ضرورياتى نيست كه بر اقرار و انكار آن ، اثر مهمى ثابت شود، چنانچه از جملات : ما يدريهم عن غسله سنة موسى بن عمران اما تدرون من حضر لغسله اين معنى ظاهر مى شود.

next page

fehrest page

back page