 |
|
نزهه الكرام و بستان العوام جمال الدين المرتضى محمد بن حسين بن حسن رازى رحمه الله علیه - ۲ - روايت عامر بن واثله كنانى: روايت كند ابوسهل محمد بن احمد بن محمد بن زياد بن قطان از محمد بن غالب بن حرب الضبى معروف به تهتام، از هلال بن عقبه برادر قبيصه بن عقبه، از حيان بن ابى بشر الغنوى، از معروف بن جزبود مكى، گفت شنيدم از ابوطفيل كه گفت شنيدم از عامر بن واثله كنانى، گفت، شنيدم از اميرالمؤمنين (عليه السلام) گفت: در شب قدر هر سال فرو آيد به اوصيا آنچه فرو آيد. گفتند: يا اميرالمؤمنين (عليه السلام)، اوصيا كدامند؟ گفت: من و يازده فرزندان من ايشان امامان محدث باشند يعنى خداى چيزهاى پوشيده بر ايشان ظاهر كند و سخنهاى غيب بر زبان ايشان براند. معروف است: ابو عبدالله مولاى ابن عباس را ديدم به مكه، اين حديث با وى گفتم. گفت: من اين حديث از ابن عباس شنيدم كه مىگفت و اين آيت فرو مىخواند. الايه: و ما ارسلناك من قبلك من رسول و لانبى و لا محدث و گفت ايشان محدثاناند. و از عجبتر روايت مخالفان، در اعداد اسماء ائمه عليهم السلام: از داود بن ابى عبدالله روايت كنند و او روايت كند از ابوالحسين، روايت كند از عبدالصمد بن على الطستى، از احمد بن موسى اسدى، از داود بن كثير الرمى، گفت: در پيش جعفر بن محمد رفتم، گفت: چرا از ما باز گرفتى؟ گفتم: مهمى به كوفه، از آن جهت از خدمت بازماندم، نفس من فداى تو باد. گفت: چه ديدى به كوفه؟ گفتم: عم تو ديدم زيد بن على، بر اسبى نشسته و مصحفى در برافكنده، فقهاى كوفه گرد او درآمده و او مىگفت: اى اهل كوفه، من علمم ميان شما و ميان خدا، مىدانم آن چه در كتاب خداى است از ناسخ و منسوخ. صادق (عليه السلام) گفت: يا سماعه بن مهران آن صحيفه بيار. صحيفه بياورد اسفيد، به من داد و گفت: برخوان اين آن است كه خداى تعالى به ما داده است اهلبيت به ميراث از بزرگ و به بزرگ مىرسد از زمان رسول (صلى الله عليه و آله و سلم) آن را بخواندم دو سطر و آنجا نوشته بود سطر اول: لا اله الا الله و محمد رسول الله سطر دوم: ان عده الشهور عندالله اثناعشريه شهراً فى كتاب الله يوم خلق السموات و الارض منها اربعه حرم ذلك الدين القيم على بن ابىالطالب و الحسن و الحسين و على بن الحسين و محمد بن على و جعفر بن محمد و موسى بن جعفر و على بن موسى و محمد بن على و على بن محمد و الحسن بن على و الخلف منهم الحجه الله. پس گفت: اى داود، مىدانى كه كجا بود كه اين نوشتند؟ گفتم: يابن رسول الله، خدا و رسول و شما مىدانيد. گفت: پيش از آنكه آدم آفريدند به دو هزار سال كجا بود حسودتر خلق بر ما آن كه نزديكتر بود. و از روايات شيخ ابوالحسن عبدالصمد چنين است: روايت كند ابوالحسن عبدالصمد كه در سال دويست و هشتاد و پنج از سماعه بن عبيد بن كثير، از ابو سعد العامرى، از يحيى بن اعمش، از پدرش يزيد بن وهب، از ابوحنيفه سوانى، از سوات بن عامر و حارث بن عامر و حارث بن عبدالله الحارثى الهمدانى و حارث بن تو، جمله گفتند: نزد اميرالمؤمنين بوديم چون حسين بيامد گفت مرحبا، جان من فداى تو باد، اى پسر بهترين زنان. قوم گفتند: يا اميرالمؤمنين، چه بوده است ترا كه اين به حسين مىگويى و پسر بهترين زنان كدام است؟ گفت: رانده رميده كه او را بيابند. محمد بن الحسن بن على بن محمد بن على بن موسى بن جعفر بن محمد بن على بن الحسين بن على، و دست بر سر حسين نهاد. در اخبارهاى غريب در اعداد اسماء ائمه عليهم السلام، از طريق مخالفان شيعه: و آن مرفوع است به رسول (صلى الله عليه و آله و سلم). خبر داد جارود بن المنذر و خبر دادن او از قس بن ساعده: (گ 11) روايت كند ابوجعفر محمد لاحق بن سابق بن قرين الانبارى از جد خود نصر بن سابق بن قرين در سال دويست و هفتاد و هشت به انبار در سراى ما، از ابوالمنذر هاشم(4) بن محمد السايب الكلبى، از پدر خود، از شرقى بن قطامى، از تميم بن وعله المرى، از جارود بن عبدالمنذر العبدى: نصرانى بود در سال حديبيه مسلمان شد، و عالم و دانا بود. كتب انبياء پيشين خوانده بود. فلسفه و طب نيك مىدانست. عقلى و تميزى و طلعتى و منظرى نيكو داشت، خبر داد ما را در امارت عمر بن الخطاب، گفت: با قومى از عبدالقيس نزد رسول (صلى الله عليه و آله و سلم) آمديم. خداوندان عقول و فصاحت و بيان حجت و برهان چون رسول بديدند از منظر و مخبر او عجب ماندند. سخن نتوانستند گفت، متحير شدند. رئيس قوم مرا گفت: پيش رو كه به قصد او آمده (اى) كه ما نمىتوانيم كلمه (اى) گفتن. من فرا پيش رفتم و پيش وى بايستادم. گفتم: السلام عليك يا رسول الله مادر و پدر من فداء تو باد. پس انشاء كردم و اين قصيده مىگفتم: شعر
و در نسخه اصل چنين بوده است:
رسول (صلى الله عليه و آله و سلم) رو بامن كرد، و نور ازو چون برق مىتافت، گفت: اى جارود، تو و قومت در وعده تأخير كرديد و من وعده داده بودم در سال اول كه با قوم نزد وى آيم آن سال بگذشت و نيامدم و دو سال حديبيه به پا آمدم(6). گفتم نفس من فداء تو باد، يا رسول الله، توقف من از آنجا بود كه قوم اجابت من نمىكردند تا اين وقت كه خداى تعالى ايشان را بر تو آورد تا بهرهمند شوند از آن چيز كه نزد تو است، و ايشان كه نيامدند حظ خود فوت كردند، آن بزرگتر عقوبت است، و اگر آوازه تو شنيده بودى تا ترا ديده بودندى از نزد تو نرفتندى كه برهان حق نزد تو است و در اصل تو. و من در دين نصارى بودم پيش از آنكه نزد تو بودم. چون نزد تو (گ 12) آمدم ترك آن كردم كه نزد تو هست آنچه ثواب بسيار كند و گناهان محو كند و رب از مربوب راضى كند. رسول (صلى الله عليه و آله و سلم) گفت: تو بدان سزاوارى. اكنون نزديك شو به وحدانيت و ترك كن نصرانيت را. گفتم گواهى دهم كه خدا يكى است و او را شريك نيست و تو بنده و رسول اواى؛ اسلام آوردهام پيش از آنكه ترا و اخبار تو از پيش شناخته بودم. رسول (صلى الله عليه و آله و سلم) تبسم كرد. گويى معلوم او بود كه به ابنا چه مىخواهم. رو بامن و قوم من كرد. گفت: در ميان شما كسى هست كه قس بن ساعده ايادى مىشناسد؟ گفتم: يا رسول الله، همه او را مىشناسيم الا كه من به اخبار او از ايشان عالمتر و بر آثار او واقفتر(م). قس بن ساعده سبطى بود از اسباط عرب، پانصد سال عمرش بود، و پنج عمر در بيابانها مىگرديد تسبيح و تهليل خداى عزوجل مىكرد و بر منهاج عيسى (عليه السلام). نه موضع قرار داشت و نه منزل ديوار و نه او را همسايه بود، در رهبانيت فاتر و سست نمىشد(7) بر دين وحدانيت بود. پلاس مىپوشيد، و حسو مىآشاميد، در ساخت ميان نعام، و اعتبار مىگرفت به نور ظلام، مىديد، در آن انديشه مىكرد و تفكر مىكرد و مىآزمود. و به حكمت او مثل زدندى رأس حواريان دريافته بودند. شمعون و لوقيا و يوحنا، و امثال ايشان كلام ايشان بدانسته بود، و از ايشان علم آموخته و روزگار آزموده و از كفر احتراز كرده و او در سوق عكاظ مىگويد: شعر
و سوره ولود، ورد مقصود بتالار باب العقله ليصلحن العامل عمله قبل ان يفقد اجله، كلا بل هو الواحد ليس بمولود و لا ولدامات و احيا و خلق الذكر و الانثى و هو رب الاخره و الاولى پس گفت: شعر
پس او را برداشت و گفت: اى قوم، اياد كجا شدند و ثمود و عاد و آبا و اجداد و بيماران و عواد و طالبان و رواد هر يك را از ايشان معادى هست. سوگند مىخورد قس به رب عباد و گسترنده مهاد و آفريننده شداد، آسمانهاى بى عماد حشر كند بر انفراد از دور، و نزديك چون دردمند در صور، و نقر كنند ناقور، زمين روشن كند به نور، پند داد واعظ، و بيدار شد خفته، و بديد نگرنده، و سخن گفت و گوينده. واى بر آنكه از حق روشن فرو گردد، و انكار روزگار محشر كند و در روز فصل و ميزان عدل. پس رو به اصحابه (گ 13) رسول كرد، گفت: ايمان آورد از سر علم پيش از مبعث، چنانكه من آوردم. اشارت به مردى كردند، گفتند: اين صاحب و طالب او بوده است از روزگار پيشين و در ميان ما بهتر از او نيست، و نه فاضلتر ازو. بنگريستم، پيرى نورانى بود. در پيشانى او پديد بود كه ممارست علم و حكمت كرده است. او را نمىشناختم. گفتم: چه كسى است؟ گفتند: سلمان فارسى رضى الله عنه، صاحب برهان عظيم و شأن قديم. سلمان گفت: چگونه بدانستى او را پيش از آنكه نزد او آمدىاى عبد قيسى. نظر با رسول كردم روى وى ديدم كه مىفروخت مثل نور از شادى. گفتم يا رسول الله، قس، عظيم تفحص زمان تو مىكرد، و از آيات تو خبر مىداد، و آواز مىكرد به نام تو و نامهاى چند كه آنها را نزد تو نه، مىبينم! و نه در ميان اينهااند كه تبع تو شدهاند. سلمان گفت: ما را خبر ده. من ايشان را خبر مىدادم، و رسول (صلى الله عليه و آله و سلم) مىشنيد و قوم گوش فرا كرده بودند و آن را نگه مىداشتند، گفتم: يا رسول الله، قس را ديدم كه بيرون آمد از محفلى آباد، به موضعى فراخ رفت كه آنجا درخت و خار بسيار بود در شبى كه روشن بود مثل روز، بايستاد، گليم در خود پيچيده، و گرفته، و روى به آسمان كرده، انگشت برداشته، نزديك وى رفتم. شنيدم كه مىگفت: اللهم رب هذه السبعه الا رفعه الا رضين الممرعه و بمحمد الثلثه المحامده معه و العليين الاربعه و سبطيه التبعه و الاربعه المفرعه السوى اللامعه و سمى الكليم و الصرعه اولئيك النقباء الشفعه و الطريق المبهعه درسه الانجيل و حفظه التنزيل على عدد النقباء من بنى اسرائيل محاماه الا ضاليل اصاق الا باطيل الصادقون القيل عليهم تقوم الساعه و بهم تنال الشفاعه، و لهم من الله فرض الطاعه. پس گفت: كاشكى من ايشان را دريافتمى در زندگانى و اگرچه پيرم. پس باز گرديد اشك مىباريد، و ناله مىكرد، مثل ناقه كه بچه گم كرده باشد. و قس بن ساعده كه اين حكايت از او باز گفتيم از قول جارود. و اين شعر وى است رسول (صلى الله عليه و آله و سلم) درنيافت، و موتش پيش از مولود رسول (صلى الله عليه و آله و سلم) بود و اين نظم و نثر در حق رسول و ائمه دوازده گانه گفته است. پس جارود چون از حكايت قس و خواندن شعرش فارغ شد گفت: يا رسول الله، مرا خبر ده ازين نامها كه من نديدهام. و قس نديده بود و ذكرشان مىكرد. رسول (صلى الله عليه و آله و سلم) گفت: اى جارود، در شب معراج حق سبحانه و تعالى وحى كرد به من كه بازپرس از رسولان كه پيش از تو فرستاديم تا ايشان را به چه فرستادم. من از رسل پرسيدم و ايشان در بيت المعمور حاضر بودند. گفتم شما را به چه فرستادند؟ گفتند: به رسانيدن نبوت تو به خلق، و ولايت على بن ابى الطالب و ائمه عليهم السلام از فرزندان تو و على. پس خداى تعالى وحى كرد كه نظر به عرش كن من باراست عرض نگرستم. على (گ 14) و حسن و حسين و على بن الحسين و محمد بن على و جعفر بن محمد و موسى بن جعفر و على بن موسى و محمد بن على و على بن محمد و حسن بن على و القائم الحجه، محمد بن الحسن المهدى، صلوات الله عليهم اجمعين، را ديدم در موضعى فراخ از نور ايستاده بودند، نماز مىكردند. بارى تعالى فرمود كه اينان حجت و اولياى مناند و اين يعنى مهدى كينه باز خواهد از دشمنان من. جارود گويد: سلمان فارسى رضى الله عنه، مرا گفت: اى جارود، اينان را همچنين در تورات و انجيل و در زبور ياد كرده است. پس جارود به قوم بازگشت. شيخ ابو عبدالله گويد، كه از پيش ياد كرديم به اسناد صفات ائمه عليهم السلام در توريت از كعب الاحبار. و به روايتى ديگر اسماء ايشان ياد خواهيم كرد از توريت. روايت كند ابوثوابه بن احمد الموصلى، از حسن بن احمد بن حازم الصيصى، از حاجب بن سلمان بن احمد، از ابومؤرج السدوسى، گفت: عثمان بن خاقاه را ديدم در بيت المقدس و او پيش ابوجعفر بن منصور رفته بود و بر دست وى مسلمان شده، و او عالم بود، حجت مىگرفت و بيان مىكرد از اسماء رسول و ائمه دوازده گانه، چنانكه يهود انكار آن نمىتوانستند كرد، از بهر آنكه آن عالم بود به توريت. روزى مرا گفت: يا مؤرج، در توريت سيزده نام است: اول محمد و بعد از او دوازده از اهلبيت وى اوصيا و خلفاء محمد باشند و بعد ازو خداى تعالى در توريه ياد كرده است و اينها كه بعد از او امارت كردند. تيم و عدى و بنىاميه هيچ يك در آن اسماء نيست. ظن من چنان است كه آنچه شيعه مىگويند حق است. گفتم: اول مرا خبر ده. گفت: عهدى بكن كه با شيعه نگوئى كه بر من غلبه كنند. گفتم: مرا از آن خبر ده چه مىترسانى و چه مىترسى. ملك گفت: از بنىعباس هيچ كس در ميان اسماء نيست، بلكه ايشان از اولاد محمد است و ائمه ازو در زمين ايشاناند. مؤرج گفت: با وى عهد كردم كه با شيعه نگويم الا بعد از موت وى، اگر زنده باشم. چون عهد و ميثاق از من بستد برشمرد، گفت: شموعيل، شماعيحو، وهثى بير، حتى اشو، بمايدشيم، عوشور، بشيم، بوليد، وثيرالغوى، قويوم، كودوحان، لافدود، وهوى. گفت: در توريت مىگويد كه از پشت شموعيل مبارك كه صلوات من برو باد و قدسم فرزندى بيرون آيد، و اين ائمه از نسل ايشان باشند و ذكر ايشان باقى باشد تا قيامت، و قيامت بديشان برخيزد. خنك آن كسى را كه ايشان را به حقيقت بشناسد. شموعيل نام رسول است و آنچه از صلب او بيرون آمد يعنى فاطمه كه مادر يازده امام است صلوات الله عليهم. اين باب را به ذكر صاحب الزمان ختم خواهيم كرد به حكايتى از قول بنىساسان: روايت كند از ابوعبدالله الحسين (گ 15) بن على بن سفيان البزوفرى، از ابوشجانى از پدرش، از محمد بن سليمان الديلمى، از پدرش، از ابوشحانى بن نوركان، گفت: جدم مرا خبر داد، گفت: چون لشكر فرس از قادسيه برفتند و خبر به يزدجرد بن شهريار رسيد و پيكى آمد كه رستم را با جمله لشكر كشتند و پنجاه هزار از لشكر فرس كشته شدند. يزدجرد با اهل و عيال بيرون آمد تا بگريزد به در ايوان بايستاد، گفت: سلام خدا بر تو باد، اينك مىروم تا از من يا فرزندان من به تو آيد و زمان او نزديك نرسيده است. سليمان ديلمى گويد: نزد صادق (عليه السلام) رفتم و اين حال از او پرسيدم. گفت: آنچه مىگويد با يكى از فرزندان من و زمان او نزديك نرسيده است كدام خواهد بود؟ گفت: صاحب شما قائم به فرمان خداى تعالى ششم از فرزندان من است، و فرزند يزدجرد است از قبل مادر زين العابدين (عليه السلام) شهربانويه دختر يزدجرد شهريار. حكايت روز قادسيه: روايت كند از محمد بن جعفر ادمى، از اصل عبيد بن ناصح، از حسين بن علوان كلبى، از وهب بن منبه، كه موسى (عليه السلام) در آن شب كه ندايى شنيد نظر كرد به سنگها و درختان و نبات و كوه طور ناطق بودند به ذكر محمد (صلى الله عليه و آله و سلم) و دوازده وصى از بعد او رسول. حضرت موسى (عليه السلام) گفت: الهى هيچ نمىيابم از مخلوقات تو الا كه آن ناطق است به ذكر محمد و اوصياى وى كه دوازدهاند: منزلت او نزد تو چيست؟ بارى تعالى خطاب كرد كه اى موسى بن عمران، من نور ايشان بيافريدم پيش از آفريدن نورها و در خزانه قدس خود ضبط كردم در رياض مشيب من تردد مىكردم و شم نسيم جبروت و مشاهده اقطار ملكوت من مىكنند تا آن وقت كه خواهم انفاذ قضا و قدر كنم. اى پسر عمران، من ايشان را منزلتى و رفعتى دادهام تا غايتى كه بهشت را بديشان بيارايم؛ اى پسر عمران، متمسك باش به ذكر ايشان كه خازنان علم مناند و عيبه حكم معدن نور مناند. حسين بن علوان گفت: اين معنى با صادق (عليه السلام) بگفتم گفت: حق است اين خبر، و ايشان دوازدهاند از آل محمد و على و حسن و حسين و على بن الحسين و و محمد بن على و جعفر بن محمد و موسى بن جعفر و على بن موسى و محمد بن على و على بن محمد و حسن بن على و المهدى صلوات الله و سلامه عليهم و بعد از آنچه خدا خواهد. گفتم: نفس من فداى تو باد. از بهر آن مىپرسم تا مرا يقين شود. گفت: من و پسر من، اشارت به موسى كاظم كرد، و پنجم فرزند از فرزندان وى، شخص وى غايب شود و نشايد كه او را به نام خوانند.
|
