((فخسفنا به و بداره الاءرض فما كان له من فئة ينصرونه من دون الله و ما كان من المنتصرين .⁽³¹⁹⁾ ))آيا قارون نفهميد كه قبل از او در طول سالهائى بس طولانى كسانى هم بوده اند كه از نيرومندتر و نفراتشان از او بيشتر بوده همه را خداوند بخاك مذلت كشانيده و بهلاكت افكنده است و از آنها كه مجرم و گناهكار هستند پرسشى نمى كند. ((اولم يعلم ان الله قد اهلك من قبله من القرون من هو اشد منه قوة و اكثر جمعا و لا يسئل عن ذنوبهم المجرمون .⁽³²⁰⁾ ))آنها كه ديروز بحال قارون غبطه مى خوردند و آرزوى مقام و منزلت او را داشتند و مى گفتند: اى كاش براى ما هم بود آنچه براى قارون بود امروز كه صبح كرده او را در دل خاك مى بينيد مى گويند: اى واى گوئى خداوند هر كس را بخواهد فراوان روزى مى دهد و هر كه را بخواهد بر او تنگ مى گيرد. اگر خداى بر ما منت نگذارده بود ما هم فلاح و رستگارى نيست . ((و اصبح الذين تمنوامكانه بالاءمس ‍ يقولون و يكان الله يبسط الرزق لمن يشاء من عباده و يقدر لو ان من الله علينا لخسف بنا و يكانه لا يفلح الكافرون .⁽³²¹⁾ ))علاوه بر موسى ، قوم قارون هم در مقام موعظه قارون برآمدند و باو هشدار دادند كه اين چنين مغرور مباش ، فرح و شادمانى مكن خداى دوست نمى دارد آن كسانى را كه پر نشاط و پر فرح باشند، بكوش تا از آنچه در دست دارى و سعادت آخرت تحصيل كنى فراموش نكن كه از دنيا هم بهره خويش را برگيرى . احسان پيشه كن آنچنان كه خداوند بر تو احسان كرده است . فتنه و فساد بر پا مكن خداوند كسانى را كه در روى زمين فساد مى كنند دوست نمى دارد. ((اذ قال له قومه لا تفرح ان الله لا يحب الفرحين . و ابتغ فيما آتيك الله الدار الآخرة و لا تنس نصيبك من الدنيا و احسن كما احسن الله اليك و لا تبغ الفساد فى الارض ان الله لا يحب المفسدين .⁽³²²⁾ ))مسئله زكوة در قضيه قارون : موسى بر حسب دستورى كه داشت قاورن را به پرداخت زكوة موظف ساخت ، تاءكيد كرد زكوة دارائى خويش را بايد بدهى قارون كه حاضر نبود دل از دارائى خويش بردارد و مبلغى (ده يك ، صد يك ،يا هزار يك ) بعنوان زكوة بپردازد شروع به مخالفت كرد، از پرداخت زكوة امتناع ورزيد و موسى را به اخذ دارائيش متهم ساخت . قارون ، روى فضل هارون و موضوع وزارت او قبلا با موسى درگيرى داشت مسئله زكوة پيش آمد،و درگيرى شديدتر شد. موسى عليه السلام به امر خداى متعال در پرداخت زكوة با قارون مماشاة مى كرد يعنى از حد معين و قرار شرعى از او خيلى كمتر مطالبه نمود و حتى تعيين مبلغ را بعهده خود قارون گذارد ابتدا قارون قبول كرد كه مبلغ ناچيزى از دارائى خويش را بعنوان زكوة بموسى بدهد اما بعد پشيمان شد بكلى از پرداخت سرباز زد. دنبال فعاليت هاى تخريبى را گرفت و با كمك همدستانش از جمله ((داثان و ابيرام )) طرح متهم نمودن موسى را بزنا با زن بنام ستير ريختند، پولى كلان به اين زن بدكاره دادند تااو در مجلسى كه تشكيل خواهد شد در مجمع عمومى موسى را به همخوابگى با خود متهم سازد. مجلس را تشكيل دادند و موسى را بعنوان پاره اى پرسشها به مجلس كشانيدند،زن بدكاره ستير را هم حاضر نموند اما نقش آنها بر آب شد زيرا ستير حاضر نشد خلاف واقع چيزى بگويد در حضور جمع اظهار داشت قارون اين كيسه زر را بعنوان رشوه بمن داده است كه موسى را متهم كنم ، ولى من هرگز چنين كارى نخواهم كرد دامن عصمت موسى پيامبر خدا را با پول قارون لكه دار نمى كنم - سخنانى چند از نقل زندگى پيامبران : ((گوش كنيد...اين موسى بى گناه است ... آنها دروغ مى گويند.. ديروز مرا به چادر قارون دعوت كردند و يك هميان زر مسكوك بمن دادند كه امروز فضاحت ايجاد كنم و موسى را بزنا متهم نمايم ...نگاه كنيد... اين است هميان زر قارون با مهر و موم خود او... من از خدا بيم دارم و با وجود اينكه به طلاى قارون سخت احتياج داشتم نمى توانستم حقيقت را كتمان نمايم . بگيريد اين است هميان زر كه رشوه بمن داد. ستير زن بدكاره ... اكنون در درون وجود، شرافت از خواب جسته و وجدان بيدار شده اى داشت . آنها بودند كه باو نهيب مى زدند و مجبورش مى كردند كه حقيقت را بگويد از اين احساس لطيف سيل اشكش روان شده و چهره گنهكارش را آبيارى مى كرد. مجددا سر برداشت و بديدگان درخشنده موسى نگريست و نگاه او را احساس كرد. همان نگاهى كه خفته هاى وجود او را بيدار نمود چنين تغييرى در روحش كرده بود. هميان زر را بهوا بلند كرد و بسوى ، بزرگان قوم ⁽³²³⁾ كه در اطراف كرسى موسى جمع شده و به خشم آمده بودند پرتاب نمود يكبار ديگر ببانگ بلند گفت :

بنگريد... اين است آنچه قارون با حضور (داثان و ابيرام ) بمن رشوه داد و از من خواست كه موسى را رسوا كنم ... ديگر ياراى حرف زدن نداشت ... اين چند جمله آخر را نيز بزحمت ادا كرد)). اكنون بقيه ماجراى و قسمتى از همين موضوع را از تفسير كبير شيخ جليل ابوالفتح رازى نقل و بازگو⁽³²⁴⁾ مى كنيم .((و هر كه زنا كند و زن ندارد صد تازيانه ببايد زدن ، و هر كه زنا كند زن دارد ببايد كشتن ، قارون گفت : اگر چه تو باشى ؟ گفت و اگر چه من باشم ، گفت پس بنى اسرائيل دعوى مى كنند كه تو با فلانه فاجره زنا كرده اى . موسى عليه السلام گفت : اگر او گويد بر قول او اعتماد كنم ، كس فرستاد و او را حاضر كردند موسى عليه السلام روى به او كرد كه يا فلانه اين قوم بر من دعوى مى كنند و من تو را سوگند مى دهم بآن خدائى كه دريا بشكافت براى بنى اسرائيل و ما برهانيد، فرعون را با قومش هلاك كرد كه آنچه راست است در اين حدثه بگوى . زن انديشه كرد، گفت : اگر اين راست بگويم و از گناه گذشته توبه كنم همانا خداى بر من رحمت كند. گفت : ((لاوالله ))كه تو در اين حديث مبرائى و آنان كه اين مى گويند بر تو دروغ مى گويند، و قارون مرا جعلى داده است تا بر تو اين دروغ بگويم و ترا بخود متهم دارم ، موسى عليه السلام روى بر زمين نهاد و گفت : ((اللهم ان كنت رسولك فاغضب لى : ))اگر من رسول توام براى من خشم گير. جبرئيل آمد و گفت يا موسى خداى تعالى مى گويد: من زمين را فرمودم تا اطاعت تو دارد با آنچه خواهى بفرمائى او را در حق او. موسى عليه السلام بنى اسرائيل را گفت بدانيد كه خداى تعالى مرا بقارون فرستاده است چنانكه بفرعون ، و او طغيان كرد و خداى او را هلاك كرد، و قارون ياغى شد هر كه با اوست و هواى او خواهد با او مى باشد و هر كه با من است از او دور شود. همه بگريختند جز دو كس كه با او ماندند موسى عليه السلام گفت : ((يا ارض ‍ خذيهم ))اى زمين بگير ايشان را،تا بزانو بر زمين فرو شدند، دگر باره گفت : يا ارض خذيهم اى زمين بگير ايشان را، تا بكمر بست بر زمين فرو شدند، دگر باره گفت : يا ارض خذيهم تا بگردن فرو شدند در اين ميانه تضرع مى كردند و فرياد مى خواستند و سوگند مى دادند بحق رحم و خويشى ، و موسى عليه السلام سخت خشمناك شده بود اجابت نكرد))⁽³²⁵⁾ روش ‍ قارون يك قالب و يا يك وسيله سنجش براى دنياگرايى است . هر كس كه مى خواهد خود را بسنجد كه آيا دنياگراست يا آخرتگرا، مى تواند بر اساس ‍ (( بل الانسان على نفسه بصيرة ⁽³²⁶⁾ : ))بلكه انسان بر نفس خود بصيرتى دارد. خود را در اين قالب يا كفه ميزان قرار دهد. بطور يقين مى فهمد كه چقدر آخرتى يا دنيايى است لذا مشخصه هاى آن را ذكر مى كنيم :

دنياطلب <37>

2 - طاغوت گراست : ((يريدون ان يتحاكموا الى الطاغوت و قد اءمروا ان يكفروا به ⁽³²⁸⁾ : ))مى خواهند براى قضاوت نزد طاغوت بروند در حالى كه به آنها امر شده به طاغوت كافر باشند.

3 - دنبال نابود كردن نور خدا: - قوانين خدا- است : ((يريدون ليطفئوا نور الله باءفواههم ...⁽³²⁹⁾ ))مى خواهند نور خدا را با بازدم خود خاموش كنند... .

4 - ثروت اندوز است : ((آتيناه من الكنوز⁽³³⁰⁾ ))گنجها به او عطا كرديم .

5 - خود را متخصص و مغز متفكر ثروت اندوزى مى داند: (( قال انما اءوتيته على علم عندى ...⁽³³¹⁾ ))گفت اين ثروتها بر اساس دانش و آگاهى كه نزد من است به من داده شده .

6 - در انتظار عمومى زينت كرده ظاهر مى شود:فخرج على قومه فى زينته ⁽³³²⁾ بر قومش با زينت هايش وارد مى شد.

7 - شاد و سرمست است به عبارت ديگر اعمالى از او سر مى زند كه دلالت بر سرمستى او دارد:... ((اذ قال له قومه لا تفرح ان الله لا يحب الفرحين ⁽³³³⁾ ))وقتى قوم او به او مى گفتند شادمانى نكن خدا سرمستان را دوست ندارد.

8 - اتهام به ديگر رقيبان ، از هر نوعى كه بتواند آنان ار از ديد مردم بياندازد تا ميدان دنياگرايى خود را بيشتر و گسترده تر نمايد. مثل اتهام فرعون به موسى كه او ساحر است و تهمت قارون به آن حضرت . اتهام قريشيان به پيامبر اكرم : ((انك لمجنون ⁽³³⁴⁾ ))همانا تو ديوانه اى .

9 - آرزوى زندگى قارونى دارد - البته وقتى چشمش به انسان رفاه طلبى مى خورد، هوس مى كند كه چه مى شد اگر ما هم مانند اين آقا يك ماشين اين چنينى و يك خانه محقر آنچنانى !! و يك ويلاى كنار دريا و... داشتيم - .

اين نوع آرزوها مى شود دنياگرايى ، رفاه طلبى . نه مقدس گرايى ، آخرت طلبى و تارك دنيا بودن ، در قرآن صريح تر از اين آيه نمى توانيم پيدا كنيم :

((قال الذين يريدون الحيوة الدنيا يا ليت لنا مثل ما اوتى قارون انه لذو حظ عظيم ⁽³³⁵⁾ ))كسانى كه زندگى دنيا را مى خواهند مى گويند اى كاش مثل آنچه به قارون داده شده نصيب ما هم مى شد. او صاحب بهره عظيمى است - واقعا كيف دنيا را قارون مى كند! -.

ولى همين قارون را اين دنياگرايى به هلاكت رساند. باشد تا باعث عبرت ما گردد. اكنون نكاتى را از كتاب ((بيت المال در نهج البلاغه ))⁽³³⁶⁾ مى آوريم تا بيشتر به اهميت موضوع پى بريم :

2 - ((آغاز سوء استفاده ها از بيت المال ))