 |
|
الغدير جلد ۷ علامه شیخ عبدالحسین احمد
امينى نجفی (ره) - ۲۲ - - جانم را با آنچه داشتم در پاى او ريختم، جان و مال را در پاى پريچهران ريزند. - سى بهار، دمساز بودم، و شبهاى تار چون خورشيدش در بر گرفتم. - اگر دشمن، عيبجوئى كرد، و يا دوست زبان به ملامت گشود، پس گوش انداختم. - و چون پيريم آغاز شد و سپيدى مو بالا گرفت، چونانكه شعاع خورشيد تابش كند. - روز وصل را با شب هجران بدل ساخت، و چنينم گمان نمى رفت. - وصلش را جويا شدم، مرا راند، سوگند خورد كه نخواهدم پذيرفت. - گريخت، چنانكه هماورد حيدر گريخت، روز نبرد كه از سم ستوران فضا تيره وتار گشت. - روزى كه با مشركين مقابل شد، و از شمشيرش مرگ مى باريد. - تيغ پيچانى چون مار سپيد، لغزنده چونانكه مور بر سنگ خارا لغزد. - هنگامى كه از نيام بر كشد و در ميدان نبرد گويد:منم حيدر لرزه بر كوهسار افتد. - با همان تيغ، خاك بر دهان " مرحب " كرده به خونش كشيد و " عمرو " زاده " ود ".را - با همان تيغ، ستون اسلام راست شد و آئين فطرت كمال پذيرفت. تا آنجا كه مى گويد: - اوست كوبنده سرها، قهرمانى كه با ضرب شمشيرش " نوفل " دلاور بخاك در غلطيد. - جبريل شگفت زده، با فرياد تكبير و تهليل راه آسمان گرفت: وه چه جوانمردى اخو المصطفى يوم الغدير و صنوه و مضجعه فى لحده و المغسل برادر مصطفى در روز " غدير " و همريشه اش، آنكه پيكر رسول را شست و در گور نهاد. - به خاطر او خورشيد بازگشت تا نمازش به وقت فضيلت باشد. - و پس از نماز، راه مغرب گرفت چون شهابى كه سوى شيطان پرتاب گردد. -مگر احمد مختار نگفت: گاهى كه بر جهاز شتران بالا رفت: - على تنها برادر من است، و اين شرافت با دستور جبرئيل امين - بفرمان حق، على پس از من جانشين من باشد، و وصى من كه هر چه خواهد كند. - هلا نافرمان او نافرمان من است و نافرمان من نافرمان خدا: خداى صاحب جمال. - هلا او جان است و من جان او، اين است نص قرآن و وحى آسمان. - هلا من در ميان شما چون شهر علمم و على در آن شهر، هر كه خواهد راه شهر گيرد. - هلا او سرور شما و صاحب اختيار شماست، بهترين داور و دادگستر. - همه گفتند:به حكومت او رضامنديم: قطع و فصل كارها و تمشيت امور ما با اوست. - فضل ديگرى خاطر نشان سازم كه شما را بس باشد، آن روز كه با سپاه جانب يثرب گرفت. - همگان از تشنگى به ستوه بودند، ديرى پديدار شد و راهبى كامل و دانشمند. - بانگ بركشيدو فريادش زد، راهب از بيم به خود لرزيد. - وحشتزده از بالاى دير سر كشيد.گفتمش: اى پارسا در اينجا آبى هست. - گفت: آب از كجا؟ سرزمينى سنگلاخ و كوهسارى خشك؟ - ولى خبر آسمانى انجيل حاكى است كه در اين نزديكى آبگاهى باشد با فاصله دو فرسنگ. - و نبيندش جز پيامبرى پاك و يا جانشين او والا و برتر. - بنام خدا.پيش رفت و جستجو كرد، راهب دير با مراقبت و كنجكاوى پائيد. - مهار تكاور بكشيد و سواران در ركابش متوقف گشتند، آتش تشنگى شرر بر جانهامى كشيد. - فرمود: اى سواران همين جاست، زير گامهايتان، هر كه آب خواهد فرود آيد. - پاسى نگذشت كه زمين را كاويدند صخره پديدار شد كه از جاى نمى جنبيد. - چونان نقره صاف و سپيد، گويا سوده نقره بر آن پاشيده اند يا طلاى ناب. - فرمود: بر كنيد همگان بكوشيدند و صخره از جاى نجنبيد. - گفتند: يا على اين صخره است صاف و لغزان، همگان خسته گشتيم و وامانده. - دست يازيد، بعد از آنكه از زين بر زمين جست و صخره را از جان بر كند. - و چون گوى چوبين به كنارى افكند، آبى سرد و گوارا پديدارگشت. - آشاميدند تا سيراب گشتند، صخره را بر جاى اول نهاد، نه خست و نه درمانده. - راهب دير كه اين حال بديد، با شتاب فرود آمد و دست آن سرور ببوسيد. - در حضور همگان اسلام آورد، گفت: گمانم نامت آلى باشد.آرى چنين است. تمام قصيده صد و چهار بيت است، تنها پنجاه بيت آن در اينجا نقل شد. ابن حماد غديريه ديگرى درثناى امير المومنين سروده است، از آن جمله:
- بجان خودت سوگند، اى جوانمرد " غدير " كه توئى آزاد مرد، سالار و سرور. - توئى برادرمصطفى برترين خلائق، و هم جان او در مباهله با خصم. - توئى همريشه با رسول و داماد پاكش: پدر شبر و شير. -تو آن آزاد مردى كه به دنيا ارج ننهادى، آرى على در اين ويژگى يكتاست. - چشمه اى جوشان از دل كوه سر بر آورد، به سان گردن شتر. - مغنى با شتاب آمدش: مژده باد اينك آب خروشان فرمودش بشارت به وارثان. - بخدا سوگند كه آنرا وقف كردم: سبيل در راه كردگار، عزتمند با اقتدار. - مى فرمود: اى دنياى پست ديگرى را بفريب كه من مفتون نخواهم گشت. - با همسرش فاطمه در برابر آزارها صبورى گرفتند و به والاترين پاداش صابران رسيدند. - ام ايمن گفت: " نيمروزى " هنگام استراحت، بديدار زهرا شدم. - پيش رفتم، شگفتا دست آسيا ناله كنان مى چرخيد، فاطمه ناپيدا. -بر در حجره شدم، با دلهره و اضطراب به در كوفتم، پاسخى نداد. - نزد مصطفى شرفياب گشتم و آنچه ديده و شنيده باز گفتم. - فرمود: سپاس پروردگار كه اين نعمت گرانبار به دخترم بخشيده زهراى بردبار. - خدايش خسته و كوفته يافت، سنگينى خواب را بر او غالب ساخت. وه چه پر منت. - " فرشته اى بر دستاسيا موكل فرمود تا گندمش آرد نمود " خرم و شادان بازگشتم. - همو بود كه با فرمان حق عقد او با هراى پاك طينت در آسمانها برگزار شد: - كابين او خمس زمين مقررگشت، از منابع طبيعى و آنچه بر آن رويد و زايد. - على است سالار مردان،و زهرا، سرور زنان و اينهم والاترين كابين. - دو فرزندش شبير و شبر بر همه خلائق فزون آمدند، اين است لطف كردگار. - دوستى آنان را، پاداش مصطفى ساخت در برابر مزد رسالت و تبليغ احكام. بيان: در اين قصيده، به پاره اى از مناقب امير المومنين عليه السلام اشاره كرده است: از جمله " حديث مواخات و برادرى" كه در جلد سوم ص 125 - 112 گذشت، و هم داستان مباهله كه على به منزله جان شريف رسول خدا نامبردار شده. و از جمله " حديث چشمه ينبع " است، ابن سمان در كتاب " مواقفه " حديث را تخريج كرده و محب الدين طبرى در " رياض النضره " ج 2 ص 228، از او نقل كرده. عمر در دوران خلافت زمين ينبع را در اختيار على نهاد، على زمين ديگريهم در كنار آن خريدارى كرده و در آن چشمه حفر كرد، در ضمن كندو كاو، ناگهان آب جوشان و خروشانى به پهناى گردن شتر بيرون جست، على در كنارى خستگى مى گرفت، كارگرش مژدگانى آورد،فرمود: به وارثان مژده دهيد.و آنگاه به عنوان صدقه جاريه در راه خدا سبيل كرد. ابن ابى الحديد در شرح نهج البلاغه ج 2 ص 260 مى نويسد: در خبر ست كه مردى از راه رسيد و بدو گفت: مژده باد كه در زمين شما چشمه خروشان سر بر آورد فرمود: بشر الوارث بشر الوارث تكرار مى كرد كه به وارث مژده بريد.بعد آن زمين را بر فقراء وقف فرمود و همان لحظه وقفنامه را برنگاشت. حموى در معجم البلدان ج 8 ص 256 و سمهودى در وفاه الوفا ج 2 ص 393 و نيز ديگران به صدقات جاريه امير المومنين در ينبع اشاره كرده اند. و از جمله سخن آن سرور است كه فرمود: " يا دنيا غرى غيرى " جمعى ازحافظان حديث اسناد آنرا در كتاب خود آورده اند، چنانكه در ج 2 ص 287 كتابمان الغدير گذشت. و از جمله حديث " دست آسيا " است جمعى از حافظان حديث از زبان ابى ذر غفارى آورده اند، گفت: رسول خدا او را در پى على فرستاد، ديد در خانه على آسيائى مى چرخد و چرخاننده پيدا نيست، رسول را خبر برد، فرمود: اى اباذر ندانسته اى كه خدا را فرشتگانى است كه در پهنه گيتى روانند، مامور گشته اند كه آل محمد را يارى دهند؟ و از جمله حديث ازدواج صديقه كبرى است كه شرح آن در جمله 2 ص 319 - 315، ج 3 ص 20 گذشت. و از جمله نزول آيه مودت است كه تفصيل آن در جلد 2 ص 311 - 306 ياد شده است. غديريه سوم در مدح امير المومنين عليه السلام: - خدا را خشنود كن و شيطان را خشمناك، تا به روز حشر، رضوان الهى دريابى. - دوستى خود را براى آنان كه ولاءشان از جانب خدا فرض گشته، خالص ساز. - خاندان پيامبر، محمد سرور جهانيان، آنكه نزد خداى، والاترين جايگاه دارد. - گروهى كه دين و دنيا به وجود آنان قوام گرفته،چون اركان دنيا و دين اند. - گروهى كه اخلاص در محبتشان مايه امان و ايمنى از مخاوف باشد. - گروهى كه طاعت آنان طاعت حق.و نافرمانيشان نافرمانى خداى رحمان است. - آنان خودراه مستقيم خدايند و دوستى آنان، روزحشر، در ترازوى عمل گرانبار. - خدايشان به خاطر آزمايش خلائق، محك حق و باطل و تشخيص ضلالت و هدايت ساخت. - بنيان شريعت را با مراقبت نگهبان گشته، دروغ و بهتان را از ساحت آن زدوده اند. - قرآن مجيد، طاعت آنان را بر تمام خلائق حتم و مسجل ساخت، از قرآن بشنو - حديث و خبر متواتر گشت كه محمد رسول حق، ما را به دوستى و رعايت آنان سفارش كرد. - رسولى كه ريك بيابان در كف دستش ثنا خوان گشت تا گواه رسالت او باشد. - رسولى كه خداوند قرآن مجيد را بر او نازل كرد تا بر همه علوم حجت و برهان گردد. - آنكه "روز غدير " وصى خود را به جهانيان معرفى كرد تا اساس ايمان كامل شود.
- كيست كه فضيلت " روز غدير " ويژه اوست، و كس انكار نتواندكرد؟ - كى است خورنده مرغ بريان كه افتخار آن قابل ترديد و كتمان نيست؟ - كى است كه بر كوى حرى ميوه بهشتى تناول كرد و خدايش انارى به هديه فرستاد؟ - آنكه خداى آسمانها سوره هل اتى در ثنايش نازل كرد و حورو غلمان پاداش نهاد. - آنكه احمد مرسل از مكارم او پرده برداشت، مكارمى كه خدا بهيچ بشرى عطا نفرمود. - آنكه جز نجيب زاده دوستش نگيرد، مادرى نجيب كه حق شوهر شناخت و فرمان حق برد. و در غديريه ديگرى،ويژه اين عيد سعيد چنين سروده است:
- "اى روز غدير اى روز سعيد هرساله درآى، با عيش و سرور" - اى روز غدير در نيمروز تو گشت، على سالار و امير. - صبحگاهان جبرئيل امين فرود آمد از جانب خداى به زمين. - گفت: اى احمد والا پايگاه، فرود آى در كنار اين آبگاه. - فرمان خلافت برسان وگرنه فرمانهاى دگر نيابد سامان. - بى درنگ فرود آورد همگان و خود بر شد بر جهاز شتران. - گفت: فرمان از جانب خداى در رسيد، خداى لطيف و خبير. - كه على را جانشين خودسازم در كنار اين غدير. - پذيرفتند: بيعت كردند، از اين رو در جهانيان باشد بى نظير. - پيشواى پيشوايان است، سالار صغير و كبير. - راهى است به رشد و صلاح، پرتوى چيره بر آفتاب منير. - حجت الهى است پس از من، بر كافر بدسكال. - از پس او بدرهاى تابان به شمار ماههاى سال. - نامهاى آنان در ميان قرآن، فراوان خوانند حافظان. - در دفتر موسى و عيسى مسطور و هم مكتوب در زبور. - هماره در لوح محفوظ، مى درخشد در ميان سطور. - فرشتگان الهى به زيارت آن روند، وه چه كتيبه رخشان؟ - خداى را گواه گرفت و هم جمع حاضران را كه فرمان حق بگذاشت. - آنگاه سالار غدير را بخواند و على از ميان انبوه برخاست. - با دست پيمان بستند و با دل به مخالفت برخاستند. - خداى داند، چه كينه ها در سينه ها نهفتند. و غديريه ديگر باز هم در ستايش اميرالمومنين صلوات الله عليه: - على عالى، جز برادرش محمد، در جهان همتا ندارد - جان خود را برخى او كرد و در بسترش خوابيد، آنگاه كه قريش بدو روى آوردند. - در " طائف " خلوت كرد و با او به راز نشست، ياران حاضرش گفتند: - خلوتت با على به درازا كشيد؟ بپاسخ گفت و حق گفت: - من رازى نداشتم، خداى عزتمند آگاه بااو راز
گفت:
- و در " غدير خم " فرمود على بعد از او جانشين و سالار است. - در خانه همگان را به مسجد بست، جز او، سينه ها از كينه پرجوش شد. - از هر ناهنجارى درباره على زبان نكشيدند، و بدخواهى آغاز كردند. - فرمود: " شما از على چه ميخواهيد؟ خدا خود شنوا و بيناست. - من راه شمارا به مسجد مسدود نكردم، خداى مقتدر چنين فرمود. - اى ياران من فرمان حق بردم، خداى مهربان و غفور ". - اين ويژگى گواه است كه على از هر آلايشى پاك است. و در قصيده ديگرى كه روز غدير را ياد كرده و على را ثنا خوان گشته چنين سروده: - خداى به احمد فرمود: رسم خلافت را به قريش ابلاغ كن، من ترا نگهبان از دشمنانم. - اگر اين فرمان ابلاغ نكنى، ابلاغ فرامين دگر بى ثمر است.
- حاجيان را در " غدير خم " منزل داد، على را آورد و همگان را بخواند. - دست او را برافراشت، چنانكه حاضران ديدند و شناختند. - وه چه گرامى آنكه دستش افراشته شد، چه گرامى آنكه دستش بيافراشت. - فرمود: و همگان ساكت و خاموش سخن او مى شنيدند: - هلا اين برادر من است و وصى بر حق، عهدگزار و وام پرداز. - هلا هر كه من سالار اويم اين سالار اوست، گواه باشيد. - خداى مهر ورزد با هر كه على را سالار گيردو خشم گيرد با هر كه او را دشمن بدخواه گردد. - حديثى از جابر رسيده است، كه مومنين را با مهر على آزمون مى نموديم. - هر كه على را دوست بود،مومن مى شناختيم، و منافقان معرف خودبودند - با دشمنى على، هلا مرگ بر آنها از جان ما چه مى خواهند - اين سخن همه انصار است، سخن عارف آزمون. - با دشمنى على، منافقين را آزموديم و نفاقشان را بر ملا كرديم. باز هم قصيده ديار در ثناى امير المومنين و ياد غدير خم، از جمله:
- روز غدير درتاريخ اسلام، شريفترين و گراميترين روزهاست. - روزى كه خدا، پيشواى ما را معرفى فرمود، وصى پيامبر، پيشواى پيشوايان. - پيامبر، بر جهاز شتران، دست على را برافراشت و فرمود به همگان: - هر كه را من سالار و سرپرستم، على سالار و سرور است، اين وحى داناى عزتمند است. - اين وزير من است درزندگى، و پس از مرگ جانشين و قائم مقام. - كردگارا آنكه به سالارى او گردن نهد، بدو مهر ورز، و آنكه به دشمنى خيزد مبغوض دار.
|
