ذى حجّه

1 ذى حجّه ازدواج امام على‏ عليه السلام و حضرت زهرا عليها السلام (519)

965. ( وَ أنكِحُوا الأيامى‏ مِنكُم وَ الصّالِحينَ مِن عِبادِكُم و إمائِكُم إن يَكونُوا فُقراءَ يُغنِهِمُ اللَّهُ مِن فَضلِهِ وَاللَّهُ واسِعٌ عَليمٌ)؛(520)

بى‏همسرانِ خود و غلامان و كنيزان درست‏كار را همسر دهيد. اگر تهيدست باشند، خداوند از فضل خود، آنان را توانگر مى‏كند و خداوند گشايش‏گر و دانا است.

966. پيامبرصلّى الله عليه وآله: زَوِّجُوا أياماكُم، فَإنَّ اللَّهَ يُحَسِّنَ لَهُم في أخلاقِهِم و يُوَسَّعُ لَهُم في أرزاقِهِمِ و يَزيدهُمُ في مُروّاتِهِم؛(521)

بى‏همسران خود را همسر دهيد؛ كه خداوند اخلاق آنان را نيكو و روزيشان را فراخ مى‏كند و بر جوانمردى آنها مى‏افزايد.

967. امام صادق‏ عليه السلام : مَن زَوَّجَ أعزَباً كانَ مِمَّن يَنظُرُ اللَّهُ إلَيهِ يَومَ القِيامَةِ؛(522)

هر كس بى‏زنى را همسر دهد از جمله كسانى است كه خداوند در روز قيامت به او نظر مى‏افكند.

968. امام صادق‏ عليه السلام : لَولا أنَّ اللَّهَ خَلَقَ أميرَ المُؤمِنينَ لِفاطِمَةَ ما كانَ لَها كُفوٌ عَلَى ظَهرِ الأرضِ؛(523)

اگر خداوند اميرمؤمنان را براى فاطمه نمى‏آفريد، در زمين همتايى براى او نبود.

7 ذى حجّه شهادت امام باقر عليه السلام (524)

969. امام صادق‏ عليه السلام : قالَ لي أبي: يا جَعفَرُ أوقِفْ لِي مِن مالي كَذا و كَذا، النَّوادِبُ تَندُبُني عَشرَ سِنينَ بِمِنى‏ أيّامَ مِنى‏؛(525)

پدرم به من فرمود: اى جعفر! فلان مقدار از دارايى‏ام را برايم وقف كن تا گريه‏كنندگان در مِنا و در ايّام مِنا ده سال بر من بگريند.

سخنان برگزيده

970. امام باقر عليه السلام : مَن لَم يَجعَل لَهُ مِن نَفسِهِ واعِظاً فَإنَّ مَواعِظَ النّاسِ لَن تُغنِيَ عَنهُ شَيئ؛(526)

كسى كه واعظى درونى نداشته باشد، موعظه‏هاى مردم سودى به او نمى‏رساند.

971. امام باقر عليه السلام : ما شِيَعَتُنا إلّا مَنِ اتَّقَى اللَّهَ و أطاعَهُ؛(527)

شيعه ما، تنها، كسى است كه تقوا پيشه و مطيع خداوند باشد.

972. امام باقر عليه السلام : سُدَّ سَبيلَ العُجبِ بِمَعرِفَةِ النَّفسِ؛(528)

راه خود پسندى را با خودشناسى ببند.

973. امام باقر عليه السلام : إنَّ مِن رَوحِ اللَّهِ ثَلاثَةً: التَّهَجُّدَ بِاللَّيلِ و إفطارَ الصّائمِ و لِقاءَ الإخوانِ؛(529)

سه چيز نشانه رحمت خدا است: عبادت شبانه، افطار دادن به روزه‏دار، و ديدار با برادران.

974. امام باقر عليه السلام : رَبِّ أَصلِح لِي جَماعَةَ إخوَتي و أخواتى و مُحِبِّيَّ، فَإنَّ صَلاحَهُم صَلاحِي؛(530)

خدايا! همه برادران و خواهرانم و دوستدارانم را اصلاح فرما، كه صلاح ايشان صلاح من است.

975. امام باقر عليه السلام : تَزَيَّنْ لِلّهِ بِالصِّدقِ فِي الأعمالِ؛(531)

با راست كردارى، خود را براى خداوند بياراى.

976. امام باقر عليه السلام : إنَّ حَديثَنا يُحيِي القُلُوبَ؛(532)

سخن ما دل‏ها را زنده مى‏كند.

977. امام باقر عليه السلام : مَن كانَ ظاهِرُهُ أرجَحَ مِن باطِنِهِ خَفَّ ميزانُهُ؛(533)

هر كس ظاهرش بهتر از باطنش باشد، ترازويش سبك آيد.

978. امام باقر عليه السلام : اُطلُب بَقاءَ العِزِّ بِإماتَةِ الطَّمَعِ؛(534)

پايدارى عزّت را با ميراندن طمع بجوى.

979. امام باقر عليه السلام : إنَّ أشَدَّ النّاسِ حَسرَةً يَومَ القِيامَةِ عَبدٌ وَصَفَ عَدلاً ثُمَّ خالَفَهُ إلى‏ غَيرِهِ؛(535)

حسرت‏مندترين مردم در روز قيامت، بنده‏اى است كه سخن از عدالت گويد و با ديگران خلاف آن عمل كند.

980. امام باقر عليه السلام : الصَّلاةُ تَثبيتٌ لِلإخلاصِ تَنزيهٌ عَنِ الِكبرِ؛(536)

نماز موجب استوارى اخلاص و دورى از كبر است.

9 ذى حجّه روز عرفه

981. پيامبرصلّى الله عليه وآله: ما مِن يَومٍ أكثَرَ أن يُعتِقَ اللَّهُ فِيهِ عَبدَاً مِنَ النّارِ مِن يَومِ عَرَفَةَ؛(537)

خداوند در هيچ روزى به اندازه روز عرفه، بندگان را از آتش دوزخ نمى‏رهاند.

982. پيامبرصلّى الله عليه وآله: إنَّ اللَّهَ يُباهِي مَلائِكَتَهُ عَشِيَّةَ عَرَفةَ بِأهلِ عَرَفَةَ فَيَقولُ: اُنظُروا إلى‏ عِبادي أتَوني شُعثاً غُبر؛(538)

خداوند در غروب عرفه نزد فرشتگانش به اهل عرفه مى‏بالد و مى‏گويد: «بندگانم را بنگريد! ژوليده و غبار آلود، نزد من آمده‏اند.»

983. پيامبرصلّى الله عليه وآله: أعظَمُ أهلِ عَرَفاتٍ جُرماً مِنِ انصَرَفَ و هُوَ يَظُنُّ أنَّهُ لَن يُغفَرَ لَهُ؛(539)

گناه كارترين فرد در عرفات كسى است كه از آن‏جا باز گردد در حالى كه گمان مى‏برد آمرزيده نخواهد شد.

984. امام على‏ عليه السلام : مِنَ الذُّنوبِ ذُنوبٌ لاتُغفَرُ إلّا بِعَرَفَاتٍ؛(540)

برخى از گناهان جز در عرفات بخشوده نمى‏شوند.

985. امام صادق‏ عليه السلام : تَخَيَّر لِنَفسِكَ مِنَ الدُّعاءِ ما أحبَبتَ واجْتَهِد، فإنَّهُ (يَومَ عَرَفَة) يَومُ دُعاءٍ و مَسألَةٍ؛(541)

هر چه مى‏خواهى براى خود دعا بخوان و (در دعا كردن) بكوش كه آن روز (روز عرفه) روز دعا و درخواست است.

9 ذى حجّه روز نيايش

986. ( فَاذكُروني أذكُركُم وَاشكُرُوا لي ولا تَكفُرونِ)؛(542)

مرا ياد كنيد تا شما را ياد كنم؛ مرا سپاس گوييد و ناسپاسى مكنيد.

987. پيامبرصلّى الله عليه وآله: اَللّهُمَّ اجعَل حُبَّكَ اَحَبَّ الأشياءِ إلَىَّ؛(543)

خدايا! دوستى‏ات را محبوب‏ترين چيزها نزد من گردان.

988. امام على‏ عليه السلام : اَللّهُمَّ إنّي أسألُكَ الأمانَ الأمانَ يَومَ لايَنفَعُ مالٌ و لابَنونَ إلّا مَن أتَى اللَّهَ بِقَلبٍ سَليمٍ؛(544)

خدايا! از تو امان مى‏طلبم در آن روزى كه نه مال و ثروت به كار مى‏آيد و نه فرزندان، مگر كسى كه با دلى پاك به سوى خدا بيايد.

989. حضرت فاطمه‏ عليها السلام : اَللّهُمَّ أسألُكَ النَّظَرَ إلى وَجهِكَ و الشَّوقَ إلى‏ لِقائِكَ؛(545)

خدايا! نگريستن به رويت و شوق ديدارت را از تو درخواست مى‏كنم.

990. امام حسين‏ عليه السلام : إلهي أنا الفَقيرُ في غِنايَ فَكَيفَ لاأكونُ فَقيراً في فَقري؛(546)

خدايا! من در حال بى‏نيازى نيازمندم؛ پس چگونه در حال فقر نيازمند (تو )نباشم؟

991. امام سجّاد عليه السلام : يا راحِمَ رَنَّةِ العَليلِ و يا عالِمَ ما تَحتَ خَفِيِّ الأنينَ، اجعَلْني مِنَ السّالِمينَ في حِصنِكَ الَّذي لاتَرومُهُ الأعداءُ؛(547)

اى آن كه بر ناله دردمند رحمت مى‏آورى، و اى آن كه به آنچه در دل زارى‏كننده نهفته است دانايى، مرا از كسانى قرار ده كه در پناه تو ايمن‏اند و دشمنان را به آن جانْ‏پناه دسترسى نيست.

992. امام صادق‏ عليه السلام : أوحَى اللَّهُ إلى داودَ عليه السلام : بِي فَافرَح و بِذِكري فَتَلَذَّد و بِمُناجاتي فَتَنَعَّم؛(548)

خداوند به داوود عليه السلام وحى فرمود: «به من شاد باش و با ياد من سرخوشى كن و از نعمت مناجات با من برخوردار شو.»

993. امام هادى‏ عليه السلام : يا مَن دَعاهُ المُضطَرّونَ فَأجابَهُم و لَجَأ إلَيهِ الخائفُونَ فَآمَنَهُم و عَبَدَهُ الطّائِعونَ فَشَكَرَهُم و حَمِدَهُ الشّاكِرُونَ فَأثابَهُم؛(549)

اى آن‏كه درماندگان او را مى‏خوانند و اجابتشان مى‏كند، بيم‏ناكان به او پناه مى‏برند و امانشان مى‏دهد، مطيعان او را عبادت مى‏كنند و سپاسشان مى‏گويد و شاكران او را سپاس مى‏گويند و پاداششان مى‏دهد.

994. امام مهدى‏ عليه السلام : يا مَن أظهَرَ الجَميلَ و سَتَرَ القَبيحَ يا مَن لَم يُؤاخِذ بِالجَريرَةِ و لَم يَهتِكِ السِّترَ يا عَظيمَ المَنِّ يا كَريمَ الصَّفحِ يا حَسَنَ التَّجاوُزِ؛(550)

اى آن‏كه (كار) زيبا را آشكار مى‏كند و (كار) زشت را مى‏پوشاند! اى آن‏كه بر بدكارى مؤاخذه نمى‏كند و پرده نمى‏درد! اى آن‏كه منّتش بزرگ و چشم پوشى‏اش كريمانه و گذشتش نيكو است!

9 - 13 ذى حجّه حج

995. ( و لِلّهِ عَلَى النّاسِ حِجُّ البَيتِ مَنِ استَطاعَ إلَيهِ سَبيلاً و مَن كَفَرَ فَإنَّ اللَّهَ غَنيٌّ عَنِ العالَمينَ)؛(551)

براى رضايت خدا، حجّ خانه خدا بر عهده مردم است؛ براى كسى كه بتواند راهى بدان يابد. و هر كه كفر ورزد، همانا خداوند از جهانيان بى‏نياز است.

996. امام على‏ عليه السلام : الحاجُّ والمُعتَمِرُ وفَدُ اللَّهِ و حَقٌّ عَلَى اللَّهِ أن يُكرِمَ وَفدَهُ و يَحبُوَهُ بِالمَغفِرَةِ؛(552)

حج گزار و عمره‏گزار ميهمان خدايند، و بر خدا است كه مهمانش را گرامى بدارد و او را با مغفرت خويش در ميان گيرد.

997. امام على‏ عليه السلام : و حَجُّ البَيتِ و العُمرَةُ فَإنَّهُما يَنفِيانِ الفَقرَ و يُكَفِّرانِ الذَّنبَ و يُوجِبانِ الجَنَّةَ؛(553)

حجّ و عمره فقر را از بين مى‏برد، گناهان را پاك و بهشت را واجب مى‏كند.

998. امام سجّاد عليه السلام : حَقُّ الحَجِّ أن تَعلَمَ أنَّهُ وِفادَةٌ إلى‏ رَبِّكَ و فِرارٌ إلَيهِ مِن ذُنوبِكَ و بِهِ قَبولُ تَوبَتِكَ و قَضاءُ الفرضِ الَّذي أوجَبَهُ اللَّهُ عَلَيكَ؛(554)

حقّ حجّ (بر تو) آن است كه بدانى حجّ، به ميهمانى پروردگارت رفتن است. و از گناهان به سوى او گريختن، و سبب قبولى توبه، و گزاردن فريضه‏اى كه خداوند آن را بر تو واجب كرده است.

999. امام سجّاد عليه السلام : حُجُّوا وَاعتَمِرُوا تَصِحَّ أبدانُكُم و تَتَّسِع أرزاقُكُم؛(555)

حجّ و عمره به جاى آريد تا بدنتان سالم و روزيتان فراخ شود.

1000. امام باقر عليه السلام : تَمامُ الحَج لِقاءُ الإمامِ؛(556)

كمال حجّ به ديدار با امام است.

1001. امام باقر عليه السلام : الحَجُّ تَسكينُ القلُوبِ؛(557)

حجّ آرام بخش دل‏ها است.

1002. امام صادق‏ عليه السلام : مَن حَجَّ حَجَّةَ الإسلامِ، فَقَد حَلَّ عُقدَةً مِنَ النّارِ مِن عُنُقِهِ؛(558)

هر كس حجّ واجبش را به جاى آورَد، گره‏اى از آتش، از گردن خويش گشوده است.

1003. امام صادق‏ عليه السلام : إذا أرَدتَ الحَجَّ فَجَرِّد قَلبَكَ لِلّهِ مِن كُلِّ شاغِلٍ وحِجابٍ؛(559)

هرگاه قصد حجّ كردى، دلت را براى خدا از هر بازدارنده و حجابى بپيراى.

10 ذى حجّه عيد قربان

1004. پيامبرصلّى الله عليه وآله: يُغفَرُ لِصاحِبِ الأضحِيَّةِ عِندَ أوَّلِ قَطرَةٍ تَقطُرُ مِن دَمِه؛(560)

با ريختن اوّلين قطره خون قربانى (به زمين)، صاحب قربانى آمرزيده مى‏شود.

1005. پيامبرصلّى الله عليه وآله: إنَّما جَعَلَ اللَّهُ الأضحى‏ لِشبَعِ مَساكِينِكُم مِنَ اللَّحمِ فَأطعِمُوهُم؛(561)

خداوند عيد قربان را برنهاد تا مستمندان از گوشت سير شوند؛ پس از گوشت قربانى به ايشان بخورانيد.

1006. پيامبرصلّى الله عليه وآله: مَن صَدَقَت نِيَّتُهُ، كانَت أوّلُ قَطرَةٍ لَهُ كَفّارَةً لِكُلِّ ذَنبٍ؛(562)

هر كس نيّتش صادق باشد، اوّلين قطره از خون قربانى‏اش، كفّاره همه گناهان او است.

1007. امام باقر عليه السلام : اِنَّ اللَّهَ يُحِبُّ هِراقَةَ الدِّماءِ وَ إطعامَ الطَّعامِ؛(563)

خداوند قربانى كردن و اطعام كردن را دوست دارد.

1008. امام سجّاد عليه السلام : إذا ذَبَحَ الحاجُّ كانَ فِداهُ مِنَ النّارِ؛(564)

قربانى كردن حاجى، فديه او در برابر آتش خواهد بود.

15 ذى حجّه ولادت امام هادى‏ عليه السلام (565)

1009. عبد اللَّه بن المبارك: و كانَ (الإمامُ الهادي‏ عليه السلام ) أطيَبَ النّاسِ بَهجَةً و أصدَقَهُم لَهجَةً؛(566)

امام هادى خوش‏روترين و راست‏گوترين مردم بود.

1010. نادِر الخادِم: كانَ أبوالحَسنِ (العَسكَريُ‏ عليه السلام ) إذا اَكَلَ أحدُنا لايَستَحدِثُهُ حَتّى يَفرُغَ مِن طَعامِهِ؛(567)

زمانى‏كه يكى از ما غذا مى‏خورد، امام هادى‏ عليه السلام كسى از ما را به سخن وانمى‏داشت تا از غذا خوردن فراغت يابد.

سخنان برگزيده

1011. امام هادى‏ عليه السلام : مَن جَمَعَ لَكَ وُدَّهُ و رَأيَهُ فَاجمَعْ لَهُ طاعَتَكَ؛(568)

هر كس نهايت دوستى و رأى(نيكش) را به تو عرضه كرد، تو نيز نهايت فرمانبرى‏ات را به او ابراز كن.

1012. امام هادى‏ عليه السلام : اُذكُر حَسَراتِ التَّفريطِ بِأخذ تَقديمِ الحَزمِ؛(569)

حسرت كوتاهى كردن را با پيشه كردن دور انديشى، ياد كن.

1013. امام هادى‏ عليه السلام : مَن أَطاعَ اللَّهَ لَم يُبالِ سَخَطَ المَخلُوقِينَ؛(570)

كسى كه از خدا اطاعت مى‏كند، از خشم مردم باكى ندارد.

1014. امام هادى‏ عليه السلام : الغِنى‏ قِلَّةُ تَمَنّيكَ وَ الرِّضا بِما يَكفيكَ؛(571)

توانگرى، كمىِ آرزو و رضايت به چيزى است كه تو را بسنده است.

1015. امام هادى‏ عليه السلام : مَن هانَت عَلَيهِ نَفسُهُ فَلا تَأمَن شَرَّهُ؛(572)

از شرّ كسى كه خودش را سبك شمارد ايمن مباش.

1016. امام هادى‏ عليه السلام : لاتَطلُب الصَّفا مِمَّن كَدرتَ عَلَيهِ و لَا الوَفاءَ لِمَن غَدَرتَ بِهِ؛(573)

از كسى كه رابطه‏ات را با او گسسته‏اى صميميّت مخواه و از كسى كه به او وفا نكرده‏اى، وفا طلب مكن.

1017. امام هادى‏ عليه السلام : إذا حَلَلتَ مِن أخيكَ في مَحَلِّ الثِّقَةِ فَاعدِلْ عَنِ المَلَقِ إلى‏ حُسنِ النِّيَّةِ؛(574)

هرگاه به برادرت اعتماد كردى، به جاى مدح و ثنا (در ظاهر) نيّتت را (در باطن )نيكو كن.

1018. امام هادى‏ عليه السلام : العُجبُ صارِفٌ عَن طَلَبِ العِلمِ، داعٍ إلَى الغَمطِ والجَهلِ؛(575)

خودپسندى، آدمى را از دانش‏جويى باز مى‏دارد و به‏ناسپاسى وانكار حق مى‏خواند.

1019. امام هادى‏ عليه السلام : الهَزءُ فُكاهَةٌ السُّفَهاءِ و صِناعَةُ الجُهّالِ؛(576)

ريشخند كردن، شوخى كم‏خردان و كردار نادانان است..

1020. امام هادى‏ عليه السلام : السَّهَرُ اَلَذُّ لِلمَنامِ وَ الجُوعُ يَزيدُ في طيبِ الطَّعامِ؛(577)

شب بيدارى، خواب را لذّت بخش‏تر و گرسنگى، خوراك را گواراتر مى‏كند.

18 ذى حجّه عيد سعيد غدير خم

1021. پيامبرصلّى الله عليه وآله: يا علِيُّ! لَولا أنتَ و شيعَتُكَ ما قامَ لِلّهِ دِيِنٌ؛(578)

اى على! اگر تو و شيعيانت نبوديد، دينى براى خدا پا برجا نمى‏ماند.

1022. پيامبرصلّى الله عليه وآله: يا علِيُّ! أنتَ العَلَمُ لِهذِهِ الاُمَّةِ مَن اَحَبَّكَ فازَ و مَن أبغَضَكَ هَلَكَ؛(579)

اى على! تو نشان هدايت اين امّتى؛ هر كه تو را دوست بدارد، رستگار شود و هر كه تو را دشمن بدارد، به هلاك افتد.

1023. پيامبرصلّى الله عليه وآله: ولايَةُ عَلِيِّ بنِ أبي طالِبٍ وِلايَةُ اللَّهِ و حُبُّهُ عِبادَةُ اللَّهِ وَ اتِّباعُهُ فَريضَةٌ مِنَ اللَّهِ؛(580)

ولايت على‏بن ابى‏طالب‏ عليه السلام ولايت خدا، و محبّت او عبادت خدا و پيروى از او فريضه‏اى از جانب خدا است.

1024. پيامبرصلّى الله عليه وآله: مَن كُنتُ مَولاهُ فَعَلِيٌّ مَولاهُ؛(581)

هر كه من مولاى اويم پس على مولاى او است.

1025. پيامبرصلّى الله عليه وآله: يَومُ غَديرِ خُمٍّ أفضَلُ أعيادِ اُمَّتي؛(582)

روز غديرخم برترين عيد امّت من است.

1026. حضرت فاطمه‏ عليها السلام : ما جَعَلَ اللَّهُ بَعدَ غَديرِخُمٍّ مِن حُجَّةٍ و لاعُذرٍ؛(583)

خداوند پس از غديرخم براى كسى حجّت و عذرى باقى نگذاشت.

25 ذى حجّه روز خانواده

1. نقش مرد در خانواده

1027.( وَعاشِروهُنَّ بِالمَعروفِ‏(584))

و با آنها به شايستگى رفتار كنيد.

1028. پيامبرصلّى الله عليه وآله: أحسَنُ النّاسِ إيماناً أحسَنُهُم خُلُقاً و ألطَفُهُم بِأهِلهِ؛(585)

باايمان‏ترين مردم، خوش اخلاق‏ترينِ آنها و مهرورزترين‏شان با خانواده خود است.

1029. پيامبرصلّى الله عليه وآله: رَحِمَ اللَّهُ والِداً أعانَ وَلَدَهُ عَلى‏ بِرِّهِ؛(586)

خداوند رحمت كند پدرى را كه فرزندش را بر نيكى كردن بر خود كمك كند.

1030. پيامبرصلّى الله عليه وآله: جُلُوسُ المَرءِ عِندَ عِيالِهِ أحَبُّ إلَى اللَّهِ مِنِ اعْتِكافٍ في مَسجِدي هذ؛(587)

نشستن مرد پيش زن و فرزندنش نزد خداوند محبوب‏تر است از اعتكاف در اين مسجد من.

1031. پيامبرصلّى الله عليه وآله: إنَّ اللَّهَ تَعالى‏ يُحِبُّ أن تَعدِلُوا بَينَ أولادِكُم حَتّى‏ في القُبَلِ؛(588)

خداوند دوست دارد كه ميان فرزندانتان عادلانه رفتار كنيد. حتّى در بوسيدن آنها.

1032. امام سجّاد عليه السلام : إنَّ أرضاكُم عِندَاللَّهِ أسبَغُكُم عَلى‏ عِيالِهِ؛(589)

خداوند از آن كس خشنودتر است كه خانواده خود را بيشتر در رفاه و نعمت قرار دهد.

1033. امام سجّاد عليه السلام : و أمّا حَقُّ الزَّوجَةِ فَأن تَعلَمَ أنَّ اللَّهَ جَعَلَها لكَ سَكَنَاً واُنساً، فَتَعلَمَ أنَّ ذلِكَ نِعمَةٌ مِنَ اللَّهِ عَلَيكَ فَتُكرِمَها و تَرفُقَ بِه؛(590)

حقّ زن اين است كه بدانى خداوند او را مايه آرامش و انس تو قرار داده است و بدانى اين نعمتى است كه خداوند به تو داده؛ پس بايد او را گرامى دارى و با وى نرمى كنى.

1034. امام سجّاد عليه السلام : لَأن أدخُلَ السُّوقَ و مَعي دِرهَمٌ أبتاعُ بِهِ لَحماً لِعِيالي و قَد قَرِمُوا إليهِ أحَبُّ إلَىَّ مِن أن اُعتِقَ نَسَمَةً؛(591)

چنان‏چه وارد بازار شوم و درهمى داشته باشم و با آن براى خانواده‏ام گوشتى بخرم كه بدان رغبت كرده‏اند، براى من محبوب‏تر است از اين‏كه بنده‏اى را آزاد كنم.

1035. امام صادق‏ عليه السلام : إنَّ المَرءَ يَحتاجُ في مَنزِلِهِ و عيالِهِ إلى‏ ثَلاثِ خِلالٍ يَتَكَلَّفُها و إن لَم يَكُن في طَبعِهِ ذلِكَ: مُعاشَرَةٍ جَميلَةٍ وسَعَةٍ بِتَقديرٍ و غَيرَةٍ بِتَحَصُّنٍ؛(592)

مرد براى اداره منزل و خانواده خود به سه خصلت نياز دارد كه اگر در طبيعت او نباشد، بايد خود را با تكلّف به آنها وادارد: خوش رفتارى، گشاده دستى سنجيده وغيرت براى حفاظت از آنها.

1036. امام صادق‏ عليه السلام : لاغِنى‏ بِالزَّوجِ عَن ثَلاثَةِ أشياءَ فيما بَينَهُ و بَينَ زوجَتِهِ و هِي: المُوافَقَةُ لِيَجتَلِبَ بِها مُوافَقَتَها و مَحَبَّتَها و هَواها و حُسنُ خُلقِهِ مَعَها وَ استِعمالُهُ

استِمالَةَ قَلبِها بِالهَيئَةِ الحَسَنَةِ في عَينِها و تَوسِعَتِهِ عَلَيه؛(593)

شوهر در رابطه خود با همسرش از سه چيز بى نياز نيست: سازگارى با او تا به اين وسيله سازگارى و محبت و عشق او را به خود جلب كند، و خوش‏خويى با او و دلبرى از او با آراستن خود براى وى و فراهم آوردن امكانات رفاهى او.

1037. امام صادق‏ عليه السلام : مَن حَسُنَ بِرُّهُ بِأهلِ بَيتِهِ مُدَّ لَهُ في عُمرِهِ؛(594)

هر كس به خانواده‏اش نيكى كند، عمرش زياد شود.

2. نقش زن در خانواده

1038. پيامبرصلّى الله عليه وآله: لَو أمَرتُ أحَداً أن يَسجُدَ لأِحَدٍ لأَمَرتُ المَرأةَ أن تَسجُدَ لِزَوجِه؛(595)

اگر قرار بود دستور دهم كسى در برابر كسى سجده كند، به زن دستور مى‏دادم تا شوهرش را سجده كند.

1039. پيامبرصلّى الله عليه وآله: ما مِن امرَأةٍ رَفَعَت مِن بَيتِ زَوجِها شَيئاً مِن مَوضِعٍ إلى‏ مَوضِعٍ تُريدُ بِهِ صَلاحاً إلّا نَظَرَ اللَّهُ إلَيها و مَن نَظَرَ اللَّهُ إلَيهِ لَم يُعَذِّبهُ ؛(596)

هر زنى كه در خانه شوهر خود به قصد سامان دادن كارهاى خانه چيزى را جابه‏جا كند خداوند به او نظر مى‏كند و هر كه خداوند به او نظر كند عذابش نمى‏دهد.

1040. پيامبرصلّى الله عليه وآله: أيَّما اِمرَأةٍ حَمَلَتهُ عَلى‏ ما لايَقدِرُ عَلَيهِ وما لا يُطيقُ لَم تُقبَلَ مِنها حَسَنَةٌ؛(597)

زنى كه شوهر خود را بر انجام دادن كارهايى وادار كند كه او توانايى انجام دادن آنها را ندارد، هيچ يك از كارهاى نيك او پذيرفته نخواهد شد.

1041. امام باقر عليه السلام : لاشَفيعَ لِلمَرأَةِ أنجَحُ عِندَ رَبِّها مِن رِضا زَوجِه؛(598)

براى زن نزد پروردگارش هيچ شفاعت كننده‏اى كارسازتر از خشنودى شوهرش نيست.

1042. امام صادق‏ عليه السلام : سَعيدَةٌ سَعيدَةٌ امَرأةٌ تُكرِمُ زَوجَها و لاتُؤذِيهِ و تُطيعُهُ في جَميعِ أحوالِهِ؛(599)

خوشبخت است خوشبخت، آن زنى كه شوهر خود را گرامى مى‏دارد و آزارش نمى‏هد و در همه حال از وى فرمان مى‏برد.

1043. امام صادق‏ عليه السلام : لاغِنى‏ بِالزَّوجَةِ فيما بَينَها و بَينَ زَوجِها المُرافِقِ لَها عَن ثَلاثِ خِصالٍ و هُنَّ: صِيانَةُ نَفسِها عَن كُلِّ دَنَسٍ حَتّى‏ يَطمَئِنَّ قَلبُهُ إلَى الثِّقَةِ بِها في حالِ المَحبوبِ والمَكروهِ و حِياطَتُهُ لِتَكِونَ ذلِكَ عاطِفاً عَلَيها عِندَ زَلَّةٍ تَكونُ مِنها و إظهارُ العِشقِ لَهُ بِالخَلابَةِ و الهَيئَةِ الحَسَنَةِ لَها في عَينِهِ؛(600)

زن با شوهر سازگار خود ناگزير از رعايت سه نكته است: حفظ كردن خود از هر گناه و آلودگى تا شوهرش در هر حال، خوشايند يا ناخوشايند، در دل به او اطمينان داشته باشد؛ مراقبت از او و زندگى‏اش تا شوهرش در صورتى كه لغزشى از او سرزند با او مهربانى كند، و اظهار عشق به او با عشوه و دلبرى و ظاهر مناسب و خوشايند در نظر او.

3. نقش فرزندان در خانواده

1044. ( وقَضَى‏ رَبُّكَ ألّا تَعبُدُوا إلّا إيّاهُ وبِالوالِدَينِ إحساناً إمّا يَبلُغَنَّ عِندَكَ الكِبَرَ أحَدُهُما أو كِلاهُما فلا تَقُل لَهُما اُفٍّ ولا تَنهَرهُما وقُل لَهُما قولاً كَريماً، واخْفِض لَهُما جَناحَ الذُّلُّ مِنَ الرَّحمَةِ وقُل رَبِّ ارحَمْهُما كَما رَبَّياني صَغيراً(601))

و پروردگار تو مقرّر كرد كه جز او را نپرستيد و به پدر و مادر نيكى كنيد. اگر يكى از آن دو، يا هر دو، در كنار تو به سالمند رسيدند، به آنها (حتّى )اُفّ مگو و به آنان پرخاش مكن و با آنها به شايستگى سخن گوى و از سرِ مهربانى، بال فروتنى بر آنان بگستر و بگو: پروردگارا! آن دو را رحمت كن، چنان كه مرا در خُردى پروردند.

1045. امام على‏ عليه السلام : بِرُّ الوالِدَينِ أكبَرُ فَريضَةٍ؛(602)

نيكى به پدر و مادر، بزرگ‏ترين فريضه است.

1046. امام رضا عليه السلام : إنَّ اللَّهَ عَزَّوَجلَّ... أمَرَ بِالشُّكرِ لَهُ و لِلوالِدَينِ فَمَن لم يَشكُر والِدَيِهِ لَم يَشكُرِ اللَّهَ؛(603)

خداوند به سپاسگزارى از خود و پدر و مادر فرمان داده است؛ پس هر كه از پدر و مادرش سپاسگزارى نكند، خداوند را سپاس نگفته است.

1047. امام رضا عليه السلام : بِرُّ الوالِدَينِ واجِبٌ وإن كانا مُشركَينِ ولا طاعَةَ لَهُما في مَعصِيَةِ الخالِقِ؛(604)

نيكى كردن به پدر و مادر واجب است، اگر چه مشرك باشند و نبايد در معصيت خالق از آنان اطاعت كرد.

1048. پيامبرصلّى الله عليه وآله: مَن بَرَّ والِدَيهِ طُوبى‏ لَهُ زادَ اللَّهُ في عُمرِهِ؛(605)

خوشا به حال كسى كه به پدر و مادرش نيكى كند، خداوند عمرش را زياد مى‏كند.

1049. امام صادق‏ عليه السلام : يَجِبُ لِلوالِدَينِ عَلَى الوَلَدِ ثَلاثَةُ أشياءَ؛ شُكرُ هُما عَلى‏ كُلِّ حالٍ و طاعَتُهُما فِيما يأمُرانِهِ و يَنهَيانِهِ عَنهُ في غَيرِ مَعصِيَةِ اللَّهِ و نَصيحَتُهُما فِي السِّرِّ وَ العلانِيَةِ؛(606)

پدر و مادر را بر فرزند سه حقّ است: در همه حال شكرگزار آنها باشد؛ در هر چه او را امر و نهى مى‏كنند، به جز معصيت خدا، اطاعتشان كند و در نهان و آشكار خيرخواه آنان باشد.

روز جمعه

1 - فضيلت روز جمعه

1050. پيامبرصلّى الله عليه وآله: يَومُ الجُمُعَةِ سَيِّدُ الأيّامِ و أعظَمُ عِندَ اللَّهِ مِن يَومِ الأضحى‏ و يَومِ الفِطرِ؛(607)

روز جمعه مهتر روزها است و نزد خداوند از روز عيد قربان و عيدفطر ارجمندتر است.

1051. پيامبرصلّى الله عليه وآله:أطرِفُوا أهلِيكُم كُلَّ يَومِ جُمُعَةٍ بِشَى‏ءٍ مِنَ الفاكِهَةِ و اللَّحمِ حَتَّى يَفرَحوا بِالجُمُعَةِ؛(608)

هر جمعه مقدارى ميوه و گوشت به خانواده خود تحفه دهيد تا از (آمدن) جمعه شاد شوند.

1052. امام باقر عليه السلام : الخَيرُ وَالشَّرُّ يُضاعَفُ يَومَ الجُمُعَةِ؛(609)

خوبى و بدى در روز جمعه دو چندان مى‏شود.

1053. امام صادق‏ عليه السلام : يَخرُجُ قائِمُنا أهَلَ البَيتِ يَومَ الجُمُعَةِ؛(610)

قائم ما، خاندان پيامبر، روز جمعه قيام مى‏كند.

1054. امام صادق‏ عليه السلام : إنَّ للَّهِ كَرامَةً في عِبادِهِ المُؤمِنينَ في كُلِّ يَومِ جُمُعَةٍ؛(611)

در هر روز جمعه خدا را بر بندگان مؤمنش كرامتى است.

1055. امام صادق‏ عليه السلام : اُفٍّ لِلرَّجُلِ المُسلِمِ لايَفرُغُ نَفسَهُ فِي الاُسبُوعِ يَومَ الجُمُعَةِ لأَِمرِ دينِهِ؛(612)

اُفّ بر مسلمانى كه در روز جمعه هر هفته براى رسيدگى به كار دين خود، دست از كار نمى‏كشد.

2 - نماز جمعه

1056. ( يا أيُّهَا الَّذينَ آمَنوا إذا نودِيَ لِلصَّلوةِ مِن يَومِ الجُمُعَةِ فَاسْعَوا إلى‏ ذِكرِ اللَّهِ وَذَرُوا البَيعَ ذلِكُم خَيرٌ لَكُم إن كُنتُم تَعلَمُونَ)؛(613)

اى مؤمنان! چون براى نماز روز جمعه ندا داده شد، به سوى ذكر خدا بشتابيد و دادو ستد را واگذاريد كه اين، اگر بدانيد، برايتان بهتر است.

1057. پيامبرصلّى الله عليه وآله: مَن أتَى الجُمُعَةَ إيماناً وَاحْتِساباً، اسْتَأنَفَ العَمَلَ؛(614)

هر كس از سَرِ ايمان و براى رسيدن به ثواب الهى به نماز جمعه برود، اعمال خود را از سرگيرد (يعنى تمام گناهانش آمرزيده شده است).

1058. پيامبرصلّى الله عليه وآله: الجُمُعَةُ حَجُّ المَساكينِ؛(615)

نماز جمعه حجّ مستمندان است.

1059. پيامبرصلّى الله عليه وآله: مَن تَرَكَ ثَلاثَ جُمَعٍ تَهاوُناً بِها طَبَعَ اللَّهُ عَلى‏ قَلبِهِ؛(616)

هر كس سه نماز جمعه را، از روى اهمّيّت ندادن به آن ترك كند، خداوند بر دل او مُهر مى‏زند.

1060. پيامبرصلّى الله عليه وآله: لِرَجُلٍ شَكا حِرمانَهُ الحَجَّ: عَلَيكَ بِالجُمُعَةِ فَانَّها حَجُّ المَساكِينَ؛(617)

پيامبر به مردى كه از محروميت خود از حج شكايت كرد، فرمود: بر تو باد به نماز جمعه كه حجّ مستمندان است.

1061. امام على‏ عليه السلام : مَن تَرَكَ الجُمُعَةَ ثَلاثاً متَتَابِعَةً لِغَيرِ عِلَّةٍ كُتِبَ مُنافِق؛(618)

هر كس سه جمعه پى در پى و بدون علّت نماز جمعه را ترك كند، در زمره منافقان است.

3 - غسل جمعه

1062. پيامبرصلّى الله عليه وآله: فَاغتَسِلْ فِي كُلِّ جُمُعَةٍ و لَو أنَّكَ تَشتَرِي الماءَ بِقوتِ يَومِكَ و تَطويهِ فَإنَّهُ لَيسَ شَي‏ءٌ مِنَ التَّطَوُّعِ أعظَمَ مِنهُ؛(619)

هر جمعه غسل كن، حتّى اگر لازم شود براى تهيّه آب آن، خوراك روزانه‏ات را بفروشى و گرسنه بمانى؛ زيرا هيچ امر مستحبّى بالاتر از غسل جمعه نيست.

1063. امام صادق‏ عليه السلام : غُسلُ يَومِ الجُمُعَةِ طَهُورٌ و كَفّارَةٌ لِما بَينَهُما مِنَ الذُّنوبِ مِنَ الجُمُعَةِ إلَى الجُمُعَةِ؛(620)

غسل جمعه سبب پاكى، و كفّاره گناهان از جمعه تا جمعه است.

1064. امام رضا عليه السلام : غُسلُ يَومِ الجُمُعَةِ سُنَّةٌ؛(621)

غسل روز جمعه سنّت است.

4 - صدقه در روز جمعه

1065. امام باقر عليه السلام : اَلصَّدَقَةُ يَومَ الجُمُعَةِ تُضاعَفُ لِفضَلِ يَومِ الجُمُعَةِ عَلى‏ غَيرِهِ مِنَ الأيّامِ؛(622)

صدقه دادن در روز جمعه، به دليل فضيلت جمعه بر روزهاى ديگر، دو برابر مى‏شود.

1066. امام صادق‏ عليه السلام : الصَّدَقَةُ يَومَ الجُمُعَةِ تُضاعَفُ أضعاف؛(623)

صدقه روز جمعه چند برابر مى‏شود.

5 - صلوات در روز جمعه

1067.( إنَّ اللَّهَ و مَلائِكَتَهُ يُصَلُّونَ عَلَى النَّبِيِّ يا أيُّهَا الَّذينَ آمَنُوا صَلُّوا عَلَيهِ وسَلِّمُوا تَسليماً)؛(624)

خدا و فرشتگان او بر پيامبر درود مى‏فرستند؛ اى مؤمنان! بر او درود بفرستيد و به فرمانش به خوبى گردن نهيد.

1068. پيامبرصلّى الله عليه وآله: الصَّلاةُ عَلَيَّ نُورٌ عَلَى الصِّراطِ؛(625)

درود فرستادن بر من، مانند نورى است بر روى (تيرگى‏هاى) صراط.

1069. امام باقر عليه السلام : ما مِن شَى‏ءٍ يُعبَدُ اللَّهُ بِهِ يَومَ الجُمُعَةِ أحَبَّ إلَىَّ مِنَ الصَّلاةِ عَلى‏ مُحَمَّدٍ و آلِ مُحَمَّدٍ؛(626)

هيچ عبادتى در روز جمعه نزد من دوست داشتنى‏تر از صلوات بر پيامبر و آل او نيست.

1070. امام صادق‏ عليه السلام : ما مِن عَمَلٍ يوَمَ الجُمُعَةِ أفضَلَ مِنَ الصَّلاةِ عَلى‏ مُحَمَّدٍ و آلِهِ؛(627)

در روز جمعه عملى برتر از صلوات بر محمّد و خاندان او عليهم السلام نيست.