طب پيامبر اعظم صلى اللّه عليه و آله و سلّم
معروف به طب النّبى صلى اللّه عليه و آله و سلّم

محمد جعفر واصف

- ۵ -


فرمود: هر كه ميانه روى كند خدا بى نيازش كند و هر كه اسراف كند خدا فقيرش كند و هر كه فروتنى كند خدايش بلند مرتبه دارد و هر كه بزرگى فروشد خدايش در هم شكند.
194- قال رسول اللّه صلّى اللّه و عليه و آله و سلّم :شر النّاس من اءكل وحده و منع رفده و جلد عبده و شرمنه من لايقبل معذرة و شرمنه من لايرجى خيره و لا يمؤ من شرّه .
فرمود: بدترين مردم كسى است كه تنها غذا بخورد و ميهمان بى نصيب كند و خدمتكار خويش بزند و بدتر از او كسى است كه خطايى را نبخشد و عذرى را پذيرا نباشد و بدتر از او كسى است كه به خيرش اميدى نيست و از شرّش كسى در امان نيست .
195- قال رسول اللّه صلّى اللّه و عليه و آله و سلّم :لاتصاحب الامؤ منا و لاياءكل طعمامك الاءتقى .
فرمود: جز با مؤ من مصاحبت مكن و غذاى تو را جز پرهيزگار نخورد.
196- قال رسول اللّه صلّى اللّه و عليه و آله و سلّم :لا يشبع المؤ من دون جاره .
فرمود: مؤ من نبايد بدون همسايه ى خود سير شود.
197- قال رسول اللّه صلّى اللّه و عليه و آله و سلّم :من اطعم مسلما جائعا اطعمه اللّه من ثمار الجنة .
فرمود: هر كه مسلمان گرسنه ى را غذا دهد خداوند از ميوه هاى بهشت به او بخوراند.
198- قال رسول اللّه صلّى اللّه و عليه و آله و سلّم :من موجبات المغفرة اطعام المسلم السغبان .
فرمود- قال رسول اللّه :غذا دادن به مسلمان گرسنه موجب آمرزش گناهان است .
199- قال رسول اللّه صلّى اللّه و عليه و آله و سلّم :ساعات الاءمراض ‍ يذهبن ساعات الخطايا.
فرمود: لحظات بيمارى نابود كننده ى اوقات گناه است .
200- قال رسول اللّه صلّى اللّه و عليه و آله و سلّم :اءطعموا طعامكم الاءتقياء و اءولوا معروفكم المؤ منين .
فرمود: غذاى خود را به پرهيزكاران بخورانيد و نيكى هاى خود را درباره ى مؤ منان انجام دهيد.
روايت 201 تا 300
201- قال رسول اللّه صلّى اللّه و عليه و آله و سلّم :انّ اللّه تعالى يدخل بلقمة الخبز و قبضة التمر و مثله مما ينفع المسكين ثلاثة الجنة ، صاحب البيت الآمر به و الزوجة المصلحة و الخادم الذى يناول المسكين .
فرمود: خداوند به وسيله ى يك لقمه نان و يك مشت خرما و امثال آن كه فقير را سودمند افتد سه تن را به بهشت مى برد، صاحب خانه كه به دادن آن فرمان دهد و زنى كه آن را آماده كند و خادمى كه آن را به فقير دهد.
202- قال رسول اللّه صلّى اللّه و عليه و آله و سلّم :تداووا فانّ الّذى انزل الداء انزل الدواء.
فرمود: مداوا كنيد زيرا آن كه درد را فرستاد دوا را نيز فرستاد.
203- قال رسول اللّه صلّى اللّه و عليه و آله و سلّم :الثلث و الثلث كثير انك اءن تذر ورثتك اغنياء خير من اءن تذرهم عالة يتكففون الناس و انك لن تنفق تنقة تبتغى بها وجه اللّه الا اءجرت بها حتى ما تجعل فى اءمراءتك .
فرمود: ضمن وصيت ، فقط ثلث مال خود را به ديگران ده و ثلث بسيار است ، تو اگر وارثان خود را بى نياز واگذارى بهتر از آن است كه فقير و محتاج مردم باشند، تو هيچ خرجى در راه خدا نمى كنى ، مگر آن كه در مقابل آن پاداش مى يابى ، حتى غذايى كه به زن خود مى خورانى .
204- قال رسول اللّه صلّى اللّه و عليه و آله و سلّم :لو اءنّ ابن آدم هرب من رزقه كما يهرب من الموت لادركه رزقه كما يدركه الموت .
فرمود: اگر آدمى زاد از روزى اش بگريزد، چنان كه از مرگ مى گريزد، روزى اش بدو رسد، چنان كه مرگ مى رسد.
205- قال رسول اللّه صلّى اللّه و عليه و آله و سلّم :اءجيبوا الداعى و لاتردوا الهدية و لاتضربوا المسلمين .
فرمود: دعوت را بپذيريد، هديه را رد مكنيد و با مسلمانان زد و خورد نكنيد.
206- قال رسول اللّه صلّى اللّه و عليه و آله و سلّم :تداووا باءلبان البقر فانى ارجوا ان يجعل اللّه فيها شفاء فانها تاءكل من كل الشجر.
فرمود: با شير گاو مداوا كنيد، زيرا من اميدوارم كه خدا در آن شفا قرار داده باشد، از آن جهت كه از هر نوع گياه مى چرد.
207- قال رسول اللّه صلّى اللّه و عليه و آله و سلّم :خمس من سنن المرسلين : الحياء و الحلم و الحجامة و السواك و التعطر.
فرمود: پنج چيز از سنت پيغمبران است : حيا و حلم و حجامت و مسواك و عطر زدن .
208- قال رسول اللّه صلّى اللّه و عليه و آله و سلّم :انّ فى الحجم شفاء.
فرمود: حجامت مايه ى شفاست .
209- قال رسول اللّه صلّى اللّه و عليه و آله و سلّم :انّ اللّه تعالى حيث خلق الداء خلق دواء فتداووا.
فرمود: خداوند كه درد را آفريده درمان آن را نيز آفريد، پس دردهاى خويش ‍ را درمان كنيد.
210- قال رسول اللّه صلّى اللّه و عليه و آله و سلّم :انّ اللّه لم يضع داء الا وضع له شفاء.
فرمود: خدا دردى پديد نياورد جز آن كه علاجى براى آن قرار داده است .
211- قال رسول اللّه صلّى اللّه و عليه و آله و سلّم :انّ اللّه لم ينزل داء الا انزل له شفاء الا الهرم .
فرمود: خداوند دردى پديد نياورد جز آن كه علاجى براى آن قرار داده به جز پيرى .
212- قال رسول اللّه صلّى اللّه و عليه و آله و سلّم :انّ اللّه لم ينزل داء الا انزل له دواء علمه من علمه و جهله من جهله ، الا السام و هو الموت .
فرمود: خداوند دردى را خلق نكرده جز اين كه دوايى براى آن فرستاده است ، مگر مرگ را كه درمان ندارد و اين مطلب را عالم بداند و جاهل نداند.
213- قال رسول اللّه صلّى اللّه و عليه و آله و سلّم :انّ اللّه يبتلى عبده المؤ من بالسقم حتى يكفر عنه كل ذنب .
فرمود: خداوند بنده ى مؤ من خود را به بيمارى مبتلا مى كند تا همه ى گناهان او را بريزد.
214- قال رسول اللّه صلّى اللّه و عليه و آله و سلّم :تداووا عباداللّه فانّ اللّه تعالى لم يضع داء الّا وضع له دواء غير داء واحد الهرم .
فرمود: بندگان خدا! امراض خود را مداوا كنيد، زيرا خدا مرضى پديد نياورد جز آن كه دوايى براى آن قرار داده مگر يك درد، و آن پيرى است .
215- قال رسول اللّه صلّى اللّه و عليه و آله و سلّم :كلواالزّيت و اءدهنوا به فانّه من شجرة مباركة .
فرمود: زيتون خوريد و از روغن آن نيز استفاده كنيد كه اين درخت مبارك است .
يعنى از روغن زيتون علاوه بر خوردن به بدن خود نيز بماليد.
216- قال رسول اللّه صلّى اللّه و عليه و آله و سلّم :كلوا جميعا ولاتفرقوا فانّ الطعام الواحد يكفى الاثنين و طعام الاثنين يكفى الثلاثة والاءربعة كلوا جميعا ولاتفرقوا فانّ البركة مع الجماعة .
فرمود: با هم غذا خوريد و پراكنده مشويد كه غذاى يكى براى دو تن كافى است و غذاى دو تن براى سه تن و چهار تن كافى است ، با هم غذا خوريد و پراكنده مشويد، كه بركت قرين جماعت است .
217- قال رسول اللّه صلّى اللّه و عليه و آله و سلّم :لكل شى زكاة و زكاة الدّار بيت الضيافة .
فرمود: هر چيزى را زكاتى است و زكات خانه اطاق پذيرايى است .
218- قال رسول اللّه صلّى اللّه و عليه و آله و سلّم :لو اهدى الىّ كراع لقبلت و لو دعيت اليه لاءجبت .
فرمود: اگر پاچه گوسفندى به من هديه دهند مى پذيرم و اگر به خوردنش ‍ دعوتم كنند اجابت مى كنم .
219- قال رسول اللّه صلّى اللّه و عليه و آله و سلّم :لاتكلفوا للضّيف .
فرمود: براى مهمان تكليف مكنيد.
220- قال رسول اللّه صلّى اللّه و عليه و آله و سلّم :لاتميتوا القلوب بكثرة الطعام و الشّراب فانّ القلب يموت كالزرع اذكثر عليه الماء.
فرمود: دل هاى خويش را به زياد خوردن و نوشلدن نكشيد كه دل چون زراعت است وقتى آب آن زياد شد، خواهد مرد.
221- قال رسول اللّه صلّى اللّه و عليه و آله و سلّم :اءثنان عليلان ابدا، صحيح محتم وعليل مخلّط.
فرمود: دو كس پيوسته بيمار و رنجور باشند، تندرستى كه از خوردن پرهيز كند و بيمارى كه از خوردن نپرهيزد.
222- قال رسول اللّه صلّى اللّه و عليه و آله و سلّم :كان ياءمر بدفن سبعة اشياء من الانسان الشعر و الظفر و الدم و الحيض و المشيمة و السّن و العلقة .
رسول اكرم صلّى اللّه و عليه و آله و سلّم به دفن كردن هفت چيز تاءكيد مى فرمود: و آن هفت چيز عبارت است از: مو، ناخن ، خون بدن ، خون حيض ، بچه دان ، دندان ، و علقه يعنى خون بسته شده اى كه آدمى از آن به وجود مى آيد.
اين هفت چيز مخصوصا خون و علقه عامل مهمى براى نشو و نماى ميكروب ها هستند و در صورتى كه دفن نگردند، ممكن است افراد جامعه به بيمارى هاى صعب العلاج مبتلا گردند.
223- قال رسول اللّه صلّى اللّه و عليه و آله و سلّم :من شرب الخمر بعد ما حرمها اللّه على لسانى فليس باءهل اءن يتزوج اذا خطب .
فرمود: هر كس شراب (مايع مست كننده ) نوشد، بعد از آن كه خداوند از زبان من نوشيدن آن را حرام نمود، پس اگر خواستگارى كرد، براى زناشويى و تزويج شايستگى ندارد.
224- قال رسول اللّه صلّى اللّه و عليه و آله و سلّم :ايّاكم و الاستمناء فانّه يورث الداء و يجركم الى النّار.
فرمود: از استمنا سخت بپرهيزيد كه استمنا توليد بيمارى مى كند، و شما را به سوى آتش مى كشاند.
علم پزشكى مضرات استمناء را كه از جمله آن ها ماليخوليا، ديوانگى ، تنگى نفس ، خفقان و طپش قلب است مسلم دانسته است .
مهمترين عامل مؤ ثر كه پسران و دختران را از شراره هاى اين آتش ‍ خانمان سوز مى رهاند همانا اختيار همسر است كه پيغمبر بزرگ اسلام ، بدان سفارش اكيد، فرموده است .
225- قال رسول اللّه صلّى اللّه و عليه و آله و سلّم :تحت كل شجرة جنابة فبلوا الشعر و انقوا البشرة .
فرمود: در بن هر موى ، آثارى از جنابت است ، پس بعد از جنابت ، موها را شسته و پوست بدن را پاك نماييد.
226- قال رسول اللّه صلّى اللّه و عليه و آله و سلّم :لاتسترضعوا الحمقاء و لا العمشاء فان اللبن يعدى .
فرمود: زنان كم عقل و مبتلا به درد چشم را به دايگى اطفال انتخاب نكنيد، زيرا شير منتقل كننده است .
برخى از بيمارى ها از طريق شير به نوزاد انتقال مى يابد.
227- قال رسول اللّه صلّى اللّه و عليه و آله و سلّم :كره اللّه ان يكلم الرجل مجذوما الّا اءن يكون بينه و بينه قدر ذراع .
فرمود: خداوند بد دارد كه شخصى با مجذوم (كسى كه مبتلا به بيمارى خوره است ) صحبت كند، مگر اين كه مقدار يك ذراع بين ايشان فاصله باشد.
228- قال رسول اللّه صلّى اللّه و عليه و آله و سلّم :يشرب الماء المغلى فان ماء المغلى ينفع من كل شى ء.
فرمود: آب جوشيده نوشيده شود، چه آن كه آب جوشيده نافع است و زيان نمى رساند.
زيرا آب ها غالبا آلوده به ميكروب است و با جوشيدن ، ميكروب ها از بين مى روند. آن گاه صبر كنيد تا سرد شود بعد بخوريد. البته اين عمل در مكان هايى كه آب لوله كشى نيست بايد انجام شود تا آلودگى آن از بين رود و گرنه آب لوله كشى تصفيه شده است .
229- قال رسول اللّه صلّى اللّه و عليه و آله و سلّم :يا معشر النّاس ‍ عليكم بالباه !
فرمود: اى گروه مردم جماع بر شما لازم است !
منى كه از فضولات هضم رابع است ، هرگاه مقدار زيادى از آن ، در بدن جمع شود، مخصوصا اگر شخص جوان ، دَمَوى مزاج و فربه باشد، در اثر اعتدال در جماع ، تقويت حرارت غريزى كرده ، هم و غم و فكر را از خود سلب مى كند و حدّت غضب را از خود دور مى سازد، لكن اگر مجرد بماند و منى بسيارى در او جمع شود احداث درد، در طرف بالاى ران و خصيتين نموده ، فَرَح او كم و موجب كسالت و بلادت و تاريكى چشم و سنگينى سر و ضعف اعصاب و كم اشتهايى گردد.
230- قال رسول اللّه صلّى اللّه و عليه و آله و سلّم :لاتووا التّراب خلف باب فانه ماءوى الشيطان .
فرمود: خاكروبه را پشت در نريزيد چه خاكروبه مسكن شيطان است .
منظور از شيطان همان ميكروب است ، كه توليد بيمارى مى كند.
231- قال رسول اللّه صلّى اللّه و عليه و آله و سلّم :من فقه الرجل انّ يختار موضعا لبوله .
فرمود: و از دانايى مرد آن است كه براى ادرار خود محلى اختيار كند.
منظور همان سرويس بهداشتى است ، سرويس هاى بهداشتى در حفظ سلامت و بهداشت خانواده بسيار مهم اند. سازمان ملل يك روز از سال را روز توالت ناميد (به دليل اهمّيت سرويس هاى بهداشتى ). استفاده از صابون را براى كودكان بايد اجبارى كرد و نيز چقدر خوب است كه مردم مسلمان همان طوركه گوسفند براى مكان هاى مذهبى نذر مى كنند، صابون و مواد شوينده ى بهداشتى نيز براى توالتهاى عمومى نذر كنند تا در اين مكان ها آلودگى فراگير نشود، معلوم نيست خير بودن نذر صابون ، كم تر از چيزهاى ديگر باشد.
232- قال رسول اللّه صلّى اللّه و عليه و آله و سلّم :نهى انّ يتغوط الرجل على شفر بئر يستعذب منها او على شفر نهريستعذب منها.
پيغمبر اكرم نهى فرمود، كه مردم نبايد در لب چاه يا كنار نهرى كه آب آشاميدنى از آن برداشته مى شود قضاى حاجت كنند، زيرا خيلى از ميكروب ها وارد آب مى شود و با نوشيدن آن آب ، بسيارى از بيمارى ها مثل حصبه ، وبا و برخى از انگل ها در انسان ايجاد مى شود.
233- قال رسول اللّه صلّى اللّه و عليه و آله و سلّم :نهى انّ يبول احد تحت شجرة مثمرة .
نهى فرمود: كه مردم نبايد زير درخت ميوه دار بول و ادرار كنند.
چون خيلى از بيمارى ها از خوردن ميوه ى آلوده به انسان سرايت مى كند، پس بايد منبع آلودگى را از آن دور كرد.
234- قال رسول اللّه صلّى اللّه و عليه و آله و سلّم :التدبير نصف العيش .
فرمود: عاقبت انديشى نيمى از زيستن است .
اگر اشخاص به اندازه ى كافى امكانات كافى داشته باشند و درست مصرف كنند از خيلى امراض روحى و جسمى نجات مى يابند. زيرا كسانى كه درآمد ندارند هميشه از لحاظ روحى پريشان هستند و چون امكانات مالى ندارند دچار سوء تغذيه و عوارض بعد آن مى شوند.
235- قال رسول اللّه صلّى اللّه و عليه و آله و سلّم :ثلاثة يتخوف منهن الجنون ، التغوط بين القبور، و المشى فى خفّ واحد، و الرجل ينام وحده .
فرمود: سه كار است كه در آن ها بيم ديوانگى است : 1- در گورستان غايط كردن 2- با يك لنگه كفش راه رفتن 3- يكّه و تنها خوابيدن .
236- قال رسول اللّه صلّى اللّه و عليه و آله و سلّم :انّ الحمى من قيح جهنّم فبردواها بالماء.
فرمود: همانا تب اثر جوشانى از جهنم است ، پس با آب سرد بدن را خنك كنيد.
237- قال رسول اللّه صلّى اللّه و عليه و آله و سلّم :من اءتخّذ ثوبا فلينظفه .
فرمود: هر كس كه لباس بپوشد، بايد لباسى نظيف و پاكيزه به تن نمايد.
238- قال رسول اللّه صلّى اللّه و عليه و آله و سلّم :نيه ان يشاب اللبن بالماء.
فرمود: شير را با آب مخلوط مسازند.
239- قال رسول اللّه صلّى اللّه و عليه و آله و سلّم :اغتنموا برد الربيع فانّه يفعل بابدانكم مايفعل باشجاركم و اجتنبوا برد الخريف فانّه يفعل بابدانكم مايفعل باشجاركم .
فرمود: غنيمت شماريد خنكى بهار را، كه با بدن هاى شما آن كند كه با درختان مى كند و بركنار داريد خود را از خنكى فصل خزان ، كه با بدن هاى شما همان كند كه با درختان مى كند!
240- قال رسول اللّه صلّى اللّه و عليه و آله و سلّم :عليكم باللبان فانّه يلسح الحّر كما يلسح الاصبع العرق عن الجبين و يشدّالظهر و يزيد فى العقل و يذكى الذهن و يجلوا البصر و يذهب النسيان .
فرمود: بر شما خوردن كندر لازمست ، كه زيادى حرارت را از دل پاك كند چنان كه انگشت ، عرق را از صورت پاك كند و نيز كمر را محكم نموده و موجب افزايش عقل شود و ذهن را مستعد، ديده را روشن و فراموشى را از بين مى برد.
المنجد - لُبان هم به معنى كندر و هم به معنى سقز است ، شايد در اين حديث سفارش به جويدن سقز شده باشد، اهل فن بايد بيشتر تحقيق كنند.
241- قال رسول اللّه صلّى اللّه و عليه و آله و سلّم :ليس للصّبى خير من لن امّه .
فرمود: براى كودك چيزى بهتر از شير مادر نيست .
242- قال رسول اللّه صلّى اللّه و عليه و آله و سلّم :ما من انسان الاوفى راءسه عرق من جذام فبعث اللّه عليه الزكام فيذبه فاذا وجده اءحدكم فليدعه و لايداويه حتى يكون اللّه يداويه .
فرمود: نيست هيچ بشرى جز اين كه در سر او رگ و ريشه اى از ((خوره )) موجود مى شود، پس خداوند مى انگيزد زكام را بر وى ، كه آن را آب كند و از بين ببرد، پس هرگاه يكى از شما زكام شود آن را واگذارد. در صورتى كه لازم به مداوا نباشد، در صدد مداواى آن برنيايد تا وقتى كه خداوند آن را مداوا كند و بالطبع بهبودى يابد.
در حديث ديگرى از رسول گرامى اسلام روايت شده كه آن حضرت فرمود: به من نسبت جنون مى دهند و حال آن كه من زكام مى كنم ، از اين حديث و احاديث فوق استفاده مى شود كه زكام براى بدن خصوصا مغز انسان بسيار مفيد است ، زكام علاوه بر آن كه آب بدن را تنظيم مى كند موجب شست وشوى مخاط بينى نيز مى شود. از طرفى در بين عامه ى مردم ، به كسى كه حالت جنون و حماقت داشته باشد، اصطلاحا مى گويند فلانى خشك مغز است و يا به بينى خود با انگشت اشاره مى كنند و مى گويند فلانى قواى دماغى اش خشك است ، و نيز در بين قديمى ها معروف بود كه هنگام احوال پرسى مى گفتند: تر دماغ هستى ؟ اين ها همه گرفته شده از روايات فوق است ، در ضمن در علم جديد هم بعضى از پزشكان معتقدند كه زكام را به حال خود بگذاريد و معالجه نكنيد، البته زكام غير از آنفولانزا و يا بيمارى عفونى مخاط بينى است ، زكام يعنى آبريزش بينى ، نوعى بيمارى ويروسى است كه نياز به درمان ندارد، بلكه بايد دوره ى بيمارى طى شود، اما اگر در اثر بى احتياطى و عدم پرهيز خصوصا در مواجهه ى شخص زكامى با سرخ ‌كردنى ها، زكام به بيمارى گلو درد، و مانند آن تبديل شود كه بسيار خطرناك است و نياز به درمان دارد.
243- قال رسول اللّه صلّى اللّه و عليه و آله و سلّم :الزكام جند من جنود اللّه يبعثه على الداء فيزيله .
فرمود: زكام لشكرى از لشكريان حضرت حق است ، كه خداوند آن را به جهت دفع امراض آفريد.
244- قال رسول اللّه صلّى اللّه و عليه و آله و سلّم :الرضاع يغير الطباع .
فرمود: شير دادن دايه ، طبيعت اطفال را تغيير دهد و دگرگون سازد.
يعنى براى فرزندان خود مادران رِضاعى خوب و سالم انتخاب كنيد كه فرزندان از طريق شير، طبيعتشان تغيير مى كند.
245- قال رسول اللّه صلّى اللّه و عليه و آله و سلّم :العطاس للمريض ‍ دليل على العافية و راحة البدن .
فرمود: عطسه ى بيمار شاهد بر خوبى و آسودگى اوست .
لذا مسلمانان بعد از شنيدن عطسه گويند: عافيت باشد.
246- قال رسول اللّه صلّى اللّه و عليه و آله و سلّم :عقوق الوالدين يبترّ العمر.
فرمود: آزردن پدر و مادر عمر را كوتاه كند.
247- قال رسول اللّه صلّى اللّه و عليه و آله و سلّم :مااستفاد اءمرء مسلم فائدة بعدالاسلام افضل من زوجة مسلمة تسرّء اذا نظر اليها و تطيعه اذا امرها و تحفظه اذا غاب عنها.
فرمود: مسلمان را هيچ بهره اى بعد از اسلام ، به مانند زن خوب كه مسلمان باشد نيست به طورى كه هرگاه نظر بِدان زن كند شادان شود، هرگاه دستورى به وى دهد، زن دستورش را اجرا نمايد و چون غايب شود، آن زن در حفظ مال و حيثيت او بكوشد. چنان كه سعدى عليه الرحمه گويد:
 

زن خوبروى فرمانبر پارساى   كند مرد درويش را پادشاى
248- قال رسول اللّه صلّى اللّه و عليه و آله و سلّم :اءكل السفرجل يذهب ظلمة البصر.
فرمود: خوردن بِه ، تاريكى ديدگان را برطرف سازد.
بِه ، سرشار از ويتامين A و B و املاح آهكى تانن است .
249- قال رسول اللّه صلّى اللّه و عليه و آله و سلّم :كلوا السفرجل و تهادوبينكم ، فانه يجلواالبصر و ينبت المودة فى القلب و اطعموا حبالاكم فانه يحسن اولادكم .
فرمود: بِه را بخوريد و به عنوان هديه بين خودتان بفرستيد، زيرا چشم را جلا مى دهد، دوستى و مودّت را بر قلب قرار مى دهد. به زنان حامله نيز بدهيد، زيرا باعث نيكويى و خوبى اولاد شما مى شود.
250- قال رسول اللّه صلّى اللّه و عليه و آله و سلّم :لاتسترضعواالحمقاء فانّ اللبن يشبّ عليه .
فرمود: زنان احمق را دايه و شيردهنده ى اطفال خود قرار ندهيد، زيرا پرورش كودك با شير است .
251- قال رسول اللّه صلّى اللّه و عليه و آله و سلّم :من اءكل السداب و نام عليه اءمن من الدوران و ذات الجنب .
فرمود: هر كس سداب خورد و به خواب رود از دوران مغز و ذات الجنب در امان باشد.
252- قال رسول اللّه صلّى اللّه و عليه و آله و سلّم :من اءكل الطين فمات فقداعان على قتل نفسه .
فرمود: هركس گِل خورد و بميرد، به يقين بر مرگ خويش كمك كرده است .
253- قال رسول اللّه صلّى اللّه و عليه و آله و سلّم :ترك العشاه مهرمة .
فرمود: ترك كردن غذاى شب ، پيرى آورد.
254- قال رسول اللّه صلّى اللّه و عليه و آله و سلّم :انّا اءفصح العرب بيدانى ارتضعت من بنى زهرة .
در مقام تاءثير شير در روحيه ى كودك آن حضرت فرمود: من فصيح ترين عربم از آن جا كه از بنى زهره شير خوردم .
بنى زهره قبيله اى از قبايل عربند كه در فصاحت و زبان آورى شهره بودند.
255- قال رسول اللّه صلّى اللّه و عليه و آله و سلّم :غسل اليدين فى اءول الطعام ينفى الفقر و فى آخره ينفى الهّم .
فرمود: شست وشوى دستان قبل از خوردن غذا فقر را از بين برد و شست وشوى دستان پس از غذا غم و اندوه را از بين برد.
اهميت اين حديث شريف پوشيده نيست ! بسيارى از افراد، خصوصا طبقات فقير جامعه ، بيش تر فقرشان از كثيفى و بيمارى است . احاديث نبوى بسيارى درباره ى رابطه ى فقر و كثيفى وارد شده ، بعضى از زنان با دست هاى آلوده به سينه ى خود دست مى زنند و بعد به بچه شير مى دهند.و كودك از همان اول كودكى دائما بيمار است . با توجه به هزينه هاى سنگين درمان ، فقير بودن شخص مسلم است زيرا از طرفى شخص توان فعاليت ندارد و از طرف ديگر بايد هزينه ى درمان را بپردازد. عمل ساده شست وشوى دست ها، قبل و بعد از غذا خوردن ، كارى بسيار مهم است و اهميت به سزايى در سلامت و بهداشت انسان دارد.
256- قال رسول اللّه صلّى اللّه و عليه و آله و سلّم :الريح الطيّب يشد القلب ويزيد فى الجماع .
فرمود: بوى خوش دل را قوى ساخته ، مزيد بر جماع نيز هست .
257- قال رسول اللّه صلّى اللّه و عليه و آله و سلّم :من بات و فى يده غمر فعرض له عارض فلا يلومّن الاّ نفسه .
فرمود: كسى كه بر بستر خواب رود و دستش به چربى آلوده باشد و بيمار شود، كسى جز خويشتن را سرزنش نكند.
258- قال رسول اللّه صلّى اللّه و عليه و آله و سلّم :يسرّوا و لا تعسروا.
فرمود: (در امور دنيوى ) آسان گير باشيد نه سخت گير!...
اين حديث شريف مربوط به اعصاب و روان انسان است ، چون انسان هاى سخت گير بر اعصاب و روان خود فشار عصبى وارد مى كنند و موجب كوتاهى عمر و بيمارى خويش مى شوند در حالى كه انسان هاى اهل تسامح و تساهل در امور دنيوى ، زندگى راحت ترى دارند و كم تر دچار بيمارى هاى روانى مى شوند. خونسردى و آرامش خاطر در امور دنيا مايه ى تسكين قلب و اعصاب است ، چنان كه عجله و سخت گيرى موجب فشار اعصاب و قلب و بى نظمى دستگاه حيات است .
259- قال رسول اللّه صلّى اللّه و عليه و آله و سلّم :معاشر الشباب عليكم بالبائة فمن لم يستطع فعليه بالصوم فان الصوم له و جاء.
فرمود: اى گروه جوانان بر شما جماع و گرفتن همسر لازم است . پس هر كس ‍ كه بر آن قدرت ندارد((داراى همسر نيست ))روزه بگيرد، همانا روزه سختى عذوبت را تسكين مى دهد.